Jiri Kylian vult Mondriaans doeken
met een storm van gevoelens
Lonkende schilderijen
Cultuur& Kunst
Kunst en muziek in
Kaasmarktschool
Hartstochtelijke Hosanna
Dansend door het park
LVC een maand in
Amerikaanse sferen
VRIJDAG 3 JUNI 1994
Lunchconcert in Kapelzaal K&O
leiden De violiste Heieen Kuiper geeft samen met pianiste Ma
rion Akbar een lunchconcert op donderdag 9 juni in de K&O-Ka-
pelzaal aan de Oude Vest 45 in Leiden. Op het programma staan
sonates van Bach en Schumann. Aanvang 12.45 uur.
Exposities in de regio
katwuk/zoeterwoudeWerk van de Katwijkse amateurschilders-
vereniging 'Pictura' wordt tot en met 3 september geëxposeerd
in de bibliotheek aan de Fresiastraat 20 in Katwijk. De expositie
is te zien tijdens de openingstijden van de bibliotheek. Werk van
Hans van Strien is tot 1 juli te bezichtigen in de boerderij van
Dirk en Annemarie Kolff aan de Noordbuurtseweg 2 in Zoeter-
woude-dorp. Deze tentoonstelling is te zien op zaterdag, zondag
en dinsdag van 14.00-17.00 uur.
Exposities in Leiden
leiden Abstracte acrylschilderijen van Els Kreulen zijn tot 14 ju
ni te zien in de Hooglandsekerk in Leiden, dinsdag t/m zaterdag
van 11.00-16.00 uur, op zondag tijdens kerkdiensten en op
maandag van 13.00-16.00 uur. De Noordwijkse schilder Cees
van den Berg exposeert tot 20 juni landschappen, bloemen en
portretten in Restaurant Bernsen aan de Breestraat 157 in Lei
den, maandag t/m zaterdag van 9.30-2Q.30 uur.
Tentoonstelling Porselein Genootschap
leiden» De jaarlijkse expositie van het Porselein Schilder Ge
nootschap vindt morgen en zondag plaats in de Hortus Botani
cus aan het Rapenburg 73 in Leiden. De tentoonstelling heeft als
thema 'de tulp' vanwege het 400-jarig bloei-jubileum van deze
plant. Het beschilderd porselein is van 11.00 tot 16.00 uur te zien
in de Oranjerie van de Hortus. Leden van het Genootschap ge
ven demonstraties van de diverse technieken om porselein te
beschilderen.
Maximum Overdrive in De Jam
leiden De rockband Maximum Overdrive speelt op zondag 5 ju
ni in 'De Jam' aan de Tweede Binnenvestgracht in Leiden, aan
vang 21.30 uur. Op donderdag 16 juni speelt de band in café
'Goeie Mie', aan de Beestenmarkt 15 in Leiden, aanvang 21.30
uur. De toegang tot beide optredens is gratis.
Slotspektakel Wassenaars Jazzseizoen
wassenaar Ongeveer 120 muzikanten zullen het komende
weekeinde optreden ter afsluiting van het Wassenaarse jazzsei
zoen. Morgen zijn vanaf 10.30 uur concerten op podia aan de
Langstraat, de Luifelbaan, de Windlustweg/Molenplein,
Stadhoudersplein. Verder zijn er streetparades v
Quartet, Slapsticks en de Blue Marble Silver Comet Band. Zater
dagavond is in de Schaapskooi in Duinrell een optreden van de
Circus Square jazzband, aanvang 21.30 uur. Zondag 5 juni is er
om 11.30 uur een 'New Orleans Jazzbrunch' met The David Li
vingstone Jazzmessengers. Voor reserveringen 01751-18615.
Breytenbach onderscheiden
amsterdam De Zuidafrikaanse schrijver Bjeyten Breytenbach
krijgt voor zijn boek 'Terugkeer naar het Paradijs' de Alan Paton
Prijs 1994 voor non- fiction. De prijs*zal op 10 juni in Kaapstad
aan Breytenbach worden uitgereikt. De Zuidafrikaan komt kort
na de uitreiking naar Poetry International in Rotterdam. Tijdens
de opening, die wordt verricht door Koningin Beatrix, zal de
schrijver een korte toespraak houden. Breytenbach zat van 1975
tot 1982, wegens zijn houding ten opzichte van de apartheidspo
litiek in Zuid-Afrika, gevangen. Daarna vestigde hij zich in Euro
pa.
i Michael Tippett;
Kaasschieter, sopraan; Sylvia Schlüter, alt,
Bernard Loonen, tenor, Charles van
Tassel, bas en het Randstedelijk Begelei-
dingsorkest. Gehoord" 1/6, St Bonifacius-
kerk, Alphen aan den Rijn.
Wat zou het een grandioos, idee
geweest zijn als een van de gro
te platenmaatschappijen het
gewaagd had om gisteravond in
de Bonifaciuskerk Tippetts 'A
child of our' time' op te nemen.
Ik ben er bijna zeker van dat er
geen betere uitvoering op CD te
koop is dan de weergave die Ce
beluisteren was met de C.O.V.
Hosanna, onder leiding van Ba
rend Schuurman, het jubileren
de Randstedelijk Begeleidings
orkest en vier sterren van solis
ten.
Het Randstedelijk had aan 't
begin van het concert al laten
horen waartoe het in staat i^ als
het de gelegenheid krijgt om
eens flink, solistisch uit te pak
ken. Barend Schuurman had
met Hosanna een deel van de
tijd aan het orkest cadeau ge
daan 'om hun tweede lustrum
daadwerkelijk te vieren met de
weinig uitgevoerde 'Syrhpho-
nische Suite, muziek voor Elek
tra (Sophocles)' van Alphons
Diepenbrock (1862-1921), een
werk waar verschillende instru
menten zoals de viool, fluit en
Idarinet ook nog eens echt kun-
'Schindler's
List' verboden
in Indonesië
jakarta dpa
Schindler's List, de film van de
Amerikaanse regisseur Steven
Spielberg over de holocaust,
mag in Indonesië niet worden
vertoond. De censoren hebben
bezwaar tegen de naakt- en ge-
weldscènes in de film. Eerder
hadden moslim-leiders de film
verworpen als „zionistische
propaganda".
Schindler's List stuitte al op
problemen in het islamitische
Maleisië, waar de censuur eiste
dat de geweld- en naaktscènes
zouden worden weggesneden.
Daarop besloot Spielberg al zijn
films, waaronder het succesvol
le Jurassic Park, uit de Maleisi
sche bioscopen terug te trek
ken. Ook in Thailand en de Fili-
pijnen had de censuur moeite
met de film, maar werd hij uit
eindelijk toch vertoond. In
Egypte werd de film verboden
omdat delen ervan in strijd wa
ren met „de openbare orde en
zedelijkheid".
FOTO JORIS JAN BOS
De nieuwe t
zorgelood inrichten.
Vraag naar de folder!
De Kaasmarktschool in Leiden houdt morgen een open huis. De
voormalige klaslokalen doen nu al negen jaar dienst als atelier en
oefenruimten. De gebruikers, deels verenigd in de stichting Jonge
Leidse, grijpen dat aan om te laten zien waar ze mee bezig zijn.
Zo zijn er optredens van drummers op Afrikaans percussie, kin
dertheaterclub Pats, cabaret No Budget en majorettenvereniging
Key Town Stars. De bezoekers mogen ook zelf aan de slag met Afri-
kaanse muziek, panfluit of in de workshops theatersport, tekst en
improvisatie.
De kunstenaars die aan de Koppenhinksteeg werken, hebben
een kunstroute uitgestippeld door de Kaasmarktschool waarbij ze
eigen werk tonen. Ook de ateliers zijn open. De manifestatie begint
om 11.00 uur en eindigt 's avonds met een feest.
Het programma ziet er als volgt uit: 11.00 uur workshop tekst en
improvisatie door Het Arsenaal, 12.30 uur workshop Afrikaanse
percussie, 15.30 uur workshop panfluit, 14.30 uur cabaret No Bud
get, Tuya (Latijnsamerikaanse muziek) en Alain Angionin
(Afrikaanse percussie), 12.30, 14.15 en 15.15 uur workshop theater
sport, 15.15 uur Art-i-chok, 16.00 uur Kuiper en Berbée gaan op va
kantie, 13.45 uur kindertheaterclub Pats, 14.30 uur majorettenvere
niging Key Town Stars, 16.00 uur Oerkest, 15.30 uur Boula (Afri
kaanse percussie), 13.30-17.30 uur open ateliers, 21.00 uur feest
met muziek, cabaret en surprise act.
muzieknen soleren. Een weelderig pro
grammatische suite, vol bewe
gelijke dynamiek en emotionele
lading, aan juiste banden gelegd
door Schuurman.
Het orkest was na deze eigen
bijdrage én begeleiding van 'Fi
ve mystical songs' van R. Vaug-
han Williams dan ook goed in
gespeeld om zich na de pauze
helemaal op Tippett te concen
treren, want 'A child of our ti
me' (1943) is lang niet gemak
kelijk met z'n voortdurende
maatwisselingen en slechts
ogenschijnlijk eenvoudige rit-
Enige jaren geleden werd dit
oratorium in Rotterdam uitge
voerd, ook onder Schuurmans
leiding. De NRf had toen
slechts te melden dat het een
gedateerd oninteressant werk
was. Mij lijkt de inhoud tijdloos,
zolang de wereld geteisterd
blijft door vervolging en on
recht.
De solisten vertolkten hun rol
hartstochtelijk en behoorden
stuk voor stuk tot de 'groten der
aarde'. Maar Tippett was zon
der de sopraan Hanneke Kaas
schieter niet zó onvergetelijk
geworden. Met een stralende
toon, vol emoties en groot ge
voel voor drama overtrof zij
zichzelf. Zonder haar stem te
forceren zong zij de hoge c, of
zong zij voluit in diepe vertwij
feling de meest hartverscheu
rende woorden als in de aria
van de moeder 'My heart aches,
aches in unending pain'.
recensie.
Voorstelling: Mondriaan-programma door
Nederlands Dans Theater 1 Gezien: 1/6
AT&T Danstheater, Den Haag Nog te
Het nieuwe programma van het
Nederlands Dans Theater bevat
twee nieuwe choreografieën die
het werk van de schilder Mon
driaan als uitgangspunt heb
ben. 1994 is uitgeroepen tot
Mondriaan-jaar. Het is vijftig
jaar geleden dat deze pionier
van de abstracte kunst stierf.
Mondriaan maakte een lange
artistieke ontwikkeling door, die
begon met het afbeelden van
concreet waarneembare onder
werpen en uitkwam bij de be
roemde abstracte doeken met
de kleurige vlakken, van elkaar
gescheiden door rechte zwarte
lijnen.
Het is opvallend hoe verschil
lend de choreografen Hans van
Manen en Jiri Kylian dit uit
gangspunt hebben opgepakt. In
'Compositie' van Van Manen
speelt het decor een grote rol.
Het bestaat uit twee blank hou
ten tafels, elk met vier krukken
eromheen. Al deze meubels
hebben alleen rechte lijnen.
Twee groepen van vier dansers
bewegen rond de tafels. Ook als
zij zich even van de meubels
verwijderen, blijven de lijnen in
het verlengde van de tafels de
bewegingen bepalen.
Van Manen heeft dikwijls in
druk gemaakt met zijn heldere,
ingehouden stijl en hij sluit
hiermee als het ware van nature
aan bij Mondriaan. De combi
natie Mondriaan/Van Manen
zou dus vruchtbaar kunnen
zijn, maar het resultaat van de
ze ingetogenheid in het
kwadraat is weinig indrukwek
kend. De bewegingen rondom
de tafels zijn minimaal: op
staan, ronddraaien, doorschui
ven naar de volgende kruk, over
de tafel buigen, elkaar aankijken
en af toe een duetje waarbij één
danser op de tafel staat.
Het contact tussen de dansers
is koud. Het wordt al gauw saai.
Ook als halverwege het stuk een
danser en een danseres zich van
dit patroon losmaken en een
duet dansen waarin menselijk
contact wordt uitgedrukt, wordt
door de keuze en de beperkt
heid van de bewegingen de af
stand niet opgeheven. Wel
kreeg dit gedeelte glans door de
uitstraling en de perfectie van
de danser en de danseres.
Jiri Kylian werd door Mondri
aan juist niet tot afstand en be
heersing geïnspireerd. Met 'Ti
ger Lily' laat hij zich van een
onverwachte kant zien. De
streng van elkaar gescheiden
egale vlakken van Mondriaans
doeken vult hij in met een
storm van gevoelens.
Wie gewend is aan de fraaie,
krachtige bewegingen en com
binaties van Kylian, moet wel
even wennen. Het toneel is één
groot angstlokaal, met grote
witte vlakken die zich t.o.v. el
kaar verplaatsen en met dansers
die zich uitermate grillig bewe
gen, angstkreten slaken en met
allerlei voorwerpen schrille
beelden creëren. Beschenen
door onheilspellend licht bela
gen ze elkaar met lange repen
plakband, wikkelen zichzelf
erin, maken vreemde bewegin
gen met bloemen en verdwij
nen onder het vloerzeil.
Tegen het eind wordt de mu
ziek vertrouwder en keert er iets
terug van Kylians fraaie bewe
gingsstijl. Het lijkt of hij hier te
rugkomt van die absurde tafere
len, of hij van de rauwe, be
klemmende gevoelsuitstortin
gen abstraheert en terugkeert
bij zijn dans. 'Tiger Lily' heeft
een onthutsende uitwerking. Er
wordt iets zichtbaar van de bo
dem waarop Kylian zijn kunst
bouwt.
Aan deze beide premières
gaan twee oudere werken voor
af, die goed passen in een Mon
driaan-programma. 'Squares'
van Van Manen laat een mooie
spanning zien tussen de rechte
lijnen van telkens wisselende
vierkanten en mooie, ronde be
wegingen. Het magistrale 'No
more play' van Kylian biedt een
onafgebroken stroom adembe
nemende beelden, waarin men
selijke gestalten telkens als ab
stracte figuren op het toneel
staan.
Gouden Griffel
Toon Teilegen
kunst
recensie ingrid appels
Expositie 'Nieuwe Werken' van Jan Köl-
ling. Te zien: t/m 12/6. ma t/m vr 10-17
uur en zo 13,-17 uur; Kunstsalon De Priri-
cehof, Rapenburg 8-10 te Leiden, en Ar
chitectenbureau Wim Hofman, Hoge-
De onderste helft is sprankelend
geel, de bovenste helft helder
rood. In het rode vlak hangt een
langgerekte blauwe driehoek
met de punt naar beneden.
Daar bovenop rusten witte en
zwarte blokjes. Een herhaling
van deze driehoek zit - geel en
bijna verborgen - in de gele on
derste helft. Alleen rust daar een
lange zwarte verticale lijn op.
De schildering is gemaakt door
Mn Kölling en de titel luidt: 'The
last voyage of the Mariposa'.
Het zijn vooral die heldere
kleuren, vormen en de deskun
dige techniek die bij eerste be
schouwing opvallen. Maar al
snel gaat het werk ook fascine
ren. Er is iets mee, het lonkt om
verder te kijken. En dan ont
staat er een spanningsveld: aan
de ene kant nodigt het uit om er
naar te blijven kijken, aan de
andere kant stoot je tegen een
muur van ondoorgrondelijk
heid. Zit er een verhaal in, van
bijvoorbeeld een scheepje dat
iijn ondergang tegemoet vaart?
Van de Mariposa-vlinder? Van
alles dat verdwijnt? Deze ge
dachte wordt versterkt door die
nauwelijks zichtbare driehoek
die onder 'water' is geschilderd.
Ieder werk is opgebouwd uit
dikke en dunne lijnen, driehoe
ken en rechthoeken in veelal
primaire kleuren. De achter
grond is gesloten, maar niet
dichtgeschilderd. De composi
ties zijn uitgebalanceerd, en
worden vaak bepaald door net
een klein, grillig detail. Het is
een wereld op zich, van vor
men, kleuren en onbestemde
ruimte. Kölling weet hiermee de
kijker uit te dagen om verder te
zoeken.
Zoals ook in het mooie 'Bar
on the corner of 42-str. 5th
ave.', te zien bij Architectenbu
reau Hofman. Ook hier geldt
dat het zowel als een abstract
schilderij en als een verhaal er
achter kan worden beschouwd.
Bovenin blauw, daaronder grijs
en hier overheen rode balken
en lijnen. Het geheel zou ook
een ruimte kunnen zijn. Is het
wellicht dezelfde bar die door
Edward Hopper is neergezet,
maar dan vergaand geabstra
heerd?
Kölling geeft zich niet bloot.
Hij heeft zijn schilderingen ook
niet gesigneerd. Zijn werken
spreken, maar de taal is moeilijk
te doorgronden. Het is de taal
van een onbestemde wereld. Of
deze wereld op zichzelf staat of
een relatie kent met de werke
lijkheid om ons heen, is aan de
kijker. Het zit er allebei in.
Toon Teilegen krijgt voor zijn
boek 'Bijna iedereen kon om
vallen', de prijs voor het beste
kinderboek, de Gouden Griffel
1994. Eerder dit jaar won Teile
gen ook al de Libris Woutertje
Pieterse Prijs. Hij krijgt dit jaar
ook een Zilveren Griffel voor
zijn boek 'Jannes'. Zowel de
Gouden als de Zilveren Griffel
wint hij voor de tweede keer.
Het Gouden Penseel 1994, be
stemd voor het best geïllustreer
de kinderboek, gaat naar Jan
Jutte voor zijn illustraties in het
boek 'Lui, Lei, Enzo' van Rin-
dert Kromhout.
alphen aan den rijn» Het anders zo rustige
park Rijnstroom in Alphen was gisteravond
het toneel van een ongewoon schouwspel.
Honderd dansers en danseressen maakten
een tocht over het gras, tussen de bomen,
zelfs over het water, en toonden een staal
kaart van allerlei dansstijlen: modern, jazz en
klassiek ballet, Latin American en ballroom.
Met hun presentatie openden ze de Kunstes
tafette van de provincie Zuid-Holland.
Naast twee groepen van Grietine Molen-
buurs dansschool gaven ook leerlingen van
Expressie 70, Ruud Vermey en Jeanette de
Jager een korte presentatie op verschillende
plaatsen in het park. Dansgroep Duende be
geleidde het publiek al dansend van de ene
choreografie naar de andere.
Het Friese jeugdgezelschap Fel Pastel
zorgde voor spektakel want de leden gaven
hun demonstratie zelfs in het water. Stille ge
tuigen van het evement waren drie in de vij
ver drijvende baljurken van paraffine van het
kunstenaarscollectief Patchwork. Nog eens
zeventien exemplaren dobberen in het parkje
aan de Oudshoornseweg. De voorstelling is
vanavond nog te zien om 19.00 uur en 20.00
uur en morgen om 15.00 uur in park Rijn
stroom. FOTO BEN DE BRUYN
Als op 17 juni in Orlando de af
trap wordt gegeven voor het
wereldkampioenschap voetbal,
begint in het LVC aan de Bree
straat in Leiden de Amerika-
maand. Terwijl de LVC-zolder
in een saloon wordt omge
toverd zijn in de grote zaal ver
schillende evenementen die al
lemaal met het land van de on
begrensde mogelijkheden te
maken hebben.
In de zoldersaloon speelt op
vrijdag 17 juni 'I Travel' een
band met een zeer Amerikaans
geluid waarin invloeden van de
Byrds en de Eagles te herken
nen zijn. Donderdag 23 juni is
er in de grote zaal een hip hop
dance-night, vrijdag 24 juni
komt de Californische sin
ger/songwriter Monica Alice
Page in de zoldersaloon.
Op zaterdag 25 juni heeft ook
de 'Leiden gaat vreemd'-avond
als thema Amerika. Op de ze
vende editie van dit spektakel
zullen dertien gelegenheids
bands van muzikanten uit de
Leidse regio ieder een kwartier
spelen. Eén nummer moeten ze
aan het thema Amerika wijden.
Donderdag 30 juni is er een Las
Vegas-special met een casino
en met de film 'Viva Las Vegas'
waarin Elvis Presley een auto
coureur speelt die ook nog blijkt
te kunnen zingen.
Ook andere films in de
maand juni zijn gewijd aan het
thema Amerika. Van donderdag
.16 tot en met zaterdag 18 mei
draaien films met Rita Hay-
worth, Jane Mansfield en Mari
lyn Monroe in de hoofdrol, te
Jayne Mansfield brengt het LVC
in Amerikaanse stemming.
FOTO ARCHIEF
weten 'Gilda', 'The girl can't
help it' en 'Gentlemen prefer
blondes'. Van donderdag 23 tot
en met zaterdag 24 juni draaien
drie road-movies: 'The Wild
One', 'Wild Angels' en 'Devil's
Angels'. Op donderdag 30 juni
en vrijdag 1 juli is Elvis te zien
in 'Viva Las Vegas'. De films zijn
geen van allen ondertiteld.
In de maand juli komen nog
een Wild West-special, een six
ties-special en op 16 juli de af
sluiter, een grootse Amerika-
special.
