Winnie is
verrast
'Suriname moet het roer omgooien'
Wat beweegt een Rus in vredesnaam
om Nederlands te gaan leren?
Feiten&Meningen
Japanners verward
over lijfstraffen
DINSDAG 17 MEI 1994
152
In Japan woedt de laatste paar jaar een he-
vige discussie over de voors en tegens van
lijfstraffen. Sinds een veertienjarige scholier
is overleden aan de gevolgen van een zware
afstraffing door zijn leraar, is het thema de
laatste weken weer actueel.
In tegenstelling tot de stokslagen die de
Amerikaanse Michael Fay onlangs in
Singapore kreeg toegediend, is de afstraf
fing met tragische afloop van de Japanse
jongeman volkomen aan de internationale
aandacht ontsnapt.
De scholier moest zich wegens ongehoor
zaamheid een groot aantal keren opdruk
ken. De push-ups bleken een te zware be
lasting voor zijn lichaam, en de jongen
stierf enkele dagen later aan een hartaanval.
Sindsdien zijn er vele stemmen opgegaan
die pleiten voor onmiddellijke afschaffing
van lijfstraffen op school.
Wettelijk zijn deze vormen van straf ver
boden. Maar in de praktijk worden er nog
heel wat pakken slaag uitgedeeld. Vele lera
ren zijn en blijven ervan overtuigd dat je
zonder harde maatregelen kinderen geen
gevoel voor discipline bijbrengt.
Deze discussie brengt een diepliggende
controverse over discipline en vrijheid aan
het licht. Japanners van middelbare leeftijd
zijn opgegroeid in een tijd dat individuele
vrijheid een onbekend begrip was. De toen
malige jeugd was gewend aan lijfstraffen,
zowel thuis als op school.
Ze studeerden hard en waren ook thuis
strikt gehoorzaam. Hun ouders en hun lera
ren doordrongen hen ervan dat deze hou
ding nodig was om in de Japanse maat
schappij te passen. De mensen van deze ge
neratie hebben nu zelf kinderen in de pu
berleeftijd, en ze constateren dat van de tra
ditionele Japanse waarden nog maar bitter
weinig over is.
Voor de een is deze ontwikkeling reden
tot blijdschap, terwijl anderen zich ernstige
zorgen maken. Maar hoe het ook zij, de ver
andering is grotendeels in de hand gewerkt
door de ouders zelf. De kinderen worden in
de watten gelegd op een wijze die in het ou
de Japan ondenkbaar geweest zou zijn. Of
zoals lerares Yoko Nakamura het onder
woorden brengt: „De jeugd van tegenwoor
dig wordt zo erg verwend dat hun eigen
grootouders zich dood zouden schamen".
De ouders staan ook anders tegenover
lijfstraffen. Er wordt nog steeds wel een
voor westerse begrippen overdreven nadruk
gelegd op rapportcijfers, maar moderne op
voeders realiseren zich dat slaan niet leidt
tot betere schoolresultaten, en ze geloven
meer in luxe cadeautjes en liefde als hulp
middelen bij de opvoeding.
Maar niet iedereen ziet het zo. Vele tradi
tioneel ingestelde Japanners waarschuwen
voor een verregaande amerikanisering.
Hieronder wordt een te grote toegeeflijk
heid verstaan die zal leiden tot verval van
normen en waarden, totdat uiteindelijk Ja
pan net zoveel criminaliteit, vandalisme en
druggebruik zal kennen als de Verenigde
Staten.
De Japanse jeugd lijkt inderdaad
enigszins losgeslagen. De helft van de mis
drijven wordt de laatste jaren door minder
jarigen gepleegd, en er wordt een schrikba
rende stijging van druggebruik, geweldda
digheid en kleine criminaliteit geconsta
teerd. Sommigen schrijven deze ontwikke
ling toe aan een overmaat aan westerse in
vloeden.
„Er is sprake van een erosie van traditio
nele waarden, zonder dat daar iets nieuws
voor in de plaats komt", is het oordeel van
pedagoog Tamotsu Zengoku. „Vele oudere
Japanners kijken met weemoed terug naar
de tijd toen de kinderen nog gehoorzaam
heid werd bijgebracht.
Maar Zengoku deelt die nostalgie niet. Hij
realiseert zich heel goed dat het samoerai
tijdperk nu eenmaal over is. „De samenle
ving is onherkenbaar veranderd in de
laatste decennia. Het accent ligt nu op indi
vidualisme. Een weg terug is er niet."
TOKYO SUVENDRINI KAKUCHI
WIM STEVENHAGEN
'Moeder van de natiein het kabinet
Oud-rechter Waaldijk wil drugmaffia elimineren
...een cjiewesatiê
Dankzij een Nederlands-Vlaamse
krachtsinspanning kunnen meer jonge
Russen dan voorheen zich de Neder
landse taal eigen maken. Onder toeziend
oog van Luc van den Bossche, minister
van onderwijs in de Vlaamse deelrege-
ring, werd deze week aan de Moskouse
universiteit een computernetwerk geïn
stalleerd, dat studenten Russisch het
meest aktuele lesprogramma garandeert.
Het was afgelopen woensdag een blij
moedige bijeenkomst in het gloednieu
we 'multi-media'-centrum van het Fi
lologisch Instituut. De enige docent Ne
derlands, prof. Belooesov, kon zijn geluk
niet op met de hi-tech uitrusting. Het ge
computeriseerde lesprogramma, be
staande uit op het computerscherm af
speelbare videobanden en rom-cd's,
neemt hem zoveel werk uit handen, dat
in september twintig studenten Neder
lands aan zijn faculteit kunnen worden
toegelaten. Voorheen waren dat er per
studiejaar slechts zeven.
Het James Boswell Instituut van de Uni
versiteit van Utrecht en het Centrum
voor Nederlandse Taal en Spraak van de
Universiteit van Antwerpen hebben het
initiatief genomen voor de modernise
ring van de studie Nederlands in Mos
kou. Gezamenlijk werd aangeklopt bij de
Europese Commissie, die vervolgens uit
een onderwijspot 50.000 gulden beschik
baar stelde voor het Moskouse projekt.
Dr. Kris van de Poel van het Antwerpse
Centrum zegt dat het niet bij de compu
ters blijft. Als 'Brussel' het goedkeurt, zal
volgend jaar een Nederlandse docent
naar Moskou worden gestuurd om drie
jaar lang met Belooesov les te geven. In
het nieuwe studiejaar wordt voorlopig
volstaan met de inschakeling van net af
gestudeerde Moskouse neerlandici, die
onder toeziend oog van Belooesov de
nieuwe studenten zullen begeleiden.
Ook hiervoor is 'Europees geld' beschik
baar.
Wat beweegt een Rus om Nederlands te
gaan leren en niet voor een wereldtaal
als Engels of Spaans te kiezen? Belooesov
vertelt dat studenten vroeger gemoti
veerd werden door het 'exotische' van
onze taal. Bovendien was er altijd en is
er nog steeds vraag naar tolken en verta
lers. „Er is nog veel Nederlandse litera
tuur, die voor vertaling in aanmerking
komt", aldus de hoogleraar.
De laatste jaren neemt hij echtgr een
duidelijk commerciële stimulans waar.
„Men wil de taal leren om te kunnen
werken bij bedrijven die op de Neder
landse of Russische markt aktief zijn.
Veel studenten vragen dan ook om prak
tijk-gericht onderwijs.
Het computerproject is dat zeker. Het
programma, samengesteld door de Ant
werpse universiteit, is toegankelijk en
aktueel. Het lesmateriaal kan via een da
ta-verbinding met de instituten in
Utrecht en Antwerpen geregeld worden
'ververst'. Het computerprogramma in
formeert de student(e) tevens waar vor
deringen of fouten zijn gemaakt. „De
zelfwerkzaamheid van de studenten
neemt hierdoor enorm toe", aldus Van
de Poel.
Volgens drs. Adrian Beks van het
Utrechtse instituut heeft ook het Neder
landse en Vlaamse onderwijs belang bij
het projekt in Moskou. „Van de onder
wijsmethodieken hier kunnen wij nog
heel wat leren", meent hij. „De studie is
zeer gedegen. De studenten spreken de
taal al snel op een behoorlijk niveau".
Dankzij de computer kunnen de studen
ten nu 'live' de taal leren, bijvoorbeeld
door het beluisteren van op de Antwerp
se markt opgenomen gesprekken of dis
cussies in de nationale parlementen. Be
looesov kan nu prat gaan op het meest
moderne 'gereedschap'. De andere fa
culteiten aan het instituut beschikken
namelijk nog niet over dit computersys- j
teem en gaan het Antwerpse programma
waarschijnlijkovernemen.
Dat het niveau van de studie hoog is, be
wees Belooesov tijdens de met cham-
pagne en Antwerpse koekjes opgefleurde* j
opening van zijn 'compu-centrum'. Van
den Bossche, als Gentenaar kennelijk ge
prikkeld door het grote aantal Antwerpsen
affiches in het lokaal, doorspekte zijn fe
licitatie-toespraak met grappen over de
rivaliteit tussen Antwerpen en Gent. Be
looesov vertaalde ze voor de Russische
aanwezigen simultaan, naar letter en
geest.
Cultureel attaché Carstens van de Ne
derlandse ambassade verhoogde de
feestvreugde nog door de facuJteitsstaf te
vragen of zij 'soms een koningin aan de
muur wilden hebben'. Dat wilde de naar
eigen zeggen 'Nederland-gekke' Be
looesov wel. Rik van de Poel, alert: „Maai
dan ook de Belgische koning".
MOSKOU HANS GELEUNSE
In de strijd tegen de Surinaamse
maffia zijn alle middelen geoor
loofd. „Nood breekt wetten",
zegt Thomas Waaldijk (65) oud
president van het bijzonder ge
rechtshof in Paramaribo en ge
wezen regeringsadviseur. „Het
Surinaamse volk en de regering-
Venetiaan staan met de rug te
gen de muur." Daarom is het
nu de hoogste tijd het roer om
te gooien, net zoals in Italië is
gebeurd. „De Italianen waren
de maffia ook beu. Zo ontstond
een draagvlak voor opsporings
praktijken, die de Nederlandse
rechter nu als onrechtmatig ver
kregen bewijs van tafel zou ve
gen."
Waaldijk verwacht dat het vori
ge week ingezette politie-offen-
sief tegen de geldstromen van
de Surinaamse drugmaffia resu-
laten oplevert. Op een aantal
plaatsen in Nederland maar ook
elders in de wereld werden
huiszoekingen en bedrijfsinval-
len gedaan. Justitie wil de cocaï
nehandel en criminele geldstro
men tussen Suriname en Ne
derland in kaart brengen. „Het
is zaak niet te lang met vervolg
acties te wachten. De maffia
mag niet de kans krijgen zich te
herstellen van de opgelopen
schade. Steeds bressen slaan.
Het zijn net insecten, die im
muun worden voor insectici
den."
Er zou volgens Waaldijk een
speciaal elitekorps moeten ko
men. „Mensen met de hardheid
van een drughandelaar, die im
mers over lijken gaat om aan
geld te komen. Een soort mari
niers, keihard, ook in het nee
zeggen tegen omkooppogingen,
en met een soort doodsverach
ting. Tegelijk zou je de juridi
sche procedures zo moeten ver
eenvoudigen, datje hard kunt
toeslaan."
Zo'n harde politiestrijd is
slechts een onderdeel van Waal-
dijks strategie. De georganiseer
de misdaad is een van de be
langrijkste struikelblokken voor
Suriname, op de weg naar wel
vaart en democratie. De rege
ring-Venetiaan ontbeert midde
len en menskracht. Waaldijk:
„De maffia is veel beter toege
rust."
Waaldijk wil daarom een com
missie van wijze mannen instel
len, bestaande uit Surinaamse
en Nederlandse adviseurs. Dit
'platform', zoals de bedenker
het noemt, moet het Surinaam
se volk helpen bewust maken
dat toegeven aan de macht van
de maffia de maatschappij naar
de afgrond sleurt. „De mensen
moeten gaan beseffen dat dit
soort zaken uiteindelijk fataal is.
Dat is niet niks, hoor."
Het platform moet ook Neder
landse Surinamers motiveren
hun land te helpen opbouwen.
Daarvoor moet Nederland wel
garanderen dat ze de zekerheid
van de Nederlandse 'nationali
teit niet verliezen. Waaldijk ver
gelijkt het voorzichtig met een
VN-vredesmissie: „Er zitten ge
noeg Surinaamse politiemensen
in de korpsen van Amsterdam
of Den Haag. Het platform
moet tegelijk het gevoel in Suri
name wegnemen, dat we hen
uit Nederland weer de les ko
men lezen."
Hij hoopt nu op een uitnodi
ging uit Den Haag om over zijn
plan te praten. Waaldijk is ge
wend zich in regeringskringen
te bewegen. Hij leidde de Suri
naamse politie-opleiding, zat
het bijzonder gerechtshof in Pa
ramaribo voor, hij was de eerste
rector-magnificus van de uni-
Vreemd, dat Winnie Mandela is benoemd tot de nieuwe Zuid-
afrikaanse staatssecretaris van kunst, cultuur, wetenschap en
technologie. Dat vond ze zelf ook. „Winnie was totaal verrast",
zei een naaste medewerker. „Toen ik het haar vertelde, dacht ze
dat ik een grapje maakte. Ze vond het een rare portefeuille." Zo
raar blijkbaar, dat ze afgelopen vrijdag niet eens haar opwach
ting maakte bij de beëdigingsceremonie in Pretoria.
versiteit daar, adviseerde ver
schillende Surinaamse regerin
gen en maakte deel uit van de
juridische commissie van de
Organisatie van Amerikaanse
Staten.
Eind 1982, kort voor de beruch
te decembermoorden in Surina
me, bleef Waaldijk in Nederland
'hangen'. Na een periode van
lesgeven in strafrecht aan de
Katholieke Universiteit Brabant,
is hij nu met pensioen. Maar
misschien kan hij nog een baan
op zijn curriculum vitae bij
schrijven. „Als ze mij vragen
voor het platform, zeg ik ja. Al
jeuken mijn handen steeds
minder. Ik ben te vaak met de
werkelijkheid geconfronteerd
en heb te vaak gezien dat er
niks van terecht komt."
Het zal volgens hem niet mee
vallen om het Surinaamse volk
tegen de maffia te mobiliseren.
„Je moet ze vooral het vertrou
wen kunnen geven dat het goed
komt, mits ze erin geloven en
meewerken." Maar de waarheid
is te koop, in de voormalige Ne
derlandse kolonie. Geweld en
angst onder de mensen zorgen
ervoor dat de misdaad vrij spel
krijgt.
Dat weet Waaldijk. „Er staan
niet meer dan twintig mensen
aan de top van de drugmaffia.
Een veelvoud daarvan is afhan
kelijk van de drughandel. Als de
armoede aan je knaagt, wordt
het keiharde nee tegen corrup
tie van vroeger steeds zachter,
tot aan 'wie zwijgt stemt toe'. P
En als iemand wordt gevonden
met een kogel in z'n kop en je d
zegt dat daar de maffia achter ,v
zit, heb je een angstfactor inge- F
bouwd."
„Als ik hèt wapen tegen de ge- 8
organiseerde misdaad wist, was
ik miljonair geweest... Of dood.
De maffia deinst nergens voor
terug." Vijftien jaar geleden al
vertelde een Surinaamse poli
tieman Waaldijk dat de drug
kartels niet zijn uit te roeien.
Maar Waaldijk weigert zich over
te geven aan dat pessimisme,
TILBURG KAREL VAN DEN BERG
Heel W»i,toch?
MBlKq {OUTICUS
HEEFT C4RRIÊPE
/vier
TAH
Ooit was Winnie de 'Moe
der van de Natie'. Van 1986
tot 1989 omgaf ze zich met
de Mandela Football Club
in Soweto, een bende die
meer dan twaalf moorden
pleegde en weerloze jonge
zwarten martelde. Ze werd
veroordeeld wegens mis
handeling en ontvoering en
ontsnapte in hoger beroep
maar ternauwernood aan
zes jaar gevangenisstraf.
Tweeëneenhalf jaar na de
vrijlating van haar eerbied
waardige echtgenoot
Nelson Mandela uit de ge
vangenis volhardde ze in
een affaire met een advo
caat. Vorig jaar stelde een
interne onderzoekscommis
sie van het ANC vast dat
Winnie 240.000 gulden van
ANC-fondsen in haar eigen
zak had laten verdwijnen.
Nadat Nelson Mandela hal
verwege 1992 de scheiding
van zijn vrouw bekend
maakte, werden al haar offi
ciële ANC-titels haar afge
nomen.
Maar nu is ze lid van het
parlement en als kabinetslid
bevoorrecht met een goed
salaris. Reden genoeg om
triomfantelijk met haar
nieuwe functie te flaneren,
zou je denken. Maar dat
doet ze niet helemaal van
ganser harte. Ze beseft heel
goed dat dit mes aan twee
kanten snijdt. Ze had haar
politieke ambities namelijk
veel beter als gewoon ka
merlid kunnen verwezenlij
ken.
In tegenstelling tot presi
dent Mandela is Winnie er
niet in geslaagd om de con
frontatiepolitiek de rug toe
te keren. Ze is een onverbe
terlijke populist die handig
weet in te spelen op de ge
voelens binnen de radicale
re gelederen van het ANC,
met name onder de jeugd.
Tijdens de verkiezingscam
pagne bezwoer ze haar pu
bliek, dat tot de armsten
van de armsten behoorde:
„Stem voor het ANC! Maar
ik waarschuw de ANC-lei-
ders dat ze zich voor mij
zullen moeten verantwoor
den als ze niet naar jullie ei
sen luisteren".
De benoeming van Winnie
Mandela tot de nieuwe re
gering lijkt niet te rijmen
met de ANC-belofte om
Zuid-Afrika met een morele
bezem schoon te vegen.
Maar het kan ook als een
briljante zet worden gezien.
Haar venijnige mond is ge
snoerd. „Ze zou voor heel
wat problemen kunnen
hebben gezorgd als ze bui
ten de regering was gelaten.
Winnie Mandela in karakteristieke strijdlustige pose.
FOTO'ARCHIEF
Nu zal ze één lijn moeten
trekken. Nu hebben we haar
onder controle", aldus Ri
chard Maponya, een rijke
zakenman en tevens ANC-
lid.
De man achter de beslissing
om Winnie tot staatssecre
taris te benoemen, was Tha
bo Mbeki, de eerste vice-
president. Zijn beleid vormt
de sleutel tot de opzienba
rende politieke hervorming
van Zuid-Affika door mid
del van een regering van na
tionale eenheid een coa
litie die het land de komen
de vijfjaar moet besturen.
F.W. de Klerk en zijn minis
ter van buitenlandse zaken,
Pik Botha, hebben samen
23 jaar lang in apartheids
kabinetten gediend. Nu is
De Klerk tweede vice-presi
dent en Botha minister van
energie. DeZulu-leider
Mangosuthu Buthelezi is
door het ANC lange tijd als
uitermate gevaarlijk be
schouwd. Nu is hij minister
van binnenlandse zaken.
Generaal Georg Meiring,
een legerofficier die mede
verantwoordelijk is voor tal
loze gruwelen, blijft hoofd
van de verdedigingsmacht.
Om vrede, stabiliteit en wel
vaart te garanderen, heeft
het ANC bewust de afwe
ging gemaakt om moraliteit
en gerechtigheid te offeren
op het altaar van het politie
ke compromis.
De vraag is hoe Winnie zich
van haar nieuwe taak zal
kwijten. In liberale kringen
wordt gevreesd dat ze zich
zal ontpoppen tot een soort
stalinistische cultuurcensu-
rist. Maar als ze zich anders
opstelt, beschikt ze over vol
doende elan om de Zuid-
afrikaanse kunst en cultuur
nieuw leven in te blazen.
Met haar bijzondere uitstra
ling en haar status van su
perster dwingt ze bij veel
jongeren in ieder geval
meer bewondering af dan
Ben Ngubane, haar stugge
minister van cultuur. En
ook bij het verwerven van
internationale fondsen zal
Winnie, die met name in
Amerika de nodige popula
riteit geniet, haar waarde
kunnen bewijzen.
De recente geschiedenis
leert echter dat in Zuid-Afri-
ka niet alleen de deugd,
maar ook het kwaad zijn be
loning kent.
JOHN CARLIN THE INDEPENDENT
VERTALING: MARGREET HESLINGA
FOTO A5'
Oud-rechter Waalwijk wil elitekorps in strijd tegen maffia.