i o-fcicrfc Hommelologen hommeien er dit weekeinde lustig op los 'Doodelijk dreigende duivelsmachines' Van Basten? Wie is dat nou weer? Het Gesprek van de Dag (10) Verblindend wit licht aan de hemel (IJDAC 3 JUNI 1994 GERT VISSER. 071 -356439,PLV.-CHEF PAUL VAN DER KOOIJ. 071-356441 r; if u dat nu prettig vindt of iet, de kleur oranje is reer terug van wegge- reest. Oranje is de mode- leur van deze zomer. Er ;ijn T-shirts, buttons, Shawls, antenneballetjes, flaggen, broeken, pruiken, speldjes en stickers in die kleur. En nog veel meer snuisterijen. De markt ivordt thans werkelijk Dverstroomd met aller hande attributen. Het WK- L-oetbal staat immers voor de deur en daar ziet de commercie wel brood in, vooral als Nederland van de partij is. Kortom, er (spoelt een oranje golf over Nederland. De gekte is I'eer losgebroken. iet zal wel toeval zijn ge weest dat alle zoutjes met "e beeltenis van Ruud Gul- lit erop in de WK-zak van Smiths gebroken waren waar de rest van de spelers over het algemeen toch 'heel' overkwam. Of had 's jands grootste piepersnijder soms bij het vullen van 'Onze Jongens' zoals het speciaal voor het wereld kampioenschap gecreëerde zoutje heet al een beetje n^zijn twijfels over het mee- zol4oen van deze specifieke neiIJongen? Zal wel niet, zoals ,geimenig Nederlands bedrijf fec,dat dure centen neertelde vari°m reclame rond Oranje te beimaken zich intussen gefopt tesjweet door de vlucht van lin:Gullit. Alle spulletjes waar Qiejhij op of rond figureert, zijn oejnamelijk meteen waarde- za]loos geworden. vai]Goed, zoutjes dus met de üd hoofden van de Oranje- (pspelers er op. Hoe zien ze er uit, hoe smaken ze en wat )erjkosten deze cartoon-chips, [erizoals de firma Smiths ze idfïook wel noemt? riajOm met dat laatste te be- (riri;ginnen: 1,79 de zak bij aj.een inhoud van 60 gram. reïjNiet te duur, want ze sma- ne,ken naar meer, dat moet aljgezegd worden. Wat je al omniet voor lekkers kunt brou- enjwen als je de op het oog iiJtoch niet zulke interessante eredingen als aardappelpoe- -e.der, plantaardige olie, ge modificeerd zetmeel (E1412), zout, aroma, smaakversterker (621 emulgator (E471) en kara mel bij elkaar gooit. Maar 'last but not least' het uiterlijk van de hapklare sterren. Want behalve de smaak onderscheidt dat de ze chips natuurlijk vooral van al de ontelbare soorten die je gewoonlijk in de schappen van de super markt aantreft. Naast die gebroken Gullits (zal wel toeval zijn) vielen nog een paar dingen op. De beelte- en nis van Jan Wouters is tref- ctè fend, de chip van John de Wolf goed gelukt. Met Berg- iie kamp, De Boer en Koeman en wordt het evenwel al min- ke der. Moet je echt twee keer :n. kijken of ze het ook daad- n- werkelijk zijn. en Maar bij Danny Blind en Ed en| de Goey is het maar goed ?r- dat ook de naam van de be zel treffende speler in het zout- anj je is gezet. Anders weet je O-I absoluut niet om wie van 2n| de superstars wier hoofd lat! in de huiskamer toch over het algemeen een ver- l trouwde indruk maakt het hier gaat. De tronie die m Blind bijvoorbeeld van de )i-j ontwerpers heeft gekregen, li- zal zelfs bij zijn vrouw geen spoor van herkenning los maken. Sterker nog, ze zal deze louche figuur eerder als beangstigend ervaren, zó hebben ze 'm toegeta keld. En Ed de Goey mag dan inderdaad niet moe ders mooiste zijn, maar om met zo'n ape-koppie te worden afgebeeld, nee, dat heeft onze nationale doel man absoluut niet ver diend. Rest nog de verpakking. Wat dacht u van de kleuren oranje en rood-wit-blauw? Goed geraden. Verder staat het Wilhelmps op de ach terkant afgedrukt en het speelschema van Onze Jon gens. Dat is aardig bedacht. Maar het slappe tekstje over de eredivisie van de zoutjes had verder achterwege kun nen blijven. Een leuke mop moetje niet uitleggen. Die spreekt toch voor zichzelf. AD VAN KAAM 't Is hommeles dit weekeinde. Maar dan wel letterlijk; 4 en 5 juni zijn uitgeroepen tot natio nale hommeidagen. Een beetje natuurliefhebber laat dit week einde het voetbalveld en de borrel links liggen en trekt erop uit om te gaan hommeien. Hommel-o-loog hoefje ervoor niet te zijn. Er bestaan niet al te veel soorten hommels zodat je je al snel een expert kunt noe- Het hommelproject is georgani seerd door de Koninklijke Ne derlandse N atuurhistorische Vereniging (KNNV) en de Ne derlandse Jeugdbond voor Na tuurstudie (NJN). „Onze vraag is simpel. Besteed een beetje aandacht aan de hommel. Be kijk het dier eens en ontdek de geheimen van het hommelle ven", zegt G. van Poelgeest van de KNNV. De afgelopen weken zijn 65.000 hommelkaarten ver stuurd, voegt zijn natuur-colle- ga B. Prins toe. Op de hom- melkaart staan afbeeldingen van de zes meest voorkomende hommelsoorten. Het is de be doeling dat Nederland er dit weekeinde er massaal opuit trekt en noteert welke hommel waar gezien wordt. Een kleine proef in de Hortus Botanicus in Leiden leert dat 'hommeien' (en dan dus niet het hommeien volgens Van Da- Ie wat zoveel betekent als een laag brommend geluid produ ceren) inderdaad niet al te moeilijk is. In het begin lijken alle harige bolletjes die zich hommel noemen, op elkaar. Al snel zie je verschil. De een heeft een rode rug, de ander is ge tooid met twee gele strepen en de derde is van achteren wit. Namen als aardhommel, steen hommel, akkerhommel en wei- Dien dag, dien Dinsdag, daagde de Dag der Dagen, de dag die driewerf duidelijk de diepdra- matische 'daverendedingen'de zer dagen definitief demon streert: de D-dag. Duizenden doldriftig draaiende, doordringend dreunende, dood elijk dreigende duivelsmachines denderden daverend, doch des niettemin doelbewust de druile rige duisternis doorborend, doel- waarts: de Duitscher! Zo klinken de eerste regels van het gedicht 'Demonie in D-dur', van Sassenheimer H.P. Ruijse- naars. Het gedicht is geïnspi reerd door D-day, de dag dat de Geallieerden landden op de kust van Normandië. Vier dagen na de invasie, op 10 juni 1944, dehommel vliegen al snel heen en weer. De hommel blijkt, Prins en Van Poelgeest wisten dat natuurlijk al, inderdaad een razend interessante dame te zijn. Dame, want de mannen la ten zich niet zien. De hommels die nijver de nektar verzamelen, zijn allemaal dames die werken ten bate van de koningin. Hommels zijn eigenlijk bijen met een bontjasje aan. Ze ge dragen zich in hoge mate gelijk. Ook hommels hebben konin ginnen die zorgt voor het nage slacht en in ruil daarvoor van de werksters lekkere hapjes (ho ning) toegeschoven krijgt. De hommelkoningin heeft het wel een stukje zwaarder dan haar bijen-collegaatje; bij de hom mels broedt het blauwe bloed echt eieren uit. De hele zomer lang zit ze op het nest en verheft het lijf alleen als er nog een zooitje eieren moeten worden gelegd. Prins: „Zo zie je, hommels zijn echt razend interessant. Dat zouden meer mensen moeten weten. Dus hebben we hom meidagen ingesteld." Helemaal gespeend van eigenbelang is de actie van KNNV en NJN niet. De verenigingen willen graag weten waar welke hommels voorko men en kunnen dus enkele tienduizenden extra paar ogen heel best gebruiken. Enkele ja ren geleden hadden de vereni gingen de nationale vliegen- zwamdagen. „Het gaat er ons om dat mensen beter gaan kij ken naar flora en fauna. Of ze nu schimmels bestuderen, aardvlooien bekijken of hun oren spitsen voor vogelgezang; dat maakt niet uit." De hommel maakt moeilijke, zelfs traumatische jaren door. Door de intensieve landbouw, de netheidsmanie van Neder land (keurig gemaaide gazonne tjes) en het gebruik van chemi sche bestrijdingsmiddelen zijn er van de ruim 30 hommelsoor ten, nog maar 25 oyer. Prins: „Het is niet moeilijk om iets voor de hommels te doen. i beetje aandacht aan de hommel. Bekijk het dier eens en ontdek de geheimen van het hommelleven", zeggen G. van Poelgeest en zijn natuur-collega FOTO HIELCO KUIPERS Meer informatie over de hom meidagen of andere activiteiten van de KNNV zijn te verkrijgen op telefoonnummer 030- 314797. MONICA WESSELING Zet in je tuin een paar hommel- planten neer zoals kamperfoe lie, tijm of vingerhoedskruid, zorg ervoor dat de natuur rijk blijft en biedt de hommel een nestgelegenheid Dat een nestkastje het leven wat eenvoudiger maakt voor mezen, mussen en andere gevederde vrinden, is te begrijpen. Maar dat hommels ook een kunstma tige kraamkamer wensen, ligt toch wat minder voor de hand. Van Poelgeest: „Nee, hoor. Zelfs op je balkon kun je hommels een goed onderkomen bieden. Voor mensen met een tuin is het al helemaal makkelijk. Een ingegraven bloempot of oude tuingieter en de hommel is dik- tevreden." werd het voltooid. Maar het lag bijna vijftig jaar op de plank, door bijna niemand gelezen. „Omdat ik het altijd erg druk heb gehad", meldt Ruijsenaars. „Ik werkte als correspondent vreemde talen bij twee bollen- bedrijven. Bovendien ben ik nog een tijdje hoofd van het in cassobureau geweest van de Bond van Bloemenhandelaren. Ach, ik schreef wel eens wat in de bedrijfsblaadjes. Wat korte verhaaltjes, limericks, haiku's... Daar werd door niemand op ge reageerd. De Bollenstreek is cul- tuurarm. Ik denk dan ook dat men voor het gedicht over D- day nauwelijks begrip had kun nen opbrengen." Maar dat was niet het enige re den waarom de dichter niet veel voor publikatie voelde. „Ik ben altijd huiverig geweest om in de publiciteit te treden. Artikelen met grote foto's erbij. Ik had schrik hè, om een bekende Ne derlander te worden. Om op straat herkend te worden, zo van: hé, daar heb je die-en-die. Daarom ook nu liever geen fo to." Blijft de vraag waarom hij het gedicht nu ineens wél opstuur de op naar deze krant. „Ach, het is nu een halve eeuw later. In eens is er erg veel belangstelling voor. daarom dacht ik: laat ik het toch maar eens inzenden." Bovendien, D-day heeft op Ruij senaars een verpletterende in druk gemaakt. Al die aandacht in de pers riepen de herinnerin gen bij hem ook weer wakker. „Ik weet het nog goed. Ik las over D-day in de DeutscheZei- tung in den Niederlanden, een Düitse krant die in Nederland verscheen. Normaal gesproken was de berichtgeving in Duitse kranten bijzonder gekleurd. Maar deze krant was heel open hartig over D-day. De hele ope ratie heeft in elk geval een enor me indruk op me gemaakt. Ik weet nog dat ik de zinnen vrij wel achterelkaar heb opgepend. Het heeft me verbaasd dat er tot dusverre geen kunstenaar is ge weest die D-day als inspiratie bron heeft gebruikt. Het betreft hier toch de grootste handeling uit de krijgsgeschiedenis." Daar davert de defensie der Duitsche 'Draufganger! Drakenvuur doorklieft de dage- raadsnevels... dof dreunen de detonaties der Duitsche defen- siewal, derzelver diepste diepten doortrillende donderslagen, doodbrengend den daar doe menden doltriesten dwazen, dood, dood, dood!!!... Ruijsenaars: „Grote gebeurte nissen hebben me altijd geïn spireerd. De watersnoodramp bijvoorbeeld. Ook daarover heb ik een gedicht gemaakt." En ook dat gedicht ligt nog steeds op de plank. HERMAN JOUSTRA* De geest van Marco van Basten mag dan inmiddels al bijna overal rondwaren, het complex van voetbalvereniging SJC lijkt hij nog niet te hebben bezocht. Daar lopen de ochtend na de overwinning van het Neder lands elftal op Hongarije voor namelijk kinderen rond. Om naar de sterren van Oranje te kijken. Het huidige Oranje wel te verstaan, met voetballers die tastbaar zijn. Met voetballers die hun rekoefeningen in Noordwijk afwerken. En spelers die handtekeningen kunnen uitdelen. Van Basten zit nog in Milaan en zo lang hij daar zit, bestaat hij niet voor de meeste kinderen. Of heeft hij zelfs nooit bestaan. „Van Basten? Wie is dat nou weer?', zegt een meisje van de mytylschool uit Haarlem. Zij is daar met een hele groep mede leerlingen. En met kinderen van de mytylschool uit Leiden. Na men van spelers zegt zij niet te kennen. Het is de meer de en tourage die haar kippevel be zorgt. Want wat heeft zij plotse ling ontwaard? „De televisie! Daarzo, achter dat hek." Het zijn een paar mannen van RTL die een tikkeltje opgewon den langs het veld hobbelen. Want op de reserves en de ge blesseerden na, lopen er geen spelers rond op de frisgroene grasmat van SJC. Voor de kinde ren maakt dat niet uit. Er is im mers tv. Bovendien is daar John de Wolf. De Feyenoorder is de enige die voor aanvang van de training al handtekeningen uit deelt aan de jeugdige fans. Onder hen bevinden zich de nodige leerlingen van basis school Sint Emmaus uit Voor hout. Jawel, Van Basten kennen ze wel. Maar wat ze van diens mogelijke komst moeten den ken, weten ze niet. „Nou ja, ik denk dat het wel goed is", zegt een klein jongetje ten slotte. „Dat zegt mijn vader tenmin ste." Juist, ouderen hebben een me ning. Kinderen lenen die vaak alleen maar. Alleen, waar zijn die ouderen? Hier en daar leu nen er een paar tegen de afras tering van het veld. Zij zijn wel bezocht door de geest van Van Basten. „Wat kan mij het nou schelen of Van Basten meedoet of niet", zegt een bitse oude baas. „Het zal wel weer een of andere stunt wezen." „Hij komt", weet er een zeker. „Ik zag hem op tv aankomen. Op Schiphol." „Nee jüh, dat was een video-opname van eer der", schreeuwt een maat. „Gullit zal toch niet zijn wegge gaan om een plaatsje vrij te ma ken voor Van Basten?", oppert een ander. Hij oogst slechts hoongelach. Want hoewel men de kans op een stunt niet uitge sloten acht, is dat wel iets te on waarschijnlijk. „Want Gullit weet ook dat Van Basten een maand geleden nog nauwelijks kon lopen. Dus waar hebben ze Marco nou voor nodig? Om de doppen van de flesjes bier af te schieten?" HERMAN JOUSTRA Reacties en suggesties voor "Gesprek van de Dag" Telefoon 071-356444 of Postbus 54,2300 AB te Leiden Bruikbare tips worden beloond met een cadeaubon) van 25 gulden. De meest recente maansverdui stering was niet zo'n succes. Al thans, de maansverduistering had wel plaats, maar kon niet worden waargenomen omdat er onverhoopt een wolkendek bo ven Nederland hing. Maar geen nood, hemelspeurders: er zijn weer nieuwe verschijnselen in aantocht. Zo is daar de planeet Venus, die de maand juni vaak zeer goed zichtbaar aan de hemel zal staan. Als de zon nog niet onder is, maar helemaal tegen de avondhemel. Dan is er zelfs een verblindend wit licht aan de he mel te zien. „En dat is beslist niet overdreven gesteld zegt een voorlichter van de Leidse sterrewacht. „De planeet kan flink helder zijn. Hoe helder? Nou, dat komt in de buurt van de helderheid van de maan. Sommige mensen raken er zelfs van in de war. Zeker als de zon nog op is. Zulk helder licht aan de hemel op klaarlichte dag... Venus wordt dan wel eens aan gezien voor een UFO door som migen." Blijft natuurlijk de vraag hoe de leek Venus kan herkennen. Want bij een heldere hemel zijn er tegen de avondschemering ook al enkele sterren te zien. Dat is niet zo moeilijk zegt de voorlichter. „Planeten zijn van sterren te onderscheiden door dat ze veel minder twinkelen. En waar moeten we kijken? „Probeer je de baan van de zon maar voor de geest te J}316"- Planeten bewegen zich grofweg langs diezelfde baan. Venus En met een beetje geluk is er de komende dagen nog meer te zien. Tot en met zondag 5 jurn om precies te zijn. Dan kan het zijn dat men een prachtig groen, oranje of rood licht aan de hemel ziet. Dit is het pool- licht. Dat wordt veroorzaakt door een uitstoot van kosmi sche deeltjes door de zon. Die komen in botsing met molecu len in onze atmosfeer. Daarbij wordt dan licht uitgezonden. Hoe dat precies werkt laten we hier maar even buiten beschou wing. Ie moet het in elk geval zien als een gloed", zegt de voorlichter. Over een heel stuk van de he mel. Vergelijkbaar met het licht uit een kas waarin men planten kweekt. Zelf heb ik het nog 'nooit gezien. Het schijnt een kwestie van geluk te zijn. aak is het maar heel kort te zien ook. En op klaarlichte dag is het nagenoeg niet waar te nemen. En nu maar weer afwachten hoeveel wolken er de komende tijd boven ons land hangen. HERMANJOUSTRA.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 19