Herstelplan ANC op losse schroeven Vliegveld Rwanda komt onder toezicht VN Turkije wil moderniseren Buitenland NAVO biedt Rusland Speciale band' aan Zakenman wint in Malawi Shocking klem isSerlusconi krijgt net 1 aan vertrouwen Senaat Bonn veroordeelt racistische 'jacht op buitenlanders' :VN-klusjesman voor Sarajevo met argusogen bekeken NAVO voerde bijna aanval uit op Serviërs bij Tuzla JNDERDAG 19 ME11994 n de ïuro Disney krijgt eigen TG V-halte mus» Euro Disneyland krijgt een eigen aansluiting op het Fran- ?TGV-net. Het station Marne-la-Vallee-Chessy dat vandaag of- cieel is geopend en op 29 mei in bedrijf wordt genomen, moet n£eijet pretpark bij Parijs beter bereikbaar maken vanuit Franse net rovincies en landen die met de hoge-snelheidslijn zijn verbon- re en, zoals België en Zwitserland, ig val hina doodt makers dodelijke alcohol ppIH eking In de stad Deyang in de Chinese provincie Sichuan zijn om fgelopen maandag twee mannen geëxecuteerd, die vorig najaar ïemiien mengsel van industriële alcohol en water hadden verkocht In t/aardoor vier mensen om het leven zijn gekomen en verschei- r proene anderen blind zijn geworden. Dat heeft de officiële En- el eiplstalige krant China Daily gisteren gemeld, zowe 'iewonden bij ongeluk met Duitse bus 1151 Hjssen Bij een ongeluk met een bus met vooral bejaarde Duit- ransIers in het zuiden van de Bondsrepubliek zijn gisteren 48 men- ;n h^n gewond geraakt, van wie drie levensgevaarlijk. Volgens de 'cre8^olitie kwam de bus op weg naar München in botsing met een van(ersonenauto, die op de door regen glad geworden weg in een lip was geraakt en op de verkeerde weghelft terecht was geko- nen. De automobilist kwam met de schrik vrij. I^pienstplicht in VS blijft bestaan Washington De dienstplicht wordt in de Verenigde Staten ge- i Lodandhaafd. Volgens president Clinton is het door 'onvoorziene iade |reigingen essentieel voor de veiligheid van de VS' om in vre- imijestijd de dienstplicht te handhaven. Die bestaat in vredestijd honfnkel uit de plicht zich in te schrijven, waarna men in geval van iorlog wordt opgeroepen. 'Reddingvan Zuid-Afrika twee keer zo duur als verwacht Het ambitieuze herstelplan dat het Afrikaans Nationaal Congres heeft aangekondigd, staat op losse schroeven. Een week nadat de nieuwe regering van nationale een heid onder aanvoering van het ANC in Zuid-Afrika is aangetreden, blijken de financiële tegenvallers enorm. Het plan, de inzet van de verkiezingen van eind vorige maand, belooft de achterstanden van de miljoenen straatarme zwarten weg te werken. e NAVO, die zich zorgen KJ aakt om de steeds sterkere Ui-westerse lijn die Moskou >lgt, heeft gisteren besloten 4[jsland een 'speciale relatie' gin te bieden. Moskou had ge- 3<eigerd een akkoord te tekenen 73or nauwere militaire banden 6jet het westerse bondgenoot- 45hap. Ambassadeurs uit de jjïstien lidstaten van de NAVO 7Ïhten een speciale regeling liet Rusland, bijvoorbeeld extra 8fyerlèg over Europese veilig heidskwesties, nodig om 'recht te doen aan de omvang en het gewicht van Rusland'. Deze regeling zou volledig losstaan van het 'Partnerschap voor Vrede', dat openstaat voor alle Oosteuropese landen en voormalige Sovjetrepublieken. Dit samenwerkingsverband tus sen voormalige Oostbloklanden en ex-Sovjetstaten biedt geen ruimte voor een speciale status van Rusland. Het land zal overi gens geen vetorecht krijgen om NAVO-acties te kunnen blokke- johannesburg john van schaik correspondent Op basis van die nieuwe cijfers hebben analisten gisteren de noodklok geluid over de haal baarheid van het herstel- en ontwikkelingsplan van het ANC, het RDP. ,,Het programma is niet uit te voeren in de vijf jaar die het ANC ervoor heeft uitge trokken". zegt Rudolf Gouws van de Rand Merchant Bank. Een ANC-denktank, het Na tionaal Instituut voor Economi sche Politiek, heeft becijferd dat dit herstelplan geen twintig mil jard gulden zal kosten, zoals eerder gedacht, maar ten min ste het dubbele. Bovendien blijkt de Nationale Partij (NP) in de laatste jaren van haar be wind het geld met bakken te hebben uitgegeven. De buiten landse schuld van Zuid-Afrika is opgejaagd naar ruim honderd miljard gulden. Eind 1987 was dat nog een kwart hiervan. Dit beperkt de regering in haar mo gelijkheden geld te lenen. De angst van het Zuidafri- kaanse zakenleven is dat de ANC-regering het land in een fi nanciële crisis zal jagen, de be lastingen fors zal verhogen en misschien de geldpers sneller zal laten draaien om tegemoet te komen aan de verwachtingen van de bevolking. Minister zonder portefeuille Jay Naidoo, verantwoordelijk voor de coördinatie van het RDP, heeft gisteren getracht die angst weg te nemen. ,,Het grootste probleem is niet het geld, maar het opzetten van structuren, zodat we als over heid diensten aan de bevolking kunnen leveren", aldus Nadioo, die de reacties van economen omschreef als 'zwaar overdre ven'. Het ambitieuze RDP voorziet in het scheppei} van 2,5 miljoen banen in tien jaar, het bouwen van een miljoen huizen in vijf jaar, het aanleggen van water leiding, riolering en elektriciteit, en het verbeteren en aanleggen van wegen. Ook belooft het ANC gratis tien jaar onderwijs voor iedereen. Het ANC denkt dat deze investeringen de eco nomie zullen aanjagen. Dit plan is de hoeksteen van het ANC-beleid en daarmee van het regeringsbeleid. President Nelson Mandela heeft gezegd dat aan de uitgangspunten van het RDP niet valt te tornen en eist van alle ministers, ook die van de NP en de Zulubeweging Inkatha, onvoorwaardelijke loyaliteit aan het plan. Politieke vrijheid heeft voor de zwarte bevolking geen enkele betekenis als hun levensomstandigheden niet verbeteren, aldus Mandela. Zuid-Afrika's economie is re cent uit de zwaarste recessie van deze eeuw gekomen. Het bruto binnenlands produkt is tussen 1989 en 1992 gedaald, maar in 1993 met een procent gegroeid. Voor dit jaar wordt een groei van ten minste drie procent verwacht. Israël pikt de uitleg 'vredige oorlog' niet JERUZALEM Rtr De Israëlische premier Yit zhak Rabin heeft PLO-leider Yasser Arafat ervan beschul digd het vredesproces te hebben verstoord met zijn oproep tot een islamitische heilige oorlog (jihad). Rabin noemde Arafats uitleg voor zijn uitspraak 'vergezocht', aldus een Israëlische woord voerder vanmorgen. De controverse over Arafats oproep leek van de baan na zijn ontmoeting in Oslo met de Israëlische mi nister Peres (buitenlandse zaken). Arafat erkende dat hij de moslims in een zuiver godsdienstige toespraak in Zuid-Afrika* heeft opgeroe pen tot een 'jihad' om Jeru zalem te bevrijden. Maar hij had daarbij een vreedzame kruistocht voor ogen. „Ik zet mijn jihad voor de vrede voort", zei Arafat in Oslo. Rabins woordvoerder Oded Ben-Ami liet echter weten dat de premier geen genoegen neemt met deze verklaring. „Meneer Rabin noemde dit een vergezochte uitleg voor een onnodige misstap, die ernstige gevol gen heeft voor het vredespro ces met de Palestijnen", zei hij. De rechtse oppositiepar tij Likud riep op tot onmid dellijke opschorting van de onderhandelingen met de PLO. AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press DPA Deutsche Presse Agentur GPD Geassocieerde Pers Diensten Ind The Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter UPI United Press Internation. PORTRET: BAKILI MULUZI ïorza Italia nu nog populairder konden de vier zich onttrekken aan de opdracht van de partij leiding om tegen de regering te stemmen. De 53ste naoorlogse regering van Italië steunt op een coalitie van Berlusconi's Forza Italia, de door neo-fascisten overheerste Nationale Alliantie, de federalis tische Lega Nord en enkele klei nere partijen. Berlusconi had in zijn toespraak voor de stem ming duidelijk gemaakt dat hij zou aandringen op nieuwe ver kiezingen als de Senaat de rege ring het vertrouwen zou ont houden. Uit opiniepeilingen is gebleken dat Berlusconi bij nieuwe verkiezingen op nog meer stemmen kan rekenen dan bij de verkiezingen van eind maart. 118e Italiaanse Senaat heeft zijn 8^rtrouwen uitgesproken in de ^gering-Berlusconi. Van de 314 llpnwezige senatoren stemden 14J 159 voor de regering, 153 le en weigerden de regering hun leun en twee onthielden zich an stemming. Onthoudingen elden in de Senaat als een te- enstem. 15 De stemming werd met span- 5$ng afgewacht, omdat de rege ringspartijen in de Senaat niet gjver een meerderheid beschik- nen. Berlusconi haalde het, 27oordat enige senatoren-voor- 33et-leven de regering steunden 7^i vier leden van de Volkspartij. 33pvolger van de in diskrediet I2ijeraakte christendemocratische 24»artij DC, de zaal verlieten. Zo De al dertig jaar regerende president van Malawi, Has tings Kamuzu Banda, heeft vanmorgen zijn nederlaag in de eerste vrije verkiezingen in het land erkend. Banda kwam op de derde plaats uit na de stemming van afgelopen dins dag. Winnaar is de zakenman Bakili Muiuzi van het opposi tionele Verenigde Democrati sche Front (UDF). De vroegere vakbondsleider Chakufwa Chi- hana van de Alliantie voor De mocratie (Aford) kwam op de tweede plaats. De Malawi Con gres Partij (MCP) van Banda regeerde het land sinds de on- afhankelijheid in 1964 met straffe hand. Joviaal, corpulent, populistisch: Bakili Muiuzi (51), vrijwel zeker de nieuwe president van Mala wi, kan de veranderingen in zijn land niet beter verbeelden. Hij vormt een wandelend contrast met de stokoude en ziekelijke president Banda. Omgeven door een uitgebreide hofhouding en rituelen die bij een absoluut vorst horen, spreekt de kleine en frêle presi dent Banda bij zijn volk nog al tijd tot de verbeelding. De 'va der van de natie', altijd gekleed in een keurig driedelig kostuum en door een tropenhoed be schermd tegen de zon, heeft echter zijn ouderdom overge bracht op het layd. Dat is bijna een museum geworden, gekne veld in vrees en principes van een vorige eeuw.' Bakili Muiuzi is daarentegen een man van zijn tijd en zijn land, een ras-politicus die niet terugdeinst voor een verkie zingsbelofte of voor een ont moeting met een menigte. Zijn opponenten noemen hem 'Mijnheer Zes Pond', wegens een diefstal van zes pond ster ling, of 'Zijne Excellentie Dief. Maar die aanvallen lijken hem niet te deren. Muiuzi staat aan het hoofd van het Verenigd Democratisch Front (UDF), een partij die pas vorig jaar na de democratise ring kon worden opgericht en als belangrijkste beleidspunt heeft: 'Verandering'. Muiuzi is er praktisch in geslaagd te doen vergeten dat ook hij eens werkte binnen het regime van Banda. Hij was zes jaar lang diens naas te medewerker. De gedoodverfde opvolger van Banda werd geboren in Ma- chinga, in het zuiden van Mala wi. Hij is een ras-politicus en heeft diploma's op technisch gebied behaald aan Britse en Deense universiteiten. Na in 1976 kort minister van onder wijs te zijn geweest, was hij tot 1983 partijleider van Banda's Malawi Congrespartij en later ondervoorzitter van de kamer van koophandel. Muiuzi is eigenaar van een transportonderneming en voor zitter van het transportverbond van zijn land. Volgens zijn offi ciële biografie verenigt Muiuzi, die moslim is, de functies van 'politicus, boer, zakenman en leraar' in zich. De pragmatische en op consensus gerichte UDF- leider heeft de onvoorwaardelij ke steun van het zuiden, het dichtstbevolkte en welvarendste deel van het land, waar hij in tensief campagne voerde. BLANTYREAFP londen Een gedeeltelijk verlamde vrouw wordt weggesleept voor een bus in Londen. De vrouw maakt deel uit van een groep actievoerende ge handicapten die gisteren in het regeringscentrum van de Britse hoofdstad protesteerden tegen het afblazen van een wetsvoorstel waarin de rechten van gehandicapten tegen discriminatie zouden worden geregeld. De actievoerders blokkeerden het verkeer en ketenden zich aan bussen vast. Zij eisen dat het wetsontwerp meer tijd krijgt in het parlement. De staatssecretaris voor Gehandicapten, Nicholas Scott, wekte vorige week de woede op van het parlement toen bleek dat hij er de hand in had gehad dat het wetsvoorstel op tachtig punten werd geamendeerd. foto epa BERLUN HANS HOOGENDUK CORRESPONDENT Het Duitse parlement heeft gis teren in Bonn tijdens een spe ciaal debat de rechts-extremisti- sche jacht op buitenlanders vo rige week in het Oostduitse Magdeburg scherp veroordeeld. Verder werd het optreden van politie en justitie bekritiseerd. Alleen de woordvoerder van de regeringspartij CDU nam de politie in bescherming. Deprocureur-generaal in Saksen-Anhalt deelde gister middag mee dat intussen dertig rechts-extremisten zijn opge spoord. Ze zullen nog deze maand worden voorgeleid. Te gen zes radicalen is een arresta tie-bevel uitgevaardigd. Vier van hen zitten in voorarrest, de twee anderen zijn ondergedoken. Samenstelling extra 5.500 troepen nog geheel onduidelijk Premier (giller: 'Huidige grondwet reactionair' (jlGALI/NAIROBIDPA/AFP/Rtr 4)e partijen in de Rwandese burgeroorlóg zijn bereid 45let vliegveld van de hoofdstad Kigali onder toezicht ^an de Verenigde Naties te plaatsen. Deze maatregel j jioet de komst van 5.500 nieuwe VN-soldaten naar de 53lentraalafrikaanse republiek vergemakkelijken. 3 Het regeringsleger en VN-militairen controleren het 127(liegveld tot nu toe gezamenlijk. Het wordt geregeld ge loften door mortiergranaten van de rebellen van het Rwandees Patriottisch Front (RPF), wanneer deze stel lingen van de regering pal naast het vliegveld beschie ten. Volgens de VN behelst het akkoord dat beide par tijen hun troepen terugtrekken uit het gebied binnen een straal van twee kilometer rond het vliegveld. Hoe die troepenmacht eruit gaat zien, is overigens nog vol strekt onduidelijk. De VN hebben tot nu toe van geen enkel land een definitieve toezegging gekregen dat het meer blauwhelmen zal sturen. Ghana, dat volgens het VN-besluit hét eerste contingent zou leveren, moet 'eerst nog een aantal punten onderzoeken'. Duitsland heeft laten weten te wilen meewerken aan een humani taire luchtbrug met Rwanda. De VN hebben inmiddels besloten begin juni in Nairobi een internationale confe rentie te beleggen over Burundi. In. het buurland van Rwanda bestaan etnische tegenstellingen tussen dezelf de bevolkingsgroepen, de Hutu's en de Tutsi's. In Bu rundi zijn sinds de moord op de presidenten van beide landen begin april honderden mensen gedood bij et nisch geweld en conflicten met het leger. ANKARA Rtr/AFP/DPA De Turkse premier Tansu (giller heeft een democratiseringspro ces aangekondigd waarin de oude grondwet van het land op onderdelen zal worden gewij zigd. Ze wil het kiesrecht aan passen om het alle bevolkings groepen mogelijk te maken zich actief of passief met de politiek te bemoeien. Ook het strafrecht wordt enigszins versoepeld. De huidige constitutie werd in 1980 opgesteld door het mili taire regime dat toen aan de macht was in Turkije. De junta had er baat bij een groot aantal mensen buiten de politieke are na te houden en verbood vak bondsleiders, academici en stu denten polititiek actief te zijn. Na veertien jaar wil Chiller hen nu weer toestaan zich met de politiek te bemoeien. Tijdens een persconferentie noemde de premier de grondwet gisteren ronduit reactionair. Een van de amendementen die ze voorstaat, is de kiesge rechtigde leeftijd te verlagen tot 18 jaar en mensen vanaf 25 jaar het recht te geven zich verkies baar te stellen voor een politie ke functie. Vooral de coalitiepartner van giller, de Sociaal Democratische Volkspartij, heeft aangedrongen op de liberaliseringsvoorstellen. Om de steun van deze partij voor haar economische bezui nigingsprogramma niet te ver liezen, moest de premier hoewel zij leider is van de con servatieve Partij van het rechte pad instemmen met hervor ming van de grondwet. ARAJEVO GERARD VAN GILS ten dikke miljard gulden denkt laWilliam L. Eagleton nodig te latïebben voor de wederopliouw tan de meest elementaire voor- peningen in Sarajevo. Met de lelft van dat geld moet op korte latiermijn de toevoer van gas, wa- la,ler en licht weer op gang wor- Jen gebracht. Een hoop geld, D jee ft de VN-gezant toe, maar ;en schijntje als je het vergelijkt aa"inet de enorme bedragen die fijn uitgetrokken voor het her- itel aan een stad als Los Ange- ïjes, na de veel geringere schade 2üoor de aardbeving daar. n£agleton is sinds een maand of 3^nderhalf de speciale coördina- 3jor van de VN die een begin fnoet maken met de restauratie 2jian de Bosnische hoofdstad, ^nbegonnen werk, lijkt het, 18j/vant de meer dan een miljoen 2granaten die op de stad terecht ïeijn gekomen, hebben het grootste deel van de gebouwen geruïneerd. ')Eagleton, een doorknede grijze 2?minentie uit de Amerikaanse i3diplomatie, houdt zelfkantoor in een achterafstraatje in de binnenstad van Sarajevo. De ra men van zijn burelen zijn de enige in het flatgebouw die nog niet zijn vervangen door lappen plastic. De VN-gezant heeft een administratieve staf van maar viermensen. Volgende week moet het gebeu ren. Eagleton start dan op een conferentie in Wenen zijn cam pagne voor de wederopbouw van Sarajevo. Hij hoopt dat de vertegenwoordigers van rege ringen en hulporganisaties uit 31 landen daar al met geld over de brug komen. 7\ls de VN-ge zant de benodigde fondsen bij elkaar heeft geschraapt, kunnen de restauratieplannen volgende maand op een bijeenkomst in New York met champagne wor den beklonken. De VN-diplomaat tempert ove rigens al te hoog gespannen verwachtingen. De VN kunnen volgens hem alleen maar een ondersteunende rol spelen: de volkerenorganisatie is geen aan nemersbedrijf. Zolang de oorlog in Sarajevo elk moment weer kan uitbreken, kan van het óp- knappen van verwoeste gebou- William L. Eagleton. foto anp wen geen sprake zijn. Het gaat in het begin louter om de open bare nutsvoorzieningen. Voor Eagleton staat het vast dat hij pas kans van slagen heeft als beide partijen, ook het Servi sche deel van Sarajevo, profite ren van de restauratieplannen. Juist die benadering stuit op scepsis op het hoofdkwartier in Sarajevo van de militaire vre desmacht Unprofor. Technisch is het niet zo'n probleem de voorziening van water, gas en licht die de afgelopen maan den al mondjesmaat op gang is gekomen te normaliseren. Het werkelijke venijn zit 'm vooral in de distributie. De gril lige frontlijnen in en om de stad maken het zeer complex wie verantwoordelijk is voor de energievoorziening. Voorkomen moet worden dat die opnieuw uitgroeit tot een wapen in de strijd. De Serviërs kunnen de toevoer naar belie ven afsnijden. De moslims stre ven naar een constructie voor Sarajevo, waarin de Serviërs geen bestuurlijke invloed heb ben in en om de stad. „Het is gekkenwerk om twee keer de zelfde voorziening te gaan aan leggen", zegt een invloedrijke VN-militair die zijn naam niet genoemd wil hebben. Te veel succes voor Eagleton zou trouwens weer nieuwe pro blemen in de stad kunnen ver oorzaken, zeggen ingewijden. Als de voorzieningen in Saraje vo op peil zijn gebracht, kan dat een intocht teweegbrengen van mensen uit omliggende dorpen. De Bosnische hoofdstad is met zijn huidige 300.000 inwoners toch al aan z'n tax en de span ningen zouden daardoor wei eens opnieuw kunnen oplopen. Zeker als zich onder de nieuwe bewoners mensen bevinden met een Servische achtergrond. Cynici op het militaire hoofd kwartier in de Bosnische hoofd stad zien niet zo snel een uitweg uit deze waagstukken rond de 'bestuurlijke legitimiteit' in het toekomstige Sarajevo en de praktische uitwerking van Eagletons plannen. „Met een staf van vier mensen doe je niet zo veel. Hij heeft technici nodig. Tot nu toe heeft hij nog niet meer gedaan dan een nieuwe laag toevoegen aan de interna tionale bemoeienis. Als Eagleton op politiek terrein niet meer kracht ontwikkelt dan ge neraal Rose heeft gedaan, is hij weg", zegt een Amerikaanse ho ge militair. „Dat is verdomd jammer, want de mensen hier in de stad hebben genoeg initia tief, wilskracht en de capacitei ten om er iets van te maken." SARAJEVO AP/Rtr/AFP NAVO-jachtvliegtuigen hebben dinsdag bijna een aanval uitgevoerd op kanonnen van de Bosnische Serviërs. Na de belofte van de Ser viërs de beschieting van het vliegveld van Tuzla te staken werd daar echter vanaf gezien. Dat hebben de Verenigde Naties gisteren bekend gemaakt. De hulpvluchten op Tuzla zijn inmid dels weer hervat. Frankrijk kondigde gisteren aan meer dan duizend VN-militairen uit Bosnië weg te halen als er binnen zes maanden geen wedesregelingis. Elf medewerkers van de Franse hulporgani satie Première Urgence zijn gisteren na meer dan een maand door Bosnische Serviërs wijge laten. De organisatie betaalde voor de wijlating een 'borgsom' van 44.000 dollar (84.000 gul den). De Fransen werden op 8 april gevangen genomen toen hun konvooi staande werd ge houden. Ze werden er door Bosnische Serviërs van beschuldigd wapens te smokkelen voor de moslim-strijdkrachten. De Britse commandant van de VN-blauwhel- men in Bosnië, generaal Michael Rose, is op het nippertje aan de dood ontsnapt toen een onbe kende schutter in zijn richting vuurde. Generaal Rose heeft dit in een interview in de Britse krant Today van vandaag verteld. Wanneer Ro se werd beschoten, wilde hij niet zeggen. Wel zei hij dat een kogel op ongeveer vijftien centi meter afstand op gezichtshoogte voorbij schoot toen hij zonder helm en zonder kogelwij vest met twee Servische soldaten stond te praten. De ministers van buitenlandse zaken van de Verenigde Staten, Rusland en de Europese Unie komen op 13 juni opnieuw bijeen om een tussenbalans te maken van hun Bosnië-beraad.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 7