Geweld munitie voor onderhandelaars
Abortus is belangrijkste
voorbehoedmiddel Brazilië
Buitenland
Ex-bendeleden VS gratis
van hun tatoeages af
Koud karwei
Menem wil Argentinië nog jaren regeren
Japanners veroordelen zwarte beren ter dood
ZATERDAG 9 APRIL 1994
7
RIODEJANEIRO
RICARDO BITTENCOURT IPS
Uit diverse onderzoeken blijkt
dat abortus in Brazilië het be
langrijkste voorbehoedmiddel
is. De schattingen over het
aantal abortu6sen lopen uit
een van anderhalf miljoen tot
drie miljoen per jaar. Alleen al
in de leeftijdsgroep van 15 tot
30 jaar heeft 38 op elke dui
zend vrouwen in de grote ste
den een abortus ondergaan,
zo luidt de conclusie van een
groep Braziliaanse onderzoe
kers. Het Westeuropese ge
middelde schommelt rond de
vijftien abortusingrepen per
duizend vrouwen.
Het Newyorkse Alan Gutt-
macher Instituut concludeert
in een onderzoek dat jaarlijks
anderhalf miljoen Braziliaanse
vrouwen een abortus onder
gaan, van wie er 290.000 in het
ziekenhuis belanden als ge
volg van complicaties. Maar
een recent onderzoek van de
Braziliaanse Stichting voor
Welzijn van het Gezin (Ben-
fam) suggereert dat het werke
lijke aantal de drie miljoen be
nadert.
De Braziliaanse sociologe
Karen Griffin van de Nationale
School voor Volksgezondheid
(ENSP) stelt dat tegenover elke
duizend nieuw geboren kinde
ren er 822 abortussen staan,
laarlijks worden in Brazilië 3,6
miljoen kinderen geboren. Op
basis van Griffins gegevens
zou het aantal abortussen uit
komen op 2,96 miljoen.
Met abortus wordt alleen al
in Rio de Janeiro jaarlijks hon
derd miljoen dollar verdiend,
waarmee dit na drughandel en
gokken de meest winstgeven
de illegale activiteit is, zo zegt
de econofhe Hildete Pereira de
Melo.
Alle onderzoekers wijzen de
onbekendheid met voorbe
hoedmiddelen aan als de
voornaamste oorzaak van het
hoge aantal abortussen. Scho
len op het platteland besteden
totaal geen aandacht aan
seksuele voorlichting, terwijl
ook de grote armoede een be
letsel vormt om aan voorbe
hoedmiddelen te komen.
Voorts staat ook het hardnek
kige verzet van de roomska-
tholieke kerk tegen het gebruik
van voorbehoedmiddelen po
gingen in de weg om het aan
tal abortussen te verminderen.
Volgens het ENSP is 75 pro
cent van alle vrouwen die na
complicaties in het ziekenhuis
belanden, niet op de hoogte
van het bestaan van alterna
tieve methodes van gezins
planning, zoals de pil en het
condoom. Maar zelfs als ze
daar wel van weten, kost een
condoom nog altijd bijna twee
gulden per stuk, terwijl een
doosje anti-conceptiepillen
rujm vijf gulden kost. Dat zijn
enorme bedragep in een land
waar het minimumloon 120
gulden per maand bedraagt en
waar een kwart van de bevol
king zelfs minder dan dat ver
dient.
De meeste Braziliaanse
vrouwen kunnen ook de be
handeling in een particuliere
abortuskliniek niet betalen,
zodat ze zijn aangewezen op
aborteurs die het leven van
deze vrouwen vaak in gevaar
brengen met zeer zware medi
cijnen of breinaalden.
Een andere drastische vorm
van geboortenbeperking is
sterilisatie, waarbij de eier
stokken worden afgebonden.
Volgens het Bevolkingsfonds
van de Verenigde Naties heeft
in noordoost-Brazilie' 70 pro
cent van alle vrouwen tussen
de 15 en 50 jaar deze operatie
ondergaan. In de meeste ge
vallen wisten de vrouwen niet
dat de ingreep onomkeerbaar
was. In de armere gebieden
van Brazilië bieden lokale poli
tici vaak gratis sterilisatie aan
in ruil voor stemmen.
Jimmy Delgado uit het Califor-
nische San Jose liet zich tatoeë
ren om de wereld te laten zien
wie hij was: lid van de 'Palmas-
gang'. Nu wil hij van zijn tatoea
ges af omdat ze potentiële
werkgevers afschrikken en bo
vendien zijn nieuwe levenswijze
in gevaar brengen.
„Het heeft geen zin om werk
te zoeken", zegt het 17-jarige
ex-bendelid Delgado. „Zelfs als
ik een net pak aantrek, willen ze
niet luisteren naar wat ik te ver
tellen heb."
Delgado is een van de onge
veer honderd jongeren die zul
len profiteren van het aanbod
van de gemeente San Jose hun
tatoeages gratis weg te laten ha
len door plastische chirurgen.
„Een bende-tatoeage zegt niet
alleen iets over je verleden, het
kan je ook je toekomstdromen
ontnemen en het zelfvertrou
wen beschadigen", zegt burge
meester Susan Hammer.
Tatoeages verwijderen door
middel van plastische chirurgie
of een lasertechniek kost enkele
duizenden guldens. Maar dok
ter Josh Korman, die naar arme
landen reisde om onder meer
open gehemeltes te repareren,
biedt zijn diensten gratis aan.
„Ik denk dat mensen hierdoor
een mogelijkheid krijgen om te
rug te keren op de arbeids
markt", zegt hij.
De behandeling zal plaatsvin
den in het Forest Surgery Center,
dat het grootste deel van de
kosten niet in rekening brengt.
De gemeente draagt zelf zo'n
30.000 gulden bij aan een deel
van de kosten van de kliniek en
de huur van laserapparatuur.
De 18-jarige John Lawrence is
van plan gebruik te maken van
dit aanbod. Hij is een ex-lid van
de 14-gang, en onlangs terug
gekeerd naar de schoolbanken
om zijn diploma te halen. Hij
wil zo snel mogelijk het merkte
ken van zijn voormalige bende
kwijt.
„Een tatoeage is net een ad
vertentie waarmee je laat zien
wie je bent en waar je vandaan
komt", zegt Lawrence. „Als je
voor het eerst lid wordt van een
bende is het leuk. Je denkt ab
soluut niet aan de negatieve ge
volgen. Ik kreeg er gewoon ge
noeg van. Je kunt niet eeuwig
naar je verleden blijven kijken."
Brug symbool
van relaties
zuidoost-Azië
BANGKOK DPA-AFP-Rtr
Koning Bhumibol van Thailand
en president Phoumsavan van
Laos hebben gisteren bij de
Laotiaanse hoofdstad Vientiane
de eerste brug over hun grensri
vier, de Mekong, geopend. De
'Vriendschapsbrug' is gebouwd
en bekostigd door Australië.
De Vriendschapsbrug ver
bindt uitersten met elkaar:
Thailand is pro-westers, heeft
een bloeiende markteconomie
en 57 miljoen inwoners. Daar
entegen is het volledig door
land ingesloten Laos sinds 1975
communistisch. Het telt slechts
4,2 miljoen inwoners en be
hoort tot de armste landen van
de wereld.
De Thais konden hun voor
liefde voor feestelijk vertoon bij
de opening volledig uitleven.
Boeddhistische monniken zon
gen zegeningsliederen, kinde
ren zwaaiden met vlaggetjes en
honderden militaire en burger-
functionarissen in smetteloos
witte uniformen omzoomden
de rode loper.
De 1.200 meter lange brug is
tot nu toe de enige vaste oever
verbinding buiten China over
de machtige Mekong. De rivier
ontspringt in Tibet en stroomt
over een afstand van meer dan
4.000 kilometer naar de Zuid-
chinese Zee. Zij is de levensader
voor miljoenen mensen in Chi
na, Myanmar, Laos, Thailand,
Cambodja en Vietnam, maar
markeert tot dusverre ook de
ideologische scheiding tussen
kapitalisme en communisme.
Een veel verkondigde wijsheid wil dat terreurdaden door
extremistische Israëli's en Palestijnen de onderhandelin
gen vertragen en een gevaar vormen voor het vredespro
ces. Maar de recente geschiedenis laat zien dat de werke
lijkheid ingewikkelder is. Er wordt in de Egyptische
hoofdstad Cairo in hoger tempo onderhandeld dan ooit
tevoren en een zelfbestuursregeling voor de Gazastrook
en Jericho lijkt in zicht. De vertraging die het overleg
heeft opgelopen, is niet veroorzaakt door terreur, maar
door inhoudelijke problemen.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Als een Israëlische kolonist zijn
wapen leegschiet op een me
nigte Palestijnse moslims, of
een Palestijn een auto met ex
plosieven tegen een Israëlische
bus rijdt, wordt een politieke
leider onvermijdelijk gevraagd
welke invloed het incident zal
hebben op het vredesproces. Als
hij Arafat heet, antwoordt hij
dat hij na deze gruwelijke ge
beurtenis niet meer naar de on
derhandelingstafel kan terugke
ren. Om ten slotte, na veel ver
toon voor de publieke tribune,
toch weer aan te schuiven. Heet
hij Rabin dan herhaalt hij voor
de zoveelste keer met somber
stemgeluid dat Israël 'terreur zal
bestrijden alsof er geen onder
handelingen worden gevoerd
en zal onderhandelen alsof er
geen terreur bestaat'.
Het vredesoverleg gaat door
zolang beide partijen er belang
bij hebben. Doel is het bereiken
van een regeling voor het Israë-
lisch-Palestijnse conflict en de
terreurdaden zijn van dat con
flict het gevolg, niet de oorzaak.
Met enig cynisme kan men zelfs
vaststellen dat politieke leiders
een terreurdaad op zijn tijd best
kunnen gebruiken. Het bloed
bad in Hebron en de bomaan
slag in Afula hebben gezorgd
voor onmeetbaar menselijk
leed, maar als het gaat om de
onderhandelingen zijn martela
ren hun gewicht in goud waard.
Na de massamoord in He-
bron eiste PLO-leider Arafat on
middellijk de ontmanteling van
alle nederzettingen en een ge
wapende multinationale vre
desmacht in de bezette gebie
den ter bescherming van de Pa
lestijnse bevolking. De Israëli's
toonden zich bereid tot conces-
Voor het eerst in de geschie
denis en niet in overeen
stemming met het akkoord van
Oslo komt er nu een kleine
en licht bewapende groep inter
nationale waarnemers op de
Westelijke Jordaanoever. Verder
houdt Rabin niet langer vast
aan de doctrine dat pas na de
ondertekening van een over
eenkomst over Palestijns zelfbe
stuur met de uitvoering mag
worden begonnen.
zijn er in wezen van overtuigd
dat zij, als onderdrukten, recht
hebben op het uitvoeren van
terreuracties. Daarom tonen ze
weinig of geen schaamte en
weigert Arafat de aanslag in
Afula te veroordelen. Het PLO-
dagblad Al-Quds al-Arabi
schreef gisteren over de aanslag:
„Als iemand schuld heeft dan is
het wel de Israëlische overheid,
die door de bezetting een jonge
Palestijn zo vertwijfeld, wraak
zuchtig en gewelddadig heeft
gemaakt dat hij bereid was
zichzelf te doden om een paar
Israëlische levens met zich mee
te nemen". De manier van ar
gumenteren doet sterk denken
aan de excuses van rechtsextre-
mistische Israëli's voor de actie
van Baruch Goldstein.
Het geweld van de afgelopen
maanden heeft het tempo van
het vredesproces opgevoerd.
Maar dat kan veranderen als de
situatie echt escaleert. In het
kabinet-Rabin heeft al één mi
nister gepleit voor het voorlopig
stopzetten van de onderhande
lingen en er kan op den duur
een situatie ontstaan waarin Ra
bin niet langer zal zijn opgewas
sen tegen de druk van de oppo
sitie.
Verdere escalatie van het ge
weld kan ook uitmonden in po
litieke moorden door desparate
Palestijnse of Israëlische extre
misten en ook in dat geval zijn
de gevolgen niet te overzien. Er
zijn dan ook vele en goede re
denen om vaart te zetten achter
het onderhandelingsproces.
Ryazan Een vrouw trekt in het dorpje Konstantinovo een slee met daarop een berg stro voor de enige koe die de familie bezit. Haar zoon probeert het karwei te vergemakkelijken. Op
het arme Russische platteland is het houden van dieren veelal de enige manier om te overleven. foto reuter vladimir cussev
De komst van de eerste Pales
tijnse politiemannen en de
snelle ontmanteling van militai
re installaties in de Gazastrook
en Jericho zijn er het bewijs
van. De schok in Israël en de
paar weken vertraging in de on
derhandelingen hebben Arafat
meer opgeleverd dan hij in het
normale overleg zou hebben
bereikt. De massamoord in He-
bron heeft het tempo van het
vredesproces dan ook eerder
versneld dan vertraagd.
Na de autobom-explosie in
Afula heeft de Israëlische rege
ring bekendgemaakt dat het
overleg in Cairo zonder vertra
ging zal worden voortgezet. Het
incident heeft de Israëlische on
derhandelaars alleen maar in de
kaart gespeeld. Een van de be
langrijkste twistpunten op dit
moment is de vrijlatjng van Pa
lestijnse gevangenen. De PLO
eist dat Israël alle tienduizend
gevangenen vrijlaat, dus ook de
aanhangers van groepen die
zich tegen het vredesproces ke
ren. Arafat wil zich immers met
het oog op zijn toekomstige po
sitie in de bezette gebieden
graag opwerpen als kampioen
van alle Palestijnen.
De Israëlische onderhande
laars betogen dat de amnestie
alleen moet gelden voor leden
van organisaties binnen de PLO
die bereid zijn in vrede met Is
raël te leven. De aanslag van
woensdag heeft ten overvloede
nog eens laten zien dat de Ha
rnas daartoe niet behoort. Dat
versterkt de Israëlische onder
handelingspositie, al zal het niet
leiden tot spectaculaire conces
sies aan Palestijnse kant.
De Palestijnse organisaties
Joodse kolonisten demonstreerden in Kiryat Arba, de grootste nederzetting op de Westelijke Jordaanoever,
tegen het vredesoverleg met de PLO. foto epa
THE INDEPENDENT
Toen de Argentijnse president
Carlos Menem vorig jaar okto
ber na een spoedoperatie bij
kwam uit de narcose, zong hij
eerst een tango voor zijn doch
ter. Ten minste, dat is wat hij
TV-verslaggevers vertelde vanaf
zijn ziekbed. Wat hij op dat mo
ment echt zei, kan volgens zijn
medewerkers 'het, beste in de
privé-sfeer worden gehouden'.
Het verhaal demonstreert in elk
geval dat zelfs in extreme situa
ties de president goed ih de ga
ten heeft wat zijn volk boeit.
Sinds Menem in 1989 tot pre
sident werd gekozen, heeft hij
zich op het standpunt gesteld
dat hij 'een project was voor de
lange termijn'. Hij had tijd no
dig, zo zei hij, voordat zijn eco
nomische hervormingen vruch
ten zouden afwerpen en hij be
gon al snel met voorbereidingen
om ook na de grondwettelijke
zesjarige ambtstermijn aan de
macht te blijven.
Morgen bereikt hij in het ver
wezenlijken van deze ambitie
een belangrijke mijlpaal. Argen
tinië moet 350 leden kiezen van
een constitutionele vergadering
die tot taak heeft de Grondwet
van 1853 te hervormen. De be
langrijkste taak wordt het wijzi
gen van de bepaling dat het
presidentschap slechts voor- de
duur van één periode van zes
De Argentijnse president Carlos Menem. foto afp daniel carcia
jaar kan worden uitgeoefend.
Een andere wijziging die is
voorgesteld, is het creëren van
de functie van premier. Dat
brengt een deel van de macht
terug naar het parlement en
verlicht de werkdruk van de
president.
Het is niet de eerste keer dat
de Argentijnse Grondwet wordt
gewijzigd. Menems voorganger,
Juan Domingo Peron, verander
de hem in 1949 om zijn herver
kiezing in 1952 mogelijk te ma
ken. Maar zijn hervormingen
werden ongedaan gemaakt
door de generaals die hem op
volgden.
Menems economische beleid
lijkt het tegenovergestelde van
de verzorgingsstaat die de op
richter van zijn Peronistische
Partij voorstond. Veel aanhan
gers van het Peronisme lijken
zich daarom van hem af te wen
den.
Maar Menem blijft populair
en heeft nieuwe aanhangers ge
kregen uit op het eerste gezicht
onwaarschijnlijke hoeken. De
traditionele elite van Argentinië,
die aanvankelijk hun neus op
haalde voor zijn afkomst zijn
vader was een Syrische immi
grant en zijn ordinaire stijl,
heeft nu bewondering voor hem
omdat hij heeft gezorgd voor
economische stabiliteit, iets dat
onbekend is voor een hele ge
neratie Argentijnen.
„Ik heb het Peronisme altijd
veracht", aldus Manuel de An-
chora, lid van een van de oudste
families van het land, een man
die de militaire dictatuur als
ambassadeur in Frankrijk heeft
gediend. „Maar ik moet het Me
nem nageven. Hij heeft dingen
bereikt die wij tijdens het mili
taire regime niet eens hadden
durven proberen."
Menem is op dit moment de
enige Peronistische kandidaat.
Hij heeft geen overtuigende ri
vaal binnen zijn partij. De
grondwettelijke hervormingen,
die in augustus moeten zijn ge
realiseerd, zullen daarom wel
doorgaan. Veel geschillen met
de oppositionele Radicale Partij
(RP) zijn vorig jaar november
tijdens overleg met de leider
van de RP, Raul Alfonsin, al be
sproken. Het belangrijkste re
sultaat was een overeenkomst
om de positie van de RP in het
Opperste Gerechtshof te ver
sterken. Dit om kritiek dat de
gerechtelijke macht wel erg
steunt op de Peronistische par
tij te weerleggen.
Menem mag hopen dat een
tweede presidentstermijn niet
lijkt op die van zijn voorganger.
Juan Perons tweede termijn was
teleurstellend. Hij werd be
stookt door economische pro
blemen, kreeg steeds minder
steun en werd uiteindelijk opzij
gezet door het leger.
VERTALING: LUUTJE NIEMANTSVERDRIET
TOKYO TERRY MCCARTHY
THE INDEPENDENT
„Ziet u deze beer hier? Hij is gedood om
dat iemand beweerde dat hij gevaarlijk
was", zegt Tatsuo Kawasaki, terwijl hij zich
over een foto buigt. „Weet u hoe gevaar
lijk? Hij had in het bos aan de bast van een
boom staan krabben." De foto toont vijf
jagers, die trots hun geweer vasthouden,
met aan hun voeten het lichaam van een
Japanse zwarte beer. De bek van het dier is
open en in de sneeuw heeft zich een rode
vlek verspreid.
De beer had geen enkele kans. De jagers,
die Kawasaki wel kent, zijn beroeps en wo
nen in de prefectuur Gifu in centraal-Ja-
pan. Ze schoten de beer aan het einde van
de winter, tijdens de winterslaap.
„Gewoonlijk weten zij waar de beren
overwinteren, sturen er honden heen en
schieten de beer als hij slaperig tevoor
schijn komt", aldus Kawasaki, docent mi
lieukunde aan de universiteit van Gifu.
De Japanse zwarte beer, of tsukinowagu-
ma, is een bedreigde diersoort en interna
tionaal als zodanig erkend. Naar schatting
zijn er nog tienduizend over in Japan
nog maar de helft van tien jaar geleden. In
de Conventie over de Internationale Han
del in Bedreigde Diersoorten (Cites) staat
de Japanse zwarte beer genoepid in dat
deel dat is gereserveerd voor die soorten
die het meest met uitsterven worden be
dreigd. Alle handel in de soorten die in dat
deel worden genoemd, is verboden.
Maar Cites bestrijkt alleen internationale
handel. In Japan bestaat geen wet die de
zwarte beer beschermt. Zij mogen door ja
gers tijdens het jachtseizoen van 15 no
vember tot 15 februari worden geschoten.
En als de gouverneur van de prefectuur er
van kan worden overtuigd dat de beer een
bedreiging, of zelfs maar in potentie een
bedreiging, betekent voor de mens, dan
kan de beer het hele jaar door worden ge
schoten.
„Volgens de formele procedure moet de
gouverneur jagers vragen een 'gevaarlijke'
beer te doden. Maar in feite benaderen de
jagers de gouverneur het eerst." De reden
daarvoor, zo legt Kawasaki uit, is de gal
van de beer: „Een gram beregal is net zó
veel waard als een gram goud."
„Het is een zeer vreemd systeemaldus
Hisako Kiyono van de Japanse afdeling van
de milieugroep Traffic. „De internationale
handel van produkten van de zwarte beer
is verboden, maar deze beer wordt niet be
schermd door de Japanse binnenlandse
wetgeving. En de regering doet geen on
derzoek naar de aantallen zwarte beren die
nog over zijn.
Beregal wordt door de Japanners, Chine
zen en Koreanen al lang gekoesterd als
medicijn tegen long- en leverziekten en
maagpijnen. Gedroogd en in poedervorm
is het een veelgevraagd artikel in de tradi
tionele apotheken, samen met hoorn van
de neushoorn, tijgerpenis en verschillende
soorten slangebloed. Maar net als met de
neushoorn en de tijger, kan de aanvoer
van beren niet aan de vraag voldoen.
„Gifu bestond voor 84 procent uit bos en
was vroeger de belangrijkste woonplaats
van de zwarte beren", aldus Kawasaki, die
eveneens president is van de Maatschappij
voor Onderzoek naar Zoogdieren in Gifu
en onlangs een boek heeft geschreven over
het lot van de Japanse zwarte beer. „Maar
door de ontbossing, de aanleg van wegen
en golfbanen en door de voortdurende
jacht door beroepsjagers, holt het aantal
beren achteruit."
Hij schat dat er nog maar zeshonderd
zwarte beren over zijn in de bergen en
wouden van Gifu. „Dat komt in de buurt
van de gevarengrens: als dat veel minder
wordt, zijn de beren niet meer in staat over
zo'n grote afstand partners te vinden en
zullen ze uitsterven."
Op het zuidelijke eiland Kyushu zijn de
zwarte beren al uitgestorven en op het
kleinere eiland Shikoku zijn er nog maar
vijf of zes. De enige manier waarop ze vol
gens Kawasaki kunnen worden be
schermd, is ze tot nationaal monument
verklaren, net als de otter, de wilde kat en
sommige hertesoorten.
De zwarte beer, zo benadrukt Kawasaki,
is geen gevaar voor de mens. Hij weegt ge
middeld tachtig kilo en loopt in het bos
eerder weg dan dat hij iemand zal aanval
len.
Anders dan zijn neef de bruine beer, die
alleen nog voorkomt op het noordelijke ei
land Hokkaido en verwant is aan de Ame
rikaanse grizzly, eet de zwarte beer geen
zoogdieren. Zijn dieet is voornamelijk ve
getarisch wortels, stengels en noten
aangevuld met wat insecten en zoetwater-
krabben en, als hij het kan vinden, honing.
„Dat is het enige wat waar is: ze zijn gek op
honing", aldus Kawasaki.
VERTALING:LUUTJE NIEMANTSVERDRIET
