]49 J69
Clinton pakt Haïti aan
Traangas bij aankomst waarnemers in Hebron
Buitenland
Major weer getergd
door seksschandaal
Gevechten in Rwandese
hoofdstad zijn geluwd
Demonstratie tegen geweld
'Ex-DDR misbruikte en
dekte nazi's en SS'ers'
Serviërs houden medisch
konvooi Gorazde tegen
Geveld door de hitte
MAANDAG 9 MEI 1994
155
Braziliaanse valt 210 kilo af
sao Paulo De 35-jarige Braziliaanse Joselina da Silva die vier
honderd kilo woog, is erin geslaagd in zes maanden tijd 210 kilo
af te vallen. Dit is vernomen van de directie van een kliniek in
Socoraba in het zuidoosten van Brazilië. Toen ze in de kliniek
werd opgenomen, moest ze worden gedragen door twaalf
brandweerlieden die eerst een muur hadden moeten slechten
om haar in haar kamer te krijgen.
Eenzijdig bestand Nagorno-Karabach
moskou Armeense leiders in de enclave Nagorno-Karabach
hebben aangekondigd vanaf vanmorgen een eenzijdig staakt-
het-vuren te zullen respecteren. De door Armeniërs bewoonde
enclave in Azerbeidzjan vecht voor afscheiding en zoekt aanslui
ting bij Armenië.
Schneider nam 242 miljoen mee
mainz Jürgen Schneider, de Duitse bouwkoning die vorige
maand met achterlating van een miljardenschuld Duitsland ont
vluchtte, heeft zijn vlucht tot in details voorbereid en 242 mil
joen D-Mark overgemaakt naar de Bahama's. Dat meldde de te
levisiezender ZDF. Volgens de omroep kunnen de Duitse autori
teiten nu volgens de wet niet meer aan het geld komen.
Zaïrese minister omgekomen
Kinshasa De Zaïrese minister van buitenlandse zaken, Mpinga
Kassenda, en enkele diplomaten uit Tunesië en Uganda zijn in
de nacht van vrijdag op zaterdag omgekomen bij een vliegtuig
ongeluk. Het toestel stortte vijftien kilometer voor het vliegveld
van Kinshasa neer in
Nieuwe justitieminister Japan
Tokyo» Hiroshi Nakai is tot minister van justitie van Japan be
noemd als opvolger van Shigeto Nagano. Deze moest in de
nacht van zaterdag op zondag aftreden nadat hij had tegenge
sproken dat Japan in de Tweede Wereldoorlog een militaristi
sche expansiepolitiek had bedreven. Deze uitspraak maakte in
Azië een golf van protest los.
londen cees v
correspondent
Na een historische nederlaag bij
de raadsverkiezingen vorige
week moest de Britse premier
John Major het afgelopen week
einde een nieuwe teleurstelling
wegslikken. Een van zijn ver
trouwelingen in de partij, Mi
chael Brown, trad af na een
'seksschandaal'.
Brown (42) bekleedde de be
langrijke positie van 'whip', de
man of vrouw die de Conserva
tieve lagerhuisleden bij stem
mingen tot partijdiscipline
dwingt. Hij legde die regering$-
functie gisteren echter neer na
dat een zondagskrant had ge
meld dat hij tijdens een vakan-
'Regering leidt massaal recruten op
nairobi» apzend mensen recruteren. Som
migen zouden al een training
krijgen in Gitarama, 45 kilome
ter ten zuidwesten van Kigali.
De Verenigde Staten zijn be
zig om samen met de VN en
een aantal andere landen een
onderzoekscommissie te vor
men die de schuldigen van het
geweld in Rwanda moet aanwij
zen. Volgens onderminister
Shattuck (mensenrechten) is
het nog te vroeg om een gede
gen analyse van de situatie te
maken, maar staat het als een
paal boven water dat enkele in
dividuen hebben aangezet tot
het geweld. ,,We weten zeker
dat de radio is gebruikt om haat
te zaaien in delen van Rwanda",
aldus Shattuck.
Tijdens de gevechten in
Rwanda, die begin april los
barstten, zouden 100.000 tot
200.000 mensen zijn gedood.
Zeker 1,3 miljoen mensen zijn
hun huis en haard ontvlucht.
Ruim 300.000 hebben hun toe
vlucht gezocht in buurlanden.
De gevechten in de Rwandese
hoofdstad Kigali zijn gisteren na
een week van zware strijd tus-
sen het leger en de rebellen van
J het Rwandees Pattriotisch Front
(RPF) geluwd. Er gaan echter
geruchten dat de regering mas-
I saai recruten opleidt om de ge-
vechten voort te zetten.
Hoewel gisteren niet weru ge-
schoten door de regeringstroe-
I pen en de rebellen in Kigali
werd het Rode Kruis er door
i sporadisch geweervuur van
I weerhouden om voedsel te ha-
len en te verdelen onder vluch-
telingen. De gevechtspauze in
Kigali volgt op hevige gevechten
zaterdag waarbij de rebellen
van het RPF aanzienlijke winst
hebben geboekt.
Er heerst angst in Kigali dat
de ergste gevechten nog moe
ten komen. Volgens anonieme
bronnen in de Rwandese hoofd-
stad js het leger burgers aan het
bewapenen en wil het vijftigdui-
Ui KOFFIEMELK
fles 0,5 liter
vanÜOSC
HOLLANDSE
ANDIJVIE
Soepeler asielbeleid tegenover politieke vluchtelingen
De Amerikaanse president Bill Clinton heeft besloten de
militaire leiders van Haïti de duimschroeven aan te
draaien. Tegelijk maakt hij het gemakkelijker voor ver
volgde aanhangers van de in 1992 verdreven president
Jean-Bertrand Aristide om hun land te ontvluchten. Clin
ton sloot gisteren militair optreden tegen de junta niet
uit. De VN-Veiligheidsraad besloot vrijdag al de econo
mische boycot tegen Haïti te verscherpen.
raals nu hard aanpakken. Sinds
de herfst is al een olie- en wape
nembargo van kracht, dat wordt
gecontroleerd door een interna
tionale vlooteenheid rond het
Caribische staatje, waartoe ook
een Nederlands fregat behoort.
De Verenigde Naties hebben nu
besloten tot een op 21 mei in
gaand totaal economisch em
bargo, waarbij alleen uitzonde
ring wordt gemaakt voor voed
sel, medicijnen, kranten en an
dere humanitaire hulp.
Alle bezittingen van de mili
taire leiders in het buitenland
zullen worden bevroren. Alle
luchtverkeer behalve lijnvluch-
ten wordt verboden en het zal
correspondent
De Amerikaanse president zei
dat de onderdrukking van aan
hangers van de in 1991 demo
cratisch gekozen Aristide
'schrikbarende proporties heeft
aangenomen'. De laatste weken
zijn honderden tegenstanders
van de junta vermoord. De mili
tairen onder leiding van luite
nant-generaal Raoul Cedras
hebben het akkoord van New
York, waarbij zij vorig jaar be
loofden plaats te zullen maken
voor Aristide, volgens Clinton
'aan hun laars gelapt'.
Daarom wil Clinton de gene-
de militairen niet worden toe
gestaan hun land te verlaten.
Clinton zei gisteren dat de hu
manitaire hulp aan de slachtof
fers van de terreur wordt opge
voerd. Hij heeft Bill Gray, een
van de leiders van de zwarte ge
meenschap in de VS, aange
zocht als zijn speciale adviseur
voor Haïti.
Clinton maakte ook een ver
soepeling bekend van de hou
ding tegenover de Haïtianen die
hun land willen ontvluchten.
Vorig jaar besloot Clinton om
Haïtiaanse bootvluchtelingen
op zee tegen te houden om een
exodus naar de VS te verhinde
ren en tragedies te voorkomen
onder de vele vluchtelingen die
met wankele boortjes probeer
den de oversteek naar Florida te
maken. Die 'politiek is door
mensenrechtenorganisaties fel
bekritiseerd.
Wie naar de VS wilde vluch
ten, moest zich tot nu toe mel
den bij de Amerikaanse ambas
sade in Port-au-Prince, waar
werd beoordeeld of men het'
land wel of niet mocht binnen
komen. Maar de betrokkenen
liepen daardoor vaak groot ge
vaar. Clinton heeft nu besloten
dat bootvluchtelingen niet meer
meteen worden teruggestuurd.
Aan boord van de Amerikaanse
en andere oorlogsschepen in
het gebied zullen immigratie
ambtenaren worden geplaatst
die elk geval meteen bekijken.
Wie geen deugdelijke reden
voor zijn vlucht heeft (Clinton
zei dat de VS geen 'economi
sche vluchtelingen' zullen op
nemen), zal alsnog worden te
ruggestuurd naar Haïti. Politie
ke vluchtelingen worden naar
de VS gebracht en kunnen daar
asiel krijgen.
Volgens Clinton kunnen de
militaire leiders de hardere
maatregelen voorkomen 'door
hun deel van de afspraak van
New York na te komen en te
verdwijnen', zodat de weg open
is voor de 'de terugkeer van de
democratie en van Aristide'.
tie op Barbados het bed had ge
deeld met een student van het
zelfde geslacht.
Michael Brown brak daarmee
de wet, omdat de student pas
20 jaar was. Het Lagerhuis be
sloot enkele maanden geleden
om de leeftijd waarop homo's
fysiek contact mogen hebben,
tot 18 te verlagen. Maar die wet
wordt pas later dit jaar van
kracht.
Hoewel Brown strict geno
men een overtreding beging,
wordt daarvoor in de praktijk
nooit iemand vervolgd. Deson
danks meende het lagerhuislid,
een vrijgezel, dat zijn positie als
'whip' onhoudbaar was gewor
den.
PORTRET: ERNESTO PEREZ BALLADARES
Terug naar recent verleden
De 47-jarige Ernesto Perez
Balladares heeft gisteren bij de
presiden tsverkiezingen van
Panama de zege behaald op de
salsazanger en filmacteur Ru
ben Blades, de kandidaat van
de ecologische beweging Papa
Egoro (Moeder Aarde). Ballad
ares verklaarde zichzelf van
nacht winnaar van de verkie
zingen toen hij ruim 33 pro
cent van de Panamese kiezers
achter zich had. Blades stond
op dat moment op 23 procent.
Balladares. vanwege zijn corpu
lente uiterlijk wel El Toro - de
stier - genoemd, was de kandi
daat van het 'establishment',
van de zakenwereld en de me
dia die niet veel moesten heb
ben van nieuwkomer en 'im-
port-Amerikaah' Blades. De
nieuwe president staat voor een
moeilijke taak: hij moet de over
gang van dictatuur naar demo
cratie begeleiden, maar grijpt
daarbij paradoxaal genoeg terug
op het dictatoriale erfgoed van
Panama. Een recent verleden
met al dan niet verlichte
dictators en populisten met als
sluitstuk de Amerikaanse inva
sie van 1989 om de 'narco-ge-
neraal' Noriega uit zijn ambt te
verwijderen.
De bankier Balladares, die een
Amerikaanse opleiding genoot,
is de voorman van de Revolu
tionaire Democratische Partij
(PRD), het politieke instrument
van de verlichte generaal Omar
Torrijos en de voormalige dicta
tor Manuel Noriega. Met Torrij
os, die in 1968 door een staats
greep aan de macht kwam,
identificeert Balladares zich
graag, van Noriega moet hij
niets weten. Toch kan Balladar
es niet helemaal overtuigen als
hij zegt dat hij schone handen
heeft. Want was hij niet de cam
pagneleider van Noriega's
laatste presidentskandidaat
Carlos Duque?
„Mijn regering wordt bepaald
doorTorrijismo", zegt de leider
de PRD, die ooit financieel
adviseur en persoonlijk vriend
generaal Torrijos was.
„Scholen, banen en onderwijs."
De verlichte despoot Omar Tor
rijos bezorgde zijn land een ze-
'El Toro' ofwel Ernesto Perez Bal
ladares, viert zijn overwinning.
foto »epa
kere politieke en sociale stabili
teit en sloot in 1977 een verdrag
met de VS over het Panamaka
naal. De overeenkomst, die
voorzag in een overdracht nog
deze eeuw van de soevereiniteit
over de Kanaalzone van de VS
aan Panama, versterkte de na
tionale identiteit en trots van de
Panamezen.
Als Balladares zijn beleid inder
daad laat bepalen door 'Torrijis-
mo', is dat een unicum in La
tijns-Amerika waar het neo-li-
beralisme, althans in econo
misch opzicht, hoogtij viert. Te
rugtredende overheden, bezui
nigingen. privatiseringen en
minder ambtenaren zijn meer
in zwang dan de door Balladar
es beloofde overheidsinveste
ringen en het uitvoeren van
openbare werken. Wie moet dat
allemaal betalen?, roepen zijn
critici in koor.
Het valt sterk te betwijfelen of
Balladares zijn plannen kan ver
wezenlijken. De nationale eco
nomie is zeer sterk afhankelijk
van drugsgelden hoewel de
handel in drugs nu illegaal is
en van de dubieuze inkomsten
uit de vrijhandelszone rond Co
lon, Panama's tweede stad. En
een armoedig land met een
werkloosheid van veertien pro
cent kan geen tienduizenden
nieuwe werklozen gebruiken.
panama-stad/den haag
Algiers In de Algerijnse hoofdstad Algiers zijn duizenden mensen de straat opgegaan om te betogen tegen het geweld. Aan de Mars voor Natio
nale Verzoening namen 12.000 mensen deel, veel minder dan de 100.000 op wie de organisatoren hadden gehoopt. De demonstranten pleitten
ook voor een dialoog tussen alle partijen. Ondertussen ging het geweld gewoon door. Moslim-fundamentalisten schoten in de hoofdstad twee
Fransen dood. Het aantal vermoorde buitenlanders sinds het begin van de fundamentalistische opstand is daarmee gekomen op 34. foto epa
berlun hans hoogenduk
correspondent
De voormalige DDR heeft tien
tallen jaren als oorlogsmisdadi
gers gezochte nazi's en SS'ers
sarajevo-parus»
lims uitgeroepen. De gevechten
werden gestaakt nadat de
NAVO had gedreigd luchtaan
vallen uit te voeren.
Frankrijk heeft gisteren op
nieuw gedreigd zijn vierduizend
man sterke contingent VN-troe-
pen in Bosnië terug te trekken
als geen vooruitgang wordt ge
boekt in de vredesbesprekingen
om een oplossing te zoeken
voor de twee jaar oude burger
oorlog. „Als het vredesproces
niet kan worden versneld, dan
zal Frankrijk zijn houding moe
ten wijzigen", zei minister Jup
pe (buitenlandse zaken). Frank
rijk, dat de grootste vredes
macht naar Bosnië heeft ge
stuurd, heeft al eerder gedreigd
met terugtrekking als de vredes
besprekingen niet vlotten.
Bosnische Serviërs hebben gis
teren een konvooi met medicij
nen en medische apparatuur te
gengehouden dat op weg was
naar de zwaar gehavende stad
Gorazde. Volgens VN-functio-
narissen wordt het konvooi van
tien vrachtwagens met medi
sche hulpgoederen tegengehou
den bij Rogatica, even ten noor
den van Gorazde. Volgens
Christian Dalmais van Artsen
Zonder Grenzen veranderen de
Serviërs 'dagelijks' hun eisen.
Gorazde, de belegerde mos
lim-stad in het oosten van Bos
nië, werd vorige maand hevig
bestookt door de Bosnische Ser
viërs. Gorazde werd vorig jaar
door de VN als een van de zes
'veilige gebieden' voor de mos-
Terwijl de Kenyaanse president Daniel Arap Moi de troepen inspecteert, wordt de hitte een van de militairen
te veel. De ceremonie vond plaats op het vliegveld Jomo Kenyatta, waar de president van een bezoek aan
China terugkeerde. foto reuter
hebron ad bloemendaal
119
IJac Hermans
correspondent
De uitvoering van de akkoorden tussen Israël en de
PLO is vertraagd. De PLO heeft de benoeming van
een Palestijnse Nationale Overheidsinstantie uitge
steld. Deze organisatie gaat Jericho en de Gazastrook
besturen. Sommige door PLO-leider Arafat aange
zochte kandidaten hebben nog geen antwoord gege
ven, anderen hebben bedankt voor hun aanstelling.
Ook de 270 leden van de nieuwe Palestijnse politie
zijn nog niet in Jericho gearriveerd. Volgens een
woordvoerder van de Israëlische premier Rabin is de
PLO daarvoor zelf verantwoordelijk.
„Een slechte start voor ons, maar ik begrijp van de
plaatselijke bevolking dat dit een normale zaak is." De
Noorse politieman Henning Hogseth veegt zijn mond
en ogen af met een natte zakdoek, die hem is aange
reikt door een hulpvaardige Palestijnse huisvrouw.
Nauwelijks een kwartier na zijn aankomst in Hebron
heeft hij al traangas ingeademd.
Even verder in de straat leveren Palestijnse jongens slag
met de Israëlische grenspolitie, die in een paar jeeps
met het konvooi van de nieuwe internationale politie
macht (TIPH) is meegereisd. De ruiten van twee Israëli
sche bussen gaan aan diggelen en aan Palestijnse kant
worden vijf gewonden afgevoerd. r
TIPH staat voor Temporary International Presence He-
bron, de internationale politiemacht waarover Israël en
de PLO het na een oproep door de Verenigde Naties
eens zijn geworden. Doel: het beschermen van de
plaatselijke bevolking.
De TIPH mag lichte wapens dragen, maar na rijp be
raad hebben de 160 waarnemers 90 uit Noorwegen.
35 uit Denemarken en 35 uit Italië besloten ongewa
pend naar Hebron te komen om de kans op geweld zo
klein mogelijk te houden. Hun mandaat geldt voor drie
maanden, maar kan met toestemming van Israël en de
PLO worden verlengd.
De karavaan van dertig witte personenauto's en mini-
busjes, voorzien van speciale TIPH -kentekens, vertrekt
tegen het einde van de ochtend uit Jeruzalem. Bij de
gemeentegrens van Hebron completeren de waarne
mers hun smetteloos witte ijscoman-tenue met witte
honkbalpetjes en vesten met opvallende rood-witte
TIPH-emblemen.
Bij de ontvangst in het stadhuis laat burgemeester
Mustafa Natshe geen misverstand bestaan over wat hij
ziet als de taak van de Scandinavische en Italiaanse
waarnemers. Hij laakt de agressie van de kolonisten en
de lakse houding van Israël.
De bevolkingstaat in het algemeen welwillend tegen
over de komst van de TIPH. De leiding van de waarne
mersmacht zegt dat ze in de afgelopen dagen met zo
wel de islamitische als de joodse extremisten 'overeen
komsten van wederzijds begrip' heeft gesloten.
Mazen Hashlamun, een 25-jarige student, hoopt dat de
waarnemers lang zullen blijven. „Ze moeten ons tegen
de kolonisten beschermen. Ik vind het niet erg dat ze
niet zijn gewapend, omdat meer wapens alleen maar
tot meer geweld leiden." Hij betreurt het dat de TIPH
niet eerder naar Hebron is gekomen en meent dat de
komst van de internationale waarnemers ook politieke
betekenis heeft. „Arafat wil duidelijk maken dat de Is
raëli's hier niet blijven, dat hun aanwezigheid tijdelijk
is. Het land wacht op de PLO."
Van de 160 waarnemers doen er maar zestig patrouille-
werk. De rest onder wie twaalf vrouwen is admi
nistratieve en logistieke staf. De TIPH mag alleen waar
nemen en rapporteren en niet fysiek ingrijpen bij onge
regeldheden. Volgens de Noorse algemeen comman
dant, Kjell Johanssen, is een 'verbale interventie, ter
voorkoming van escalatie' de uiterste grens.
De waarnemers verwachten dat ze vrije toegang zullen
hebben tot plaatsen in de stad waar problemen rijzen.
Maar hun mandaat geeft hen niet het recht privé-ei-
gendom te betreden of gebieden die door het leger zijn
afgesloten. Dal laatste kan tot moeilijkheden leiden,
omdat geregeld delen van de stad tot verboden militair
gebied worden verklaard. Volgens een hoge Israëlische
officier zal in dat soort situaties van geval tot geval wor
den bekeken of de TIPH toegang kan worden verleend.
De Israëlische militairen vrezen extra geweld, omdat de
Palestijnse bevolking in de verleiding kan komen het le
ger uit te dagen in aanwezigheid van de TIPH. De ge
beurtenissen bij de aankomst van de waarnemers lijken
die vrees te bevestigen. „Laten we eerlijk zijn", zegt een
hoge Israëlische regeringsvertegenwoordiger, „het is
niet Israël dat om de internationale politiemacht heeft
gevraagd."
gedekt. Dat meldt het weekblad
Der Spiegel vandaag. Het regi
me- Honecker zou veel tiazi-
misdadigers voor eigen doelein
den hebben gebruikt. Een groot
aantal van hen zou zijn ge
dwongen voor de geheime
dienst Stasi te gaan werken.
Bovendien zouden ook veel
oud-nazi's lid zijn geworden
van de communistische SED.
Uit interne SED-statistieken
blijkt dat in 1954 een kwart van
alle SF.D-leden ex-na/i's was. In
sommige afdelingen was dat
zelfs 85 procent.
Een onbekend aantal SS'ers
werd door de communistische
heersers in bescherming geno
men. Onder hen ook een be
ruphte bewaker van het concen
tratiekamp Sachsenhausen. De
man leeft sinds 1946 onder een
valse naam in de Oostduitse
deelstaat Saksen.
Stembuswinst
Hongarije naar
de socialisten
boedapest runa helunga
correspondent
De Hongaarse Socialistische
Partij (MSzP), de voormalige
communisten, is geheel volgens
de verwachting winnaar gewor
den van de gisteren gehouden
eerste ronde van de Hongaarse
verkiezingen. De partij eindigde
met 33 procent iets minder
sterk dan was verwacht. Als
tweede nartij kwam het liberale
Verbond van Vrije Democraten
(SzDSZ) uit de bus.
Grote verliezer is de grootste
regeringspartij, het I longaars
Democratisch Forum. Dat wist
bij de vorige verkiezingen
van de 386 zetels binnen te
pen, maar kwam gisteren i
verder dan twaalf procent.
Slechts drie andere partijen
hebben de kiesdrempel van vijf
procent weten te halen. Dat zijn
de liberale jongerenparlij l i des z
de christen-democraten en
nationalistische Kleinboer
partij. De echte communi
sche Arbeiderspartij en de partij
van de extreemrechtse schrijver
Istvan Csurka haalden de kies
drempel niet.
In een eerste reactie zei de
MSzP-voorzitter Hom dat het
niet moeilijk is een coalitierege
ring te vormen. De meest wa.it
schijnlijke, en de enige moge
lijkheid is de liberale S/DSz, die
als enige partij een coalitie met
de MSzP niet heeft uitgesloten.