'Ik jaag niet achter het succes aan'
'Boerenkool Kaviaar' in bed
Rtv show
'Je kunt het zo gek niet bedenken
of we hebben er een cursus over'
Nederlandse producenten en
omroepen gaan de grens over
WOENSDAG 13 APRIL 1994
Laatbloeier Helène Heine werkt in alle rust aan zangcarrière
Teleac, het 'warenhuismet voor elk wat wils
In december 1992 zong ze
in AVRO's Service Salon
Follow your heart. Een
ster leek geboren. Ga maar na:
na haar optreden ontving ze
honderden telefonische reac
ties. En Henk van der Meyden
vond haar belangrijk genoeg
voor een paginagroot interview.
De verwachting was dat het
daarna heel hard zou gaan met
Helène Heine. Een belangrijke
rol in een musical zou wel het
minste zijn. Dat laatste gebeur
de niet, maar ze maakte wel een
beeldschone CD: Look at me.
Maar al te vaak is die op de na
tionale radio ook niet gedraaid.
Nu is haar nieuwe single uit: het
titelnummer van het album.
Misschien wordt dit dan wel het
begin van het succes dat ze ver
dient.
Nu is er een prettige bijeen-
komstigheid: zelf rekent ze op
niets. „Ik ben eigenlijk akelig
nuchter", zegt ze. „Ik kijk wat er
op m'n pad komt en daarop re
ageer ik. Ik heb nooit gedacht:
ik moet zo nodig. Ik zing ge
woon graag. Ik was al verbaasd
wat er eind 1992 in snel
treinvaart allemaal ge
beurde."
Zingen doet ze haar
hele leven al. Haar
moeder beweert zelfs
dat Helène al zong, f
toen ze als baby aan
de borst lag. „Ik heb
niet de indruk dat dit
altijd een onverdeeld ge-
noegen voor het gezin is
geweest. Ik bedoel: ie
mand die altijd zingt...".
Op prille leeftijd trad ze toe
tot het jeugdkoor van de werk
in het vlakbij Almelo gelegen
Westerhaar. Van het een kwam
het ander. Een vriendin bracht
haar later in contact met Jan
Kisjes, die bezig was met een
plaatopname voor de groep
Fasten your seatbelts. „M'n
vriendin zat in die groep. Zij
heeft voorgesteld dat ik in het
achtergrondkoortje mocht mee
zingen. De groep had het num
mer Follow your heart opgeno
men en na de opname heb ik
Jan gevraagd of ik dat een keer
tje solo mocht inzingen. Voor
m'n moeder: die tekst sloeg zo
op haar. Dat mocht. Ik heb het
thuis-laten horen en jawel, dat
leverde het gewenste effect op:
mijn moeder was ontroerd".
Verbaasd
Een paar dagen later meldde
Jan Kisjes zich telefonisch. „Die
zei: ik heb een televisieoptreden
voor je. Bij AVRO's Service Sa
lon. Ik wist niet wat me over
kwam. En toen er zo veel reac
ties opkwamen, was ik helemaal
verbaasd. Al vrij snel daarna
kwam het voorstel van een pla
tenmaatschappij om een CD te
maken. Toen ben ik eens even
goed gaan nadenken. En vooral
gaan overleggen met mijn man.
We hebben namelijk een zoon
tje van vier. Ik wilde koste wat
kost voorkomen dat hij de dupe
zou worden van mijn afwezig
heid. Tegelijkertijd wilde ik zelf
ook niet buitenshuis zo veel
hooi op m'n vork nemen. Ik ben
zo blij met dat kindje. De eerste
jaren wilde ik samen met hem
doorbrengen. We hebben een
oplossing gevonden. Als ik er
niet ben, gaat hij naar mijn ou
ders. Daar wordt hij liefdevol
opgevangen, hij heeft bij hen
een kamertje en z'n speelgoed
staat er. Dan kan ik, als het
moet, met een gerust hart weg."
„Achteraf denk ik: wat heb ik
een pretenties gehad. Ik mocht
zo maar een CD maken. Ik
kwam voor de buitenwereld uit
het niets. Wie krijgt ooit zo'n
kans? Maar ik was toen nog zo
naïef dat ik dacht: als je artiest
wordt, gaat het altijd zo. Later,
toen ik andere mensen uit het
vak ontmoette, begreep ik dat
het vrijwel nooit zo gaat en dat
ik een lot uit de loterij had ge
trokken. Maar dat doet niets af
aan het feit dat ik nu nog niet
wezenloos achter succes aan
loop te jagen. Het is niet dat ik
valse bescheidenheid heb. Ik
weet diep van binnen heel goed
dat ik iets met die stem van me
kan. Maar dan rijst het volgende
probleem: wat ga je er mee
doen? Ja, musical. Ik zou wel
willen. Ik heb trouwens ook het
idee dat ik in de richting van de
jazz het een en ander zou kun
nen, maar als ik daar met be
paalde mensen over praat krijg
ik wel eens de indruk dat die
twee dingen niet samen kunnen
Herkenbaarheid
Vooralsnog houdt ze het bij één
genre. Vanwege de herkenbaar
heid. En dan nog! „Zelfs als je
maar één genre beoefent is het
al moeilijk genoeg om mensen
te bereiken. Musical, jazz, er
zijn nog wel meer stijlen die ik
zou willen doen. Onder één
voorwaarde: het moet kwaliteit
hebben. En: het moet emotio
neel zijn. Ik weet dat ik er aan
toe ben om in een lied iets meer
dan alleen een mooie stem te
leggen. Daarom vind ik het he
lemaal niet erg dat ik als zange
res pas op latere leeftijd voor
het voetlicht ben getreden. Ik
ben nu dertig. Dat is misschien
nog niet oud, maar om te be
ginnen als zangeres is het wel
laat. Maar ik vind het wel goed.
Voor de stijl of stijlen die ik op
het oog heb en die ik ook voor
een deel al op de CD beoefen,
moet je wel geleefd hebben. Je
moet verdriet hebben gehad. En
verdriet is heel erg als je er mid
den in zit, maar je leert er wel
Heine realiseert zich maar al
te goed dat ze nog veel heeft te
leren. Daarop attent gemaakt
door producer Jan Kisjes stuitte
ze tijdens de opnamen van haar
CD op dingen, waarvan ze voor
dien het flauwste benul niet
had. „Dat zijn mooie ervarin
gen, hoor. Zo van: hé, dat kan ik
ook. Zoals acteren bij een lied.
Daarom denk ik dat musical me
zo aanspreekt. Je kan daarin zo
veel kwijt. Wel, wie weet. Ik
overhaast niets. Heb ik nooit
gedaan. Ik leef niet zo in de toe
komst.
Misschien, zegt ze, zou het
voor de ontwikkeling van haar
carrière verstandig zijn om te
zien naar een goede coach. „We
zijn op zoek naar een goed ar
tiestenbureau. Maar je moet
heel voorzichtig zijn. Je moet
mensen hebben die jouw be
lang op het oog hebben, die res
pect voor je hebben en die be
reid zijn om te luisteren. Maar
misschien komt dat ook nog
wel. Gek misschien, maar ik heb
alle vertrouwen dat het goed
komt. De zekerheid van die
stem heb ik. Dat is, denk ik, ook
de basis van mijn vertrouwen.
En als het om de een of andere
reden niet lukt, dan is er nog
geen man overboord. Mijn le
ven was ook compleet zonder
roem. En dat zal het blijven.
Per slot van rekening: zin
gen blijf ik altijd
doen."
Helène Heine: „Ik heb nooit ge
dacht: ik moet zo nodig."
foto cpd
HILVERSUM TON DE JONG
Kreatief met Kurk?
De directeur van
Teleac krult een
minzaam glimlachje rond de
mondhoeken. „Een leuke paro
die, maar wel een op het oude
Teleac", vindt Arie Smit. Zoals
ze daar naast elkaar zitten, cur
susleider Arjan Ederveen en
presentatrice Tosca Niterink,
haspelend met hun emoties en
hun kurk: „Eigenlijk is het een
compliment."
De stichting Teleac is volop in
beweging. Wat bijna dertig jaar
geleden aarzelend begon met
de uitzending van twee cursus
sen, is anno 1994 uitgegroeid
tot een omroepbedrijf met 130
full- en part-time medewerkers
die vanuit het hoofdkantoor in
Utrecht dertig tot veertig cur
susprojecten per jaar in gang
zetten. Van aquarelleren tot
klussen in huis, van flora in de
tuin tot criminaliteitspreventie
en van conflictbeheersing tot
urineverlies: „Je kunt het zo gek
niet bedenken, of Teleac heeft
„We zijn vooral de laatste vijf
jaar op een ander been gaan
staan", vertelt Smit. „Vroeger
deden we puur aan kennisover
dracht. Je bood een cursus aan,
les één tot en met acht, daar zat
dan een cursusboek bij, en daar
stak je wat van op. Het uit
gangspunt was iets léren, zodat
je gelijk iets met de informatie
kon doen. Het praktische nut
stond als het ware voorop. Nu
staan we ook meer stil bij zin
volle vrijetijdsbesteding, en ont
wikkelingen in de maatschap
pij. Kijkers dragen zelf ook veel
onderwerpen aan.
De televisiekijker is meer dan
ooit een omroepconsument.
Die kijkt ergens naar, blijft kij
ken als het hem toevallig boeit,
en pikt er in dat geval wat van
mee. Wie echt door een onder
werp gegrepen wordt, neemt
het cursuspakket erbij. Dat je
een Teleac-serie alleen mag vol
gen wanneer je ook het cursus
boek afneemt, is inmiddels een
gedateerd sprookje. Smit verge
lijkt het met een krant: „Daarin
kun je een interessant artikel le
zen. Wil je dan - nog - verder,
dan is er wel een boek of een
cursus over."
Toverwoord
'Maatwerk' is het nieuwe tover
woord. Waar een taalcursus
voorheen al gauw uit vieren
twintig afleveringen bestond,
wordt die nu liefst opgesplitst in
twee reeksen van twaalf. Dat
Arie Smit: „Teleac moet e
blijven hangen."
voorkomt ook dat mensen snel
ler afhaken, wanneer ze eens
een aflevering missen. Liever
vijfentwintig c
afleveringen, dan t
van vijfentwintig episodes, heeft
de tijd geleerd. Daarmee is Te
leac een soort warenhuis ge
worden, met voor elk wat wils.
Een warenhuis met een lange
adem.
Smit: „Ja, dat is wel de bedoe
ling. Teleac moet ervoor zorgen
dat iets beklijft, dat de dingen
blijven hangen. Vandaar het on
dersteunend materiaal, natuur
lijk. Een TV-maker heeft wel
eens gezegd: 'Televisie maken is
net bellen blazen'. Het beeld is
een moment mooi, maar daar
na is het wèg. Zo kan dat-, zo
mag dat bij ons niet zijn."
Teleac biedt via Nederland 2,
zoals gezegd, jaarlijks tientallen
cursussen aan. Die zijn te rubri
ceren in vijf categorieën: talen,
beroep bedrijf, cultuur we
tenschap, mens maatschappij
en hobby. Voor de meeste cur
sussen wordt specifieke kennis
ingehuurd; sommige series -
zoals die over Toetanchamon -
worden in het buitenland aan
gekocht en naar Hollands belie
ven bewerkt.
„Ook al ben je een warenhuis
voor het grote publiek, toch
moet je uitkijken dat je doel
groep voor een cursus niet te
smal is. Als we op het open net
uitzenden, ergens tussen zes
uur 's avonds en middernacht,
streven we naar een ondergrens
van 1 a 1,5 procent kijkers. En
dan staat 1 procent gelijk aan
136.000 kijkers. Maar wanneer
we laat op de avond een cursus
over de Islam programmeren,
en daar kijken dan tussen de
70.000 en 100.000 mensen naar,
dan liggen we daar niet wakker
van, hoor. Zo'n programma is
gewoon van belang voor kennis
en begrip van een bevolkings
groep."
Panels
Via panels en regelmatig onder
zoek blijft Teleac op de hoogte
van de vraag. Zo heeft de stich
ting een goed beeld van haar
cliëntèle. Met die wetenschap
zette Teleac bijvoorbeeld be
wust een cursus strip- en car
toontekenen op. Met de bedoe
ling de jongeren te bereiken.
Waarmee natuurlijk nog niet
gezegd is, dat die ook allemaal
een cursuspakket bestellen. An
derzijds nemen hoger opgelei
den vaak wel een Teleac-pakket
af, zonder strikt alle uitzendin
gen bij te houden. Die kijkers
verdiepen zich wel in de mate
rie wanneer het hen uitkomt.
De directeur weet dat je prak
tisch moet blijven: „Je hoeft niet
steeds het wiel opnieuw uit te
vinden. Het is de kunst een on
derwerp zó te bewerken, dat je
een cursus na enkele jaren vrij
eenvoudig - met enige actuele
aanpassingen - weer kunt uit
zenden."
Bovendien stelt de moderne
tijd zo zijn eisen. Bij de razend
populaire cursus tekenen en
schilderen is al een compact
disc in voorbereiding, die op
den duur het cursusboek kan
gaan vervangen. En zo zit de
cursist straks naast beeld
scherm en personal computer
naar de buis te kijken. Naar een
herhaling van de cursus 'Urine
verlies, je kunt er iets aan doen',
wellicht. En als presentatrice
Milou van Sprang dan zegt: „De
afgelopen weken heeft u op de
werkbladen in het cursusboek
bij kunnen houden hoeveel- èn
hoe vaak u urine verliest", be
doelt ze natuurlijk: de werkbla
den op de compact disc.
Hans van der Werf neemt voortouw in die ontwikkeling
Binnenkort wemelt het van de programma's over
Europa op de vaderlandse beeldbuis. Tenminste,
als het aan Hans van der Werf ligt. De voormalig
journaal-correspondent, ooit één van de drijven
de krachten achter het mislukte satelliet-experi
ment Europa-TV, heeft goede hoop dat een groot
deel van de programmering op de Nederlandse
radio en televisie binnen zeer afzienbare tijd is
gewijd aan Europese onderwerpen.
Van der Werf, zelf overtuigd 'Europeaan',
neemt het voortouw in die ontwikkeling. Hij is
door de Europese commissie benoemd als Euro
pees audio visueel consulent in Nederland. In elk
van de twaalf lidstaten is zo'n consulent aange
steld, die ervoor moet gaan zorgen dat de radio
en televisie meer aandacht besteedt aan de ont
wikkelingen in Europa. Daarnaast is het Van der
Werfs taak om te zorgen dat onze politici in
Brussel op de hoogte zijn van wat er zich op de
radio en televisie in Nederland afspeelt.
Het is de bedoeling dat Van der Werf uitzendin
gen en evenementen die met Europa te maken
hebben, op polen gaat zetten, of bij de uitvoering
daarvan bemiddelt. „Als een producent bijvoor
beeld plannen heeft voor een serie documentai
res over de Europese verkiezingen in juni, kan ik
behulpzaam zijn bij het verzorgen van faciliteiten
in Brussel of het leveren van beelden. Maar ik kan
ook vertellen aan welk loket zo'n producent moet
aankloppen om voor een subsidie in aanmerking
te komen. Ik fungeer als gids in dat stelsel van Eu
ropese regeltjes en wetjes."
Hoeksteen
In de Europese Commissie leven al heel lang
plannen voor de aanstelling van een bemiddelaar
tussen de media in de lidstaten en 'Brussel'. Van
der Werf: „Helaas staat Europa nog steeds heel
ver van de burgers af. Daarom besteden ook de
omroepen weinig aandacht aan Europese onder
werpen. Heel jammer, want ik zeg maar altijd: het
Europese beleid vormt de hoeksteen van het Ne
derlandse buitenlands beleid. Het is zo belangrijk
dat ik bijvoorbeeld nog steeds vind dat er een da
gelijkse Europese rubriek op televisie moet ko-
Van der Werf weet waarover hij praat. Ooit had
hij zelf zo'n rubriek. Sinds hij in 1975 aantrad als
de eerste Brusselse correspondent van het NOS-
journaal, heeft de Europese gedachte hem niet
meer losgelaten. Op dit moment werkt hij aan het
'ultieme boek over Europa'. „Gezien mijn huidige
activiteiten kan het nog wel even duren voordat
dat uitkomt."
Hans van der Werf is door de Europese commissie
benoemd als Europees audio-visueel consulent in
Nederland. foto cees zorn
De afgelopen weken heeft Van der Werf inten
sief overleg gevoerd met producenten en landelij
ke, lokale en regionale omroepen. „De laatste tijd
ben ik bestormd door allerlei mensen uit het vak.
Het is aardig om te merken dat er blijkbaar heel
veel producenten bezig zijn met Europese onder
werpen, maar niet goed weten hoe ze het aan
moeten pakken. Dat had ik niet verwacht. Kijk, ik
hoef Joop van den Ende niet te vertellen waar hij
moet wezen in Brussel. Het gaat juist om de wat
kleinere producenten, om programmamakers, lo
kale en regionale omroepen. Daar ligt wel degelijk
een taak. dat is me al snel duidelijk geworden. Al
hoop ik niet dat men mij ziet als een Goedheilig
man met een grote zak ECU's. Ik kan alleen de
weg wijzen."
programma nu al dertien keer
gezien," meldt een wenende
Schagense, „maar hier in Carré
is het helemaal fantastisch."
Haar vriendin vult zuchtend
aan: „Gerard is zo charmant,
spontaan, lief, mooi, vertede
rend, knap, leuk, aardig, gees
tig en..." Excuses dat ik u moet
onderbreken, maar het is tijd
voor de uitreiking van Het
Boek. Omdat Joling ooit de
eerste plaat van Jan Vayne
feestelijk aan hem heeft over
handigd, retourneert het rijke
lijk met babykrullen gezegende
Vlooienmars-wonder van
avond de gunst door Gerard
het eerste exemplaar van 'Boe
renkool Kaviaar' aan te bie
den. Met de plechtige woor
den: „Nou, hier heb je het
boek." Vayne grijnst de aanwe
zigen toe. „Ik weet eigenlijk
niks te zeggen. Ik krijg het boek
net in mijn handen gedrukt en
ik weet er verder ook niks van.
Maar 't gaat over allerlei anec
dotes uit zijn carrière en er
staan ook veel mooie foto's in."
Hiep hiep hoera. Joling: „Ik
heb er heel veel regenachtige
zondagmiddagen aan zitten
schrijven. En dat heb ik gedaan
speciaal voor mijn fans, dat is
de beste reden om te schrij
ven." 'Boerenkool Kaviaar' is
dan ook opgedragen aan de
fans van Gerard, die hem 'de
energie en de liefde hebben ge
geven die je in dit vak zo
enorm goed kunt gebruiken.'
Schagen keert ontroerd huis
waarts, nadat alle dames één
voor één met Gerard op de foto
zijn geweest. „Weet je wat het
is." legt hun woordvoerster uit,
„die jongen kan niet alleen
prachtig zingen, hij heeft ook
che, eeh.., cha, eeh.., charisma!
„Niets van waar!" roept haar
vriendin boos, „Gerard heeft
geen vriendin." „Nee joh, cha
risma, dat is... Nou ja, dat is ge
woon een hele goeie uitstra-
ling."
erard Joling is wat
je noemt een mul
tidisciplinair ar-
hem
hele
nbrengen
tiest. We kunnen
luisteren op,
singletje of twintig
hoop LP's, CD's
kunnen door het
van een vleugje Joling-odeur
op de oorlellen aangenaam
naar hem ruiken, hij schitterde
in 'One more Bolero', zijn ei
gen theatershow en, goed
nieuws voor de fans, met in
gang van deze week kunnen
we tevens met Gerard naar
bed. Maar dan moeten we wel
eerst even naar de boekhandel.
Om 'Boerenkool Kaviaar' te
kopen, Gerards nieuwste boek
werk, waarin hij vertelt over
zijn roerig bestaan als topar
tiest. Voor een gering bedrag
kunnen we hem aldus naast
het glaasje water
met het kunstgebit
op het nachtkastje
leggen of onder
ons hoofdkussen
koesteren, na gele
zen te hebben over
zijn memorabele
ontmoetingen met
beroemdheden als
Luciano Pavarotti,
Grace Jones, Randy
Crawford, Nana
Moskouri, Toon
Hermans en Paul
de Leeuw. Speciaal
voor 'Boerenkool
Kaviaar' hebben
Karin Bloemen en
Henny Huisman
een persoonlijke
bijdrage geschre
ven. Dus die heeft
u er in één klap ge
zellig bij voor naast
de repeteerwekker.
En als extraatje krijgt u ook nog
Willem Duys; die het vrolijke
voorwoord schreef: 'Als Gerard
vertelt zie je hem voor je; die
olijke kop, die sprietjes op zijn
voorhoofd, die pretlichtjes in
zijn ogen.
Het
Wereldje
PANDA DE
L'ISLE
„Wat mij betreft mag hij zijn
naam veranderen in Jolig.
Want jolig is-ie, deze jonge
man, die zich Neerlands popu
lairste artiest mag noemen en
even graag kaviaar lepelt als
boerenkool naar binnen slaat.'
Wat een pret zal dat worden in
de twijfelaar. Tijdens de aller
laatste voorstelling van 'One
more Bolero', werd in het Am
sterdamse theater Carré 'Boe
renkool Kaviaar' aan volk en
vaderland gepresenteerd. Hij
gende fans, trillende moeders
met tweede jeugd-verschijnse-
len, snikkende macramé-clubs
uit Schagen en bussen vol Jo-
ling-fans uit geheel Nederland
waren ervoor naar de hoofd
stad getogen.
Wild West
Langs de Amstel staat dan ook
een complete Jo
ling-file. Versge-
kapte dames - en
een enkele heer -
op hun paasbest.
Veel kunstmatig
blond en heel veel
glimmende leg
gings en naaldhak
ken. Opeens stijgt
er gegil op uit de
zich moeizaam
wiebelend voortbe
wegende stoet. Een
witte superli
mousine houdt stil
voor Carré. „Dat IS
hem!" Of het in
derdaad Gerard Jo
ling is die aldus op
zijn werk wordt af
geleverd of een rij
ke oliesjeik die
komt meegenieten
van de pret. kun
nen de oprukkende
fans helaas niet zien. Er wordt
net een dubbelgeparkeerde
porsche weggesleept onder
aanvuring van het voltallige
publiek van het café op de
hoek, welk gezellig Amster
dams tafereel het uitzicht op
Jan Vayne: „ftou hier heb je je boek, Joling." foto frankfahrner
de limo belemmert. Voor het
theater spelen zich ondertus
sen woeste taferelen af. Beter
gezegd: het is er een zootje. Er
wordt gedrongen, geduwd en
op eksterogen getrapt in een
poging een kaartje te verwer
ven. Een foutje van Carré, dat
de populariteit van Joling blijk
baar gruwelijk onderschatte.
Voor de gigantische massa
hongerige fans zijn slechts
twee kassa's geopend, er blijkt
weinig te kloppen van de reser
veringen en de kassa-mevrou
wen grauwen en snauwen,
waardoor iedereen terecht
boos wordt en alles nog veel
langer duurt. Tijdens deze Wild
West-taferelen poogt Hans van
Willigenburg, het gezicht als
immer minstens zo bruin als
zijn schoenen, de zich verdrin
gende beroemdheden te inter
viewen. Het lukt niet best. Cor-
ry Konings wordt bijna onder
de voet gelopen. Sandra Ree
nter prikt driftig in het rond
met haar naaldhakken. Saskia
Serge houden elkaar stevig
vast. Karin Bloemen houdt
haar riante haarstuk stevig
vast. En Anita Meijer omklemt,
bij gebrek aan een echtgenoot
en valse krullen, krachtig een
pilaar. Maar goed dat Gerard
Joling zoveel van die knetterge-
zonde Pool Plus Multi Vitami
ne-pillen eet waar hij fit vi
taal bij blijft. Een stressy be
staan als dit zou anders beslist
niet vol te houden zijn.
Katzwijm
Als iedereen zich eindelijk naar
binnen heeft weten te worste
len, is'de boosheid gauw verge
ten bij de aanblik van het idool.
Gerard krijgt een ovationeel
applaus en al bij de eerste to
nen gaan in de zaal alom de
aanstekers aan. Enige dames
hangen in katzwijm over de
rand van het podium. De fans
zuchten geëmotioneerd, pin
ken verliefd wat traantjes weg
en zingen alle liedjes woord
voor woord mee. Aan het eind
van het programma bestormen
rijen jonge en oude meisjes het
podium. Joling krijgt een halve
marktkraam vol aan boeketten,
pluche beertjes, zelfgekleide
asbakken, ontroerende pot-
plantjes en andere blijken van
waardering. „We hebben dit
