Elke dag de vreugde van een nieuwe liefde
Cultuur Kunst
W
T.Sife'-AI
f
Eerst prijs Collegium Voci
Kaat Mossel is een lekker stuk
Een gladiator en de gerimpelde
rug van een olifant
WOENSDAG 4 ME11994
25
Israëlische films in de X
leiden Drie dagen lang staat cultureel centrum de X aan de
Haarlemmerstraat volgende week in het teken van een Israëlisch
filmfestival. Korte (studenten)films wisselen op maandag 9 mei
twee hoofdfilms af. Op woensdag worden de Israëlisch-Arabi-
sche film 'A wedding in Galilee' en als hoofdfilm 'Cup final' ver
toond. Behalve een lezing door Yair Lev over de ontwikkeling
van de film in Israël staan er op woensdag 11 mei twee hoofd
films en een korte studentenfilm op het programma. Een uitge
breide voorbeschouwing van dit festival is morgen op de filmpa
gina van deze krant te lezen.
Orgelsymfonie Guillou in première
den haag De Franse orgelvirtuoos Jean Guillou zal op donder
dag 12 mei, Hemelvaartsdag, de Nederlandse premiere verzor
gen van zijn driedelige Sinfonietta voor orgel. Dit zal gebeuren
in de Grote of Sint Jacobskerk in Den Haag. Guillou geldt na de
dood van Olivier Messiaen als een van de weinige Franse com
ponisten van naam die belangrijk werk voor orgel heeft geschre
ven en blijft schrijven. De musicus is vaste bespeler van het mo
numentale Van den Heuvelorgel in de Parijse St.Eustachekerk,
nabij de voormalige 'Hallen'. Het concert begint om 20.15 uur.
Kaarten voor mevrouw Warren
leiden/den haag Anne-Wil Blankers, draagster van de Theo
Mann-Bouwmeesterring, speelt de titelrol in 'Mevrouw Warrens
beroep' van George Bernard Shaw, door Het Nationale Toneel.
Voor de voorstelling van 16 mei aanstaande, in de Koninklijke
Schouwburg in Den Haag, zijn bij het K&O-Uitbureau aan de
Oude vest 45 in Leiden, een beperkt aantal kaarten te koop (tot
uiterlijk 9 mei).
Trio de Janeiro biedt
misselijk makende meligheid
theater
recensie wunand zeilstra
Voorstelling: '125 jaar 250 kilo' van en
door Trio de Janeiro, bestaande uit Her
man Douw, Hans Koning en Don van Dij-
ke. Regie: Mare Peters Gezien: 3/5,
schouwburg, Leiden.
Naar het schijnt, hebben de drie
heren van Trio de Janeiro een
jaar of wat geleden de stap ge
maakt van het commerciële cir
cuit naar het theater. Dat brui
loft-en-partijtjes-verleden is
nog volop aan de act van Don
van Dijke, Herman Douw en
Hans Koning af te zien. In die
mate zelfs, dat je je kunt afvra
gen, of een programma als '125
jaar 250 kilo' in een theater
thuis hoort? Neen dus, want af
gezien van een paar plezierig
klinkende deuntjes heeft het
trio hierin bitter weinig te mel
den.
Hun muzikale fratsen hebben
af en toe wel iets aardigs. De
gospel-parodie 'Wij zijn de weg,
wij zijn het licht' bijvoorbeeld,
waarbij het publiek met mini-
-tamboerijntjes mag meedoen,
biedt een bepaald soort aanste
kelijke muzikale kolder. De tekst
echter is bar slecht te verstaan.
In
t het t
staat te lezen, dat de heren in
dit lied hun eigen tekst persifle
ren door af en toe 'Wie knipt de
heg, wie doet z'n plicht?' te zin-
Het eerste koor van Collegium
Voci, uit Alphen aan den Rijn,
heeft afgelopen weekeinde de
eerste prijs gewonnen op een
Europees muziekfestival voor
de jeugd. Aan het festival, dat
werd gehouden in Neerpelt in
België, namen ruim 100 koren
deel, afkomstig uit 22 Europese
landen.
Collegium Voci bereikte on
der leiding van de dirigente en
Mitsumasa Anno schildert pittoresk Nederland
gen. Zouden ze dat gisteravond
ook gezongen hebben? Het was
niet te horen. Zo verschrikkelijk
leuk is die persiflage nou ook
weer niet, maar verstaanbaar
heid is toch wel een eerste ver
eiste. En hetzelfde mankement
geldt voor het lied 'Doe de
dooie Elvis' waarmee een nieu
we dans geïntroduceerd zou
zijn. De eventuele humor van
dat nummer gaat in onver
staanbaarheid ten onder.
De muziek heeft dus af en toe
een feestelijk karakter, de ver
bindende, komisch bedoelde
tussenstukjes zijn daarentegen
een regelrechte ramp. Het gaat
op de toer van ruzietjes uitvech
ten en geintjes maken, waarbij
de drie Rotterdamse gabbers
toch gezworen kameraden blij
ven. Het kan haast niet cliché
matiger. De misselijk makende
meligheid van deze drie veertig-
-plussers is hier ongekend.
Als Trio de Janeiro hiermee
de grotere theaters wil gaan ver
overen, zullen ze toch echt het
verschil tussen feestzaal en the
ater beter in de gaten moeten
houden. De 'Rotterdamse hu
mor' verkoopt momenteel goed,
Trio de Janeiro pikt daarvan een
graantje mee. Maar als 'Rotter
damse humor' een kwaliteits
keurmerk moet betekenen, ko
men de drie heren hiervoor nog
bij lange na niet in aanmerking.
In Europa heerst het beeld dat Japanners haastje-repje
aan mooie plekjes voorbijtrekken nadat ze er met hun
volautomaat een dozijn snapshots van geschoten heb
ben. Maar soms zit er aan onze grazige oevers een Japan
ner in alle rust te aquarelleren: Nederland heeft het hart
gestolen van Mitsumasa Anno, een bekende Japanse
schrijver en illustrator. Zijn subtiele schilderingen zijn
met verklarende teksten gebundeld in een Nederland
s/Engels Kijk- en leesboek Pittoresk Nederland bij uitge
verij Gottmer.
nicus. „Het was een wonderlijke
ervaring om daar, op die Hol
landse bodem, allerlei oude, ty
pisch Japanse voorwerpen aan
te treffen zoals theegerei, een
huisaltaar, een draagbaar koets
je of een antieke helm. Ook zag
ik er een kachel die nu heel
zeldzaam is in Japan. Een Ne
derlander die geïnteresseerd is
in Japan kan er zijn hart opha
len", aldus Anno in zijn boek.
Hij richtte zich niet alleen op
de steden, in de aquarel 'Mo
lens bij Kinderdijk' verfde hij
bijna Japans aandoende rietvel
den. „Ik rijd met de auto dwars
door het land en speur naar on
derwerpen, alsof in op zoek ben
naar een nieuwe vrouw. Inspi
reert het landschap me, dan ga
ik als het ware een huwelijk aan.
Dan zit ik zeker drie, vier uur
aan een stuk buiten te werken
om de geest van het moment
vast te leggen. Onverbiddelijk
komt daarna het moment van
scheiden. En zo beleef ik elke
dag opnieuw de vreugde van
2 liefde."
Anno woont in Tokyo maar is
geboren in 1926 in Tsuwano,
een historisch stadje in het wes
ten van Japan. Hij was onder
wijzer voordat hij zijn carrière
als vrije kunstenaar begon.
Zijn liefde voor het Hollandse
landschap dateert al van jaren
her zo schrijft hij in zijn voor
woord. „Zoals een eendje dat
net geboren is zijn moeder ziet
in het eerste voorwerp dat hij
tegenkomt, was ik in 1960 tij
dens mijn eerste bezoek aan
Nederland meteen verkocht. De
boten in de grachten, de oude
vissershavens, ik vind ze onver
getelijk De bakstenen gebou
wen met de pittoreske gevels: ik
hou van de manier waarop hun
warme kleur vervloeit met de
glinstering van hun heldere ra-
Hoogstraat
In Leiden viel Anno voor de
schilderachtige gevels van de
Hoogstraat en bezocht hij de
collectie van wetenschapper
Von Siebold in het volkenkun
dig museum en de Hortus Bota-
ij" o 1
,v /-- L
v-1 i.l111
«»".-• X. v -> Ih mi
i de visie van de Japanner Anno. Een vrije interpretatie, want De Waag is e
Familie
Anno heeft zichzelf Nederlands
geleerd maar soms stelt de taal
hem voor verrassingen. Toen hij
in Amsterdam op pakhuizen en
behouden gevels Anno 1648 en
1774 zag staan, greep hij naar
een camera omdat hij dacht dat
zijn familie hier heeft gewoond.
Normaal gesproken signeert
de tekenaar/schilder met 'Anno'
maar houtsnedes ondertekent
hij met 'Onna' omdat de letters
in spiegelbeeld op papier wor
den afgedrukt. Vandaar Anno's
tocht naar het Overijsselse
plaatsje Onna. Anno: „'Onna'
betekent in het Japans 'vrouw'.
Ik dacht 'dat moet een dorp zijn
waar interessante vrouwen wo
nen. Maar er stonden alleen een
paar boerderijen en in de wei
landen eromheen dartelden
paarden, koeien en wat geiten.
Mitsumasa Anno, Pittoresk
Nederland. Uitgeverij Gottmer
Haarlem, 39,50.
ajrtistiek leidster Yvonne Keizer
de eerste plaats. Er werden ze
ven liederen vertolkt voor een
internationale jury, waaronder
het verplichte werk 'Let us be
happy' van Frits Celis.
Het instituut Collegium Voci
in Alphen aan den Rijn houdt
zich bezig met de stem- en
koorvorming. Bij de verschillen
de koren zijn nieuwe leden van
harte welkom. Voor meer infor
matie: tel. 01720-31913.
Tekeningen collectie-Klaver geveild
amsterdam anp
Bij Sotheby's in Amsterdam wordt op 10 mei de collectie tekenin
gen van Jacobus A. Klaver geveild. Onder de hamer komen 110
werken van Nederlandse meesters uit de zeventiende eeuw. De
Amsterdamse zakenman Klaver is erin geslaagd een collectie van
een dusdanig niveau bijeen te krijgen dat het Rijksmuseum in Am
sterdam er vorig jaar, kort na Klavers pensionering, een tentoon
stelling aan wijdde. Sotheby's verwacht van de belangrijkste wer
ken een opbrengst van tussen de 100.000 en 200.000 gulden per te
kening.
Onstuitbare
opmars van The
Rosenberg Trio
leiden gpd
Een aantal jaren gelden speel
den de muzikale broers van The
Rosenberg Trio nog voor halfge-
vulde Zeilen. Tegenwoordig zijn
de kaartjes voor hun theater
tournee al maanden van tevo
ren uitverkocht. Vrijdag staat
het virtuoze drietal uit het Bra
bantse Nuenen in de Leidse
schouwburg.
Stochelo: „Denk nou niet dat
het succes ons in de schoot
wordt geworpen. We werken
keihard. Overal in het land con
certen geven, betekent ook veel
reizen. Als het even kan, keren
we 's nachts terug in Nuenen.
We zijn het liefst thuis. Bij onze
familie en gezin. Een verblijf
van een paar weken in het bui
tenland valt ons om die reden
zwaar, maar waarschijnlijk zul
len we er "binnenkort weer aan
moeten geloven: Amerika
wacht. We zijn er al enkele ke
ren geweest en het publiek rea
geert razend enthousiast op on
ze optredens."
De meeste optredens tijdens de
huidige, tweede theatertournee
knappen Stochelo, Nous'che en
Nonnie zelf op. In een aantal
gevallen krijgen zij steun van
percussionist Eddie Conard of
vibrafonist Frits Landesbergen.
„Het hangt ervan af wat het the
ater wil", legt Stochelo uit.
Het muziek maken zit hem
en zijn beide broers in het
bloed. Al van jongsaf aan spelen
zij gitaarmuziek in de geest van
Django Reinhardt, die de zigeu-
nermuziek wereldberoemd
maakte. Tot aan zijn dood in
1953 bracht hij overal in de we
reld zijn muziek ten gehore.
Muziekonderricht hebben de
Rosenbergs nooit genoten. „We
hebben het gitaar- en basspelen
theater
recensie frans alten
Voorstelling: Kaat Mossel, met Joke Bruijs,
koor en solisten van het Rotterdams Ope
rette Gezelschap Gezien 30/4, Theater
Zuidplein, Rotterdam Nog te zien: t/m
11/5
The Rosenberg Trio: Amerika wacht.
onszelf aangeleerd. We kunnen
ook geen noten lezen", lacht
Stochelo. Veel fout gaat er niet
tijdens de optredens in het land.
Ja, soms springt er een snaar.
Vooral bij Nous'che, die het rit
me aangeeft. „Dan moet er van
snaar gewisseld worden", ver
telt Stochelo, „we zijn daar zo
aan gewend geraakt, dat het
voor ons niets bijzonders is. We
improviseren dan wat. Het pu
bliek denkt altijd dat het bij on
ze act hoort."
Plicht
Veel aan het toeval laat het Ro
senberg Trio in het theater niet
over. Dat kan ook moeilijk,
want de theaterwetten moeten
in verband met lichtinstelling
en andere technische facilitei
ten streng worden nageleefd.
De agenda van het Rosenberg
Trio laat weinig witte plekken
zien. De theatertournee is in
volle gang, in juli wacht weer
het North Sea Jazzfestival, waar
het trio sinds enkele jaren een
trekpleister is en het buitenland
trekt ook aan hen. „Het is een
ongelooflijk leuke ervaring, dat
de mensen waarderen wat je
doet. Wij beschouwen het als
onze plicht om de zigeunermu-
ziek te laten voortbestaan. Wij
hebben talent en moeten dat
talent gebruiken om in de tradi
tie van onze ouders en voorou
ders deze muziek overal te laten
klinken".
Peter Blanker en de leden van
het SKVR-Schrijverscollectief
hebben van de geschiedenis
van het Rotterdamse viswijf
Kaat Mossel een lekker gek ver
haal gemaakt waarin heden en
verleden voortdurend door el
kaar lopen, met als rode draad
dat Kaat nu eindelijk eens een
standbeeld in de stad moet krij
gen.
Tenslotte was ze niet de eer
ste de beste. Aan het eind van
de achttiende eeuw mobiliseer
de ze het volk tegen de machts
wellust en de arrogantie van de
Patriotten, die stadhouder Wil
lem V uit Den Haag hadden ver
dreven. Als vurig voorvechtster
van de Prins organiseerde ze
het oproer in Rotterdam, werd
gevangen gezet en pas bevrijd
toen de macht van de stadhou
der weer hersteld was. Maar in
tegenstelling tot vele historische
Rotterdammers heeft ze nooit
een standbeeld gekregen en dat
zit Kaat nog steeds niet lekker.
Ze wil 'rust in d'r kont' door een
beeld.
Met de hulp van Erasmus
probeert ze daarvoor steun te
vinden onder de andere beel
den in de stad, maar dat valt
nog niet mee. Ze moet eerst
maar eens bewijzen dat ze het
het waard is. Dat is het sein
voor een afwisselende serie te
rugblikken op de roerige prui
kentijd en de strijd tussen Pa
triotten en Prinsgezinden aan
de vooravond van de komst van
de Franse legers.
'De Rotterdamste musical'
was de ondertitel, en dat is het
ook geworden, zowel wat be
treft het verhaal, de medewer
kers, de humor als de tongval.
Want het gevoel van 'Ben je in
Rotterdam geboren' en 'Dat kan
alleen in Rotterdam' moet ie
dereen geïnspireerd hebben tot
'we zullen ze eens een poeppie
laten ruiken'.
Vooral door dat spelplezier
van amateurs en professionals
is Kaat Mossel een wervelende
en afwisselende show geworden
met meeslepende muziek, lek
ker in 't gehoor liggende liedjes
op muziek van Jean Wiertz,
fraaie kostuums en soms
oogstrelend uitgelichte beelden.
Aan regisseur Fred Florusse is
het ongetwijfeld te danken ge
weest dat het toch wat weerbar
stige verhaal tot het eind helder
blijft en dat er voldoende vaart
en afwisseling in zit, zonder dat
het allemaal te schreeuwerig
wordt.
De rol van Kaat Mossel is Joke
Bruijs op het lijf geschreven en
geeft haar alle kansen om te la
ten zien waar ze goed in is: zin
gen en het neerzetten van een
spetterend volkswijf: „Toen ik
14 was, was ik al 15 keer m'n eer
kwijtgeraaktvan die dingen.
Natuurlijk vielen er ook wel
wat schoonheidsfoutjes te ont
dekken. maar het deed weinig
af aan de uitstraling. Er zat ten
minste hart en ziel in, en dat
kun je van veel gepolijste pro
fessionele produkties niet altijd
zeggen. Kaat Mossel is gewoon
een lekker stuk geworden; lek
ker om naar kijken en te luiste
ren, je mee te laten slepen en af
en toe brokje sentiment weg te
slikken. Alleen jammer dat het
feestje er na dertien voorstellin
gen al opzit. Zo'n voorstelling
verdiend eigenlijk een langer le-
En krijgt Kaat nou haar beeld?
In de expositieruimte van het
theater zijn drie ontwerpen te
zien van Rotterdamse kunste
naars, waarbij vooral de massie
ve kop van de jonge Kaat Mos
sel, een ontwerp van Axel en
Helena van der Kraan, een goe
de kans lijkt te maken om in de
buurt van het Oostplein te wor
den worden gezet. Krijgt dat
mokkel toch d'r sokkel.
Project voor jonge componisten gered
Het Project Jonge Componisten (PJC) gaat dankzij een subsidie van
het Fonds voor de Podiumkunsten toch door. Het jubileumconcert
van vorig jaar leek de laatste uitvoering te worden, omdat het mi
nisterie van wvc de subsidie had beëindigd. De hoogte van de nieu
we subsidie is nog niet bekend. Het project wil jonge componisten
een kans geven om hun orkestwerk daadwerkelijk te laten uitvoe-
Een robuuste gladiator die een klein jochie over zijn bol aait.
FOTO VYNNO
Wat is werkelijk? Binnen de reportage- en docu
mentaire-fotografie is dat al decennia een pro
bleem. Immers, zelfs de meest nuchtere fotografi
sche registratie blijft een moment-gebonden im
pressie. De hedendaagse oplossing is: langere re
portages over een onderwerp en op zoek gaan
naar meer abstrakte en 'kunstzinnige' benaderin
gen van de documentaire-fotografie.
Voorbeeld van zo'n langere reportage, waarbin
nen nog naar een vorm gezocht wordt, is te zien
in galerie De Kleine Klup. Yvon van den Broek fo
tografeerde scènes uit het dagelijkse leven van
het in Italië rondtrekkende circus 'Darex Togni'.
Naar het zich laat aanzien heeft zij, zoals de
meeste docqmentaristen, een hekel aan het wer
ken met kunstlicht, vrijwel al haar foto's zijn on
der natuurlijke omstandigheden gemaakt. 'Funk-
tioneel onscherp' wordt de beweging van een
struisvogel vastgelegd en de gerimpelde rug van
een olifant met een op zijn rug neerdalende be
zem geven aan hoe het dier wordt schoonge
maakt.
Eigenzinnig is Van den Broek in een wat dwar
se compositiefoto van touwen, tentstokken en de
halve flank van een circuspaard. Met gevoel legt
ze een droefgeestige kangoeroe vast waarvan
men kan zien dat hij liever in zijn eigen biotoop
had rondgehuppeld. Een rommelige kamer met
kleding, cosmetica en kabels en draden reflec
teert het hectische circusbestaan en een simpele
wasautomaat achter een woonwagen het voort
durende reizen.
Mensen, dieren, dingen, veel is gefotografeerd.
Maar toch heeft Van den Broek haar onderwerp
niet volledig uitgenut. Reportage-fotografie vergt
tijd, veel tijd, met name daar waar mensen in min
of meer intieme omstandigheden gefotografeerd
worden. Een fotograaf is een voyeur en daarom
moeten fotograaf en gefotografeerden aan elkaar
gewend zijn. Dat elimineert onzekerheid. Zowel
op haar portret-, posefoto's als snapshots is dat
niet het geval.
Slechts incidenteel is er sprake van spontaan
gedrag, zoals bij een robuuste gladiator die een
jongen over zijn bol aait: een goede foto van een
vriendelijk lachende reus in contrast met een
klein, naar hem opkijkend jochie. En tenslotte:
waarom niet een aantal foto's van de voorstelling
zelf, met gebruik van het spotlicht, toch een na
tuurlijk gegeven binnen een circus?
Goed onderwerp, talent aanwezig, en voortaan
gewoon een week langer met het circus mee.
Voormalige
kazerne voor
Annie M.G.
Schmidthuis
De gemeente Den Haag
heeft de voormalige
brandweerkazerne aan
de Prinsestraat voor een
bedrag van 350.000 gul
den aangeboden aan de
Stichting Annie M.G.
Schmidthuis, die een
huis wil oprichten voor
kinderen en kunst. Con
crete plannen daarvoor
werden vorig jaar tijdens
de Europese Theater
Voorleesdag gepresen
teerd.
De Stichting is verbijs
terd over het aanbod.
„We welen nog van
niks", zegt voorzitter R.
Bartelds. Hij vindt dat de
gemeente er een abso
luut onaanvaardbare
manier van communice
ren op na houdt.
Het Annie M.G.
Schmidthuis, bedoeld
voor kinderen tot 15 jaar.
zou moeten bestaan uit
een concert- en theater
zaal, een galerie, een
bioscoop en een perma
nente expositieruimte
over het leven en werk
van de naamgeefstcr.
Ook zou er een kinder
boekhandel, een leeszaal
en een bibliotheek in
worden gevestigd.
