Jezus woont in digitale stad
'Wij zijn het Greenpeace van de kerk'
Kerk Samenleving
DINSDAG 24 MEI 1994
UIT DE KERKBLADEN
Het gaat goed
Een bemoedigend woord in
het Jozef Kompas, het week
blad van de Sint Jozefparo
chie in Hillegom. „Uit onder
zoek van het Sociaal en Cul
tureel Planbureau blijkt dat,
ondanks of juist dankzij de
secularisatie, niet alleen de
kwantiteit toeneemt van de
kerk. maar vooral de kwali
teit. De tolerantie is toegeno
men, sinistere denkbeelden
en andere onzin zijn over
boord gezet, de handvol ver
halen die hun denken en
handelen moeten bepalen
worden beter in hun oor
spronkelijke betekenis ver
staan."
Monnik
Dominee E.S. Klein Kranen
burg van de hervormde ge
meente van Lisse is verhuisd.
De nieuwe pastorie staat pal
naast een plaatselijke basis
school, kennelijk van rooms-
katholieke signatuur, te oor
delen naar de weergave van
het gesprekje dat de predi
kant onlangs had met één
van de leerlingen. „Terwijl ik
in de achtertuin het gras be
sproei", schrijft Klein Kra
nenburg in 'Hervormd Lisse',
„komt een jongetje in de
poort staan en zegt veelbete
kenend: 'u bent een monnik,
hè?'. 'Ja, zeg ik. dat klopt,
maar ik heb wel kinderen en
Hoofdschuddend trekt het
jongetje zich terug."
Hemelwater
Nog maar even doorgaan op
die verhuizing. In hetzelfde
kerkblad schrijft Klein Kra
nenburg: „U hebt kunnen
zien dat ook de tuin rondom
de pastorie is aangelegd. We
hopen dat door intense be
vloeiing de grasmatten zullen
aanslaan." Uit de kraan hoeft
dat water volgens één van
zijn gemeenteleden niet te
komen. Klein Kranenburg:
„Hemelwater zou 't beste
zijn. zei iemand met ver
stand van zaken."
Jeugddienst (1)
Het fenomeen 'jeugddienst'
is nog maar betrekkelijk re
cent. „Vroeger kende men
dat niet", beweert dominee
Jan Huizebosch in 'Het Kerk
blad voor de ring Alphen der
Hervormde Kerk'. „Er was
zoiets als een jeugdkerk,
naast de klassieke viering. De
jeugd moest immers leren
wennen aan wat volwasse
nen indertijd ook hadden
moeten leren." Hulsebosch
somt enkele kenmerken op
van de 'jeugddienst': „Je
werd begroet met
'Goeiemorgen' (als zo'n
dienst tenminste 's morgens
mocht van de kerkeraad) en
niet meer alleen met 'Gena
de zij u en vrede...' De voor
ganger verscheen in een col
bertje en trok het nonchalant
uit als het warm werd."
Jeugddienst (2)
Hoewel de predikant van
mening is dat er in alle dien
sten ruimte moet zijn voor
de jeugd, is het volgens hem
goed dat er in sommige dien
sten méér ruimte is. Alleen al
omdat ZIJ er om vragen.
„Hoe oud was Jezus toen Hij
rondtrok, hoe oud zouden
zijn leerlingen zijn geweest?
Waarom moest Hij zelfs de
'jongeren' terechtwijzen,
toen die te horen kregen
'Laat de kinderen tot Mij ko
men, verhindert ze niet, voor
zodanigen is juist het Ko
ninkrijk Gods?' Mogelijk
doelt de Heer op een grond
houding voor gelovigen die
kinderen en jongeren eigen
is: een zekere onbevangen
heid en plezier in uitprobe
ren. Gun ze tenminste het
voordeel van de twijfel..."
Refo Bulletin Board System uit Veenendaal als christelijk computernetwerk
Zuidafrikaanse
kerken worstelen
met identiteit
JOHANNESBURG EPD
Ook Veenendaal heeft zijn afslag aan de Digitale Snel
weg. Het stadium van hobbyisme voorbij heeft het Refo
Bulletin Board System (Refo BBS), een elektronisch prik
bord met informatie over het christelijk geloof, zijn plaats
veroverd in de wereld van de pc-gebruiker. Specialiteit
van het Veenendaalse computernetwerk: de bijbel digi
taal vertaald. „Om computerliefhebbers over de hele we
reld te vertellen dat Jezus voor ons gestorven is."
Veenendaler Henk Noppe
kent ze wel. Predikanten van ui
terst bevindelijke kerkgenoot
schappen die gebruik van me
dia als radio en televisie verwer
pen. „Daar zie je soms de mooi
ste computers staan. Misschien
omdat ze via het gebruik van de
computer het gemis aan andere
communicatie willen compen-
VEENENDAAL TON V
Hij krijgt nog wel eens afwijzen
de reacties. „Zo in de trant van:
'Wat moet dat nou, de bijbel via
de computer'. Maar ik ben heel
betrokken geweest bij een inva
lide vrouw, die ik nooit per
soonlijk heb leren kennen en
toch via ons software-program-
ma dichterbij een goede uitleg
van de bijbel heb kunnen bren
gen. Dan heb je min of meer ie
mand kunnen bekeren. Dan
weet je dat je het ergens voor
doet."
Noppe begon vier jaar gele
den serieus aan de opzet van
zijn Refo BBS. Computeren -
'dat het verslavend is, weet ik
als geen ander' - was al langer
een liefhebberij. Na contact met
de Duitse computerkraker
('hacker') Klaus Peter Walny be
sloot hij er zijn christelijke idea
len mee uit te dragen. Walny
kwam op zestienjarige leeftijd
als hacker tot inkeer. Na aan
houding door de politie mocht
hij zijn computer behouden.
Maar de software waarmee hij
in bestanden van anderen in
brak. diende hij af te geven. Met
de nieuwe software die hij daar
na kocht wilde hij voortaan al
leen nog het christelijk geloof
dienen.
Inmiddels zijn er in Duitsland
zo'n veertig christelijk-evangeli-
sche netwerken. Samen met
zo'n dertig systemen in Neder
land, België en twee internatio
nale netwerken in Duitsland
vormen ze het Life Net, de bond
van christelijke bulletin boards.
Het softwarepakket, waarvoor
via twee lijnen door de driehon
derd tot 350 vaste gebruikers/a
bonnees 'ingebeld' kan worden,
is breed. Bijbelstudies, psalmen,
gezangenboeken, maar ook
culiere programma's als reke
nen voor kinderen en windows
„Maar dat is echt ondersteu
nend bedoeld", aldus Noppe.
„Wij willen uitdragen dat Jezus
Christus voor ons gestorven is."
Het wereldnetwerk van com
puterfreaks kreeg de afgelopen
maanden veel aandacht. Onder
meer naar aanleiding van het
project Digitale Stad. En de in
troductie van het begrip 'digita
le snelweg', waarmee de stroom
in cijfers en computercode om
gezette informatie wordt be
doeld.
De dertig netwerken in Ne
derland zijn niet gebonden aan
kerken of genootschappen. „Bij
ons vind je mensen uit de evan
gelische beweging, Pinksterge
meenten en de gereformeerde
bond." En ook christelijk gere
formeerden, zoals Noppe zelf.
Alleen het katholieke deel der
natie loopt achter.
De Zuidafrikaanse kerken kun
nen volgens de methodistenbis
schop Peter Storey zeker niet
ontspannen achterover leunen
nu het ANC de eerste democra
tische verkiezingen heeft ge
wonnen. „De kerken staat de
komende jaren een nog zwaar
dere opgave te wachten dan in
de moeilijkste jaren van de
apartheid", meent hij. „Toen
was de vijand gemakkelijk te
herkennen. Nu is de situatie
veel gecompliceerder.
Hij wijst op de noodzaak van
een 'innerlijk aanpassingspro
ces' van de kerken. „Onze theo
logie, onze prediking, ons hele
handelen was jarenlang gericht
op verzet", aldus Storey. In deze
oorlogssituatie werden veel
waarden in het gezin en de
maatschappij vernietigd.
Om die opnieuw te ontdek
ken, is een nieuwe christelijke
.evangelisatie nodig.
Vereniging voor Latijnse Liturgie blij met aandacht voor Gregoriaanse muziek
ROTTERDAM THEO HAERKENS/GPD
„Wij zijn het Greenpeace van de
kerk", schatert mr. H. Schruer,
voorzitster van de Vereniging
voor Latijnse Liturgie. ..Green
peace streeft voor een deel de
zelfde doelen na als de minister
van milieu, maar zo'n club
draag je geen overheidstaken
op." Zo is het ook met haar ver
eniging, die zich inzet voor het
opdragen van de katholieke mis
in het Latijn, maar evenmin een
officiële taak heeft binnen in de
kerk.
De belangstelling voor het La
tijns erfgoed uit de Rooms-Ka-
tholieke Kerk groeit. De cd met
Gregoriaans gezang van de
monniken van Santé Domingo
de Silos, een klooster in het
noorden van Spanje, vliegt de
winkels uit en ligt zelfs bij de
benzinepompen in het rek. Er is
al een platina-plaat uitgereikt
en de cd - 'Canto Gregoriano' -
staat inmiddels hoog in de Al
bum Top-Honderd. De muziek
stamt uit de vroege middeleeu
wen en de liederen worden een
stemmig en 'a capella' (zonder
begeleiding) gezongen. In Span
je, waar de cd ook veel succes
heeft, breekt men zich het
hoofd over de drijfveer van jon
geren om disco en house in te
ruilen voor dit eeuwenoud ge
zang.
Voor Schruer is dat minder
een vraag. Zij acht het Gregori
aans bij uitstek geschikt om 'op
een waardige manier met de
Schepper te communiceren' en
dat is een terrein waar veel
mensen de laatste jaren 'armoe
hebben geleden'. Het Latijns
gezang is niet alleen een'esthe-
tisch genoegen, benadrukt zij,
maar komt tegemoet aan 'de
verticale dimensie' van de litur
gie: direkt contact met God. Bo
vendien is een mis in het Latijn
universeel, over de hele wereld
exact hetzelfde.
„Er zijn mensen die totaal
worden overrompeld als ze zo'n
mis bijwonen." Een monopolie
op deze ervaringen eist Schruer
echter voor de Latijnse liturgie
niet op. Dat het monotone ge
zang van Tibetaanse monniken
onder begeleiding van trom
mels en hoorns soortgelijke ge
voelens oproept, sluit zij aller
minst uit. „Maar ik denk niet
dat het goed is als het Latijn
wordt beleefd als Sanskriet. De
luisteraar moet wel weten wat
er wordt gezegd, ook al is het
niet letterlijk."
Hoogmis in de St. Jacobuskerk in Den Haag.
Barricaden
De Vereniging voor Latijnse Li
turgie, met 23 afdelingen en
2500 leden, werd opgericht in
1967. De hippies hadden bezit
genomen van het Vondelpark
en de studentenrevoltes in Pa
rijs stonden op uitbarsten. „De
barricaden waren zo vol dat wij
er niet meer bij konden", lacht
Schruer opgewekt.
De oprichting was een reactie
op het Tweede Vaticaans Conci
lie (1963), dat besloot dat de
mis voortaan in de landstaal
mocht worden opgedragen. Een
aantal vooraanstaande katholie
ken, onder wie de schrijver
Godfried Bomans, vreesde dat
het Latijn zou verdwijnen en
wilde dat voorkomen.
Dat de kerk onder druk stond
speelde in het begin een grotere
rol dan nu. Schruer accepteert
inmiddels de crisis waarin de
katholieke kerk al decennia ver
keert. „Ik ben in 1960 geboren
en ik heb nooit anders meege
maakt dan rotzooi." Met ge-
spreks- en discussiegroepen
heeft ze niet zoveel op, evenmin
als met de ritmisch begeleide
jongerenmissen, waarmee de
clerus in het begin van de jaren
zeventig de leegloop trachtte te
stuiten. „De kerk is niet alleen
een forum voor gedachtenwis-
seling."
„Iedereen dacht na het Con
cilie dat de volkstaal voortaan
de belangrijkste was. Maar dat
is niet zo. De talen zijn gelijk
waardig, maar niet gelijk", be
nadrukt Schruer. Zij prijst het
Latijn - 'schitterend en com
pact' - aan de hand van een ci
taat van de Franse schrijfster
Marguerite Yourcenar: 'Niets
haalt het in schoonheid bij een
Latijns grafschrift'.
Schruer vindt niet dat het ge
noegen van de Latijnse vierin
gen slechts is voorbehouden
aan de elite die een gymnasi
um-opleiding achter de rug
heeft. Achter de antieke confe
rentietafel in haar royale werk
kamer legt de voorzitter - in het
dagelijks leven advocaat, gespe
cialiseerd in bedrijfs- en ge
zondheidsrecht - uit hoe haar
organisatie aan de weg timmert.
„We stimuleren de Latijnse li
turgie. We geven cd's uit met
Gregoriaanse missen, inclusief
de gesproken gedeelten en we
geven kerkmissalen uit in het
Latijn met de Nederlandse ver
taling ernaast. Onlangs nog ver
scheen een Latijns-Nederlands
uitvaartboekje."
Behoudzucht
Het bevorderen van het kerkla
tijn mag niet worden verward
met behoudzucht of conserva
tisme, vindt de voorzitter. Dat
haar aanhang - 'alle leeftijden,
alle sociale lagen' - zich toch
eerder aanschurkt tegen de
conservatieve Stichting Contact
Rooms Katholieken dan tegen
de progressieve Acht Mei Bewe
ging, doet daar volgens haar
niets aan af. „Wij staan midden
in de kerk en doen van harte
mee met de vernieuwde litur
gie, zoals paus Paulus VI die in
1970 voorschreef."
Uitdrukkelijk neemt zij af
stand van het gedachtengoed
van wijlen mgr. Lefèbvre, de
Franse bisschop die het Tweede
Vaticaans Concilie afwees en
daardoor 'toevallig' voorstander
was van de Latijnse liturgie.
„Wij willen niet terug naar de
oude vorm waarin de priester
tijdens de mis met zijn rug naar
de gelovigen staat, zodat zij niet
meer zijn dan toeschouwers,
maar we houden wel vast aan
het Latijn."
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
WAAR. rto&r dat Heew.Aier
DE ACHTERSTAND iN RECHTS-
ZAKEM PiENOÊ tAOET&t-i
WORDEM AFSEHANDEUD
HET 6ROOTBTE STRUIKELBLOK
Soep opeeuei
ACH, ZoAtS OE ZAKE/O ER l
VOORZ-ÏE ÏK WEiMi<
VOORU'iT&AAJG
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgevenj Damiate b'
DIRECTIE: B.M. Essenberg, G.P. Arnold (a
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor, Frc
Nypels, Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN. R D. Paauw, tel dag. 9 3
1T30ijjur 071-356215, of per post
^8°R2321 BM Leiden
Fax 02521-19610
ADVERTENTIES
Telefoon 071-356230
Telefoon 071-143545
329,30 328,30
land: per kwartaal 125,50
ovenge landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
HET WEER
Wisselvallig
Voor het meest in het oog springen
de weer van het afgelopen lange
weekeinde gaan we terug naar za
terdag, toen verschillende actieve
buienlinies over het land trokken.
De zeer vochtige, broeierige atmos
feer was een uitstekende stimulans
voor een front, dat in de middag uit
het zuiden naderde. De egale band
met bewolking werd opgesierd met
snel omhoogschietende buien
torens. Rond drie uur werden op di
verse plaatsen in deze regio onweer
en slagregens gemeld. Andere
plekken ontsnapten aan de buien
en viel slechts wat lichte regen.
Verder naar het noorden van het
land klonterden de buien aaneen
tot een stevig onweersfront. Ook
aan de achterzijde van deze slecht-
weer-zone was de atmosfeer nog
danig van de kook. In een heldere
luchtsoort werden al spoedig nieu
we imposante buienwolken zicht
baar. De waarneemster te Voorhout
(ZH) maakte rond 21.30 uur mel
ding van gitzwarte luchten en een
langgerekte rolwolk, die als een
'gescheurd koord' aan een drei
gend onweer voorafging. Er waren
buidelvormige uitstulpsels te zien,
merkwaardig verlicht in de avond
schemering. De neerslagsommen
liepen nogal uiteen. Schiphol
kwam niet verder dan 3 mm tegen
16 mm in Santpoort. Aan de ach
terzijde van de depressie op de
Noordzee klaarde het zondag fe
op. De krachtige zuidwester hac
een smalle kuststrook schoongt
veegd, maar vanuit een zonnig
Kennemerland werden in de na
middag massieve buienformatit
gezien, die zich ophielden lang
lijn Amsterdam - Rotterdam.
Pinkstermaandag ten slotte wa<
wat saai en grauw; de zon lietv
wel verstek gaan door de uitge
strekte kille wolkenvelden, diei
de Noordzee kwamen binnendn
ven. Het kwik bleef aan zee bij
graden steken, landinwaarts we
nog 16 tot 18 graden gehaald.
Vooral het zuiden wordt vandaa
door een volgende storing be
dreigd, maar het regengebied li
het westen en noorden wellicht
gemoeid. De weerkaarten vooi
rest van deze week duiden op
voortzetting van de wisselvallig
heid. Morgen is het niet onaard
met opklaringen onder een tijde
ke rug van hogedruk, maar op d
derdag koerst een regenrijke sto
ring via Zuid-Engeland over o
land naar het oosten.
Nadien komt de weg vrij voor
noordelijke stroming met koele
Noordzeelucht, die wolkenveldf
meebrengt en mogelijk ook wat
zon. Hettemperatuurnive
eerst nog vrij normaal; rond 17
den. Later in de week wordt het
een paar graden koeler.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
woensdag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Schotland e
land droog en af en toe
zon. Middagtemperatuur
ongeveer 15 graden, langs
België en Luxemburg:
Vandaag in de Ardennen
eerst nog regen, verder af
te plaatsen droog. Mid
dagtemperatuur ongeveer
18 graden, morgen iets
Noord- en Midden-Frank-
Vandaag in het oosten
eerst nog regen. Verder af en toe zon en
droog, maar morgen in Bretagne en Nor-
mandië toenemende bewolking en kans
op regen. Middagtemperatuur vandaag
ongeveer 21 graden, morgen rond 23.
Langs de Kanaalkust maxima rond 16
Portugal:
Vandaag geleidelijk droog eh meer zon.
Morgen perioden met zon, later in de
noordelijke helft meer bewolking en mo
gelijk een bui. Middagtemperatuur van
18 graden bij Porto tot 25 in het zuiden
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
Weerrapporten 23 mei 20 u
Spanje:
Vandaag steeds meer opklaringen en al
leen Igngs de Costa's in het oosten en
zuiden nog kans op een bui. Morgen
flinke zonnige perioden en droog, maar
plaatselijk regen. Middagtemperatuur in
het noordwesten rond 18 graden. Elders
maxima tussen 24 en 29 graden, mor
gen enkele graden hoger. station weer
Canarische Eilanden:
Vandaag wolkenvelden en kans op re- Amsterdam halfbew.
gen. Morgen waarschijnlijk droog en De Bilt zwaar bei
vooral aan de zuidstranden weer zonnige Deeien half bew
perioden. Middagtemperatuur tussen Eelde zwaar bei
22 en 27 graden. !i.cl,,bf"
Marokko:
Westkust: vandaag wolkenvelden en in
het noorden eerst nog kans op regen.
Morgen meer zon en vrijwel overal
droog. Maximumtemperatuur aan het
strand ongeveer 22 graden, in het zui-
W0ENSDAG 25 MEI 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 05.30 Zon onder 2
Maan op 22.14 MaanonderO!
Waterstanden Katwijk
Hoogwater03.44 16.12
Laag water 11.55
Rotterdam half bew.
Middagtempera- Berlijn
Zonnig en zeer war
tuur ongeveer 40, aan net strand rond Boedapest zwaar bew
30 graden. Bordeaux zwaar bew.
Zuid-Frankrijk: Brussel regen
Vandaag in de oostelijke departementen Cyprus onbew
en bij de Pyreneeën nog plaatselijk re- Dublin zwaar bew
gen. elders opklaringen. Morgen droog Frankfurt zwaarbew
en flink wat zon. Middagtemperatuur
vandaag van 20 graden in het westen tot zwaa'bev'
26 plaatselijk aan de zuidkust, morgen jn^bruck oweer
Mallorca en Ibiza: Klagenturt haltbew.
Droog en zonnige perioden. Middagtem- Kopenhagen zwaarbew
peratuur ongeveer 28 graden. LasPalmas zwaarbew
Italië: Llssabon zwaarbew!
In het noorden vandaag nog een enkele Locarno zwaarbew
regen- of onweersbui. Verder droog en Londen zwaarbew.
overwegend zonnig. Middagtemperatuur Luxemburg half bew
meest tussen 26 en 30 graden, in het Madrid zwaarbew
zuiden plaatselijk rond 35 graden. Malaga regen
Corsica en Sardinië:
Zonnig, vandaag nog enkele wolkenvel- Mallorca zwaarbew.
den. Droog. Middagtemperatuur tussen ^al,a onbew-
25 en 30 graden. Moskou onbew-
Griekenland en Kreta:
Zonnig, morgen ook wat bewolking. N|^c en ^faTrbew-
Droog. Middagtemperatuur ongeveer 30 Os)o half bew*"
graden, aan zee iets minder warm. Op ParijS zwaarbew.
het Griekse vasteland wordt het plaatse- Praag zwaarbew
lijk zelfs meer dan 35 graden. Rome zwaarbew.
Turkije en Cyprus: split licht bew./
Zonnig, aan de Turkse westkust morgen Stockholm regenbui
ook wat bewolking. Droog. Middagtem- Warschau regen
peratuur ongeveer 30 graden, aan het Wenen zwaarbew.
Duitsland: Zürich zwaarbew.
Vandaag in het midden en zuiden perio- Bangkok zwaarbew.
den met regen, verder droog en af en toe Buenos Aires onbew./
zon. Middagtemperatuur vandaag tus- Casablanca zwaarbew
sen 16 en 21 graden, morgen in liet zul-
SST'; ÉS" Sr'
Vandaag tamelijk veel bewolking en op jeiAviv onbew
veel plaatsen regen, mogelijk ook on- y^ zwaarbew.
weer. Morgen droog en perioden met yoront0 half bew
zon. Middagtemperatuur eerst ongeveer Tunis zwaarbew.
20 graden, morgen enkele graden ho- Vancouver licht bew
ger.
JA HOO/S OEZE
PAMXrZ/V PEZE P//.IEH EEHOOPTT
T>EP&E$S/V/T£/T V&0/Z60EP TCTT
HET VE&LE&EA/f ZELE EE -
0KC//K r*r ZE ook.
£A/ At /V Y0OC/W. At /V K/ASOEKE/V,
Ai'A/ PSYCH/A TEE, OE GKOEASTE-
0OEK, CE BLOEAtEA/MACV. OOA^
JOB/S MV PE BB'O&ECU/B
'r
