ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
De rekening van de BV Janmaat
Janmaat zet zo'n twee miljoen om
Centrumdemocraten
in ontbinding
ZATERDAG 21 ME11994
Terwijl de partij als
een zandkasteel in de
vloed afbreekt en sinds
2 maart al achttien
van de 77 CD-
raadszetels zijn
ontvallen door het
weglopen van CD'ers,
draait de financiële BV
Janmaat als een
tierelier. Alle
onkostenvergoedingen,
salarissen en subsidies
bij elkaar opgeteld,
gaat er bij het
bevriende paar
Janmaat-Schuurman
zo'n tivee miljoen
k gidden door de vingers.
'We hebben wat groeistuipen. Gaat allemaal wel over.
HILDEBRANDBULEVELD.
Directeur Docters van Leeuwen
van de Binnenlandse Veilig
heidsdienst is weer onrustig.
„Hij zit hier achter het behang mee te luiste
ren. Het is er dik genoeg voor." CD-leider
Janmaat kijkt spiedend achter het schilderij.
Uiteindelijk wordt de beroering herkend; het
schrapende geluid van een rolstoel met daar
in Wil Schuurman, het kersverse Tweede-Ka
merlid en vriendin van de partijleider.
Ze wil één misverstand wegnemen: „Ik ben
geen levensgezellin van Janmaat. We zijn he
le goede vrienden, maar wonen apart. Hij
brengt mij altijd' naar mijn flatje aan de Lo-
zerlaan. En als het laat wordt, blijffhij slapen,
maar heus niet in één bed."
Een dag na de eedsaflegging in de Tweede
Kamer is alles weg wat die dag zo bijzonder
maakte: de uitgelaten sfeer, de zoen voor de
TV-camera, de vrolijke bos bloemen, de kof
fie met gebak in een restaurantje onderweg
naar huis en de felicitaties. Daarvoor in de
plaats heerst hoofdpijn: „Ik ben er misselijk
van", verzucht Schuurman.
De nieuwe medewerker Bassie (Sebasti-
aan) Rietveld knikt wellevend. „Veel te slécht
geslapen." En Hans Janmaat heeft rode oog
jes. Het is alleen even lachen als Cor Zonne
veld, de derde CD'er in de Kamer, ter sprake
komt. Zijn leeftijd laat zich moeilijk raden.
Iemand schat hem ruim veertig, de aqder
royaal dertig. „Ach ja, met zo'n verlaagd pla
fond is het mqeilijk schatten", schatert
Schuurman over haar kaalhoofdige collega.
Sprekend over vrijwilliger juffrouw Vogel in
zwart-leren minirok en kettingrookster, komt
de denkrimpel weer terug. Over haar benoe
ming bestaat onzekerheid, hoewel ze prima
koffie schenkt.
Het feestgevoel is weg. Zelfs die goeie frac-
tielobbes J. Groeneweg ontbreekt. De ijverige
medewerker met grijze bakkebaarden en fel
blauw pak werkt maar één dag per week.
Haar zoon Erwin Karselius klopt beschaafd
aan de kantoordeur. Zijn vals samengebon
den staartje verraadt haast in de ochtend. Hij
is een van de zeven medewerkers van de
fractie.
Een ander is Martin de Regt, verdacht van
brandstichting in zijn eigen 'mobiele snack
wagen'. „Maar dat is allemaal propaganda."
Janmaat verdenkt aartsrivaal Wim Vreeswijk
van het Nederlands Blok van die laster. De
CD-leider heeft last van overlopers naar de
Utrechter, die vier jaar geleden nog namens
de CD in de Utrechtse gemeenteraad werd
gekozen, maar vorig jaar na een ruzie door
Janmaat uit de partij werd gezet.
De eed 'Zo waarlijk helpe mij God almach
tig' is voo» de katholiek Janmaat een dag later
verbrijzelt tot: 'God, allemachtig'. Hij excu
seert zich daar even voor. De partijleider
heeft anders wel reden tot klagen. Van der
Valk weigert de CD die avond een zaaltje bij
Den Bosch te verhuren. „Dictatuur. Pure dic
tatuur. Je mag dat woordje democratie in Ne
derland rustig schrappen."
Bv Janmaat
Janmaat is nerveus. Hij heeft slechte ervarin
gen met de pers. Bovendien bevallen hem de
vragen niet. „Welke tactiek ik ga volgen?
Denk je dan dat ik afgelopen jaren geen tac
tiek heb gevolgd?" Over geldzaken en contro
le praat hij liever niet. „Ik zie absoluut niet in
waarom ik dat zou vertellen." Hij verdient sa
men met zijn bevriende collega-kamerlid
straks bijna zeven ton. Bovendien gaat er
voor pakweg 1,3 miljoen aan andere guldens
door zijn handen. Wie controleert Janmaat?
Janmaat is voorzitter van de fractie, van
het hoofdbestuur, van het dagelijks bestuur
en het partijbureau. Zijn huis dient als partij
kantoor, waar het wetenschappelijk instituut
(Thomas Hobbes-instituut) is gevestigd, net
als de Stichting Politieke kadervorming der
Centrum Democraten en het Instituut voor
Midden- en Oost-Europa (Karei de Grote-
stichtingj. De ledenadministratie en het bed
van Janmaat bevinden.zich onder één dak.
Janmaat is desgevraagd echter niet bereid
de jaarverslagen, accountantsrapporten of
begrotingen over te leggen, al zegt hij niets te
hoeven verbergen. Hij wil alleen kwijt dat aan
de Van Merlenstraat slechts één computer
staat, die ook nog wordt geleasd en door alle
partij-organen wordt gebruikt. Voorts draagt
hij maandelijks vijfhonderd gulden van zijn
salaris af aan de partijkas. Schuurman ver
raadt dat ze dat willen ophogen naar duizend
gulden. Janmaat zegt geen huur te wagen.
Eerdere pogingen daartoe mislukten. Voor de
somma van twintigduizend gulden per jaar
wilde hij de fractie zijn zolder verhuren, maar
dat keurde het presidum van de Kamer af.
De rijksaccountant van Binnenlandse Za
ken heeft alle rapporten van partij-organen
afgekeurd. Als straf zijn alle voorschotten tot
twintig procent gekort. Janmaat klaagt: „Op
zo'n partijblaadje met een oplage van vijfdui
zend stuks, leg je al gauw tienduizend gulden
toe. Maar hopen dat je het terugkrijgt."
Ontbinding
Aan de stoelpoten van Janmaat wordt ge
zaagd. „Laat ze maar zagen, ze zijn van staal.
Als ze doorgaan vliegen ze eruit", grimast de
vermoeide partijleider. Maar het gaat niet zo
makkelijk als het klinkt. Hij was van plan zich
te ontdoen van het lastige CD-lid Toon Pop-
pe uit Vlissingen, maar is daarvan terugge
schrokken. Veel afdelingen steunen het
pleidooi van Poppe om Janmaat en Schuur
man een deel van hun macht in de partij te
ontnemen. Lelystad (F.J.M. Noeken), Amers
foort (P.Kreuger) en Vlissingen (A.J.J. Poppe)
eisen meer zeggenschap van het bestuur.
Mocht Janmaat niet instemmen, dan vertrek
ken ze met z'n allen, goed voor acht gemeen
teraadszetels.
„We hebben wat groeistuipen. Het gaat al
lemaal wel over", weerlegt Janmaat alle kri
tiek. Hij wordt even emotioneel als 'die wan
betaler' uit Roosendaal, CD-fractievoorzitter
Robert van der Eijk, ter sprake komt. Van der
Eijk is deze week begonnen met de stichting
'Johan de Brune de Oude' ter bevordering
van de Nederlandse cultuur en vooral van de
Burgerpartij Nederland, waarvan hij voorzit
ter is en zijn zoon secretaris. Van der Eijk be
weert zeker acht raadsleden achter zich te
hebben. „Is hij niet veroordeeld?", vraagt
Schuurman zich af. Janmaat („Ik ben zes
maal veroordeeld"), reageert fel: „Die Van
der Eijk is onder valse voorwendselen de par
tij in geslopen. Ik ga de leden nu beter onder
zoeken. Dan hebben we de volgende keer
maar minder gemeenten waar we uitkomen,
maar dit gebeurt niet weer."
Toch houdt Janmaat vol dat de eenheid in
zijn partij bewaard is gebleven: „Verdeeld
heid kennen we niet. We zitten al twee ka-
merdagen met z'n drieën en hebben nog
geen meningsverschil gehad. Wij stemmen
niet verdeeld. Dat zal ook niet voorkomen.
Verdeeldheid is een theoretisch probleem."
Al stort de CD als politieke beweging in el
kaar, de financiële onderneming, BV Jan
maat. draait des te beter. In de BV Janmaat
gaat jaarlijks bijna twee miljoen gulden om.
Daarvan gaat nagenoeg alles via de Van Mer
lenstraat, het Haagse privé-adres en partij-
pand.
Inkomen Janmaat als kamerlid:
schadeloosstelling 121.500
vakantiegeld 9.720
bijdrage fractievoorzitter 2.647
tegemoetkoming ziektek. 2.715
OV-jaarkaart - 180 gulden 6.395
Autokostenvergoeding tot 9.800
Verblijfskosten 8.688
Beroepskostenvergoeding 12.017
Voor Wil Schuurman geldt bovenstaande,
minus de vergoeding van 2.647 voor de frac
tievoorzitter. Maar Schuurman heeft twee
neveninkomsten. Het eerste betreft haar
raadslidmaatschap in Den Haag, dat ze wil
volhouden. Bij de persoonlijke vergoeding
komt de vergoeding voor fractiebijstand.
Raadsvergoeding 36.837
Onkosten 5.967
Fractiebijstand gemeenteraad 30.000
Verhoogd voor drie leden 16.425
Tegelijk staat Schuurman als lijsttrekker
gereed het Europees Parlement te versterken.
Het is twijfelachtig of ze beide functies ac
cepteert. Zelf wil ze alleen in de Tweede Ka
mer blijven, maar dan zou de dissidente
Delftenaar Van der Spek (tweede op de lijst)
naar Europa gaan. Dat is uitgesloten. Bij haar
verdienste is van een niet al te frequent be
zoek aan het Europees Parlement uitgegaan
(eens per maand):
Vergoeding Europees Parlement:
Basisvergoeding 129.882
Reiskosten (12 maal Brussel) 3.215
29.046
39.903
18.300
2.350
7.050
Net als andere partijen in de Tweede Ka
mer ontvangt de CD een vergoeding, die
deels is gebaseerd op het aantal zetels. Op dit
moment is slechts met één fractiemedewer
ker een arbeidscontract met een volledige
baan opgesteld:
Fractiebijdrage Tweede Kamer
Per fractie basisbedrag:
Verhoogd voor drie zetels
Vergoeding medewerkers tot:
(gem 5 dagen per mnd)
Algemene kosten
Kosten medewerker
Telematicavergoeding
Forfait reizen
179.512
234.216
128.039
Het rijk subsidieert partijorganen, waaron
der die van de CD. Door inhoudingen we
gens het opstellen van niet correcte financië
le stukken is op het voorschot van CD gekort
tot soms' 20 procent van het bedrag waarop
de partij recht heeft. Andere partijen krijgen
70 procent vooruit betaald. Onderstaande
bedragen zijn gebaseerd op een driemans-
Thomas Hobbes-instituut
(wetenschappelijke stichting) 174.427
(inhouding leidde in 1992 tot uitkering van
14.759)
Stichting Politieke Kadervorming der CD
(Stipolka) 110.875
Karei de Grote-stichting
Algemene Vonning politiek kader
in Midden- en Oost-Europa 81.000
Voorts krijgt de partij een tegemoetkoming
voor het maken van programma's voor de
zendtijd politieke partijen.
In kader verkiezingen tot 1 juni
87.725,64
Vast bedrag voor reguliere zendtijd
87.189,13
Bij de inkomsten zijn niet-verifieerbare zaken
buiten beschouwing gelaten als: Bijdrage cir-
fractie. Het zijn geschatte bedragen, waardecaJJQOOleden die 50 gulden moeten overma-
partij recht op heeft. ken (ÏOÖiOOOfr-feijdrage circa 100 kaderleden
De CD-partijorganen zijn alle gevestigd in die 100 gulden moeten betalen (10.000); bij
huize Janmaat in de Van Merlenstraat dat ka- drage 25 procent fractiebijdragen raadsfrac-
dastraal op zijn naam staat: ties 100.000).
In negentien van de veertig gemeenteraden waarin CD-
fractieleden zitten, dreigt een breuk met de centrale
partij. Verschillende raadsleden zijn al afgetreden. Acht
tien van de 77 gekozen gemeenteraadsleden stappen bin
nenkort op, werden geroyeerd of zijn reeds opgestapt.
Nog eens vijf beraden zich op hun positie. Een overzicht
van de Centrumdemocraten in ontbinding.
AMERSFOORT De fractieleden en voordeurdelers P.
Kreuger en LA Runia onderzoeken de mogelijkheden.
Zowel Nederlands Blok, de Burgerpartij Nederland als de
Herstelpartij (nieuwe groepering) zoeken contact. Kreu
ger: „Ik wacht af. Ik ben geen bestuurslid, maar hoop dat
Poppë (het CD-bestuurslid uit Vlissingen dat na kritiek
op Janmaat is geschorst, red.) blijft." Volgende week be
slist Kreuger of hij bij de Centrumdemocraten blijft.
AMSTERDAM Y. Graman, raadslid Amsterdam, is geroy
eerd. Hij werd gearresteerd nadat hij in het TROS-pro-
gramma Deadline toegaf brand te hebben gesticht in on
derkomens van allochtonen. Werd tevens aangehouden
wegens verboden wapenbezit.
ALMELO Raadslid H. Oudendijk stapt over naar het Ne
derlands Blok „wegens het volstrekt ontbreken van be
stuurlijke structuur bij de CD". Fractiegenoot G. Webbink
is bezig met de oprichting van het Overijssels Democra
tisch Collectief.
ARNHEM Het voor pistoolbezit veroordeelde gekozen
raadslid Constant Kusters heeft het aan de stok met par
tijgenoot H. Selhorst, die wordt verdacht van handel in
harddrugs.
BERGEN OP ZOOM Fractievoorzitter J. van der Steen zit
alleen zichzelf voor. Het tweede gekozen raadslid mevr.
A. van Oevelen trekt zich terug, haar moeder kan haar als
nummer drie op de lijst vervangen, maar ziet daarvan af.
BREDA CD-fractievoorzitter F. Heeren zit nog alleen in
de raad. Zijn neef W. Hakkens en diens echtgenote P.A.
van Pelt hebben hun raadszetel opgegeven. Ze voelden
zich door hun familielid bedrogen. De andere kandidaten
op de lijst waren niet bereid in de raad te gaan zitten. Het
geld voor de onkostenvergoeding gaat naar het plaatselijk
antidiscriminatiecomité.
DELFT Bestuurslid W. van Es-Van der Spek is geschorst in
afwachting van royement. Zij kiest de lijn van haar broer
G. van der Spek, fractievoorzitter in Delft, die vindt dat de
CD schoon schip moet maken. Van der Spek is in Enge
land tot twee jaar en zeven maanden gevangenisstraf ver
oordeeld wegens bezit van drugs. Hij ontsnapte uit ge
vangenschap. Hij werd met zijn zuster deze week door
het hoofdbestuur gehoord.
DEN HAAG a. Bartelsman stapt uit de vier man sterke
CD-fractie onder leiding van kamerlid W. Schuurman. Hij
wil geen racisten in zijn partij. Bartelsman vraagt een
plekje 'ver afgelegen' van de fracties CD en CP'86.
ENSCHEDE CD-raadslid W.A. van Straalen overweegt zich
bij de Almeloër Webbink aan te sluiten. Hij ontkent con
tact met Webbink, andersom wordt het bevestigd. Van
Straalen is wegens burengerucht door politie berispt.
HEERLEN De eenheid in de tweemansfractie van de CD is
verstoord nu A.J. Rijks niet langer namens de CD in de
raad wil zitten. Zijn collega J.C.M. Janszen blijft voorals
nog.
KATWIJK CD-raadslid D.J. de Graaf heeft al contact op
genomen met de Burgerpartij Nederland.
LEIDEN CD-lid A.J. ter Haar zegt na eerste raadszitting
zijn zetel op na bedreiging van zijn gezin. Er werd een le
ge grafkist voor zijn deur gezet. Vervanger H. Otto haakte
af na TV-programma Deadline.
LELYSTAD Fractievoorzitter F.J.M. Noeken wil dat „de
bezem door het bestuur, de kamerfractie en de hele partij
gaat. Zo niet dan is er geen plaats meer voor mij in de
partij". Noeken staat achter Poppe.
MAASTRICHT Eerste kandidaat A. Thielens trok zich te
rug na protesten, nummer twee op de lijst, A. Schijns,
werd een raadszetel geweigerd omdat hij niet in Maas
tricht woonde en de nummers drie en vier weigerden
hun zetel.
PURMEREND Raadslid R. van der Plas kreeg drie maan
den gevangenisstraf wegens uitkeringsfraude en werd ge
royeerd na het 'grapje' over buitenlanders: „Ze komen als
gast binnen en gaan er vergast weer uit." Vervolgens zeg
den vier kandidaten af, maar nummer zes trad alsnog toe
onder naamsverwisseling R. Wessels (voorheen Wild
schut). In Purmerend draaiden twee echtparen (G. van
Seventer, J. Nolting en E. Doets, H. Nanning) als raads-
kandidaten de CD de rug toe.
ROOSENDAAL/NISPEN Drie CD-raadsleden stappen op
en vormen de Burgerpartij Nederland. Het zijn: R.J. van
der Eijk, zijn zoon E.C.J. van der Eijk en mevrouw C.J.
Franken.
SCHIEDAM Aan de viermansfractie waarin ook het CD-
kamerlid C. Zonneveld zit, ontviel het CD-lid van het eer
ste uur C. Krommenhoek. Hij is ontevreden over beleid
Janmaat en gaat op persoonlijke titel door.
UTRECHT Fractielid M.H. de Regt, medewerker van de
Tweede-Kamerfractie, wordt als voormalige fritescar-ei-
genaar verdacht zijn eigen zaak in brand.te hebben ge
stoken. Zijn collega-raadslid John Morren gaat prat op
een hechte vriendschap met de 'zwarte weduwe' Rost
van Tonningen.
VLISSINGEN CD-fractievoorzitterA.J.J. Poppe, geroyeerd
als lid FNV, geschorst als bestuurslid partij, in afwachting
van officieel royement wegens publieke kritiek op partij
leider Janmaat. Twee andere CD-raadsleden, J.M. van
Scheppingen en A.M.R Lagace, staan achter Poppe. Laga-
ce scheidt zich af van de CD als Poppe wordt geroyeerd.
Van Scheppingen moet nog kiezen.
ZEELAND De Kring Zeeland is ontbonden, na schorsing
bestuur.
