Verkiezingen ontsierd
door incompetentie
Après Delors
Feiten &Meningen
Je
Tijdpad van
een nieuw
Zuid-Afrika
Kleine partijen
met regeerkans b
Mandela: van politiek
gevangene tot president
Pragmatisch hervormer
De Klerk wint en verliest
Trotse Buthelezi tracht ^^n'
zijn positie te redden
VRIJDAG 29 APRIL 1994
N I EUWSANALYSE
Jacques Delors heeft zijn twee
termijnen als voorzitter van de
Europese
Commissie er
in december
opzitten. De
keuze voor een
opvolger komt
daarmee
steeds hoger
op de agenda
van de Eu-
Delors. ropese Unie te
staan. Een be
slissing wordt in juni verwacht
tijdens de top op het Griekse ei
land Corfu. De Britse premier
John Major heeft woensdag,
voor zijn ontmoeting met de
Duitse bondskanselier Helmut
Kohl, bevestigd dat hij de kandi
datuur van Sir Leon Brittan
steunt, de Britse vice-voorzitter
van de EC.
Andere favoriete kandidaten
voor de post van voorzitter zijn
de Nederlandse premier Ruud
Lubbers, de Belgische premier
Jean-Luc Dehaene, en de Ierse
voormalige commissaris van de
EU Peter Sutherland. Hoewel
het bij Sutherland, die vertrekt
als secretaris-generaal van de
GATT, de vraag is of hij beschik
baar is voor de functie.
Het zal niet gemakkelijk zijn
een goede opvolger te vinden
voor een man van het kaliber
Delors. De ideale kandidaat
moet verbeeldingskracht heb
ben, goed kunnen onderhande
len én politiek prestige bezitten.
Verbeeldings
kracht is vereist
omdat, zoals
de Britse mi
nister Douglas
Hurd (buiten
landse zaken)
woensdag zei,
de EU de ko
mende vijf jaar
prioriteit moet
gevei
de
de
nalige
omarming
communistische landen
oostelijk Europa. Hun nauwere
band en uiteindelijke toetreding
zullen offers eisen van alle be
staande leden. Er zal ook gevoe
ligheid vereist zijn bij de behan
deling van de vier nieuwe leden
die zich naar verwachting in
1995 aansluiten.
Niet alleen voor die taak is er
varing in het bemiddelen van
moeilijke compromissen een
groot voordeel. Die eigenschap
komt ook van pas bij de voorbe
reidingen voor de intergouver
nementele conferentie in 1996,
wanneer de verschillende in
stellingen van de EU drastisch
moeten worden herzien. Zon
der een aanzienlijke hoeveel
heid persoonlijk charisma en
erkend politiek gewicht, is de
volgende ambtsdrager niet in
staat op gelijke voet met rege
ringsleiders te onderhandelen.
En zonder sterk leiderschap zal
de rol van de commissie in het
formuleren van het beleid ver
schrompelen. Vanuit Brits oog
punt zou de opvolger van Del
ors ook een aanhanger moeten
zijn van vrije handel tegen de
protectionistische neigingen
van de Fransen.
Het lijkt te worden geaccep
teerd dat er, na tien jaar een so
cialistische
lidstaat te heb
ben gehad,een
rechts van het
staande opvol
ger komt uit
een klein land.
Dehaene. Daarmee zou
de hooggekwa
lificeerde Sir Leon worden uit
gesloten. Bij hem kan het ook
nog een nadeel zijn dat zijn par
tij zeer verdeeld is over Europa.
Lubbers zou niet minder
krachtig dan Sir Leon de vrije
handel verdedigen, en hij zou
goed overeenkomsten kunnen
sluiten. Maar zijn inbeeldings
vermogen is twijfelachtig net
als dat van Dehaene, een late
kandidaat die tijdens het voor
zitterschap van zijn land zijn
kwaliteit als regelaar heeft be
wezen. Hoewel de Belgen wat
betreft de vrije handel naar de
Franse zienswijze neigen, zou
een voorzitter uit een Benelux-
land eerder de belangen van de
EU boven die van zijn eigen
land stellen.
Het nadeel van Sutherland is,
mocht hij beschikbaar zijn, dat
hij uit een land komt dat niet bij
de NAVO is aangesloten en uit
een partij die momenteel in ei
gen land in de oppositie zit:
waarschijnlijk geen onoverko
melijk probleem. In bepaalde
opzichten lijkt hij het meest ge
schikt. Maar de situatie is nog
open genoeg om ruimte te vin
den voor een
vijfde, en mi
schien meer ii
spirerende,
kandidaat.
THE INDEPENDENT
Volgens het tijdschema dat is
uitgezet voor de Zuidafrikaan-
se verkiezingen moesten de
stembussen gisteravond en af
gelopen nacht vanuit de 10.000
stemlokalen naar zo'n zeshon
derd verzamelpunten in het
land worden gebracht. Van
ochtend wordt met het tellen
begonnen. Gezien het chao
tisch verloop van de verkiezin
gen en de verlenging van het
stemmen in de voormalige
thuislanden zal het tijdschema
zeker niet helemaal worden
gehaald.
De verwachting is dat in de
loop van zondag bekend wordt
hoe het nieuwe parlement er
uit ziet. De Zuidafrikanen heb
ben de afgelopen dagen twee
stembiljetten ingeleverd. Eén
voor de Nationale Assemblée,
die 400 leden telt, en één voor
het parlement van één van de
negen, nieuwe provincies.
De helft van de nationale par
lementszetels wordt direct ge
kozen, de overige 200 worden
verdeeld op basis van de resul
taten die de partijen in de pro
vincies hebben behaald. De
volkrijkste provincie, Pretoria-
Witwatersrand-Vereeniging,
levert 43 afgevaardigden, de
kleinste, de Noordkaap, vier.
De negen provinciale assem
blees zorgen ook voor de sa
menstelling van de Senaat,
waarin iedere provincie tien
zetels heeft.
Bij de verkiezingen geldt een
kiesdrempel van vijf procent.
Iedere partij die in het parle
ment is vertegenwoordigd
heeft automatisch ook recht
op een plaats in de overgangs
regering, die maximaal 27 le
den zal tellen. Een ministers
post voor iedere twintig zetels
(of vijf procent van de stem
men). Een partij die meer dan
twintig procent van de stem
men haalt, krijgt ook een vice-
presidentschap. De grootste
partij in de Nationale Assem
blée levert de nieuwe presi
dent.
Op donderdag 5 mei worden
de provinciale premiers geko
zen. Een dag later komt de
nieuwe Nationale Assemblée
voor het eerst bijeen in Kaap
stad. Dan wordt ook de nieuwe
president gekozen. De installa
tie is op 10 mei in Pretoria.
De Nationale Assemblée krijgt
een dubbelrol. Behalve als 'ge
woon' parlement functioneert
het ook als grondwetgevende
vergadering. Beslissingen over
de Grondwet moeten met een
tweederde meerderheid wor
den genomen. Bij de verkie
zingsuitslag gaat dan ook de
meeste belangstelling uit naar
het stemmenaandeel van het
ANC: haalt het 66 procent of
niet. In 1999 moet de nieuwe
Grondwet in werking treden.
De eerste democratische verkiezingen in Zuid-Afrika alleen in bepaalde delen van het
land wordt vandaag nog gestemd zijn allesbehalve vlekkeloos verlopen. Er zijn de afge
lopen dagen op vele plaatsen eigenaardige dingen gebeurd. Het grootste raadsel betreft
het tekort aan stembiljetten bij vele stembureaus.
aren ruim 80 miljoen biljetten gedrukt. De
schatting 22 miljoen kiezers konden twee
uitbrengen: een voor het landelijke
parlement, de Nationale Assemblée, en een
voor het parlement van de provincie waarin ze
wonen. Zelfs als iedereen zou gaan stemmen,
zouden er dus hooguit 44 miljoen biljetten ge
bruikt moeten zijn. Maar de situatie in sommi
ge gebieden was na de eerste verkiezingen zo
kritiek, dat er in de nacht van woensdag op
donderdag ruim negen miljoen biljetten bij
gedrukt moesten worden. Er is iets mis ge
gaan, dat is duidelijk: maar wat?
Leden van de OVC hebben naarstig gezocht
naar een verklaring voor dit opmerkelijke ver
schijnsel. Voorzitter Kriegler suggereerde dat
de gegevens waarop de plannen van de OVC
waren gebaseerd, kennelijk niet meer klopten.
Er zouden minder mensen op het platteland
en meer in de stedelijke gebieden hebben ge
woond dan de volkstelling van 1991 aangaf.
Daardoor zouden naar het ene gebied veel te
veel en naar het andere veel te weinig stembil
jetten zijn gestuurd. De overschotten zouden
vervolgens zoek zijn geraakt.
Een andere expert opperde dat er meer zwarte
Zuidafrikanen zijn dan was aangenomen. De
burgerlijke stand was onder de apartheid een
instantie die door vele zwarten werd gemeden
en waar ze ook nu niet de deur plat lopen. Dat
zou een oplossing voor het mysterie van de
verdwenen stembiljetten kuhnen zijn.
Weer een ander sloot niet uit dat buitenlan
ders hebben meegstemd. Zuid-Afrika is in de
loop der jaren het toevluchtsoord geworden
voor mensen die aan (burger)oorlog en econo
mische malaise in hun eigen land zijn ont
snapt. Hoeveel Angolezen, Mozambiquanen,
en Zimbabwanen in Zuid-Afrika wonen, valt
niet met zekerheid te zeggen, maar het moe
ten er enkele honderdduizenden zijn.
Het zijn verklaringen die de kwestie maar voor
een deel ophelderen. Hooguit een miljoen bil
jetten zouden zo 'verdwenen' kunnen zijn.
Wat er met de rest is gebeurd, zullen we waar
schijnlijk nooit te weten komen. Fraude kan in
dit land niet uitgesloten worden, en Nelson
Mandela heeft al gewag gemaakt van
'omvangrijke sabotage'. Hij 'vergat' overigens
deze beschuldigingen met bewijzen te staven.
De andere kwestie waar de organisatoren aan
wijsbaar te kort zijn geschoten, betreft het ge
hannes met de sticker voor de Zulu-partij In-
katha. Inkatha besloot pas vorige week aan de
verkiezingen deel te nemen. De stembiljetten
waren al gedrukt en de OVC besloot een stic
ker met de naam en het logo van de partij en
het portret van leider Mangosuthu Buthelezi te
drukken. Deze sticker moest op een lege plaats
onder aan het stembiljet worden geplakt.
Sommige waarnemers hadden er al eerder
hun bevreemding over uitgesproken dat de
commissie geen rekening had gehouden met
de deelname van Inkatha en als voorzorgs
maatregel biljetten had laten drukken waarop
deze partij voorkwam. Dat had de ellende
kunnen voorkomen die nu rond de stickers is
ontstaan. Op vele plaatsen, met name in de
provincie KwaZulu/Natal, de thuisbasis van
Inkatha, was er een tekort aan stickers of wa
ren de stickers hellemaal niet aangekomen.
De zaak kon nog worden gesust, maar de OVC
had een risico genomen dat verkeerd had kun
nen uitpakken. Inkatha voelt zich al te kort ge
daan door het ANC en de regering en er is niet
veel voor nodig om de smeulende achterdocht
in volle hevigheid te laten oplaaien. Dat zou
het einde hebben betekend van de betrekkelij
ke rust die nu in KwaZulu/Natal heerst.
Dit waren incidenten die de legitimiteit van de
verkiezingen op een noodlottige manier had
den kunnen ondermijnen. Want hoewel de
OVC de verkiezingen 'wezenlijk vrij en eerlijk'
zal verklaren, wat er ook gebeurt, het gerom
mel met de stembiljetten en het afhaken van
Inkatha hadden een ernstige smet op de ver
kiezingen geworpen.
JOHANNESBURG
vj NUYSENBURG
Het tekort aan stembiljetten zorgde
de rij moesten staan c
realo
Naast de 'grote drie' ANC, Nationale Partij en InkaPv«V
tha die zeker in het Zuidafrikaanse parlement enF"
de regering komen, zijn er nog drie serieuze kanshelP*01
bers onder de 27 deelnemende partijen. Dat zijn hetPer
Pan Afrikaanse Congres (PAC), het conservatieve Vr§8 vc
heidsfront en de liberale Democratische Partij. Een Fnsc
portret van hun voormannen.
Se<
CLARENCE MAKWETU
(KSSj Geboren in 1931 in het huidige Transkei, 0g n
p werd de jonge Makwetu lid van de ANC fen C
Jeugdliga en sloot zich aan bij de 'Afri- jeen
kaanse' factie van het ANC die geen bonijntle;
genootschap wilde sluiten met de blanken. In 1959 jnd
kwam uit die factie het Pan Afrikaans Congres voort, Lint
en Makwetu werd leider van het PAC in de regio Kaapjerdc
stad.
Makwetu, die conform het PAC-beleid de zwarten altij y,
heeft opgeroepen om het land dat de blanken hebben [1C
veroverd terug te eisen, is verscheidene malen gea
teerd en gevangen gezet wegens zijn anti-apartheidsacp
tiviteiten. Nadat het PAC in 1990 niet langer was verbop
den, werd hij gekozen tot voorzitter.
Het PAC verzette zich eerst tegen de besprekingen t
sen het ANC en de blanke regering, maar nam er vei
volgens toch aan deel. De gewapende tak van het PAC£
het Azaniaans Volksbevrijdingsleger (APLA) wordt er
van beticht aanslagen te hebben gepleegd op politie
mensen en blanke burgers in de afgelopen 18 maan
den. Eerder dit jaar riep Makwetu zijn mensen op de
gewapende strijd te staken. Makwetu en zijn vrouw
Mandisa hebben twee zoons.
CONSTAND VILJOEN
olke
iel
HIP
\^l7 Geboren op 28 oktober 1933 in Stander- Jen
-- ton. werd Viljoen een legende onder de
Afrikaners vanwege de manier waarop hijlepa
leiding gaf aan het Zuidafrikaanse leger tijdens de acti
in Angola in de jaren zeventig. Hij werd in 1980 be
noemd tot opperbevelhebber van het leger, maar nan
vijfjaar later ontslag om zich als veeboer te vestigen.
Gealarmeerd door het onvermogen van de Afrikaners
om een blank thuisland af te dwingen tijdens de be
sprekingen over een multiraciale toekomst voor het
land, besloot hij zich aan te sluiten bij het leiderschap
van een ultra-rechtse coalitie. Hij hoopte een sterk poli
tiek front te kunnen vormen om te onderhandelen
de regering en het ANC.
De coalitie weigerde echter me
zingen, waarna Viljoen besloot
voor de verkiezingen met zijn n
heidsfront. Viljoi
maar verzet zich
:rijd
ti<
e te doen aan de verkie-
om zich in te schrijven
ieuw opgerichte Vrij-
og steeds een blank gebied,
r niet tegen dat dit deel zal uitmaken
ae. 1
van Zuid-Afrika. Viljoen en zijn vrouw Ristie hebben
vier zoons en een dochter en verscheidene kleinkinde-1
ZACH DE BEER
Geboren in Kaapstad op 11 oktober 19287
begon Zach de Beer zijn carrière als libe-j
raai pöliticus als-student medicijnen töën
hij voorzitter werd van het studentenor
gaan van de Universiteit van Kaapstad. In 1953 werd li^
op 24-jarige leeftijd het jorigste parlementslid. ®ra
In 1959 werd de Democratische Partij opgericht die
vooral bekend werd wegens partijlid Helen Suzman, dif R°
dertien jaar lang het enige parlementslid was dat zich f A"
uitsprak tegen de apartheid in het blanke parlement.
De partij trekt vooral stemmen van blanke liberalen diep
het ANC te socialistisch en de Nationale Partij t
servatief vinden. De Beer en zijn vrouw Mona hebben I
drie kinderen.
prik
,,Ik leg de resterende jaren van
mijn leven in uw handen." Zo
sprak ANC-leider Nelson Man
dela in 1990 de zwarte bevol
king toe, nadat hij was vrijgela
ten uit de gevangenis. De roem
van de bestrijder van het apart
heidsregime in Zuid-Afrika was
gedurende 27 jaar gevangen
schap tot mythische hoogte ge
stegen. En gedurende de vier
jaar dat hij vrij is, heeft Mandela
zijn aanhangers niet teleurge
steld.
Aller verwachting is dat hij
wordt gekozen tot president. De
eerste zwarte staatsman van
een land waar decennia lang
een stringent apartheidsregime
heerste en waar kleurlingen en
derderangs burgers wa-
Niet alleen in eigen land, maar
ook in het Westen oogste de rij
zige ANC-leider bewondering.
Alom was men verbaasd over
het feit dat jarenlang steenhak-
ken op het Robbeneiland niet
tot verbittering heeft geleid.
Maar Mandeia's vergevingsge
zindheid werd niet gedeeld nat
door tienduizenden zwarten.
De afgelopen jaren zijn duizen
den aanhangers van zijn Afrikaans
Nationaal Congres (ANC) en leden
van de rivaliserende Inkatha-partij
van Buthelezi gedood bij onderlinge
gevechten. Nu Buthelezi vorige week
op de valreep besloot alsnog aan de
verkiezingen mee te doen, zal moeten
blijken of de strijdbijl definitief is be
graven.
Ook zal spoedig duidelijk zijn of de
blanken, die veruit in de minderheid
zijn, zich kunnen neerleggen bij een
door zwarten overheerst land. Ex
treem-rechts heeft vooralsnog weinig
vertrouwen in een samenleving
waarin zij niet langer de dienst uit
maken.
Radicale ANC-aanhangers die ver
wachtten dat Mandela direct na zijn
vrijlating de blanken de oorlog zou
verklaren, zijn bedrogen uitgekomen.
Mandela zocht de dialoog. Maar in
de onderhandelingen bleek al snel
dat de ANC-leider veel meer haast
had dan De Klerk.
Terwijl de president de blanken, die
ANC-leider Mandela ging even buiten Durban
naar de stembus.
foto epa henner frankenfeld
hun macht dreigden te verliezen, te
vriend moest houden, moest Mandela
zijn onrustige achterban in toom
houden. Vooral zwarte jongeren wil
den nu eindelijk wel eens korte met
ten maken met de verfoeide apart
heid.
De ANC-leider werd in 1918 geboren
in Qunu, in het huidige Transkei, als
prins in het koninklijk geslacht van
Tembuland. Na zijn studie rechten
raakte hij in de jaren '60 betrokken bij
de anti-apartheidsstrijd van het ANC.
Mandela moest na een wapenvondst
in 1964 terechtstaan wegens een
complot om de regering omver te
werpen. De rechter veroordeelde hem
tot levenslang. Tijdens zijn proces
kondigde de ANC-voorman al aan: „U
kunt er zeker van zijn dat ik, als ik
vrijkom, de strijd tegen apartheid zal
hervatten, totdat zij eindelijk voor
eens en altijd zijn verdwenen."
DEN HAAG AAD LUYMES
Toen de Zuidafrikaanse presi
dent Frederik W. de Klerk in fe
bruari 1990 het einde van de
apartheid aankondigde, wist hij
dat hij zijn eigen regeringstijd
aan een termijn bond. De prag
matische hervormer De Klerk,
die een politieke omwenteling
in zijn land bewerkstelligde, zal
echter niet de eerste president
zijn van het nieuwe, vrije, mul-
ti-raciale Zuid-Afrika. Zo goed
als zeker zal hij onder ANC-lei
der Nelson Mandela, zijn eeu
wige tegenstrever, als vice-pre
sident zitting nemen in een re
gering van nationale eenheid.
De geschiedenis zal hem gun
stig gezind zijn en hem eren als
de man die de eerste stoot gaf
tot het afbreken van het 350
jaar durende blanke machtsmo
nopolie. Voor De Klerk staat
voorop dat de verkiezingen een
einde maken aan het geweld in
Zuid-Afrika en de democratie
zegeviert.
Frederik de Klerk kwam in sep
tember 1989 aan de macht na
dat zijn voorganger Pieter Botha uit.
in een waar koningsdrama aan
de kant was gezet door zijn Nationale
Partij. Hij gold tot dan toe als een be
houdend pragmaticus. Als president
bleek zijn pragmatische inslag echter
sterker dan zijn conservatieve ideeën
en bepleitte De Klerk vol overtuiging
een koers van veranderingen. Het le
verde hem de bijnaam 'Gorbatsjov
van Afrika' op.
In zijn eerste rede als partijleider in
mei 1989 kondigde hij aan dat 'de
werkelijkheid ons leert dat de huidige
situatie niet eeuwig kan blijven be
staan. De zaken moeten drastisch en
snel veranderen'. De apartheid moest
verdwijnen. In februari 1990 zette hij
de eerste concrete stap en verklaarde
hij dat het Afrikaans Nationaal Con
gres (ANC) zou worden gelegaliseerd
en dat de zwarte leider Nelson Man
dela na 27 jaar gevangenschap zou
worden vrijgelaten.
Kort daarop startten onderhandelin
gen tussen de regering en het ANC
over de deling van de macht. Toen
begon ook het grote touwtrekken tus
sen de regering, die de blanken niet
van zich wilde vervreemden, en het
ANC, dat het allemaal niet snel ge
noeg ging.
Vrijwel vanaf de dag waarop hij aan
trad werd De Klerk achtervolgd door
de extreem-rechtse partijen die eisten
dat hij aftrad omdat hij de 'blanken in
de uitverkoop' had gedaan. Ook wan
kelde zijn positie toen verhalen be
kend werden over de in de miljoenen
lopende corruptie binnen verschillen
de ministeries en het feit dat de poli
tie partij koos bij het geweld in de
zwarte woonoorden.
Om zijn tegenstanders de mond te
snoeren schreef De Klerk in maart '92
alleen voor blanken een referen
dum uit over zijn beleid. Hij kreeg
steun van 70 procent van de 3,3 mil
joen blanken.
In een interview zei De Klerk vorig
jaar: „Als ik het allemaal over zou
moeten doen. de grote beslissingen,
de belangrijke hervormingen, dan zou
ik het precies zo doen."
DEN HAAG TJABEL DALING
In de afgelopen weken heeft
Zulu-leider Mangosuthu Buthe
lezi zijn reputatie als een van de
trotste en meest wispelturige
leiders van Zuid-Afrika volledig
waargemaakt. Werd hij er vroe
ger door het ANC van verdacht
met het apartheidsregime te
heulen, nu slaagde hij er zelfs in
de blanke president Frederik de
Klerk tot het uiterste te drijven.
Buthelezi verzette zich met
hand en tand tegen het demo
cratiseringsproces van het ANC
en de regering, dat zijn bekro
ning vindt in vrije verkiezingen.
Hij vreesde hierdoor in de mar
ge te worden gedrukt en klamp
te zich vast aan zijn machtsba
sis, het thuisland KwaZulu.
Ondanks de oproepen en smee
kbeden binnen en buiten Zuid-
Afrika weigerde Buthelezi zijn
Inkatha Vrijheidspartij (IFP) in
te schrijven voor de verkiezin
gen. Hij schrok er zelfs niet voor
terug een verbond aan te gaan
met de blanke neo-nazi's van
de Afrikaner Weerstandsbewe
ging (AWB).
Pas toen duidelijk werd dat hij
er niet in zou slagen de verkiezingen
tegen te houden, koos hij eieren voor
zijn geld en besloot hij eraan mee te
doen. Politicoloog Tom Lodge van de
universiteit van Johannesburg meent
dat Buthelezi uiteindelijk niets heeft
gewonnen. „Hij moet redden wat er
te redden valt."
Het is niet de eerste keer dat de weer
spannige Buthelezi een geheel eigen
weg volgt. De Zulu-leider was zelf in
de jaren '60 ANC-lid, maar brak met
de beweging omdat hij tegen de ge
wapende strijd was. Daarmee wierp
hij zich op als het gematigde gezicht
van de anti-apartheidsstrijd.
Lange tijd kon Inkatha ervan profite
ren dat het zowat de enige niet-ver-
boden zwarte organisatie was, maar
in de jaren '80 brak een bloedige strijd
tussen Inkatha- en ANC-aanhangers
uit in de provincie Natal, waarin
KwaZulu ligt. Aangenomen wordt dat
de Zulu-organisatie daarbij heimelijk
steun kreeg van de Zuidafrikaanse
politie.
In de besprekingen over de toekomst
van Zuid-Afrika eiste Buthelezi een
Inkatha-leider Buthelezi stemde in Umlazi,
zwart woonoord ten zuiden van Durban in
KwaZulu/Natal. foto epa jonathan kaplai
aparte status voor het oude Zulu-ko-
ninkrijk. Hij beroept zich daarbij op
zijn afkomst: in 1928 werd hij gebore
als Ashpenaz Nathan Mangosuthu
Gatsha, zoon van een chief en een
prinses van de vooraanstaande But-
helezi-stam. Na een traditionele
jeugd, ondermeer als schaapsherder,
studeerde hij aan de Fort Hare Uni
versiteit. Daar werd hij van af gegooii
omdat hij had deelgenomen aan eei
betoging tegen de apartheid.
Na het akkoord over zijn deelname
aan de verkiezingen moest de Inka
tha-leider in krap een week tijd zijn
achterstand in de campagne zien in
halen. In de peilingen staat zijn partij!j.
op vier tot zes procent, maar de fiere
Buthelezi laat zich niet afschrijven
„Als mensen denken dat de toekomstf
van ons land kan worden bepaald
zonder Mangosuthu Buthelezi, mi
ten ze zich eens laten nakijken."
ijcl
