Mandela opgelucht over de einduitslag Jemen staat in vuur en vlam De lijken verdwijnen geruisloos stroomafwaarts De ideale uitslag Buitenland Mandela komt met regeringsploeg Is dit nou alles? Eerste trein door tunnel is te laat ZATERDAG 7 MEI 1994 Forse groei werkgelegenheid VS Amsterdam De groei van de werkgelegenheid in de Verenigde Staten zet door. In april is het aantal arbeidsplaatsen toegeno men met 267.000. De groei zou nog sterker zijn geweest als niet 70.000 vakbondsleden in het wegvervoer hadden gestaakt. De werkloosheid is licht afgenomen van 6,5 tot 6,4 procent van de beroepsbevolking. Nieuwe tegenvaller Gonzalez madrid Het hoofd van de Spaanse drugbestrijdingscampagne, Baltasar Garzon, heeft gisteren zijn ontslag ingediend. Het ver trek van Garzon betekent een nieuwe slag voor de regering van Felipe Gonzalez, die de afgelopen weken door diverse corruptie affaires in opspraak kwam. Garzon was één van de vooraan- staandste persoonlijkheden van de socialistische minderheidsre gering van Gonzalez. Garzon gaf geen reden voor zijn ontslag. Japanse minister overweegt aftreden Tokyo» De Japanse minister Nagano (justitie) overweegt af te treden omdat er voornamelijk in het buitenland een storm van verontwaardiging is losgebroken over zijn opmerkingen over de Japanse gruweldaden tijdens de Tweede Wereldoorlog. In een interview in een krant woensdag had hij de Japanse agressie en de massaslachting van tienduizenden Chinese burgers in Nan jing ontkend. Scherperse sancties tegen Haïti new york De VN-Veiligheidsraad heeft gisteren besloten de sancties tegen Haïti te verscherpen, in de hoop daarmee de mili taire machthebbers ertoe te dwingen Jean-Bertrand Aristide te laten terugkeren als president. Digital wil 20.000 banen kwijt maynard De Amerikaanse computeronderneming Digital gaat drastische maatregelen nemen om de kosten te verlagen. Een van de ingrepen is een zeer sterke vermindering van het aantal banen. Topman Robert Palmer heeft in een brief aan het perso neel laten weten dat er wel 20.000 banen kunnen worden ge schrapt. Etnische afgoderij duivelswerk Vaticaanstad» De Afrikaanse bisschoppensynode heeft gisteren krachtig gewaarschuwd tegen etnische afgoderij, die tot de vele burgeroorlogen op het zwarte continent heeft geleid. Afrika is het land met de meeste vluchtelingen en ontheemden. Het is volgens het slotdocument 'het werk van de duivel' dat de mens heid tot racisme en etnische zuiveringen vervalt. Oppositie Oost-Timor mag meepraten genève Indonesië is bereid besprekingen te beginnen met op positieleiders van Oost-Timor. De Indonesische minister Alatas (buitenlandse zaken) is dat gisteren in Genève overeengekomen met zijn Portugese collega Barroso. De voormalige Portugese ko lonie werd in 1975 door Indonesië geannexeerd. De oppositie pleit al sinds de annexatie voor zelfstandigheid. 'Golfoorlog-ziekte' gevolg medicijnen Washington De duizenden Amerikaanse soldaten die in 1991 doodziek terugkeerden van de Golfoorlog zijn niet zoals lang is gedacht tijdens de strijd blootgesteld aan gifgassen, maar blijken te lijden aan de bijwerkingen van een medicijn daarte gen. De pillen die de soldaten te slikken kregen om hen te be schermen tegen Iraakse gifgassen, maakten hen juist ziek. Major vecht door ondanks verlies londen De Britse premier John Major heeft gisteren gezworen te blijven doorvechten na de zware nederlaag die zijn Conserva tieve Partij donderdag bij lokale verkiezingen in Engeland, Schotland en Wales heeft geleden. Na een slechte score van 27 procent van de stemmen lijkt de strijd binnen de partij om het leiderschap echter op te laaien. Kremlin spreekt fraude tegen moskou Het Kremlin heeft gisteren ontkend dat er fraude is gepleegd bij het referendum over de nieuwe Russische grondwet in december 1993. Volgens een groep deskundigen zou het op komstpercentage beneden de vereiste 50 procent hebben gele gen. De stemming zou in dat geval ongeldig zijn. Sergej Filatov, het hoofd van de presidentiële administratie, noemde het be richt 'een lompe provocatie'. _J Egypte wil Arabische troepenmacht sturen DUBAI Rtr-AFP Op verschillende plaatsen in Jemen, met name rond de hoofdstad Sana en de haven stad Aden, woeden felle ge vechten tussen noordelijke en zuidelijke troepen. Het officië le persbureau Saba in Noord- Jemen meldde dat zuidelijke troepen gisteravond Scud-ra ketten hebben afgevuurd op Sana. De noorderlingen zeggen dat Noordjemenitische troe pen optrekken naar de Zuidje- menitische havenstad Aden, waaruit inmiddels ruim vijf honderd buitenlanders zijn ge ëvacueerd. In de straten van Sana wordt fel gevochten tussen noordelijke en zuidelijke troepen, zo meld-' de Radio Aden. Volgens het ra diostation werden in Sana ver scheidene gebouwen, waaron der het presidentieel paleis on der vuur genomen. Een diplo maat in Qatar zei dat een raket op een haar na het paleis had gemist. Ook in een groot aantal provincies van Jemen zou wor den gevochten. Omdat commu nicatie met Jemen nauwelijks mogelijk is, is het moeilijk een bevestiging te krijgen van de juistheid van de berichten. De noordelijke troepen zou den hun offensief op Aden, de voormalige hoofdstad van Zuid- Jemen, niet stoppen voordat ze de havenstad in handen heb ben. Radio Sana zei dat ver schillende eenheden van het Zuidjemenitische leger, waar onder de Eerste Artilleriebriga de, is overgelopen naar de noorderlingen. Noordelijke gevechtsvliegtui gen voerden donderdagavond volgens de plaatselijke radio aanvallen uit op Aden en het vliegveld. Daarbij kwamen ver scheidene mensen om. Een noordelijk vliegtuig, zou zijn neergehaald. Een Frans marineschip heeft gisteren in 560 buitenlanders geëvacueerd. Voor het meren deel Europeanen, onder wie 60 Fransen, Britten, dertien Neder landers en enkele Amerikanen en Canadezen. Overleg tussen ambassadeurs van de landen van de Europese Unie in Sana leidde gisterochtend niet tot plannen voor evacuatie van EU- onderdanen daar. Volgens een woordvoerder van de Nederlandse ambassade in Sana bevinden zich in totaal 113 Nederlanders in Jemen. Het gaat om mensen van de ambas sade, werknemers van bedrij ven, internationale organisaties en ontwikkelingswerkers plus hun gezinsleden. Over het lot van de drie TNO-medewerkers die in maart door een Jemeniti- sche stam werden gegijzeld, is niets bekend. Op verzoek van Egypte wordt vandaag een spoedbijeenkomst van de Arabische Liga gehou den. Caïro wil, op voorwaarde dat de regering van Jemen daar mee instemt, Arabische troepen sturen om een eind te maken aan de strijd. Alle pogingen van Egypte en andere Arabische landen tot verzoening tussen de president en vice-president of wel het noorden en het zuiden zijn tot dusverre op niets uitge lopen. Onze Afrika-correspondent Frans van den Houdt is in het grensgebied van Rwanda en Tanzania. Vandaag doet hij zijn schokkende relaas van de Rwandese 'Killing Fields' en uit de vluchtelingenkampen. Meer dan 200.000 mensen zouden de afgelopen maand al zijn vermoord. Alleen al in Tanza nia bevinden zich 250.000 vluchtelingen. rusumo frans van den houdt vervolg voorpagina We tellen. Iedere minuut ko- de z iiij- ken langs gegleden. Veel licha men zijn al wit geworden, een teken dat ze al enige tijd in het water hebben gelegen. Ogen bollen naar buiten. Handen en voeten zijn in veel gevallen vast gebonden. Bij sommigen ont breekt het hoofd, bij anderen zijn de ledematen geknakt of ontbreken. Bij een paar rots blokken in de bocht van de ri vier klotsen de gezwollen lijken tegen elkaar en hopen zich op. Er komen ook doden langs die hun natuurlijke zwarte kleur nog hebben. Verse lijken. De slachtpartijen gaan dus onver minderd voort. Na enige tijd ko men kinderlijkjes langsdrijven. Groepen en groepen kinderen met de handen op de rug ge bonden, verdwijnen geruisloos stroomafwaarts. De lugubure grap doet de ronde dat er nog nooit zoveel krokodillen en leeuwen in en nabij de rivier zijn gesignaleerd. Geoffrey Byegeka, commandant van het Rwandees Patriottisch Front (RPF) dat het grensgebied in handen heeft, schudt vertwij feld zijn hoofd. „Hoe kan het le ger zo veel mensen en zelfs kin deren vermoorden", vraagt hij zich af. Hij vergelijkt de militai ren en jeugdmilities met Ugan da's voormalige dictator Idi Amin. „Maar dit is nog veel af schuwelijker. Amins daden ver bleken hierbij". Volgens het RPF slachten mili tairen en jeugdmilities nog steeds Tutsi's af in het zuiden van Rwanda, dat nog deels in handen is van het leger. Maar ook aan de handen van veel Hutu-burgers kleeft volgens de rebellen bloed. In Rusumo lig gen daarvan de stille getuigen. Stapels en stapels met bloed be vlekte kapmessen en speren, op bevel van de Tanzaniaanse overheid door de gevluchte Hu tu's achtergelaten. Dat zijn de aantijgingen van Tutsi's aan het adres van Hu tu's. Omgekeerd wijzen de Hu tu's op door de Tutsi-rebellen uitgevoerde gruweldaden. „In mijn dorp Kibungo op zo'n der tig kilometer van de grens bleef het na de dood van president Habyarimana betrekkelijk rus tig", zegt Justin Hitimana (29), een leraar aan de plaatselijke middelbare school. „Er zijn wel mensen in koelen bloede vermoord door bendes, maar niet op grote schaal. Toen het leger verdween en de RPF- rebellen binnenstormden, be gonnen ze meteen in het wilde weg te schieten. Ze waren niet selectief, ze schoten op ieder een. Als ongewapende burger kun je niets anders doen dan wegrennen. Iedereen is Kibun go ontvlucht". Hitimana en zijn medevluchte lingen zijn Hutu's, die beweren dat het RPF nog steeds mensen vermoordt. Hebben ze dat zelf gezien? Want hulpverleners melden dat in de door de rebel len bezette gebieden overwe gend rust heerst en er nauwe lijks wordt gemoord. „Wij heb ben het met onze eigen ogen gezien", verzekert Justin Hiti mana. „Na de eerste beschietingen werden mensen er speciaal uit gepikt, vooral lokale leiders en intellectuelen. Ze werden met messen doodgestoken en aan flarden gesneden. Sommige mannen zijn gecastreerd. Mijn broer is woensdag pas de grens overgekomen en heeft zulke gruweldaden aanschouwd Zolang het RPF de dienst blijft uitmaken in Kibungo en omge ving is niemand van plan in te gaan op de oproep van de re bellen aan de vluchtelingen om naar huis terug te keren. „Ze doen zich wel erg mooi voor als de redders der natie, maar ze zijn absoluut niet te vertrouwen en geen haar beter dan de rond trekkende jeugdbendes. Boven dien hebben we gehoord dat ze je als je eenmaal bent terugge keerd en de situatie verslechtert niet meer laten gaan. ledereen is daarom van plan in Tanzania te blijvenaldus Hitimana. En zo beschimpen de Hutu's onophoudelijk de Tutsi's en omgekeerd, maar wie denkt dat hierdoor onherstelbare schade is toegebracht aan de relatie Bestand Rwanda BRUSSEL. AFP Het Patriottisch Front van Rwanda (RPF) heeft in Zaïre een bestandsovereenkomst getekend. Deze wordt mor gen om middernacht van kracht, zo heeft de ambas sadeur van Zaïre in Brussel meegedeeld. Het Rwandese regeringsleger had zich donderdag in Tanzania al schriftelijk vastgelegd op het eerbiedigen van een staakt-het-vuren. tussen beide stammen heeft het mis. „Nee hoor, wij haten de Tutsi's helemaal niet", stelt landbouwkundig ingenieur Cy prian Nitirimanga (35) resoluut. „Ik heb heel veel Tutsi-vrienden en in dit vluchtelingenkamp le ven we vredig naast elkaar". johannesburg gpd-anp ANC-leider Mandela heeft 17 vooraanstaande leden van zijn partij voorgedragen voor posten in de nieuwe Zuidafrikaanse regering. Er zijn nog wisselingen mogelijk. De definitieve benoe mingen volgen dinsdag. De Nationale Partij van aftredend president De Klerk, die zelf tweede vice-president wordt, eist zes ministerszetels op. Het kabinet zal ten hoogste 27 ministers tel len. Eerste vice-president, en daardoor 'kroonprins' van het ANC wordt Thabo Mbeki. Mbeki speelde nadat hij in 1962 in ballingschap was gegaan een voorname rol als ANC-vertegenwoordiger in Lon den en verscheidene Afrikaanse landen. De afge lopen twee jaar trad de 51-jarige Mbeki weer op als diplomaat, met name in de moeilijke bespre kingen met het rechtse Afrikaner Volksfront van generaal Viljoen. Thans geldt de gematigde ere voorzitter van het ANC als de lieveling van het blanke zakenleven en de buitenlandse investeer ders. Opvallend zijn de benoeming van Alfred Nzo op buitenlandse zaken en Joe Modise op de fensie. Nzo was van 1969 tot 1991 secretaris-ge neraal van het ANC en wordt als een kleurloze apparatsjik beschouwd. Modise was comman dant van het ANC-leger Umkhonto we Siswe en werd in een intern onderzoek mede-verantwoor delijk gesteld voor de excessen in de ANC-straf- kampen. Joe Slovo, voorzitter van de Communistische Partij, moet minister van volkshuisvesting en wel zijn worden. Voor de blanken was hij altijd 'pu blieke vijand nummer één'. Als lid van de Uitvoe rende Raad van het ANC speelde hij een belang rijke rol bij de constitutionele onderhandelingen met de regering-De Klerk. Het kabinet zal ten hoogste 27 ministers tellen. Opmerkelijk is de afwezigheid van de huidige secretaris-generaal. Ramaphosa, die in de race was voor het vice-presidentschap. Hij gaat zich nu wijden aan de 'verbetering van de ANC-orga- FOTO REUTER Nelson Mandela met links zijn beoogde opvolger, Thasbo Mbeki. johannesburg» nj nuusenburg Nelson Mandela, de aanstaande president van Zuid-Afri- ka, is opgelucht dat zijn ANC er niet in is geslaagd is een tweederde meerderheid van de stemmen te behalen. Het ANC is gistermiddag officieel tot de winnaar van de eer ste democratische verkiezingen in Zuid-Afrika verklaard. Mandeia's partij kreeg 62,65 procent van de ruim 19,5 miljoen uitgebrachte stemmen. „Een tweederde meer derheid zou grote spanningen hebben veroorzaakt", al dus Mandela. na-de-apartheid. De Nationale Partij behaalde ruim 20 procent van de stemmen, wat haar het recht geeft op een vice-presi dent. Als derde eindigde de Zulu-beweging Inkatha met iets meer dan 10 procent. Mandela voerde gisteren drie uur lang besprekingen met pre sident F.W. de Klerk. Na dit overleg deelde De Klerk, die ver moedelijk vice-president wordt in de regering van nationale ■JOHANNESBURG GPD-DPA-Rtr „Ik ben erg gelukkig dat de zorg dat wij onze eigen grondwet zouden schrijven, ontzenuwd is door het feit dat we 62 procent hebben behaald en niet 66. Dat zou ons ertoe in staat hebben gesteld de grondwet te schrij ven", aldus Mandela. Hij wordt dinsdag beëdigd als eerste pre sident van het Zuid-Afrika-van- eenheid, mee dat het ANC acht tien portefeuilles krijgt in het kabinet, de Nationale Partij zes en de Inkatha Vrijheidspartij drie. Dat de precieze verdeling van de ministersposten nog niet vastligt, blijkt uit opmerkingen van Mandela. Hij zei dat de Na tionale Partij belangstelling heeft voor ministersposten die hij al eerder had toegewezen. Mandela zei dat hij de wensen van de partij van De Klerk zou bespreken met zijn partij. „Sommige van de portefeuilles die ik aan mijn mensen heb ge geven, zou de heer De Klerk wil len hebben. Ik ga naar mijn ei gen organisatie terug om te melden dat dit de wens is van de Nationale Partij", aldus Mandela. correspondent Twee weken geleden had ieder een voor deze uitslag getekend. Het ANC wint overtuigend, maar krijgt net niet de tweeder de meerderheid die de partij praktisch dictatoriale machten had gegeven. De voormalige bewindvoerder van de apartheid, de Nationale Partij (NP), bewijst zich als een 'fatsoenlijke' partij en wint in de Westelijke Kaap. En Zulu-partij Inkatha verovert de meerder heid in KwaZulu/ Natal, haar machtsbasis, en wordt in de rest van het land niet, zoals ge vreesd, weggevaagd. Tijdens de eerste democratische verkiezin gen in Zuid-Afrika is de basis gelegd voor een periode van po litieke stabiliteit - voor dit land een ongekende luxe. Dat het ANC zonder tweederde meerderheid niet op eigen houtje de definitieve grondwet kan opstellen, is vooral van psy chologisch belang. Nelson Man dela beloofde dat zijn partij geen gebruik van deze macht zou maken. Maar het zicht dat andere, minder scrupuleuze leiders wel et geen weerstand aan deze verlei ding zouden kunnen bieden, bezorgde veel Zuidafrikanen die nu eindelijk verlost dachten te zijn van een een-partij-staat kippevel. Het door welwillende commen tatoren aangevoerde argument dat maatschappelijke organisa ties als het bedrijfsleven en de vakbeweging voldoende tegen wicht zouden bieden, kon hen niet overtuigen. Zoveel macht in een hand de wereldge schiedenis en de recente prak tijk in Afrika hadden aange toond dat zoiets nooit goed kon gaan. Maar de Zuidafrikanen kunnen, met Nelson Mandela, opgelucht adem halen. De toekomstige president bewees opnieuw een fijne antenne te hebben voor de gemoedstoestand van zijn blan ke medeburgers. Want 'opge lucht' was hij over de uitslag, zei hij gisteren na overleg met af tredend president De Klerk. „Want de spanningen waren door die angst over een ANC, dat zijn eigen grondwet ging opstellen, zeer toegenomen". Om diezelfde reden was het verheugend dat de tweede par tij, de NP van De Klerk, niet de Uitslagen Zuidafrikaanse verkiezin gen, met zetelverdeling ANC 62,6% 252 Nationale Partij 20,4% 82 Inkatha 10,2% 43 Vrijheidsfront 2,2% 9 Democ. Partij 1,7% 7 Pan Afr. Congres 1,2% 5 Afr.ChristP. 0,5% 2 dwerg is geworden met wie de reus geen rekening hoeft te houden. De NP is de enige par tij die de kleurgrens wist te overschrijden en de meerder heid van de blanken, kleurlin gen en Indiërs achter zich kreeg. Dat is een feit waaraan het ANC, dat graag spreekt over het bouwen van één natie, niet voorbij kan gaan. Bovendien heeft deze eigenaardige 'regen boog-coalitie' in De Klerk een formidabele leider. Waarschijnlijk is de uitslag in de provincie KwaZulu/Natal nog wel de belangrijkste reden tot tevredenheid. Inkathaleider 'Chief Mangosuthu Buthelezi had een nederlaag tegen het ANC waarschijnlijk niet geac cepteerd. Men had zich in dat geval moeten voorbereiden op het oplaaien van het geweld, niet alleen in kwaZulu/Natal, maar ook in de woonoorden rond Johannesburg, waar Inka tha sterk is vertegenwoordigd. Hij was precies op tijd uit Waterloo Station vertrokken, en 10.48 uur zou het historische tijdstip zijn waarop de eerste trein het eiland verliet. De reis was vlek keloos verlopen. De koningin zat met haar gevolg van pre mier, ex-premier Thather en ministers in het eerste rijtuig, de journalisten zaten met hun champagne in de volgwagens. Maar hoe reikhalzend de 794 passagiers om 10.48 uur ook naar buiten keken, al wat zij za gen waren de grazige weides van Kent. De eerste trein naar Frankrijk verliet pas op vrijdag morgen 6 mei 1994 om 10.55 uur bij Folkestone het land zeven minuten te laat. In Calais stond de Franse 'Eu rostar' met president Mitterrand in het voorste rijtuig al te wach ten toen het Britse gezelschap kwam aangeboemeld. Maar mi nuten later kon de vostin de historische woorden uitspreken: „Dit is de eerste keer in de ge schiedenis dat de staatshoofden van Frankrijk en Groot-Brittan- nië elkaar ontmoetten zonder dat een van hen per boot of vliegtuig moest reizen". Ze knipten een lint door, wier pen elkaar een schalkse glim lach toe en verklaarden de Ka naaltunnel voor geopend. Enge land zat voor het eerst sinds de Ijstijd weer vast aan Europa. Na De Eurostar uit Londen (links) ontmoet in Coquelles de Star uit Parijs. De tunnel is geopend. de lunch mocht Mitterrand naast de koningin plaatsnemen in de kastanjebruine Rolls Roy- ce Phantom VI. De koninklijke auto was die ochtend in het diepste geheim per veerboot naar Frankrijk gesmokkeld, zo onthulde P&O Ferries later, om beid,e staatshoofden naar een voertuig van recenter datum te tronen: le Shuttle. De Kanaaltunnel was geopend, maar in Engeland moest de show nog een keer worden overgedaan. CORRESPONDENT Is dat nou alles?", vraagt een duidelijk teleurgestel de Engelsman zich hardop af als de Eurostar 17402 even voor vijf uur 's middags na pre cies 26 minuten de duisternis van de tunnel onder het Kanaal verruilt voor de grijze lucht bo ven het Engelse graafschap Kent. „Ik had me er meer van voorgesteld", voegt hij er duide lijkheidshalve nog eens aan toe. De Engelse heer heeft zojuist een historische reis gemaakt. Samen met een kleine 750 an dere genodigden en journalis ten viel hem de eer te beurt om als eerste 'normale' burger een retourtje Calais-Folkestone via de Kanaaltunnel te maken met de allernieuwste uitvoering van de Franse hogesnelheidstrein TGV, de geel-grijs-blauwe Eu rostar. Engeland en Frankrijk, eeuwen lang door een flinke plas water gescheiden, zijn sinds gisteren nog maar 26 minuten gerieflijk sporen van elkaar verwijderd. Zo lang doet de Eurostar er over om van de Franse begin van de tunnel naar de Britse uitgang te zoeven. Nog geen half uur na dat de reiziger het ietwat saaie Noordfranse vlakke land voor het laatst heeft gezien, doemen de lieflijke groene heuvels van Kent alweer op. FOTO AP ERIC FEFERBERC „Te kort om last van claustrofo bie te krijgen zo zegt een pas sagier. „Normaalgesproken hou ik niet van tunnels. Ik had ook een beetje tegen deze reis op gezien, maar ik heb nergens last van gehad", zo constateert hij opgelucht. Ondertussen maakt de Eurostar een IJ-bocht op het gigantische emplace ment van Folkestone om even later opnieuw de tunnel in te verdwijnen, dit keer richting Frankrijk. Helemaal vlekkeloos verloopt de eerste officiële reis met pu bliek van de Eurostar overigens niet. Tot drie maal toe maakt de bijna vierhonderd meter lange hoge snelheidstrein een korte stop. Un arret technique pre- vu(een voorziene technische stop), becommentarieert een medewerker van de Franse spoorwegen het laconiek. Waar na een ingewikkeld verhaal volgt over de speciale toestem ming die iedere keer als een trein de tunnel verlaat verleend moeten worden door Eurotun nel, de beheerder van de tunnel. Bij het naderen van de Franse uitgang van de tunnel glunde ren de medewerkers van de Franse spoorwegen en de tech nici van Eurotunnel. Aan het eind van de tunnel is er op nieuw champagne. Om de ge slaagde treinrit op 45 meter on der de zeebodem en (op het diepste punt) ruim 120 meter onder de zeespiegel te vieren. De tunnel onder het Kanaal is, ruim tweehonderd jaar nadat de eerste plannen werden ge maakt, een feit. De vraag is al leen nog hoe lang het duurt voordat de tunnel ook naar be horen functioneert. CORRESPONDENT

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 5