'Eindelijk vrij, eindelijk vrij!'
Buitenland
Spaanse politiechef
dreigt met onthullingen
Inschattingsfoutje kost
kunstenaar VS kapitaal
'Verloren generatie' tijdbom onder regering Zuid-Afrika
Arrestatiebevelen voor drie directeuren bedrijf Berlusconi
DINSDAG 3 MEI 1994
'Irak vernietigt moerassen in zuiden'
londen President Saddam Hussein dreigt de moerassen in het
zuiden van Irak te vernietigen. Volgens Britse geleerden is door
inpoldering en ontginning al ruim de helft van de oude moeras
sen van Mesopotamië kapot. De president zou zo proberen de
tegenstanders van zijn regering uit hun schuilplaats te lokken.
Zij verscholen zich in de vijfduizend jaar oude moerasnederzet
tingen, nadat Hussein na zijn nederlaag in de Golfoorlog in 1991
de opstand tegen zijn bewind had neergeslagen.
Amerikaanse rantsoenen
parijs Het voedingsmiddelenconcern Kraft Jacob Suchard viert
de vijftigste verjaardag van de bevrijding van Frankrijk met het
op de markt brengen van het K-rantsoen, dat de Amerikaanse
soldaten destijds naast hun dagelijkse rats, kuch en bonen bij
zich hadden. Dat rantsoen bestaat uit crackers, kaas, rundvlees
in blik, kauwgum, snoep, chocola, oploskoffie, suiker en sigaret
ten in blik. De helft van de opbrengst gaat naar het Franse Rode
Kruis.
Doden door storm in Bangladesh
dhaka Een hevige storm die gisteravond boven het zuidoosten
van Bangladesh woedde, heeft aan zeker honderd mensen het
leven gekost. Honderden anderen raakten gewond. De meeste
slachtoffers waren volgens regeringsfunctionarissen vluchtelin
gen uit Myanmar (Burma) die wonen in kampen bij Cox's Bazar
enTeknaf.
Kolonisten blokkeren weg
Tientallen joodse kolonisten hebben vanmorgen een hoofdver
keersweg bij Jericho geblokkeerd uit protest tegen het aanko
mende Palestijns zelfbestuur in deze plaats op de westelijke Jor-
daanoever. De kolonisten verbrandden banden op de weg waar
door het verkeer bijna twee uur werd opgehouden. De demon
stranten werden uiteindelijk door soldaten weggesleurd. Som
mige betogers zeiden dat zij met geweerkolven waren bewerkt.
Tientallen doden bij busongeluk Polen
warschau Een busongeluk in de buurt van de Poolse stad
Gdansk heeft gisteravond aan 28 mensen het leven gekost. Der
tig inzittenden raakten gewond. De bus, die een lijndienst tus
sen Gdansk en Kartuzy onderhield, botste tegen een boom. De
chauffeur kwam om het leven. Een automobilist die achter de
bus reed, zei een knal van een klapband te hebben gehoord voor
het ongeluk.
Doden bij twee ongelukken in India
new delhi Bij een botsing tussen een trein en een door een trac
tor aangedreven trolleybus die de spoorbaan overreed in het
zuiden van India zijn gisteren zeker 35 doden gevallen. In de
zelfde regio kwamen zeker dertien mensen om het leven toen
een vrachtwagen van de weg raakte en omsloeg.
Nijpend energietekort in Kazachstan
alma ata In de Kazachse hoofdstad Alma Ata is gisteren de
noodtoestand uitgeroepen. De stad wordt geteisterd door een
nijpend tekort aan energie. Alle energietoevoer naar bedrijven is
stopgezet. Alleen de nutsbedrijven krijgen nog stroom. Tot over
maat van ramp werd zondag de belangrijkste energiecentrale in
Zuid-Kazachstan getroffen door een ernstig ongeluk waardoor
de stroomvoorziening naar twee grote bedrijven stil kwam te lig
gen.
'Zelfmoordarts' VS vrijgesproken
Detroit» Een rechtbankjury in Detroit heeft de arts Jack Kevor
kian gisteren vrijgesproken van hulp bij zelfdoding. De 65-jarige
patholoog zou een ernstig zieke man vorig jaar hebben gehol
pen zichzelf te doden door koolmonoxyde in te ademen. De jury
oordeelde dat Kevorkian 'het lijden wilde verlichten' zoals de
arts ook zelf betoogde. Sinds 1990 hebben ongeveer twintig
mensen met hulp van Kevorkian zelfmoord gepleegd. Kevorkian
mocht daarom zijn beroep niet meer uitoefenen.
Regering-Gonzalez verder in het nauw
barcelona ruud de wit
correspondent
De voormalige directeur van de
Spaanse Guardia Civil, Luis
Roldan, heeft vanuit zijn onder
duikadres gedreigd 'een politie
ke beerput' open te leggen. Rol
dan wordt verdacht van het
aannemen van smeergelden en
het verduisteren van overheids-
fpndsen. Tegen de spoorloos
verdwenen politiechef is eind
vorige week een arrestatiebevel
uitgevaardigd.
Roldan sprak zijn dreigement
uit in een interview met twee
journalisten van het dagblad El
Mundo. „Ik denk er niet aan om
de gevangenis in te gaan of me
aan te geven. Zoals ik het nu be
kijk, heb ik maar twee alterna
tieven: een kogel door mijn
hoofd te schieten of alles wat ik
londen dalya alberge
the independent
Een schilder die een beloning
van 25.000 dollar (47.500 gul
den) heeft uitgeloofd voor dege
ne die een schilderij terugbe
zorgt dat was gestolen uit een
bar in Los Angeles, zou liever de
klok terugdraaien.
De beloning is opgeëist door
een vrouw die de politie heeft
geholpen het schilderij een
17de-eeuwse Madonna in ge
bed voor cheeseburgersterug
te vinden en een verdachte te
arresteren. Maar Robert
Reynolds, de 51-jarige kunste
naar, kan niet betalen. „Eerlijk
gezegd had ik niet verwacht dat
ik het schilderij ooit terug zou
zien", zei hij tegen de Los Ange
les Times.
Aangezien er geen getuigen wa
ren van de diefstal zette
Reynolds een advertentie in een
kunsttijdschrift en loofde 500
dollar uit voor MacMadonna.
Nelson Mandela wil zoveel mogelijk partijen betrekken bij kabinet
johannesburg p. van nuusenburg
correspondent
Een van de clichés die de eerste demo
cratische verkiezingen in Zuid-Afrika
begeleidden, is dat ze niet zozeer het
einde van een oud, maar vooral het
begin van een nieuw tijdperk marke
ren. De apartheid is nu definitief bijge
zet in het mausoleum van verwerpelij
ke maatschappelijke systemen en nu
moet worden begonnen met het op
ruimen van de sociaal-economische
puinhoop die Verwoerd en zijn ideolo
gische erfgenamen hebben achtergela
ten.
Bijna 350 jaar blanke overheersing
hebben van Zuid-Afrika een land ge
maakt waarin de kloof tussen blank-
/rijk en zwart/arm zo groot is, dat het
waarschijnlijk generaties zal duren
voor die gedicht zal zijn. Of men daar
ooit in zal slagen, kan nu onmogelijk
worden voorspeld, maar de nieuwe re
gering zal in de komende vijf jaar het
fundament voor een rechtvaardiger sa
menleving moeten leggen. Alle partij
en die bij de verkiezingen meer dan
vijf procent van de stemmen hebben
gehaald, kunnen aanspraak maken op
een vertegenwoordiger in de 'Regering
van Nationale Eenheid (RNE)'. ANC-
leider Mandela wil echter ook een
plaats inruimen voor groeperingen die
minder stemmen hebben behaald,
maar in het verleden een niet onbe
langrijke rol in het land hebben ge
speeld. Daarbij valt te denken aan het
rechtse Vrijheidsfront van generaal
Constand Viljoen, tot dusver goed voor
drie procent van de stemmen.
Toen Viljoen, die ijvert voor een aparte
blanke volksstaat, nog aarzelde over
deelneming aan de verkiezingen, zei
Mandela dat hij de generaal een plaats
in de regering wilde geven. In ANC-
kringen wordt erover gedacht de gene
raal de ministerspost van defensie te
geven, zodat hij eraan kan meewerken
dat het leger de nieuwe regering trouw
Ook de radicale zwarte verzetsbewe
ging Pan Afrikaans Congres (PAC), dat
1,3 procent van de stemmen heeft be
haald, zou een plaats in de regering
krijgen aangeboden om een marginali
sering van het radicaalste deel van de
zwarte bevolking, dat de gewapende
strijd nog niet definitief heeft opgege
ven, te voorkomen.
Inkatha-leider Buthelezi is nog niet te
ruggekomen van zijn standpunt dat
zijn partij, die ongeveer zes procent
van de stemmen achter zich heeft ge
kregen, niet in de regering plaats zal
nemen. Hij reageerde gisteren zuur op
de grote zege van het ANC en waar
schuwde dat niet iedereen deze over
winning zal accepteren.
De dienst in de RNE zal worden uitge
maakt door het ANC en de Nationale
Partij (NP), de partijen die de verkie
zingen hebben gedomineerd. Het ANC
is zoals verwacht de grote
maar moet rekening houden met de
wensen van een grote minderheid. De
NP, die beter uit de bus is gekomen
dan verwacht, is de natuurlijke aan
voerder van deze minderheid.
De twee politieke reuzen, Mandela en
De Klerk, zullen gestalte moeten geven
aan de samenwerking in de RNE.
Mandela wordt president, De Klerk
een van de twee vice-presidenten. Al
leen wanneer de twee winnaars van de
Nobelprijs voor de Vrede elkaar als
partners blijven erkennen, kan de RNE
een succes worden. Beiden laten Tiu
geen gelegenheid onbenut om
pleidooien voor verzoening en samen
werking af te steken.
Mandela zal naar verwachting zijn po
litieke taken zo veel mogelijk delege
ren naar de tweede vice-president, die
ook afkomstig is uit het ANC. Hij zelf
zal zoveel mogelijk als de staatsman,
de boven de partijen staande verzoe
ner, willen optreden.
De rolverdeling in de RNE zal er waar
schijnlijk als volgt uitzien: het ANC le
vert het merendeel van de plannen en
verleent het kabinetsbeleid legitimiteit.
De NP brengt de ervaring van 45 jaar
regeren in en, naar men hoopt, het ge
zag over het voornamelijk blanke
ambtenarenapparaat en het leger en
de politie.
De basis van het regeringsbeleid zal
worden gevormd door het ANC-plan
voor de wederopbouw van het land.
Aan de hand van dit plan zullen de
grote problemen, werkloosheid, wo
ningnood en de crisis in het zwarte on
derwijs worden aangepakt. Het ANC
wil de komende vjjf jaar een miljoen
huizen bouwen, 2,5 miljoen banen
scheppen en iedere leerling tien jaar
gratis onderwijs geven. De meningen
over het realiteitsgehalte van de plan
nen lopen uiteen, maar het is het enige
programma dat redelijk onderbouwd
en uitgewerkt is.
Met dit plan hoopt het ANC tegemoet
te komen aan de hoog gespannen,
soms overspannen verwachtingen van
zijn aanhang. Hoewel voorzover be
kend nog geen zwarte dienstbode of
tuinknecht zich bij zijn/haar blanke
werkgever heeft gemeld met het drin
gende verzoek zijn villa te ontruimen,
rekenen de massa's in de woonoorden
op een snelle verbetering van hun le
vensomstandigheden.
Om de plannen van de grond te krij
gen is het ANC niet alleen afhankelijk
van de medewerking van de blanke
bureaucratie, maar ook van een men
taliteitsverandering onder de zwarte
bevolking. Dit is een ironische ontwik
keling. Tijdens de jaren van het verzet
tegen de apartheid heeft het ANC zijn
aanhang aangemoedigd geen huur,
gas- en lichtrekening en belasting te
betalen. Wie dat wel deed, was een
collaborateur. Deze houding is zo van
zelfsprekend geworden dat het een he
le toer zal worden om de mensen er
van te overtuigen dat het verscheuren
van het aangiftebiljet niet langer een
verzetsdaad is, maar sabotage van de
democratisch gekozen regering.
Op de langere termijn wordt de nieu
we regering bedreigd door een tijdbom
die steeds luider begint te tikken. Hier
wordt het ANC geconfronteerd met
een debacle, waarvoor het op zijn
minst medeverantwoordelijk is. Het
zwarte onderwijs is sinds de Soweto-
opstand van 1976 volledig in de ver
nieling geraakt. Onder het motto 'eerst
bevrijding, dan onderwijs', werden de
scholen in de woonoorden het toneel
van de strijd tegen de apartheid, waar
het roepen van de correcte slogans be
langrijker was dan het opdreunen van
de lessen. Het resultaat is dat er een
hele generatie nieuwe analfabeten is
ontstaan, die geen enkele toekomst
heeft.
Hoe groot deze generatie is, kan nie
mand met zekerheid zeggen. De schat
tingen lopen uiteen van twee tot zes
miljoen en per gemiste schooldag
neemt dit aantal toe. Het bedrijfsleven
heeft deze mensen afgeschreven en
het apartheidsbewind heeft zich nooit
iets aan hen gelegen laten liggen. Zij
vooral zijn verantwoordelijk voor de
anarchie in vele woonoorden. Als de
nieuwe regering geen oplossing vindt
voor deze 'verloren generatie', ziet de
toekomst van Zuid-Afrika er somber
weet in de publiciteit te bren
gen" aldus Roldan gisteren. Hij
voegde eraan toe dat hij bezig is
zijn memoires te schrijven.
Het feit dat El Mundo met
Roldan kon praten terwijl de
politie er maar niet in slaagt om
hem op te sporen, is een nieu
we tegenslag voor de regering-
Gonzalez. Al sinds vrijdagavond
is de politie op zoek naar de
verblijfplaats van Roldan.
De affaire-Roldan heeft al één
politiek slachtoffer geëist. Mi
nister Asuncion (binnenlandse
zaken) diende zaterdag zijn ont
slag in omdat hij Roldans ver
dwijning niet heeft kunnen
voorkomen. Voor de linkse en
centrum-rechtse oppositie is
het vertrek van Asuncion niet
voldoende. Zij eisen het hoofd
van de socialistische premier
Gonzalez.
Toen daar niemand warm voor
bleek te lopen, verhoogde hij
het bedrag tot 25.000 dollar.
„Dat bedrag kwam gewoon in
mijn hoofd op", zegt hij,
„Sindsdien ben ik er achterge
komen dat in moordzaken een
beloning van 250 dollar of zo
wordt uitgeloofd." Treurig ge
noeg zal de verkoop van het
schilderij Reynolds niet helpen.
Het wordt niet alleen op slechts
4.000 dollar getaxeerd, maar
ook door de politie vastgehou
den als bewijs.
Reynolds is van plan de belo
ning in maandelijkse termijnen
van 250 dollar af te betalen. Het
geld wordt opgeëist door de 26-
jarige Laura Domela, op het
spoor van het schilderij kwam
toen ze iemand hoorde op
scheppen over 'een grappig
schilderij van Madonna-met-
burger'. De man die wordt be
schuldigd van de diefstal moet
deze week in Los Angeles voor
de rechter verschijnen.
Mandela viert overwinning De Klerk geejt verlies toe ANC dicht bij tweederde meerderheid
Nelson Rolihlahla Mandela
is de eerste democratisch
gekozen president van
Zuid-Afrika. De 75-jarige
leider van de zwarte bevrij
dingsbeweging ANC hield
gisteravond in een hotel in
Johannesburg een rede
waarin hij het president
schap aanvaardde. Enkele
uren eerder had de leider
van de Nationale Partij, de
aftredende president F. W-
de Klerk, in Pretoria zijn
nederlaag toegegeven en
Mandela gelukgewenst met
zijn overwinning.
johannesburg p. van nuusenburg
correspondent
De plechtigheden vonden
plaats nog voor de officiële uit
slag van de eerste democrati
sche verkiezingen bekend is.
Maar de voorsprong van het
ANC op de NP was gisteravond
al zo groot dat het wachten op
de officiële uitslag een formali
teit is. Het ANC overschreed
gisteren de grens van 63 pro
cent en het halen van de twee
derde meerderheid leek binnen
bereik. De'NP deed het beter
dan verwacht, maar lijkt genoe
gen te moeten met zo'n 23 pro
cent van de stemmen. Vanmor
gen was 50 procent van de
stemmen geteld.
De definitieve uitslag wordt
Uitslagen van de Zuidafrikaanse
verkiezingen nadat 49 procent van
de stemmen was geteld.
ANC
62,8%
Nationale Partij
23,1%
Inkatha
6,7%
Vrijheidsfront
2,9%
Democratische Partij
1,8%
Pan Afrikaans Congres
1,3%
ANC-leider Nelson Mandela laat zich e
werd gehouden.
vanavond verwacht, maar ge
zien het trage tellen van de
stemmen kan dat ook morgen
worden. Mandela zal in elk ge
val volgende week worden geïn
stalleerd. Het ANC vierde giste
ren zijn overwinning, die een
einde maakt aan 342 jaar blan
ke overheersing. Voor een uit
gelaten gehoor vertelde Mande-
la dat hij verkouden en slecht
bij stem was en van zijn dokter
thuis had moeten blijven. ,,Ik
hoop niet dat u hem vertelt dat
i lekker gaan tijdens het o
ik zijn raad niet heb opge
volgd."
De nieuwe president droeg de
overwinning van zijn partij op
'deze glorieuze avond' op aan
het volk van Zuid-Afrika. „Jullie
zijn de ware helden, de gewone
mensen van Zuid-Afrika. Dank
zij jullie inspanningen en on
verzettelijkheid zijn we eindelijk
vrij. Eindelijk vrij!" Maar hij be
klemtoonde dat zijn regering
'van alle Zuidafrikanen is en
niet alleen van ANC-leden'.
Verzoening en de bereidheid
tot samenwerking in de rege
ring van nationale eenheid die
het land de komende vijf jaar
gaat regeren, waren de centrale
thema's van zijn rede. Hij prees
andere leiders en nodigde hen
uit deel te nemen aan de rege
ring. De enige die in deze galerij
ontbrak, was de leider van de
Zulu-partij Inkatha, Mangosut-
hu Buthelezi. Hij was door griep
geveld.
Een zichtbaar geëmotioneer
de De Klerk had eerder op de
avond op het hoofdkwartier van
zijn parij in Pretoria de neder
laag toegegeven. „Meneer Man
dela zal binnenkort het hoogste
ambt in dit land op zich nemen.
Hij verdient onze gelukwensen
en de gebeden van alle Zuidafri
kanen. Ik verheug me er op om
met hem samen te werken in de
regering van nationale eenheid
voor het welzijn van ons hele
volk."
De laatste dagen zijn in Sarajevo weer sluipschutters actief. Op de plekken waar Servische wijken aan mos
lim-wijken en het centrum grenzen is het zaak zo snel mogelijk uit het schootsveld te geraken, foto epa
Voorstel Frankrijk
'Maak van Bosnische plaats
Brcko ook veilig gebied'
De Verenigde Naties maken zich zorgen over de militaire si
tuatie rond de Noordbosnische plaats Brcko. Een medewer
ker zei gisteren binnen enkele dagen waarnemers in het ge
bied te willen stationeren. De Franse minister Juppé (buiten
landse zaken) heeft de VN opgeroepen de stad tot beveiligd
gebied te verklaren. Daarmee zou zij dezelfde 'bescherming'
genieten als Gorazde en andere plaatsen in Bosnië.
Brcko ligt in de corridor die twee Servische gebieden in
Bosnië met elkaar en met rest-Joegoslavië verbindt. De door
gang wordt door de Serviërs van vitaal belang geacht, maar is
rond Brcko nog geen drie kilometer breed. Militair is de ver
binding daardoor moeilijk te verdedigen tegen de vlakbij ge
legerde Kroaten en moslims. De stad is al sinds het begin van
de oorlog in Bosnië het toneel van sporadische gevechten.
De speciale afgezant van de VN, Yasushi Akashi, gaat van
daag naar het Bosnisch-Servische hoofdkwartier Pale om de
zaak met Radovan Karadzic op te nemen. De Bosnisch-Servi
sche leider heeft al laten weten geen verandering van de sta
tus van Brcko te accepteren.
rome eelco v
correspondent
De toekomstige premier van Italië, Silvio
Berlusconi, is in moeilijkheden geraakt.
Tegen drie directeuren van Berlusconi's
concern Eininvest zijn arrestatiebevelen
uitgevaardigd. Een van hen is Marcello
DeH'Utri, directeur van het reclamebu
reau Publitalia en brein achter 'Eorza
Italia, de politieke partij van de media
magnaat en grote winnaar van de Itali
aanse parlementsverkiezingen.
Het drietal wordt beschuldigd van het
vervalsen van bedrijfsresultaten met het
doel 'zwarte fondsen' te vormen. Het
geld diende voor de aanschaf van onroe
rend goed, schepen en antiek, maar
werd ook gebruikt om van hoge ambte
naren gunstige fiscale regelingen te krij
gen. Berlusconi heeft gisteren het bevel
tot arrestatie 'een flater van de bovenste
plank' genoemd.
Berlusconi kwam eerder in problemen
toen bekend werd dat Bossi, de leider
van zijn mogelijke coalitiepartner Lega
Nord, zich voor de rechter moet verant
woorden voor het aannemen van
240.000 gulden van het chemieconcern
Montedison.
Onderzoek
naar sabotage
johannesburg «anp
In alle Zuidafrikaanse kiesdis
tricten wordt een onderzoek in
gesteld naar vermeende pogin
gen de verkiezingen te sabote
ren. Dit is besloten nadat is ont
dekt dat er onregelmatigheden
zijn voorgevallen bij de organi
satie van de verkiezingen in
woonoorden bij Johannesburg
en Pretoria.
Bij invallen in overheidsge
bouwen en opslagplaatsen in
Pretoria en Johannesburg zijn
600 dozen met circa drie mil
joen stembiljetten aangetroffen
die gedistribueerd hadden moe
ten worden. Verder werden ap
paratuur voor de stembureaus
en 50.000 stickers van de Inka
tha Freedom Party (IFP) aange
troffen. Die stickers hadden op
de stembiljetten moeten wor
den geplakt, die al waren ge
drukt voor de IFP had besloten
toch mee te doen aan de verkie
zingen.
Internationale
blijdschap over
zege van ANC
Regeringsleiders in de hele we
reld hebben de Zuidafrikanen
gefeliciteerd met het verdrijven
van de 'demon van de blanke
suprematie' en de keuze van
hun eerste zwarte president.
Veel landen richtten de blik ver
der dan de historische stembus
strijd en spraken vol verwach
ting over het aanhalen van nau
we banden met de nieuwe de-
De Amerikaanse president
Clinton verklaarde 'zeer bemoe
digd' te zijn door de ANC-over-
winriing. Later in de week zul
len de VS nadere bijzonderhe
den bekend maken over de hulp
die zij het nieuwe Zuid-Afrika
beogen te geven. Amerikaanse
Congresleden die jaren hebben
geageerd tegen het beleid van
Zuid-Afrika waren euforisch
over Mandeia's zege. „Vandaag
is Zuid-Afrika getuige van de tri
omf van democratie en gelijk
heid."
De Britse premier Major
wenste Mandela gisteravond te
lefonisch geluk. In een aparte
boodschap noemde Major de
verkiezingsuitslag 'de bekroning
van uw levenslange strijd voor
vrijheid en recht'.
Aanslag synagoge
Lübeck werk van
extreem-rechts
berlijn hans hoogenduk
correspondent
Vier rechts-extremisten tussen
de 19 en 24 jaar hebben op 25
maan een aanslag gepleegd op
de synagoge in het Duitse Lüb
eck. Het viertal is aangeklaagd
wegens poging tot moord en
ernstige brandstichting. Ze ver
klaarden uit haat tegen buiten
landers en joden te hebben ge
handeld.
Bij de aanslag werden molo
tovcocktails in een portaal van
de synagoge gegooid. Vijf men
sen, die in boven het gebouw
gelegen appartementen woon
den, konden op het nippertje
aan de vuurzee ontsnappen. In
Duitsland en ver daar buiten
werd geschokt gereageerd op de
aanslag: voor het eerst sinds de
pogroms onder Hitler brandde
opnieuw in Duitsland een syna
goge.
