'Volwaardige plaats
ongeneeslijk zieken'
Bonifatiusdag in
teken van jubilea
'Vredesboodschap kwam niet door'
Kerk Samenleving
Gijsen weer
terug naar
Roermond
Martinus in oude luister hersteld
MAANDAG 6 JUN11994
BUITENLAND KORT
Pastoraal overleg
Zonder bisschop Haas heb
ben vertegenwoordigers uit
het Zwitserse bisdom Chur
afgelopen zaterdag verga
derd over de ernstige situatie
in hun gebied. De omstreden
bisschop, die wel was uitge
nodigd. had de bijeenkomst
in strijd met het kerkelijk
recht genoemd. Sinds zijn
benoeming enkele jaren ge
leden wordt het bisdom door
polarisatie geteisterd. De
ruim 120 vertegenwoordigers
van parochies, priesters, pas
toraal werk(st)ers, religieu
zen en leken, die bijna 90
procent van de gelovigen re
presenteren, willen in een
periode van drie jaar vier
keer bijeenkomen. De bij
eenkomst was bedoeld "om
door Romeinse oren te wor
den gehoord en verstaan', zei
pastoor Albert Gasser bij de
opening. ..De Rooms-Katho-
lieke Kerk is niet alleen hië
rarchisch. maar ook syno
daal: het gaat ook om in
stemming van en medewer
king door de parochies." Hij
sprak de hoop uit dat door
deze bijeenkomsten een
dreigende scheuring in het
bisdom kon worden voorko
men.
Signalen
Hulpbisschop Paul Vollmar,
die in het bisdom Chur als
een bruggenbouwer wordt
gezien, zei in de preek dat de
bijeenkomst een weg kon
zijn 'die mensen bijeen
brengt, uit het dal haalt en
hen hoop geeft. Deze signa
len der hoop leiden ons naar
de ander en naar de dialoog'.
De initiatiefnemers hadden
er van tevoren op gewezen
dat het niet de bedoeling was
oppositie tegen bisschop
Haas te voeren. Het ging er
om op een zakelijke manier
over de problemen in het
bisdom te praten, opdat er
een fundament voor samen
werking kon worden gelegd.
De bijeenkomst kan slechts
adviseren en geen besluiten
nemen.
Ex-Joegoslavië (1)
,,Geen valse romantiek", zegt
Georgia Knezevic. „Wij vrou
wen hebben ook onze con
flicten." De Kroatische femi
niste, oprichtster van het
centrum voor vrouwelijke
oorlogsslachtoffers in Zagreb,
keert zich tegen te hoge ver
wachtingen van de eerste
conferentie van vrouwen uit
alle delen van het vroegere
Joegoslavië. Op de laatste
dag van de conferentie die
door de Wereldraad van Ker
ken en de Lutherse Wereldfe
deratie mogelijk was ge
maakt, krijgt ze gelijk. De 28
vTOuwen, allen actief in de
hulp aan oorlogsslachtoffers,
worden het niet eens over
een slotverklaring.
Ex-Joegoslavië (2)
De bijeenkomst in het oecu
menisch centrum in Genève
heeft plaats op slechts enkele
honderden meters afstand
van het VN-gebouw, waar
Karadzic en de zijnen zulke
mooie beloften doen. „Ik
word cynisch als ik denk aan
de onderhandelingen van de
politici", zegt Knezevic. „Zij
zijn niet in staat het land een
oplossing te bieden. "On
danks de meningsverschillen
zijn de vrouwen van plan een
verzetsbeweging op poten te
zetten, omwille van de vrede
en van de slachtoffers. Alleen
vrouwen kunnen zo'n ver
zetsbeweging opbouwen,
zegt Ven ja Pesic uit Servië.
Maar Georgia Knezevic
waarschuwt ook hier tegen te
hoge verwachtingen. „Het
nationalistische virus heeft
ons allemaal verpest. Dat gif
raken wij niet snel weer
kwijt."
REDAGTIE DICK VAN DER PLAS, 0
Geestelijk verzorgers keren zich tegen lichaamscultuur
De Vereniging van Geestelijk Verzorgers in Zorginstellin
gen (VGVZ) wil meer aandacht voor mensen die onge
neeslijk ziek zijn. De VGVZ keert zich tegen de 'lichaams
cultuur' waarin chronisch zieken geen plaats meer heb
ben en alles is gericht op genezing. Dit bleek op het sym
posium met de titel 'Lichaam, Lot, Schuld', dat de VGVZ
in Amersfoort hield.
AMERSFOORT
„Alles is in onze Westerse sa
menleving gericht op beter wor
den, maar soms", vertelt VGVZ-
voorzitter J.J.A. Doolaard, „heb
ben wij in ons werk te maken
met mensen die nooit meer be
ter worden. Deze mensen moe
ten eveneens een volwaardige
plaats krijgen. Lijden hoort bij
het leven, maar in onze samen-
lering wordt dat aspect toch
vaak naar de achtergrond ge
drukt", meende de voorman
van de 650 leden tellende ver-
ROERMOND GPD
Oud-bisschop mgr. J. Gijsen
keert komende vrijdag vanuit
het Oostenrijkse Walpersdorf
terug naar Limburg. In Roer
mond wacht hem een besloten
informele ontvangst in het bis
schoppelijk paleis. Daar zal hij
een week logeren. Over zijn toe
komstplannen bestaat nog geen
duidelijkheid. De verwachting is
dat Gijsen bij zijn bezoek aan
Roermond bekend zal maken in
welke nieuwe functie hij treedt.
Vrijwel zeker buiten Limburg,
zo is uit welingelichte bron ver-
Over de betekenis van de te
rugkeer van Gijsen - los van de
functie die hij waar dan ook zal
aanvaarden - wordt verschillend
gedacht.
Regen spelbreker
EO-jongerendag
Met bakken kwam het afgelo
pen zaterdag uit de hemel tij
dens de EO-jongerendag in het
Utrechtse stadion Galgewaard.
Naar schatting 23.000 door
weekte jongeren woonden de
manifestatie bij en lieten hun
humeur door de weersomstan
digheden niet bederven. Wel
besloot de organisatie in de
loop van de middag het avond
programma te schrappen.
De EO-jongerendag werd af
gelopen zaterdag voor de twin
tigste keer gehouden. Het the
ma was dit keer 'Maskers af.
„Dat betekent: tot geloof komen
en je leven wagenwijd openen
voor God", zo hield spreker
Henk Binnendijk - door de jon
geren onthaald met de 'wave' -
zijn gehoor voor.
Vooral bij de muzikale onder
delen van het programma was
de aanhoudende regen spelbre
ker. De 'Ronduit Praiseband'
kon niet met elektrische instru
menten optreden, waardoor de
verschillende gospelartiesten
zich moesten behelpen met een
enigmg.
Publiciste K. Spaink, de
hoofdspreker, beschreef onze
samenleving als een 'maat
schappij waarin het leven wordt
gedomineerd door gezondheid'.
Alles moet voor een zieke ge
richt zijn op beter worden, al
dus MS-patiënte Spaink. Daar
om verspelen zieke mensen in
hun zucht naar genezing vaak
'hun kans op verzoening met
een leven met een handicap'.
De auteur van onder meer 'Val
lende vrouw' en 'Het strafbare
lichaam' benadrukte dat haar
geest niet ziek is, ze heeft alleen
minder goed functionerende
benen. „Ik ben niet ziek, het is
mijn lichaam."
De VGVZ heeft momenteel
meer leden dan ooit in haar 22-
jarige bestaan. Voorzitter Dool
aard schat in Nederland het to
taal aantal geestelijk verzorgers
op een kleine zevenhonderd. De
vereniging bestaat uit relatief
autonoom functionerende 'sec
toren': katholieke, protestantse,
joodse en humanistische. Er
wordt momenteel onderzocht
of er ook een 'islamitische sec
tor' aan de VGVZ kan worden
toegevoegd. Aan islamitisch
geestelijk verzorgers bestaat
volgens Doolaard momenteel
grote behoefte.
De geleidelijke stijging van
het ledental is voor hem een te
ken dat het werk van geestelijk
verzorgers steeds
wordt genomen.
DOKKUM ANP
De traditionele Bonifatiusdag
in Dokkum is gisteren bijge
woond door ruim achthon
derd belangstellenden. De
dag stond dit jaar in het teken
van een aantal jubilea. Zo
vierden bisschop Möller van
Groningen en vicaris-gene
raal pater C. Grasveld hun 25-
jarig jubileum. Het was tevens
1250 jaar geleden dat Bonifa-
tius, die op 5 juni 754 bij Dok
kum werd vermoord, aan de
rivier de Fulda een klooster
stichtte waar omheen de
Duitse stad Fulda ontstond.
Bovendien had veertig jaar
geleden in Dokkum de Natio
nale Bonifatiusherdenking
plaats, waarbij onder meer
koningin Juliana en enkele
ministers aanwezig waren.
Mgr. Möller en diens vica
ris-generaal gingen de aanwe
zigen voor in een feestelijke
eucharistieviering. Het was de
wens van de bisschop om zijn
jubileum op bescheiden wijze
te vieren. Ook een priester en
andere gasten uit het Filipijn-
se bisdom llagan waren aan
wezig. Het bisdom Groningen
heeft een bijzondere vriend
schapsrelatie, 'communio',
met dit bisdom.
Op Bonifatiusdag wordt
volgens traditie tevens een
pelgrimstocht naar de Bonifa-
tiusbron en -kapel gehouden.
In de kerk waren alle relieken
van de missionaris tentoon
gesteld, zoals het Bonifatius-
brood, de -kelk, de -stola en
andere voorwerpen die aan
de Bonifatiustraditie zijn ver
bonden. Het Friese stadje
wordt jaarlijks door honder
den pelgrims en toeristen be
zocht.
Sinds enkele jaren geleden
een ziek kind genas na een
bezoek aan de bron, is Dok
kum voor velen een bede
vaartsplaats geworden. Nog
steeds zouden hier genezin
gen plaatshebben.
HiLLEGOMDe grote opknapbeurt van de to
ren van de rooms-katholieke Martinus-kerk
aan de Hillegomse Hoofdstraat is afgerond.
Na het afbreken van het steigerwerk werd
het bouwwerk afgelopen zaterdagmiddag tij
dens een kleine feestelijke bijeenkomst op
het plein voor de kerk 'symbolisch onthuld',
ledereen die de afgelopen maanden heeft
meegewerkt bij de inzameling van fondsen
en andere activiteiten om de restauratie mo
gelijk te maken, was hiervoor uitgenodigd.
De restauratie van de toren begon in april en
heeft naar schatting 200.000 gulden gekost.
Gereformeerde zendelingen aangeslagen en gefrustreerd door situatie in Rwanda
LEUSDEN «ANP
De Jongerendag werd 's mid
dags om 17.00 uur afgesloten.
Veel bezoekers moesten toen
nog uren wachten op bussen
die pas na het avondprogram
ma waren gereserveerd.
Gereformeerde zendelingen die in Rwanda
hebben gewerkt, zijn aangeslagen en ge-
frusteerd door de massale moordpartijen in
dat land. Dat bleek afgelopen zaterdag tij
dens een emotionele bijeenkomst in Leus
den.
Dat de 'Blut- und Boden-theorie' boven
het evangelie uitgaat, is frustrerend, zei do
minee L.R. Krol, Afrika-secretaris van de
Gereformeerde Kerken. Hij is 'hartstikke te
leurgesteld' dat de verkondiging van het
evangelie, dat bedoeld is om muren af te
breken en mensen bij elkaar te brengen,
niet méér uitwerking heeft gehad. Maar hij
bestreed de kortgeleden in Trouw gepubli
ceerde opvatting van hoofdredacteur Gre-
ven dat het effect van de gereformeerde
zending in Rwanda 'nul komma nul pro
cent' zou zijn.
De boodschap van vrede en gerechtig
heid heeft het probleem van de belangen
groepen niet voldoende geraakt. De bemid
deling door kerkelijke leiders op landelijk
niveau heeft te weinig doorwerking in de
gemeenten gehad. Daar tref je nu de man
nen van de doodseskaders, de mensen die
hun hachje trachten te redden, en de
slachtoffers aan. De vraag is met wie van
hen de samenwerking moet worden voort
gezet als er ooit weer vrede in het land
komt.
De Gereformeerden zijn sinds 1958 bij
Rwanda betrokken toen de Belgische Pro
testantse Kerken hen in contact bracht met
de Presbyteriaanse Kerk in Rwanda. Sinds
1973 is er een rechtstreekse overeenkomst
tussen de Rwandese kerk en de GKN. Sinds
de jaren '60 zijn er ongeveer 40 personen of
gezinnen naar Rwanda gezonden.
Krol geeft regelmatig voor intern gebruik
gestencilde informatie over Rwanda uit. Bij
na elke keer moet hij het overlijden melden
van mensen uit de Presbyteriaanse Kerk die
bij de Gereformeerden in Nederland be
kend zijn. In de laatste nieuwsbrief van 30
mei meldde hij het overlijden van het gezin
van Tito en Julienne (uit Kirinda), Augustin
(Kirinda), ds. Jean-Marie Vianney Munyak-
arama (Gisenyi), ds. Cléophas Gasenge (Bu-
bazi), ds. Pierre Gakwandi (Butare) en ds.
Guillaume (Bugesera). „En er zullen nóg
meer volgen," schrijft Krol.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
RÉCHTER
SA'JH CLiëMT
HScFT DAN
WEL (3E.PR.O -
3BSRD EEM
tasje: Te
sreuesJ...
aaaar Daarop werd hd
DOOR PE A&RESSiEVE: D>AM6 VAN
&5 COMPLEET iKJ ELKAAR
&ESLAG>EN
NOU VRAAG»
iK *j WlE
MOET ER.
Eï<SENLyK
VEROORDEELD
WORDEM
LEIDSCH DAGBLAD
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Ma|00
®ubHSMANaR(DrPaauwTel dag
11 30 uur 071 -356215. of per post
HOOFDKANTOOR.
Telefoon OzT-^^Sö.21 BM Le'den
POSTADRES:
Postbus 54.2300 AB Leiden
TELEFAX:
85,55
per jaar ƒ329,30 328,30
VERZENDING PER POST^
KLAGHTEN^BEZORGNG36
zat ^aOO-IZtWuur9 Tel. 071 -143241
HET WEER
HANS VAN ES
Verbetering tijdelijk
De grillen van het weer zijn tijdens
grote militaire operaties uit de
krijgsgeschiedenis vaak van door
slaggevend belang geweest. Be
kend is de roemloze ondergang van
de Spaanse Armada, die in de slag
om Engeland in 1588 door een
reeks van zomerstormen werd over
vallen. Tijdens de winter van 1812
bleek de bijtende Siberische kou
de grootste vijand </an Napoleons
trotse 'Grande Armee'. In 1854
werden de Fransen opnieuw be
schadigd; dit keer tijdens de Kri-
moorlog, waarbij de vloot door
stormweer werd geteisterd.
Deze gebeurtenis heeft geleid tot
de oprichting van een telegrafische
stormwaarschuwingsdienst, van
waaruit de meteorologische dien
sten zijn voortgekomen. De uitwis
selingvan weerkundige gegevens
werd tijdens de Tweede Wereldoor
log gestaakt, maar in oktober 1943
richtten de geallieerden een eigen
weerdienst op, die de meteorologi
sche coördinatie van de invasie in
Europa op zich nam. Dit vergde tij
dens de eerste junidagen van
1944 een enorme inspanning. Im
mers. de verschillende strijdkrach
ten hadden allen gunstig weer no
dig, maar dat 'ideale weer' was
voor elke eenheid in de lucht, ter
zee en op het land anders.
Meteorologisch gezien een moeiza
me onderneming dus; ook al omdat
de weerdienst moest werken met 1
spaarzame informatie van de At
lantische Oceaan. Daarnaast ge
droeg het weer zich voor en tijdens
de landing op Normandië behoor
lijk wisselvallig en moeilijk voor
spelbaar. Eerst werd de operatie
king met zijn weerstaf, besloot Ëi-
senhouwer tot de aanval van een
dag later. Ondanks de uiterst mar-
gimale omstandigheden tijdens de i
landing - de stranden waren erg
smal vanwege de zware golfslag -
werd 'Operatie Overlord' een suc
ces. Juist vanwege het slechte
weer hadden de Duitsers geen re
kening gehouden met een gealli
eerde invasie van deze omvang. In
dien de meteorologen hadden ge
adviseerd tot een nieuw uitstel (pas
op 17-19 juni vanwege gunstig tij)
zouden de invasietroepen zijn ge
trakteerd op een onverwacht opste
kende harde noordoostenwind en
was volgens militaire analisten de
hele operatie op een mislukking
uitgelopen.
Actueel: Na een paar koele en wis
selvallige dagen lijkt het morgen
een beetje op te knappen, maar
een echte weersverbetering gaat
aan onze neus voorbij. Vanaf
woensdag neemt de kans op een
bui toe en zakt het kwik weer terug
naar circa 15 graden.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
dinsdag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Vandaag op de meeste
plaatsen flink wat wolken
velden en enige tijd regen.
Morgen blijft het in Ier
land en Schotland bewolkt
Engeland klaart het op.
Middagtemperaturen uit
eenlopend van 14 tot 19
graden in Ierland en
Schotland, tot rond 21 na-
België en Luxemburg:
Eerst wolkenvelden en
kans op regen,
lopende temperaturen,
veel plaatsen iets boven
de 20 graden.
Noord- en Midden-Frank
rijk:
In het noorden met name vandaag enke
le wolkenvelden en een kleine kans op
regen. Verder zonnige perioden en
droog. Middagtemperatuur vandaag op
veel plaatsen rond 22 graden, langs het
Kanaal circa 18; morgen wordt het
overal iets warmer.
Portugal:
Vrij zonnig en warm. Maximumtempëra-
tuur aan de kusten ongeveer 30 graden,
in het binnenland ruim erboven.
Spanje:
Vrij zonnig. Droog. Middagtemperaturen
de Costa's tussen de 25 en 30 gra-
Op-
Jo
Mwolkt
«SS
ft -o»,g
sneeuw
(tfr hagel
19 temperatuur
i 111 |i
1111II
y i-1*!
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
nnenland op veel plaatsen WEERRAPPORTEN
de 35 en 40; langs de Spaanse
n de eilanden
vrij zonnig en droog. Er v
daar een stevige
tegen de 30 graden.
Marokko:
Westkust: Zonnig, in het noordelijk kust
gebied ook kans op enkele wolkenvel
den. Drooi
Maxin
Tunesië:
Zonnig. Middagtemperatuur op de
stranden bij wind van zee tussen 25 en
30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Flinke zonnige perioden, droog en van
daag nog een stevige Mistral. Warm,
met maxima van 22 graden rond Biarritz
DINSDAG 7 JUN11994
Zon- en maanstanden
Zon op 05.19 Zon onder 21.53
Weerrapporten 05 juni 20 ui
iw6 15 7 6.1
Eindhoven licht bew w4 15
Den Helder onbew w8 13
Rotterdam half bew wzw6 15
nIbiza:
Droog. Mid-
de Provence
Mallorca e
Flinke pei
dagtemperatuur circa 28 gra
Italië:
Perioden met zon, hier en daar ook wol
kenvelden. In het binnenland in de loop
van beide dagen kans op e£n lokale on
weersbui. Middagtemperatuur langs de
Adriatische Zee geleidelijk dalend tot
rond 24 graden, elders maxima tussen
de 25 en 29 graden.
Corsica en Sardinië:
Perioden met zon, op Corsica ook kans
op wolkenvelden. Langs de west- en
noordkusten vandaag nog flink wat
wind. Middagtemperatuur van 25 tot 28
graden.
Griekenland en Kreta:
Vanuit het noorden wolkenvelden. Op
Kreta blijft het vandaag zonnig. Vandaag
in het noorden van Griekenland kans op
onweer, morgen ook elders. Daling van
temperatuur, met morgen maxima rond
23 graden.
Turkije en Cyprus:
Op Cyprus en ten oosten van Antalya
nog geruime tijd flink zonnig, vooral
langs de Turkse westkust meer wolken
velden en toenemende kans op onweer.
Middagtemperatuur van 24 graden rond
de Dardanellen tot 27 op Cyprus.
Duitsland:
Vandaag in de oostelijke helft eerst nog
wolkenvelden, elders perioden met zon.
morgen is het in het westen bewolkt. Op
de meeste plaatsen droog. Middagtem
peraturen vandaag van 17 graden in
Sleeswijk-Holstein tot 21 in het zuiden;
morgen is het overal iets warmer.
Zwitserland:
Overgang naar rustig en droog weer met
geregeld zonneschijn. Middagtempera
tuur ongeveer 25 graden, vandaag rond
Zürich enkele graden koeler.
17 13 1.1
20 12 0.0
16 8 19.0
regenbui/ w5/ 12 11 9.0
licht bew. ono4 32
w 1 14 9 3.0
HEINZ
BOES
"55