Meeste Noren zeggen
'nei' tegen EU
Feiten &Meningen
Subsidiestop
betekent
afbraak NS
China wordt per
'postzegel' verkocht
Sonia Gandhi blijft
politieke factor
KANTOOR-en MAGAZIJNMEUBELEN
Van Dooren bv
a,m 120x 60 Rü'
DONDERDAG 19 ME11994
overheidssubsidie
OPINIE
De Nederlandse Spoorwegen hebben te
recht besloten om vanaf 29 mei vierhon
derd stoptreinen te laten verdwijnen. Het
gaat om ritten met minder dan acht passa
giers. Gezien de hoge kosten voor het open
baar vervoer zijn er geen steekhoudende ar
gumenten te bedenken om voor zo'n hand
jevol reizigers nog langer zoveel personeel
en materieel in te zetten.
Deze besparing
vormt een onder
deel van het be
drijfsplan 1994-1998
waarmee de' Spoor
wegen het gat ho
pen te dichten dat
ontstaat als gevolg
van de privatisering.
Tot die verzelfstan
diging hebben Ka
mer en kabinet vo
rig jaar besloten. De
>r NS, die in 1993 nog
450 miljoen gulden per jaar bedroeg, wordt
tot de eeuwwisseling geleidelijk afgebouwd
tot zestig miljoen. Dat bedrag is door de de
missionaire minister Maij-Weggen toege
zegd voor onrendabele lijnen.
De grens die NS nu bij acht reizigers heb
ben getrokken, ligt lager dan het minimum
waarvoor eerder werd gekozen. In augustus
vorig jaar werd nog gedacht aan een bezet
ting van ten minste vijftien passagiers per
trein. Het uitgangspunt was ook toen om
vierhonderd ritten te schrappen. In de prak
tijk is echter gebleken dat veel treinen nog
leger zijn dan al werd gedacht.
In dat licht bezien valt deze bezuiniging
nog mee. ook al worden toch nog zo n drie
duizend mensen gedupeerd. Daarbij zijn
overigens niet de reizigers meegerekend,
die straks geen goede aansluiting meer heb
ben op andere treinen. De kans is echter
groot dat het niet bij deze ingreep zal blij
ven. De NS hebben immers al laten blijken
dat er nog veel meer onrendabele lijnen
zijn. Dat geldt vooral voor de stoptreinen in
de Randstad. De Spoorwegen staan dus
voor de keus: óf nog meer ritten schrappen,
óf de prijs verhogen, óf goedkoper mate
rieel.
Ook die maatregelen zullen echter vrijwel
zeker niet voldoende zijn om het wegvallen
van de overheidssubsidie volledig te com
penseren. Duurdere treinkaartjes en nog
minder treinen zullen bovendien nog meer
mensen de auto injagen. Die ontwikkeling
staat haaks op de plannen van Maij om het
openbaar vervoer aantrekkelijker te maken.
Dat alles kan echter niet zozeer NS wor
den aangewreven. De Spoorwegen zijn nu
eenmaal door de vorige Tweede Kamer
voor het blok gezet. De nieuwe Kamer doet
er dan ook goed aan om meer dan zestig
miljoen gulden (NS hebben zelf om twee
honderd miljoen gevraagd) beschikbaar te
stellen voor onrendabele lijnen als de
Spoorwegen straks volledig zijn geprivati
seerd. Gebeurt dat niet, dan is het schrap
pen van de vierhonderd ritten op 29 mei in
derdaad het begin van de grote afbraak van'
de serviceverlening van NS, zoals de belan
genorganisatie voor treinreizigers Rover
vreest. En daarmee wordt uiteindelijk het
milieu de grote verliezer.
Wel of geen lidmaatschap van de EU. Het Noorse referendum op 28 november lijkt ongemeen
spannend te worden. Net zoals in 1972 toen de Noorse bevolking zich ook over toetreding tot de
toenmalige EEG mocht uitspreken. Een kleine meerderheid (52,5 procent) stemde destijds tegen.
Volgens het laatste verkiezingsonderzoek zouden nu ook de meeste Noren (55 procent) voor 'nei'
kiezen, een derde deel is voorstander van de toetreding en de rest weet het nog niet weet.
De haven van het Noorse Bergen. De v
s staan sceptisch tegenover het Noorse lidmaatschap van de Europese Unie.
FOTO ARCHIEF
Al maanden voeren beide groepen
campagne om de twijfelaars over de
streep te trekken. De ja-stemmers
hebben als belangrijkste argument
dat de export-mogelijkheden naar de
overige Europese landen groter wor
den. Kaci Kullmann Five, parlements
lid namens de Conservatieve partij,
ziet daarnaast nog een ander groot
voordeel. ..Veel wereldproblemen
hebben direct invloed op Noorwegen.
Neem bij voorbeeld de zure regen als
gevolg van de vervuilende industrie
van het voormalige Oostblok. Of de
vervuiling door andere landen van
onze kustwateren. Daar kan in Euro
pees verband effectiever tegen wor
den opgetreden."
De laatste tijd lijken de 'nee-geluiden'
echter de boventoon te voeren. De
anti-EU groep 'Nei til ef is de afgelo
pen maanden uitgegroeid tot een
massa-organisatie met maar liefst
135.000 leden. Zo'n vierhonderd
plaatselijke onderafdelingen proberen
de Noren ervan te overtuigen dat toe
treding een slechte zaak is. „Noorwe
gen mag nooit zijn souvereiniteit op
geven", is de stellige overtuiging van
Tor Brostigen, algemeen-secretaris
van de 'Nei til ef„Bovendien is de
EU een ondemocratisch, log appa
raat. Met slechte controle. Waarom
zouden we dan toetreden? We heb
ben het altijd zonder de EU gered,
dus kunnen we nu ook wel zonder."
Edvard Grimstad, lid van de Cen
trumpartij en vice-president van het
Noorse parlement Stortinget, is ook
tegen. „De Noorse regering stelt strik
te regels op het gebruik van pestici
den voor de landbouw. Ook bestaat er
een strenge veterinaire controle. Die
hoge normstelling verandert met de
toetreding tot de EU", aldus Grim
stad. Het parlementslid is verder bang
dat met het openstellen van de gren
zen ongewenste personen en narcoti
ca vrije toegang hebben tot Noorwe
gen.
De agrariërs en vissers, een niet on
aanzienlijk gedeelte van de vier mil
joen Noren, hebben weer een ander
bezwaar. Zij vrezen dat het EU-lid-
maatschap voor hen negatieve gevol
gen heeft. De agrariërs zijn bang dat
zij hun subsidies kwijtraken. De
Noorse regering voert namelijk een
spreidingspolitiek waarbij de agrariërs
in verre, ontoegankelijke gebieden
aanzienlijke overheidssubsidies ont
vangen. Zoals Svein Kongsjord, scha
penfokker op het Noorse eiland Lofo
ten. Bijna de helft van zijn inkomen
bestaat uit subsidies.
„Die raak ik aanstonds onherroepelijk
kwijt. Dus ik ben wel gek om 'ja' te
stemmen. De meeste Noorse land
bouwproducenten zijn eveneens
sceptisch over de vrije Europese
markt die lonkt. Zij weten dat hun
collega's uit bij voorbeeld Zuid-Euro
pa tegen veel lagere kosten kunnen
produceren. Die hoeven niet zoveel
voedingsstoffen aan de grond toe te
voegen. En uiteraard hebben zij het
voordeel van langere dagen met daar
bij nog veel zon. Het grootste gedeelte
van het jaar kunnen wij vanwege de
winter niet werken."
De Noorse visserij staat ook sceptisch
tegenover het EU-lidmaatschap. De
angst van de vissers is dat hun vis
gronden in minder dan geen tijd door
buitenlandse schepen worden leegge
vist. De Noorse overheid doet er sinds
de jaren '80, toen het slechter ging
met de visserij, van alles aan om het
gebied voor de kust van Noorwegen
zoveel mogelijk te beschermen.
De lading van schepen wordt vaak al
op zee gecheckt. Sinds vorig jaar is
zelfs de regel van kracht dat buiten
landse schepen die de Noorse wate
ren verlaten zich eerst bij controle
punten moeten melden. Deze laatste
maatregel zou komen te vervallen bij
het Noorse EU-lidmaatschap. De
controle valt dan onder verantwoor
delijkheid van de vlaggestaat van het
schip. Algemeen bestaat het bange
vermoeden dat Spanjaarden en Por
tugezen de regels zullen onderduiken
en meer vangen dan is toegestaan.
De voorstanders van de EU beseffen
dat het bij de verkiezingen een harde
dobber zal worden. Desondanks zijn
zij niet pessimistisch. Zij baseren hun
hoop op een goed resultaat op het feit
dat de Finnen en Zweden eerst mo
gen stemmen over het EU-lidmaat
schap. Als die instemmen met de toe
treding, lijkt de kans groot dat ook de
Noren overstag gaan. Maar zelfs dan
zit er nog een adder onder het gras.
Het is immers nog niet bekend wat na
het referendum gebeurt. Het laatste
woord is uiteindelijk aan het parle
ment. De diverse politieke partijen
kibbelen echter nog over de status
van het referendum.
Daarbij gaat het met name over de
vraag of de partijen zich automatisch
achter de uitkomst ervan zullen scha
ren. De Conservatieve partij en de Ar
beiderspartij, beide fervent voorstan
der voor toetreding, hebben toege
zegd zich aan de uitslag te houden.
De Centrumpartij daarentegen heeft
verklaard voet bij stuk te houden en
'nee' te stemmen. Veel leden van de
Socialistische Partij twijfelen zelfs nog
wat ze zullen doen. Een ding is een
half jaar voor het referendum duide
lijk: de mogelijke toetreding tot de EU
blijft tot die tijd de gemoederen in
Noorwegen bezighouden.
OSLO PIETER VAN HOVE
WIM STEVENHAGEN
APAKT u\Tr&M(qS<&gE.mi<qvw mëowen
Sonia Gandhi, de weduwe van
oud-premier Rajiv Gandhi, is
waarschijnlijk de meest voor
aanstaande vrouw in India. Elk
staatshoofd dat India aandoet,
maakt tijd vrij om haaY te be
zoeken in haar als een fort be
waakte huis in Delhi's sjiekste
buurt.
Hoe belangrijk Sonia is, bleek
vorige week nog toen zij deel
uitmaakte van de officiële In
diase delegatie bij de inhuldi
ging van Nelson Mandela als
president van Zuid-Afrika. So
nia was in Pretoria in haar hoe
danigheid van voorzitter van de
Rajiv Gandhi Stichting (RGF),
die Nelson Mandela en de strijd
tegen de apartheid jarenlang
heeft ondersteund. Enkele
maanden geleden werd Sonia in
Peking ontvangen door de Chi
nese premier Li Peng. Zij was in
China op uitnodiging vftn het
Volksinstituut voor Buitenland
se Zaken.
De 45-jarige, in Turijn geboren
Sonia laat zich niet uit over haar
politieke aspiraties, maar
slechts weinigen twijfelen aan
haar vermogen om als erfgena
me van de Nehru-Gandhi-dy-
nastie de Indiase politiek te be
ïnvloeden.
Goede vrienden van haar hou
den echter vol dat zij de politiek
wil mijden omdat die haar man
in 1991 en haar schoonmoeder
Indira in 1984 het leven kostte.
Door zich terughoudend op te
stellen zou Sonia haar kinderen,
de 24-jarige Rahul en de één
jaar jongere Priyanka, willen
ontmoedigen om de door
wraaklust beheerste politiek in
te gaan.
Niettemin blijft de 'Sonia-fac-
tor' een rol spelen in de politiek
en in de media. Dat begon al
onmiddellijk na Gandhi's dood,
toen zijn aanhangers haar tot
voorzitter van de Congrespartij
uitriepen en de regering 1 mil
jard roepies (bijna 7 miljoen
gulden) aan haar stichting wilde-
schenken.
Sonia wees beide aanbiedingen
van de hand en koos voor een
invloedrijke positie op de ach
tergrond. Zo heeft zij regelmatig
ontmoetingen met ministers en
parlementsleden en houdt zij
audiënties voor leden van de
Congrespartij. Premier P.V.
Narasimha Rao, die ooit minis
ter van buitenlandse zaken on
der Rajiv was, ziet haar vaak, 'q
vooral vlak voor wijzigingen in
zijn regering. |T
Op haar aandringen zou de besl
te vriend van Rajiv en van de fa
milie, Satish Sharma, bij de '1
laatste kabinetswijziging twee
jaar geleden tot minister van
oliezaken zijn benoemd. Ken-
ners van de Congrespartij wij
zen erop dat de Rajiv Gandhi e
Stichting een ideaal hulpmidde
is voor Priyanka Gandhi om hefei
politieke toneel te betreden. In F1
tegenstelling tot haar broer zoiiei
zij wel politieke ambities 'h'
koesteren. |e'
De doelstelling van de stichting1 ri
bestrijding van analfabetisme Ijl
en armoede, is gemakkelijk tot yt
een politiek programma om te,e'
smeden, zo zeggen waarne- 3r
mers. Nu al werkt de stichting P-
nauw samen met de regering erj'
de Congrespartij, een gegeven *n
dat in haar voordeel zal werkenfP
als Priyanka volgend jaar 25 31
wordt en verkiesbaar voor het Pr
parlement. lt!
Tot het zover is, zal Sonia op
bedekte wijze politieke invloed P
blijven uitoefenen en in het v'
nieuws blijven. De weduwe kanlu
rekenen op de trouwe steun vaiiai
een aanzienlijk deel van de jn
Congrespartij dat graag voort- F
zetting van de Nehru-Gandhi- P
dynastie ziet.
Er bestaat echter ook verzet te-,r<
gen een dergelijk scenario. Een
groep vooraanstaande politici 'e
binnen de partij vindt dat de ar
weduwe geen aanspraak kan lL
maken op formele politieke P
macht zolang het onderzoek F
naar een corruptieschandaal in-^
zake wapenimporten uit Zwe- )a
den, waarmee 50 miljoen dollar|c
was gemoeid, niet is afgerond. F
Dit schandaal droeg belangrijk p
bij aan Rajiv Gandhi's verlies bij1?
de verkiezingen van 1989. Itali
aanse zakenrelaties van Sonia
zouden ook bij de affaire be- F
trokken zijn geweest. Wat Sonia*1
werkelijk gaat doen. blijft voor- e
lopig gissen. In 1996 zijn er u
weer algemene verkiezingen
Ondanks de economische ver
anderingen die China door
maakt, is privébezit van land
nog steeds officieel verboden.
Pogingen van zakenlieden om
hier verandering in te brengen,
fmentele redenen graag bezitter
willen noemen van een stukje
China met de afmetingen van
een modale postzegel. Ook nu
bedragen de kosten 100 dollar.
Voor dit bedrag krijgen de
C{tcoot/i,a.i(c(e<fót>rüze,f(
zijn tot nog toe steeds gestuit op kooplustigen een officieel docu-
weerstand bij de overheid. Nu ment, en worden hun namen
komt er echter toch een initia
tief tot stand waarbij stukjes
grond, zij het van piepklein for
maat, te koop worden aangebo
den.
De Neptunus Groep is een on
derneming die wordt gevormd
door Chinese zakenlieden uit
kringen van banken, leger en
techniek. Vorig jaar had Neptu
nus groot succes met zijn actie
'Uw eigen stukje Amerika', ge
richt op rijke Chinese zakenlie
den. De kopers konden voor
100 dollar (200 gulden) een
stukje Amerika aanschaffen met
een oppervlakte van een vier
kante inch (2,5 bij 2,5 centime
ter).
Deze actie had aanzienlijk suc
ces. Honderdduizend Chinezen
jdet
bezitters van een lapje Amerika,
ter grootte van een postzegel.
Als follow-up op dit curieuze
project komt de Neptunus
Groep nu met 'Uw eigen stukje
vaderland'. Deze campagne
richt zich op Chinezen in het
buitenland, die zich om senti-
dat in China zal worden opge
richt. Antonio Yue, manager
van Neptunus, zegt dat zijn on
derneming van plan is miljoe
nen dollars te spenderen aan
publiciteit voor zijn project.
Yue verwacht tien miljoen ko
pers, kapitaalkrachtige Chine
zen die hun band met het va
derland graag op deze manier
zullen willen uitdrukken.
De overheid neemt nog steeds
een erg ambivalente houding in
tegenover dergelijke kapitalisti
sche initiatieven. Aan de ene
kant staat het Staatsbureau voor
Toerisme er vierkant achter.
Maar aan de andere kant blijft
Peking glashard volhouden dat
het om particulier grondbezit
gaat, en dat het als zodanig ille
gaal is. Vandaar dat er een con
structie gevonden is waarbij de
staat officieel eigenaar blijft van
de landjes.
ook voor: buro's.
opbergsystemen, brandkasten.
typestoelen. kasten
hoedenplank garderoberail
•alm 184 x 63 x 50 cm p» i
2 deurs
i.i.kmain.HJiEEn 2 Laden KQ7JB*
metaal, lichtgrijs j
A4/loho/groot folio 3 Laden LË[IJB
blokkeerinrichling
•metslot 4/.ader? CfiCS rr
I Kantoormeubelen
EJUBMHSHlBIl
kantine talels
(met lichte lakschade)
200 x 100 Eg-
polupropulene (stapelbaar)
div. kleuren. Irame epoxy
130,--bij 24 St VtJMH*
2.000 m2
showroom
DEN BOSCH Kasteleinenkampweg 13
Ind. terr. De Rietvelden
"3 073-218771 lax 073-214740
7? 046-514867 lax 046-523600
