'Kraaijkampie dat
heb je mooi gedaan'
Een lusthof met vele gezichten PATS Pest
Cultuur Kunst
Alan Parsons geeft
muziek toch voorrang
Parkpop met
2 Unlimited
Agressief spel van breekbare Dave Brubeck
William Byrd verliest niets van kracht
12 i MAANDAG 16 MEI 1994
chef annemiek ruygrok, 071 -356472, plv.-chef jan rijsdam, 071 -356472
Mondriaan in het Danstheater
John sr. en jr. met 'The Sunshine Boysin Leidse schouwburg
den haag Het Nederlands Dans Theater geeft op woensdag 8
juni .een grootschalige voorstelling die is geïnspireerd op het
werk van Piet Mondriaan. Het evenement vindt plaats in het AT
&T Danstheater aan het Spui in Den Haag. Vanuit Leiden ver
trekt die dag een bus, de reis is bij het kaartje inbegrepen.
Kaarten kosten 45 of 55 gulden en zijn tot 1 juni te koop bij uit
bureau K&O, Oude Vest 45 in Leiden. De aanvang van de voor
stelling is 20.15 uur, de bus verterkt om 19.15 uur bij Molen de
Valk in Leiden.
Expositie nieuwe kunstschool
voorhout Leerlingen van de Nieuwe Kunstschool in Voorhout
exposeren hun werk van 19 mei tot en met 5 juni. De expositie
heeft als titel 'Verse sporen in de Kunst' en bevat schilderijen en
sculpturen van leerlingen van het eerste lesjaar. De werken zijn
op twee lokaties tentoongesteld, namelijk centrum Artopa aan
de Grevelingstraat 50 in Lisse, en de eigen ateliers aan de Loos-
terweg 4 in Voorhout. Openingstijden op beide lokaties zijn op
donderdag, zaterdag en zondag van 13.30 tot 16.30 uur en op
donderdagavond van 19.30 tot 21.30 uur.
recensie louis du moulin
Alan Parsons Live Project. Met: Alan
Parsons (gitaar, toetsen, woodwind), An
drew Powell (toetsen), Ian Bairnson (gi
taar), Stewart Elliot (drums), Richard
Cottle (toetsen), Jeremy Meek (bas), Gary
Howard (zang), Chris Thompson (zang,
gitaar), gehoord: 15/5, Ahoy', Rotterdam.
lAlan Parsons had voorafgaand
laan zijn eerste concerttournee
veel visueel geweld in de geest
Ivan Pink Floyd beloofd. Want
look zijn symfonische rock zou
anno 1994 op het podium der-
jgelijke aanvulling wel nodig
[hebben. Een nagenoeg uitver-
jkocht Ahoy' in Rotterdam
moest gisteravond evenwél
constateren dat het Engelse stu-
Idio-fenomeen het oor veel beter
iverwende dan het oog.
Van een fraaie balans tussen
luister- en kijkgenot was dus
!geen sprake. Eigenlijk wel be
grijpelijk. Omdat met origineel
visueel stuntwerk nu eenmaal
'enorme kapitalen zijn gemoeid
èn omdat Alan Parsons als
j'showmaster' nog een groentje
[is. De voormalige geluidstechni-,
cus van onder meer The Beatles
jen Pink Floyd, die al sinds 1976
Ionder eigen naam toegankelijke
jsymfo-rock produceert en twin
tig miljoen albums heeft ver
kocht, heeft bij dit Alan Parsons
Live Project wijselijk voor veilig
heid gekozen. Ook door op de
proppen te komen met een pri
ma band (bijna alle routiniers
van het jongste album Try Any
thing Once) en door zelf als
zanger-gitarist genoegen te ne
men met een bescheiden in
breng. Alleen meteen na de
pauze wierp de (ook letterlijk)
grote man zich met behulp van
een vocoder op als de stem van
het gezelschap. Gelukkig bleef
het bij dat kortstondige inter
mezzo en mochten vervolgens
Chris Thompson en Gary How
ard zich weer beurtelings als zo-
Eerstgenoemde, ooit actief bij
Manfred Mann's Earth Band, is
in deze gelegenheidsformatie
meer de ouderwetse rocker, die
af en toe ook nog probeert het
statische karakter van de show
te doorbreken. Gary Howard,
normaliter een van The Flying
Pickets, daarentegen is vooral
ingehuurd voor het ijlere werk.
Dientengevolge was na twee
keer een uurtje 'typische CD-
mtiziek' de finale Standing On A
Higher Ground (tiende album
Gaudi uit 1987) voor rekening
van Thompson en mocht How
ard de voor de hand liggende
toegift Don't Answer Me (want
een van de weinige singlehits
van Alan Parsons) inzetten.
John Kraaijkamp sr. staat niet ver af van het personage
dat hij avond aan avond speelt. In 'De Sunshine Boys'
van Neil Simon speelt de oude komiek... een oude ko
miek. Alleen was Johnny indertijd samen met Rijk (de
Gooijer) veel beter dan 'De Sunshine Boys', die op z'n
best een lach-of-ik-schiet-duo genoemd mogen worden.
Theresa maken. Het moest wel
degelijk een rond karakter wor
den. Iemand die zich niet de
hele tijd laat afbekken, maar zo
af en toe ook boos wordt op die
oude straatkeffer.
Senior heeft ook zo zijn fanta
sieën over zijn personage: „Mijn
vrouw is er vandoor gegaan met
een Algerijnse pianist. Dus ik
ben alleen en raak aan de
drank. Stomdronken lazer ik
van de trap en kom in een rol
stoel terecht..."
„Met een stoma...", doet
zoonlief er nog een schepje bo
venop.
„Klopt", beaamt de vader.
„Alles zit tegen, want alleen op
een doodenkele woensdagmid
dag komt één van mijn kinde
ren zo af en toe een eindje met
me rijden. En dan kan het ge
beuren dat er zo maar een me
vrouw uit het dorp komt, die él
ke dag met me gaat rijden. En
wat doe ik? Ik scheld dat mens
uit. Niet zo maar, want daar zit
iets achter. Die man is een ou
we sjaggerijn geworden omdat
hij zijn vak niet meer kan uitoe
fenen. Hij is uitgerangeerd,
overbodig, en hij wil dat niet ac
cepteren. Zijn Piet Muyselaar is
ermee uitgescheën, zijn Rijk de
Gooyer is weg. Dat fenomeen
heeft Neil Simon opgemerkt.
Hij heeft gezien dat er van die
mensen zijn."
Johnny Rijk
„Die Sunshine Boys waren niet
zo beroemd als Willy Walden en
Piet Muyselaar", vindt John
Kraaykamp senior. „Je kunt ze
vergelijken met een Kalman
Knaacic. Dat was een vooroor
logse komiek die ook met een
aangever werkte, Niemand kent
die man. En ze waren lang niet
breukelen dirk willem rosie
Zestien jaar geleden stonden ze
voor het laatstsamen op de
planken. En dat was gelijk ook
de eerste keer. 'De verlegen ver
sierder' heette de komedie
waarmee John jr. direct na de
toneelschool zijn debuut maak
te. „Daarna ben ik jarenlang
zo'n beetje mijn eigen weg ge
gaan en nu was het wel weer
eens tijd om iets samen met
mijn vader te doen. Dat zat al
een paar jaar in het vat, maar
we zochten naar een echt ge
schikt stuk met een goede rol.
Er moest een zekere meerwaar
de aan zitten. Niet dat ik iets te
gen een klucht heb, hoor; dat is
ook leuk om te doen. Ik maak
geen onderscheid, ik ben ac
teur. .Tussen Strindberg spelen
en een klucht doen zie ik weinig
verschil."
„De spotlights waren in 'De
Sunshine Boys' gericht op die
oude komiek, mijn oom Willie,
oftewel de rol die mijn vader
speelt. Het neefje dat ik speel
was een veel magerder rol. Voor
mij werd dat een groot gevecht,
want toen ik er mee bezig was,
dacht ik: dit mag dan wel een
dienende rol zijn, maar ik ga
hem niet onzichtbaar spelen. Ik
moest iets hebben waardoor ik
van die jongen ging houden.
Zodat de mensen in de zaal ook
Vein hem zouden gaan houden."
„Ik ga me dan een voorstel
ling maken van zo'n personage,
dingen fantaseren die helemaal
niet in het script staan. Dan zie
ik die jongen z'n benen uit zijn
lijf lopen voor die ondankbare,
knorrige man. Zo van: 'Neem
nou toch die oude oom van mij,
die is echt heel erg leuk'. Ik wil
de van dat neefje geen Moeder
zo modem als Johnny Rijk.
De Sunshine Boys zaten zo'n
beetje tegen de slapstick van
Benny Hill aan."
Junior: „The Marx Brothers,
maar dan minder intellectueel."
In 'De Sunshine Boys' speelt
Eric van der Donk een prachtige
rol als voormalige aangever van
John sr. Natuurlijk is er even
aan gedacht om Rijk de Gooyer
voor deze rol te vragen. „Maar
dat wilde Joop van den Ende
niet. Dan trekt het te veel naar
een concreet duo, vond hij."
De zoon wilde graag met de
vader werken, zoals elke acteur
met plezier een arm af zou
staan voor een rol tegenover de
grote John Kraaijkamp. Hoe zit
dat met de vader, wilde die ook
zo graag met de zoon spelen?
„Jawel, het is met hem (hij
wijst naar z'n zoon) alleen wat
moeilijker. Tegen een vreemde
acteur kan ik zeggen: dat moet
je niet doen. Maar ik ken zijn
tolerantiegrens en hij kent de
mijne. We zijn met elkaar opge
groeid, ik heb hem een hele pe
riode van mijn leven alleen ver
zorgd. En ik houd natuurlijk van
hem, dat aspect komt erbij.
Hem kan ik niet zo gemakkelijk
op zijn nummer zetten als een
ander. Maar gelukkig hoefde dat
niet; hij doet het goed. Ik heb er
bewondering voor hoe hij die
rol vasthoudt."
„Ik heb steeds geloerd op
stukken voor Johnny. In 'Zon
dagskinderen' zat geen parti
tuur voor hem, geen scorende
rol. Dat wou ik. Ik moest hem
niet weg kunnen blazen. In de
ze rol zag ik mogelijkheden. En
ja hoor: na de première zijn gro
te acteurs en actrices naar hem
toegekomen: „Kraaijkampie,
dat heb jij schitterend gedaan."
Ik wilde recensies lezen over de
sublieme partij van Johnny
Kraaijkamp junior. Niet alleen
maar over die oude Kraaij. Ik
kom toch wel aan bod.
The Sunshine Boys is vrijdag
20 en zaterdag 21 mei in de
Leidse schouwburg te zien.
De Nederlandse succesforma
tie 2 Unlimited, die wereldwijd
hits scoort, is een van de groe
pen die voor Parkpop zijn ge
contracteerd. Dit gratis toe
gankelijke popfestival in het
Haagse Zuiderpark wordt dit
jaar gehouden op zondag 21
augustus.
De organiserende stichting
Promotie Den Haag (voorheen
de stichting Toerisme Den
Haag) heeft "voorts overeen
komsten gesloten met FFF uit
Frankrijk, Radiohead uit
Groot-Brittannië, de Afrikaan
se Arigelique Kidjoo en Steve
Lukather, de ex-zanger van dè
Amerikaanse band Toto.
Met verschillende groepen
zijn de onderhandelingen nog
gaande, maar zeker is in elk
geval dat ook de Nederlandse
saxofonist Flans Dulfer komt
optreden, net als de Haagse
groep Urbqn Heroes. Die
laatste band behaalde begin
jaren tachtig grote Nederland
se successen met de singles
Get It, Not Another World War
en Habadabariwikidi.
„Binnenkort komt er een nieu
we cd van de Urban Heroes
uit", aldus E. Schelling van de
stichting Promotie Den Haag.
Doorgaans heeft Parkpop
plaats op de laatste zondag
van juni; dit jaar echter moest
naar een andere datum wor
den uitgekeken wegens de
Wereldruiterspelen die in juli
en augustus in hetzelfde Zui
derpark worden gehouden.
amsterdam franqoise ledeboer
Bloemen en planten uit vijf eeu
wen hangen de komende
maanden in het gedempte licht
van het Rijksprentenkabinet. Bij
de tekeningen, prenten en fo
to's is het schitterende 'Tulpen-
boek' van Jacob Marrel uit 1640.
Peter Schatborn, hoofd van het
Rijksprentenkabinet, selecteer
de naast dit pronkstuk uit zijn
collectie nog vele andere prach
tige afbeeldingen. Tussen de
steenmassa's van de hoofdstad
kan de bezoeker zich zo even in
een lusthof wanen.
De expositie begint rond
1560. Op een houtsnede heeft
een anonieme Duitse kunste
naar een ingenieus vlechtwerk
van touw en vazen met rozen
en anjers aangebracht. De af
drukken werden waarschijnlijk
eerst op stof geplakt en deden
daarna dienSt als behangselpa
pier. De tand des tijds heeft veel
houtsnedes verloren doen gaan
zodat de aanwezigheid van dit
16de eeuwse exemplaar in het
Rijksprentenkabinet een verras
sing is.
Roemer Visscher, vader van
de befaamde muze Maria Tes-
selschade, publiceerde in 1614
zijn 'Sinnepoppen', een boekje
met moraliserende teksten over
actuele kwesties. Hij stak onder
meer de draak met de waanzin
nig hoge prijzen die zijn tijdge
noten neertelden voor fraaie
schelpen en tulpen. Claes Jansz
Visscher verzorgde de illustra
ties. Een opengeslagen exem
plaar van de 'Sinnepoppen'
toont een ragfijn etsje van tul
pen. Visscher maakt daarmee
zijn reputatie als een van de
vaardigste etsers uit de 17de
eeuw moeiteloos waar.
in later eeuwen niet uit elkaar
werden gehaald ten behoeve
van 'losse-' verkoop. Dergelijke
boeken werden gemaakt voor
handelaars en kwekers. Marrel
verfraaide de 87 bladen met
vaak exotische tulpensoorten
nog eens extra met afbeeldin
gen van sprinkhanen, libellen,
vlinders en schelpen.
In diezelfde Gouden Eeuw
kocht Agneta Block in 1670 de
buitenplaats 'Vijverhof aan de
Vecht. Zes jaar later begon ze
met de opbouw van een botani
sche tuin die van een ongeë-
vaarde schoonheid is geweest.
Vele eeuwen later kunnen we
daar nog steeds van genieten
omdat ze befaamde kunste
naars opdracht gaf de bloemen
en planten in haar tuin te ver
eeuwigen. Een van hen was
Herman Saftleven, op deze ex
positie aanwezig met technisch
volmaakte tekeningen van on
der meer de blazenstruik en een
bloeiende cactus.
Andere hoogtepunten zijn de
romantische boeketten en rijke
bloemstillevens van Herman
Henstenburgh en Jan van Huy-
sum uit de eerste helft van de
18e eeuw. Al even aantrekkelijk
zijn de 19de eeuwse tekeningen
van Ludwig Willem Reymert
Wenckebach. Hij maakte in
1886 een ontwerp voor de om
slag voor 'Orchideeën', een
vroeg boek van Louis Couperus.
Uit 1893 dateren zijn sfeervolle
illustraties bij 'Kijkjes in de
plantenwereld' van Emilie C.
Knappert.
Het Rijksprentenkabinet ver
zamelt sinds kort ook foto's.
Schatborn heeft voor deze ex
positie onder meer de foto van
een bloeiende koffieplant uitge
zocht die Charles T. Scowen
tussen 1870 en 1895 op Ceylon
maakte. Tussen de muren van
het Rijksmuseum is zo een lust
hof met vele gezichten ont
staan.
De expositie 'Bloemen en
planten' in het Rijksprenten
kabinet (Rijksmuseum, Stad
houderskade 42, Amsterdam)
duurt tot en met 31 juli. De
openingstijden zijn van dins
dag tot en met zaterdag van
10.00 tot 17.00 uur en op zon
en feestdagen van 13.00 tot
17.00 uur. Op maandag is het
museum gesloten.
Exotische tulpen
Het 'Tulpenboek' van Jacob Pagina uit een tulpenboek uit ca. 1640. De tulpen zijn van de hand van Jacob Marrel (1613-1681). Het tul-
Marrel is een van de zeldzame penboek is een van de topstukken van de tentoonstelling 'Bloemen en planten' in het Rijksprentenkabinet
inventarissen van bloemen die van het Rijksmuseum. foto an
jazz
recensie peter van eukelenburg
Dave Brubeck (piano), Bill Smith (klarinet), Jack Six (bas)
en Rahdy Jones (drums). Gehoord: 15/5 Arnhem. Con
certregistratie van 28/4 in Kempten, donderdag 19/5,
23.15 uur op ZDF.
Brubeck in concert is meer dan een herle
ving van vroeger. Voor de inmiddels 74-jari-
ge jazzpianist is het zo te horen nog steeds
alledaagse werkelijkheid. Hij maakt spingle-
vende muziek, blijft niet teren op z'n oude
roem.
De lange, wereldtournee ter gelegenheid
van z'n nieuwe cd heeft hem ook nog niet
afgestompt. Brubeck communiceert duide
lijk met zijn kwartetleden, geeft hen met
opgestoken duimen complimentjes. Niet
alles is voorgekauwd, wat bijvoorbeeld
bleek toen bassist Jack Six, toch duidelijk
een routinier als Brubeck-begeleider, zijn
bril tevoorschijn moest halen. Want de gro
te meester had een nummer verzonnen
waarbij Six nog driftig noten moest lezen
om zijn wo'rstvingertjes te laten verklanken
wat Brubeck had bedoeld.
Het spel van de pianist is nog steeds dui
delijk herkenbaar Brubeck. Veel solo ge
speelde intro's, soms de aloude hakerige,
breedsprakige passages, en altijd blijft hij
duidelijk hoorbaar bij zijn thema. Zo breek
baar als het eng-magere lijf van Brubeck is,
zo agressief kan zijn spel nog zijn.
Als begeleider van zijn klarinettist Bill
Smith hanteert hij een vederlichte, haast
onderdanige aanslag op de toetsen. Dat
moet natuurlijk ook wel om de lichte toon
van de klarinet niet te overstemmen. Overi
gens een beetje jammer dat Smith was
meegekomen naar Arnhem en niet de be
loofde Bobby Militello. Die speelt op de
jongste Bmbeck-cd klarinet, fluit èn alt
saxofoon. Deze afwisseling van instrumen
ten en de grotere capaciteiten van Militello
geven een Brubeck-concert meer warmte
dan waartoe Bill Smith in staat is.
recensie susanne lammers
K.T.C. PATS: Wat je zegt dat ben je zelf.
Tekst en regie: Theo Olthuis. Muziek:
PLONS. Gezien: 15/5, Micro-theater Im
perium, Leiden. Nog te zien: 2122, 28 en
29/5.
Bij Kinder Toneel Club PATS
spelen kinderen voor kinderen.
Na de grote vakantie kijken ze
of ze geschikte kinderen kun
nen vinden en die krijgen dan
eerst les in praten, dansen en
bewegen speciaal voor op het
toneel. In januari beginnen de
echte repetities voor het toneel
stuk en in mei kan iedereen ko
men kijken hoe dat geworden
is.
PATS ontvangt je heel feeste
lijk. Als je de zaal binnenkomt,
staat er een orkest te spelen, dat
ook onder de voorstelling helpt
om je in de juiste stemming te
brengen.
Dit jaar speelt PATS Wat je
zegt dat ben je zelf, geschreven
door Theo Olthuis, die ook voor
Sesamstraat en Klokhuis werkt.
Het gaat over pesten, treiteren,
klieren en etteren. Met de hele
klas tegen Carolien die hier net
is komen wonen. Alleen één
meisje doet daar niet aan mee,
probeert er zelfs wat tegen te
doen. Die heeft dan ook witte
kleren aan. Maar Jessica, de
aanvoerster van de pestkoppen,
heel toepasselijk in het knal
rood, zegt tegen haar dat het
toch maar een lolletje is, een
grapje. Maar het is natuurlijk
helemaal niet grappig om er
niet bij te horen, de hele tijd het
mikpunt van misselijke plagerij
tjes te zijn.
In hele korte stukjes, met
liedjes en dansjes, wordt het
verhaal van Carolien verteld.
Soms heel grappige liedjes, bij
voorbeeld als de klas, terwijl ze
elkaar in de haren zitten, zingt
dat ze de leukste klas van de he
le school zijn. Soms heel droe
vig, zoals het liedje van Carolien
over haar oude huis en haai" ou
de klas. Tussen de stukjes door
wordt het donker, dan maken
de spelers heel vlug van de
klas" de "nieuwe kamer" van
Carolien.
Iedereen speelde heel goed,
maar sommigen hebben een
grotere rol dan anderen. Layla
de Jonge, als Carolien, laat dui
delijk voelen hoe het is om er
zomaar, zonder reden, niet bij
te horen. Zij laat zien dat als je
er buiten staat, je moet probe
ren er boven te staan. Yvette
Watson, als pestkop Jessica, was
het leukst. Zij was niet alleen de
leider van de pestkoppen, maar
ook van het stuk.
Vader en zoon Kraaykamp: „Samen in één stuk, dat gaat niet ongemerkt voorbij. foto gpd/ronald de bruin
Het William Byrd Ensemble beet gisteren in de oranjerie van de Hortus Botanicus het spits af in de serie flo
raconcerten. foto» dick hogewoning
muziek
recensie monica schiks
Flora Concert door het William Byrd Vocaal Ensemble o.l.v. Nico
van der Meel. Gehoord op 15/5 in de Flortus Botanicus, Lelden.
[Hoe kan men een Oranjerie ten volle benutten? 's
Winters zet je er planten in die tegen wind en
[koude beschermd worden. Bij het wisselen der
seizoenen vervang je de planten door musici die
voor toehoorders kunnen concerteren. Het Vocaal
Ensemble William Byrd opende de reeks van Flo
ra Concerten. Als leidraad voor het concert waren
liederen gekozen waarin vogels een rol spelen.
In een fris en verend koekoek-ritme klonk
'Summer is icumen in' van John of Forsete. De
componist Günther Bialas maakte het de zangers
knap lastig met een onregelmatig opklinkende
koekoek-roep dwars door het lied heen. Het en
semble had het zich nergens gemakkelijk ge-
;maakt in zij n streven naar technische perfectie.
Bovendien viel er niet veel te verdoezelen in
een ruimte die zo besloten is als de Oranjerie en
waai" de klank net als de atmosfeer enigszins be
nauwd was. Ook onder deze kritische omstandig
heden bleef de voordracht van William Byrd on
aangetast. De stemmen verloren iets van hun
glans, niets van hun kracht of zachtheid.
Altijd weer slaagt Nico van der Meel erin de
-zuiver muzikale- spanning gaande te houden;
het is soms zelfs van de gezichten af te lezen. Ook
het rappe 'Chant des Oiseaux' van Jannequin
kwam ongehinderd en vrolijk over hun lippen.
De inhoud en strekking van de liederen varieer
de nogal: men zong over het begin van de lente
en het afscheid Van het leven. Het gekke eendjes
lied echter van Matyas Seiber met zijn 'Kwak,
kwak' was voor dit concert figuurlijk maar ook let
terlijk het einde! Wie wil genieten van de overige
floraconcerten kan daarvoor in de Hortus terecht
op 23 mei en 12 en 19 juni.
