'Opgebeurd in alle goede dingen'
fg
Kerk Samenleving
Gereformeerden pakken seksueel
misbruik door predikanten aan
Lentesfeer blijft intact
li
WOENSDAG 27 APRIL 1994
BUITENLAND KORT
Sarajevo
Paus Johannes Paulus II be
reidt volgens de Bosnische
minister-president Haris Si-
lajdzic een reis voor naar Sa
rajevo. Een datum daarvoor
staat nog niet vast, zei Silajd-
zic in Sarajevo na een ont
moeting met de apostolische
nuntius Francesco Monterisi.
Monterisi bevestigde de
wens van de paus om naar
Sarajevo te reizen. De voor
waarden voor deze reis moe
ten nog wel nauwkeuriger
besproken worden. In febru
ari verklaarde woordvoerder
Joaquin Navarro-Valls van de
paus dat op dit tijdstip een
bezoek aan Bosnië niet werd
voorzien, ondanks het feit
dat de paus zo'n reis nog
steeds erg graag zou maken.
Gescheiden
De katholieke bisschoppen
van Engeland en Wales heb
ben spijt van de fouten die ze
hebben gemaakt in de om
gang met gescheiden gelovi
gen die opnieuw getrouwd
zijn. Ze moedigen iedereen
aan 'in de moeilijke situatie
van een scheiding hulp en
ondersteuning in hun paro
chie te zoeken'. Dat zeggen
de bisschoppen in een ver
klaring, die in het kerkelijke
tijdschrift 'Catholic Herald' is
gepubliceerd. Kardinaal Basil
Hume, voorzitter van de bis
schoppenconferentie, noem
de het verbod op het toedie
nen van de sacramenten aan
hertrouwde katholieken één
van de 'pijnlijkste proble
men' van bisschoppen en
priesters. Hij benadrukt dat
deze mensen niet uit de kerk
worden verstoten, ook al
kunnen ze de sacramenten
niet ontvangen. „God is gro
ter dan de sacramenten al
dus de kardinaal.
Katholiek
De voormalige bisschop van
Londen, Graham Leonard
(72), is voorwaardelijk tot
rooms-katholiek priester ge
wijd. Dat heeft een woord
voerder'van de RK Kerk gis
teren bekendgemaakt. De
dienst werd geleid door kar
dinaal Basil Hume, aartsbis
schop van Westminster. De
wijding van Leonard is voor
waardelijk omdat de autori
teiten in Rome twijfelen over
de status van zijn anglicaan
se wijding. In 1896 bepaalde
paus Leo XIII dat wijdingen
volgens de anglicaanse riten
'absoluut van nul en generlei
waarde' zijn. Bij de wijding
van Ixtonard tot bisschop in
de Kerk van Engeland waren
echter bisschoppen van de
Oud-Katholieke Kerk van de
Unie van Utrecht (die door
Rome worden erkend) be
trokken.
Matthew Fox
De Amerikaanse theoloog
Matthew Fox, die vorig jaar
uit de orde van de dominica
nen werd gezet, noemt in het
onaffiankelijke katholieke
weekblad 'National Catholic
Reporter' zijn overstap naar
de Episcopaalse (Anglicaan
se) Kerk 'bitterzoet'. Hij trad
op 8 april tijdens een beslo
ten bijeenkomst toe tot de
Anglicaanse Kerk. Onlangs
maakte hij zijn 'geenszins
eenvoudige' besluit open
baar. De 53-jarige Fox is 34
jaar lid geweest van de orde
van de dominicanen en 27
jaar rooms-katholiek pries
ter. Nadat hij uit zijn orde
was gezet, had hij naar eigen
zeggen drie mogelijkheden:
'Schuilen onder een steen,
zoals het Vaticaan wil', het
priesterambt neerleggen,
waarvoor de Braziliaanse
theoloog Leonardo Boff on
der vergelijkbare omstandig
heden koos of 'de optie die ik
heb gekozen, die ik een zij
delingse beweging noem'.
1 3ENSI
Hoogleraar Bob Goudzwaard spreekt
in Leidse 'Bakkerij' over economie
leiden Bakkerij' aan de Oude Rijn 44c
Is er een 'christelijke'
denkbaar, die de solidariteit
tussen mensen wereldwijd her
stelt, de aardse goederen beter
verdeelt, de mensen weer zinvol
bezig doet zijn? Op deze en an
dere vragen gaat prof. dr. Bob
Goudzwaard, verbonden aan de
Vrije Universiteit in Amsterdam,
morgenavond om 20.00 uur in
tijdens een bijeenkomst in 'De
De bijeenkomst wordt geor
ganiseerd door de taakgroep
'Arbeid' van de Leidse Raad van
Kerken, die eerder rabbijn A.
Soetendorp vroeg voor een le
zing over het thema 'racisme'.
De lezingenserie is bedoeld als
aanloop naar de Tweede Ka
merverkiezingen op 3 mei. De
toegang is gratis.
Als eerste kerkgenootschap gaan de Gerefor
meerde Kerken in Nederland seksueel misbruik
in pastorale relaties systematisch aanpakken.
Met algemene stemmen heeft de gereformeerde
synode gisteren in Lunteren een ldachtenproce-
dure vastgesteld.
Een onafhankelijke commissie zal de klachten
onderzoeken en beoordelen. Zij brengt dan een
klemmend advies aan de kerk uit over schorsing
of zelfs ontheffing uit het ambt als een predi
kant over de schreef is gegaan.
Hoewel van deze regeling een preventieve
werking wordt verwacht, komt er binnenkort
ook een beroepscode voor predikanten. Verder
komen er netwerken van misbruikten en van
predikanten die de grenzen hebben overschre
den. Want. zo sprak de synode uit, seksueel
misbruik in het pastoraat is in flagrante tegen
spraak met de opdracht van de kerk.
Christus Dienaarkerk in Zoeterwoude-Dorp biedt drie dagen lang onderdak aan ziekentriduüm
Vier keer ging de Alphense
J.M. van den Elshout al
naar Lourdes, maar van
haar AOW kan zij die reis al
geruime tijd niet meer be
talen. Sinds die tijd zoekt
de 81-jarige haar heil, in
meerdere opzichten, dich
ter bij huis. Het ziekentri
duüm in Zoeterwoude-
Dorp doet voor haar in
sfeer en geestelijke bemoe
diging niet onder voor wat
de Franse bedevaartsplaats
te bieden heeft. „Je wordt
hier opgebeurd in alle goe
de dingen."
zoeterwoude/leiden
De Christus Dienaarkerk biedt
drie dagen lang onderdak aan
183 ouderen die door hun ziek
te of handicap niet meer in
staat zijn deel te nemen aan het
parochieleven. De vaste inrich
ting van de grote kerkzaal heeft
plaatsgemaakt voor een opstel
ling met bedden, rustbanken en
rolstoelen, terwijl de wat Spar
taans ogende stoelen zijn voor
zien van dikke kussens. Met
busjes en door vrijwilligers be
stuurde auto's worden de deel
nemers aan het ziekentriduüm
aangevoerd.
De bijeenkomst wordt voor
de vijfentwintigse keer gehou
den in de rooms-katholieke
kerk van Zoeterwoude-Dorp.
Daarvoor was men veertig jaar
te gast in de Herensingelkerk
van Leiden. De spil in de groep
van rond de vijftig medewerkers
die de zieken drie dagen lang
verzorgt, is secretaris A.M. van
der Meijden van het Eucharis
tisch Ziekentriduüm Leiden. Als
de belangrijkste taak van de
groep vrijwilligers ziet hij 'men
sen die door ziekte het gevoel
hebben aan de zijkant van het
leven te staan, weer in het mid-
De deelnemers aan het ziekentriduüm in de Zoeterwoudse Christus Dienaarkerk.
delpunt te plaatsen'.
Het programma loopt op de
ze drie dagen van 9.30 tot 15.30
uur. Centraal daarin staan twee
eucharistievieringen, tussen de
middag afgewisseld met 'enter
tainment'. De deelnemers ko
men uit Leiden en de wijde re
gio. „Het lijkt wel of er elk jaar
meer belangstelling komt", zegt
Van der Meijden. „Dit keer had
den we negen inschrijvingen
meer dan in 1993."
Het sociale element is belang
rijk voor de ouderen die het zie
kentriduüm bezoeken. „Het le
ven is toch al zo saai, als je door
je handicap aan huis gekluis
terd bent", zegt bezoekster Van
den Elshout. Maar het geestelij
ke aspect is niet minder belang
rijk, benadrukt ze. „Het katho
lieke leven holt achteruit, maar
hier beleef je toch weer iets van
die oude glorie."
De Leidse J.M. Thom (79)
kent het triduüm nog uit haar
jeugd, toen ze als tiener meeliep
in de processie. „Hele prachtige
dagen waren.dat, in de Jozef
kerk aan de Herensingel." Voor
de 'dertiende of veertiende keer'
is ze, inmiddels gekluisterd aan
een rolstoel, nu als deelneem
ster aan het triduüm aanwezig.
„Je trekt je aan elkaar op",
noemt ze als één van de belang
rijkste onderdelen van deze bij
eenkomsten. „Je ontmoet veel
mensen die in hetzelfde schuit
je zitten en zich er heel goed
doorheen slaan. Daar krijg je
zelf ook weer nieuwe kracht
door."
Veel bezoekers verblijven in
een verzorgings- of verpleeg
huis, waar ze wekelijks of
maandelijks nog wel een spe
ciaal voor hen georganiseerde
mis kunnen bijwonen. „Maar
zo'n zaaltje mist toch de intimi
teit en de sfeer van het kerkge
bouw", meent de 86-jarige M.
Montanis uit Leiden. Haar ge
handicapte man, inmiddels al
dertien jaar overleden, bezocht
vroeger ook het triduüm. Zelf
komt ze, met uitzondering van
vorig jaar toen ze net haar heup
had gebroken, nu al weer acht
jaar naar Zoeterwoude.
Het triduüm wordt dit keer
geleid door J. Schlattmann, de
oud-deken van Leiden en de
huidige pastoor van de Meer
burg-parochie in Zoeterwoude-
FOTO HOLVAST/MARK LAMERS
Rijndijk. Zestien jaar geleden,
toen hij voor het laatst bij de
bijeenkomst was betrokken,
werd hij nog op de vingers ge
keken door zijn oom. Deze had
het triduüm als priester zelf ook
geleid, maar maakte het toen
als bezoeker mee. „Hij verbeter
de me destijds in alles", kijkt
Schlattmann daar geamuseerd
op terug. „Als ik van de preek
stoel af ging, klom hij erop.
De pastoor schetst in zijn
openingswoord voor de bezoe
kers het beeld van de Emmaüs
gangers, waarmee Jezus na zijn
opstanding enige tijd optrok.
„Laten we dat beeld vasthouden
voor de komende dagen. Soms
loopt er iemand met je op, en
die blijkt dan een engel te we-
Bidden in meervoud
Het lijkt haast een catechismusvraag: 'Kan men oprecht
de gebeden van de aanhanger van een andere gods
dienst meebidden?' Het antwoord volgens de hervorm
de dr. Paul Oskamp luidt: „Mét elkaar bidden: nee.
Vóór elkaar bidden: ja!"
Oskamp is één van de medewerkers aan de bundel
'Bidden in meervoud - Hindoes, boeddhisten, joden,
christenen en moslims in gebed'. Het boek, onder re
dactie van drs. Gé Speelman, de hervormde functiona
ris voor de relatie van moslims en christenen, speelt in
op het recente verschijnsel dat gelovigen van verschil
lende religies samen bidden of bezinningsbijeenkom
sten beleggen.
De makers van het boek 'willen op geen enkele ma
nier suggereren, dat alle religieuze uitingen dezelfde
waarde hebben, of dat men alle religies in een grote
hutspot zou kunnen vermengen tot een soort Nieuwe-
Wereldreligie', aldus Speelman. „Gebeden kunnen bij
voorbeeld in de ene religie vooral gelden als een soort
innerlijke concentratie, in de andere religie kunnen ze
een duidelijk vraag-karakter hebben
Om die reden stelt Oskamp, oud-rector van het her
vormde seminarium Hydepark, in het hoofdstuk over
het christendom: „Een ieder kan alleen tot haar of zijn
eigen God bidden. Laten wij dat niet verdoezelen, al
sluit dit onderlinge herkenning niet uit en evenmin dat
iemand zich aansluit bij de intentie van het gebed van
BOEKBESPREKING
een andersgelovige. Maar samen bidden, ik kan het als
methode niet aanbevelen."
De joodse vertegenwoordiger in het boek, Michael
Cohn, denkt 'dat als je die verschillende levenssferen
op één grote hoop gaat gooien, je dan een puinhoop
krijgt'. Over de gezamenlijke herdenking bij de Bijlmer
ramp, waar een rabbijn een gebed uitsprak, zegt hij: „Er
is net dat gebeurd, wat volgens mij in die speciale situa
tie kan." Samen bidden kon in die 'eenmalige, unieke
situatie'.
Hamza Zaid, imam (geestelijk leider in de islam) in
Utrecht, heeft meegewerkt aan gezamenlijke gebeds
diensten ten tijde van de dreiging van de Golfoorlog.
Daarbij, zo benadrukt hij, bad ieder op zijn eigen ma
nier. „Ik zou er wel moeite mee hebben als moslim (en
volgens mij andere moslims ook) om de verplichte ge
beden samen met christenen te bidden."
Alleen de boeddhist en hindoe die aan het woord ko
men, zijn warm voorstander van echt samen bidden.
„Absoluut: ja!", reageert de boeddhistische monnik
Jampel Pharchin (Eugène Booman). „Zeker als je kijkt
naar het 'doel' van het boeddhisme: het is er om het
welzijn van alle wezen te bevorderen." Drs. B. D. Suk-
hai, hindoe, ziet feitelijk geen verschil tussen hindoeï
stisch en christelijk bidden.
Dr. J. P. Schouten tekent bij het hindoeïsme aan dat
christenen inderdaad veel van de gebedsteksten kun
nen nazeggen en meebidden. „Dan staat echter wel de
betekenis van de woorden voorop. Voor de hindoe zal
de cultische handeling voor de godenbeelden het for
mele reciteren van de mantra's (formules) in het Sans
kriet over het algemeen belangrijker zijn; en daarbij
komt nu juist een groot verschil tussen beide tradities
naar voren. Voor een echte ontmoeting is het niet goed
om dat verschil te verdoezelen."
Bidden in meervoudHindoes, boeddhisten, joden, christenen
en moslims in gebed Gé Speelman (red.). - Kampen Kok, 1994.
156 p. ISBN 90-242-8234-9. Prijs24,50 gulden.
WIM SCHRIJVER/GPD
Ook verschenen bij Kok in Kampen:
'God en ik' van dr. P. Schelling. De auteur ontdekte
zeven wegen waarop God hem tegemoet komt. 71 p.
Prijs: 16,50 gulden.
'Maria in beeld' van Els Maeckelberghe. Een feminis
tische interpretatie van een traditioneel religieus sym
bool. 111 p. Prijs24,50 gulden.
'Bijbels beeldwoordenboek' van dr. A. van Deursen.
Een systematische verzameling van afbeeldingen van
bijbelse zaken. 160 p. Prijs 24,50 gulden.
'Psalmschrift/Psalm 48-52' van dr. Kees Waaijman
en drs. Leatitia Aarnink. Vertrouwd raken met de
grondlijnen van het Psalmschrift, om gaandeweg het
Handschrift van de Meester te ontdekken. 104 p. Prijs
24,90 gulden.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
ZEE» iK WiEX.
VeRCZYCHTE"
vJAiT Is UW
-rwee,
ADRETS
Uitgave van D
DIRECTIE. 8 h,
G.P. Arnold (adj), J
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN R.D. Paauw, tel. dag 9.30-
11.30 uur 071 -356215, of per post.
HOOFDKANTOOR:
82,2321 BM Leiden
3, Fax 02521 -19610.
Telefoon 071-356230
29,30
per kwartaal ƒ85,55 ƒ84,55
per jaar 329,30 328,30
VERZENDING PER POST
Nederland per kwartaal 125,50
;e landen
overige landen op aar
KLACHTEN BEZÓRGI
ing
HET WEER
than
De aanwezigheid of juist het uit
blijven van wolkenvelden speelt de
rest van deze week een voorname
rol. Deze factor, altijd een moeilijk
in te schatten element in de weers
verwachting, zal de komende da
gen bepalend zijn voor de mate van
behaaglijkheid. In vochtige, van
oorsprong subtropische luchtmas-
sa's kunnen stralende momenten
vaak plotseling plaatsmaken voor
een klam wolkendek en visa versa,
met alle gevolgen voor de tempera
tuur. We maakten gisteren al een
beetje kennis met deze zachtere
luchtstroom uit het zuidwesten.
Nadat het rond de middag nog
miezerde onder een dik wolkendek,
klaarde het in de namiddag schit
terend op, waarbij het nog snel
even 15 a 16 graden werd. Aan zee
bleef het een fractie koeler.
De warme lucht, die over koel zee
water streek, liet langs de Noord
hollandse kust plaatselijk lagestra-
tusbewolking (zeedamp) ontstaan.
Te Den Helder bleef het kwik daar
bij op 10 graden staan. De kans op
een nieuwe meevaller is vandaag
niet zo groot omdat de lucht nog
wat vochtiger geworden is. Tot
morgenochtend blijft er ook nog
kans op wat lichte regen of motre-l
gen. Maar ook als het wolkendek J
gesloten blijft voelt het zacht a
wellicht een beetje broeierig
De huidige luchtdrukverdeling
zorgt er voor dat ons land op don
derdag en vrijdag op de grens v
ligt, dat met 25
tot 30 graden al volop heerst bove
i groot deel van Zuidwest-Euro
pa. Het zuiden van Nederland kan
een aantal zonne-uren meepikken
dan wordt het gemakkelijk 20
graden. De noordelijke helft v
land is gevoeliger voor wolkenvel-
den door frontuitlopers v
wijderde oceaandepressies, die
nog juist ons land kunnen aantip
pen. Vlak aan zee blijft het kwik
natuurlijk wat achter bij het bin
nenland vanwege de aanlandige,
niet al te sterke zuidwesten
wind.
Nog geen overtuigend strandweer 5
dus, mede door mogelijk opduikel
istflarden van zee. Toch zijn
de laatste aprildagen bovenmodaa ;t Oe£
en blijft de lentesfeer bij vrijwel
droog weer intact. Tijdens het
weekeinde komt iets frissere lucht
rbouv
ut
achtin
inning
tre-jr T
S 1 t
I
:ntrui
t ver -ling
rs. D
n W
hmit
i Dordv
j gstgee'
ud sep
ia :t OeÉ
ig gee
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
van tijd tot tijd regen. Mor
gen in het zuidoosten van
Engeland droog. Middag-
temperatuur van 11 gra-
20
den in Schotland t
bij Londen.
België en Luxemburg:
Vandaag vooral eerst nog
wolkenvelden en mogelijk
wat regen. Morgen droog
en perioden met zon. Mid-
dagtemperatuur oplopend
westkust wolkenvelden en
mogelijk wat regen. Mid-
dagtemperatuur vandaag
ongeveer 21, morgen rond
23 graden. Langs de Kanaalkust lagere
temperaturen.
Zowel wolkenvelden als zon en vrijwel
overal droog. Maxima rond 22 graden.
Zonnig en landinwaarts zeer warm met
maxima tussen 30 en 35 graden. Maxi
mumtemperatuur aan de Costa's door
zeewind in het oosten rond 23. in het
zuiden ongeveer 26 graden. Aan de Golf
van Biskaje blijft het kwik bij een graad
Maxin
i 25 e
kenvelden en i
op een lokale b
30 graden.
Marokko:
Westkust: Vrij zonnig, maar vooral in het
zuiden ook enkele wolkenvelden en kans
op een onweersbui. Maximumtempera
tuur aan het strand rond 25 graden, 's
middags bij wind van zee afkoeling.
Perioden met zon, vooral vandaag ook
van tijd tot tijd wolkenvelden en kans op
een enkele regen- of onweersbui. Mid-
dagtemperatuur aan zee ongeveer 23
,t nog enkele
overwegend zon
nig. Middagtemperatuur vandaag op
veel plaatsen rond 25 graden, morgen
nog iets hoger.
Mallorca en Ibiza:
Droog en overwegend zonnig. Maxima
rond 25 graden.
Italië:
Vandaag in het zuiden nog een kleine
kans op een bui. Verder droog en perio
den met zon. Middagtemperatuur rond
23 graden, morgen in de Po-vlakte en
kelegraden hoger.
Corsica en Sardinië:
Droog en zonnig. Maxima oplopend naar
25 graden.
Griekenland en Kreta:
Perioden met zon, met name morgen
ook enkele wolkenvelden. Op de meeste
plaatsen droog. Morgen steekt op de
Egeïsche Zee een stevige noorden- tot
noordoostenwind op. Middagtempera
tuur van 20 graden op de eilanden in de
Egeïsche Zee tot 25 graden op Corfu.
Turkije en Cyprus:
Vandaag perioden met zon en droog.
Morgen aan de Turkse zuidkust en op
Cyprus toenemende bewolking en later
kans op regen of onweer, aan de Turkse
westkust toenemende wind. Maxima
rond 23 graden, morgen van 19 op de
Dardanellen tot 28 op Cyprus.
Duitsland:
Vandaag af en toe zon, ook wolkenvel
den en plaatselijk wat regen. Morgen pe
rioden met zon en vrijwel overal droog.
Middagtemperatuur van 16 graden inde
Duitse Bocht tot 23 graden plaatselijk
in Beieren. Morgen vooral in het noor
den wat hogere temperaturen.
Zwitserland:
daag wolkenvelden en wellicht wat re
gen. Verder droog en perioden met zon.
Temperatuur in de dalen oplopend tot
circa 24 graden.
Oostenrijk:
Aan de noordzijde van de Alpen met na
me vandaag eerst wolkenvelden en mo
gelijk wat regen. In het zuiden op beide
dagen droog en geregeld zon. Middag
temperatuur vandaag circa 22 graden,
morgen iets hoger.
Polen:
'In het noorden geregeld wolken, naar
het zuiden toe perioden met zon. Kans
op een regen- of onweersbui. Maxima
vandaag op veel plaatsen rond 19 gra
den, morgen iets boven de 20.
WEERRAPPORTEN
DONDERDAG 28 APRIL 1994
Zon op 06.14 Zon onder 20.
Maan op 00.00 Maan onderOZ.ö?
Waterstanden Katwijk
Hoog water 05.33 19.59
Laag water 01.17 13.45
Weerrapporten 26 april 20 uur:
Amsterdam
De Bilt
Deelen
guld
Klagenfurt half bew.
Kopenhagen zwaar bew
Las Palmas half bew
wl 12 8 17.0
iw7 18 13 0.1
Zurich half bew.
Bangkok half bew
Buenos Aires waar bew.
Johannesburg onbew.
New Orleans zwaar bew.
TelAviv onbew.
37 28 0.0
22 17 0.0
20 10 O.O
23 7 O.O
31 23 O.O
10 8 0.0
25 15 O.O
iw9 20 11 00
HEINZ
P£ WADPEA/VEREWO/UO
HET X&ORPHOUAUDSlAA/P- 1
SCUAP ST/CU7/A& T/v/stt£'r I
UCT, v£je£A//<s/A/<s £>AS
0OPA1, KKeev/(?//Vz5
DE RU/<5E HW, PAAR k
BEA/ ALLEAWAL
UP VAM.
<n)F
pv)F
£h
<Q>
Si! f/—
EU FROC/kTJE L IP CAUPE ET/CAfT/A/E
BOUT VOOR D/EREA/, PE VOEEUVERR-
&ROEPTR/A/EA, ST/CHT/U&
ZEXKE? P/ER, DE PAA/SSE
W/A/PMOLEA/l/£P£A/f<Zf/V£j
CACTCSSUwUcEp/J
AZ/E/AS MEX/CO