Belgische blauwhelmen vermoord in Rwanda Buitenland 'Onkreukbare' struikelt zelf over corruptie Prille liefde Snel VN-troepen naar moslim-enclave Gorazde Suriname verder zonder steun van Nederland Voorlopig geen Duitse wapens naar Turkije Harnas kondigt nieuwe aanslagen in Israël aan Mond- en tandverzorging in Spanje op laag pitje Verwarring rond decreet Jeltsin over militaire bases Invoering ECU historische klus van enorme omvang 6 VRIJDAG 8 APRIL 1994 Schönhuber wordt niet vervolgd landshut» De Duitse justitie ziet af van strafvervolging van Franz Schönhuber, leider van de extreemrechtse Republikaner. De oud-SS'er had de leider van de Duitse joden, Ignaz Bubis, de 'ergste volksmenner' genoemd. De openbare aanklager in het Beierse Landshut beschouwt dat niet als volksophitsing, omdat de uitlating niet was gericht tegen een hele bevolkingsgroep maar tegen een privépersoon. 400.000 Haïtianen ondergedoken Caracas Het regime van generaal Cerdras heeft 400.000 Haïtia nen gedwongen in eigen land onder te duiken. Dat heeft minis ter van buitenlandse zaken in ballingschap, Claudette Werleigh, gisteren in de Venezolaanse hoofdstad Caracas gezegd. Ze zei verder dat sinds de val van president Aristide in september 1991 meer dan vijfduizend politieke moorden zijn gepleegd en ne gentigduizend mensen het land hebben verlaten. Onderzoek naar nieuwe Concorde parus Het Franse Aerospatiale, British Aerospace en het Duitse Dasa hebben gisteren laten weten gezamenlijk onderzoek te doen naar een nieuw supersonisch verkeersvliegtuig, dat de ver ouderde Concorde moet vervangen. Het onderzoek zal jaren gaan duren. De kosten zullen over de drie partners worden ver deeld. Oostenrijks EU-referendum op 12 juni wenen De Oostenrijkers zullen zich op 12 juni in een referen dum kunnen uitspreken over toetreding tot de Europese Unie. Dat zei kanselier Vranitzky gisteren. Het referendum valt samen met de verkiezingen in de bestaande EU-landen voor het Eu ropese Parlement. Oostenrijk streeft ernaar op 1 januari 1995 toe te treden tot de Europese Unie. Oude granaat doodt Oekraïnse kinderen moskou In het Oekraïnse Sjepetovka zijn vier kinderen omge komen toen zij een granaat uit de Tweede Wereldoorlog op een vuur hadden gegooid. De kinderen hadden de blindganger ge vonden in een berg aarde die bij de binnentuin van een flatcom plex was gestort. Polen vraagt lidmaatschap EU aan warschau Polen heeft vandaag het lidmaatschap van de Eu ropese Unie aangevraagd. Na Hongarije, vorige week, is Polen het tweede voormalige communistische land in Oost-Europa dat het lidmaatschap aanvraagt. Zeventig procent van de Polen is voor toetreding. 'Nederlandse' drugsmokkelaar is Duitser bangkok Een man die gisteren met zeven kilo heroïne werd aangehouden op het vliegveld van de Thaise hoofdstad Bangkok blijkt een Duitser en geen Nederlander te zijn. Het Nederlandse paspoort dat de 48-jarige man bij zich droeg, bleek vals. De man werd aangehouden na een tip van de Amerikaanse narcoticapo- litie DEA. Grieken verwerpen EU-ultimatum athene Griekenland heeft gisteren gezegd niet te zullen toege ven aan het ultimatum van de Europese Unie om het embargo tegen het buurland Macedonië op te heffen. De Grieken hebben tot volgende week woensdag de tijd de strafmaatregelen op te heffen. Daarna stapt de EU naar het Europese Hof van Justitie. Chaos bibliotheek na radiostunt fort worth Om het lezen te bevorderen, had een discjockey van Radio KYNG-FM gezegd dat hij tien duizend dollar had verstopt tussen de boeken in de open bare bibliotheek van de stad Fort Worth in Texas. De luiste raars stroomden vervolgens bij honderden toe en trokken in hun jacht naar het geld dui- PORTRET: MORIHIRO HOSOKAWA nen die partij. Maar al snel kwam Hosokawa in moeilijkheden. Begin dit jaar slaagde hij er slechts op het nip pertje in zijn coalitieregering te redden. De steun van de LDP voor zijn beleid betekende ech ter dat hij zwaar moest inboe ten op de strenge hervormings plannen. Dezelfde LDP weiger de vervolgens een cruciaal par- lementsdebat over de begroting aan te gaan, voordat de be schuldigingen van vermeende financiële transacties aan het adres van de De hervormingsgezinde pre mier Morihiro Hosokawa bleek uiteindelijk geen uitzondering op de Japanse regel dat de poli tiek van corruptie en schanda len aan elkaar hangt. Al bij zijn aantreden in augustus vorig jaar gaf hij toe geld te hebben aan genomen van de transporton derneming Sagawa Kyubin. Dat schaadde toen nog niet zijn imago van een man die een ein de zou maken aan de jarenlan ge traditie van corruptie, schan dalen en handjeklap in de twee de industriële wege ver meende finan ciële schanda len. Met twee leningen die hij in de jaren tachtig accep teerde leek weliswaar niet veel mis te zijn, maar hij moest toege ven onlangs te hebben ont dekt dat er onduidelijkheden bestonden over de manier waarop een 'oude vriend' zijn fondsen beheerde. De 'onkreukbare', zoals Hoso kawa werd genoemd, kreeg in augustus vorig jaar het vertrou wen van zeven oppositiepartij en. Samen vormden ze een front tegen de Liberaal-Demo cratische Partij (LDP) die Japan 38 jaar had geregeerd. De nieu we regeringsleider had zelf ooit de LDP de rug toegekeerd uit onvrede met de corruptie bin- dalen. Hosokawa was niet de eerste re geringsleider in zijn familie. Zijn grootvader, prins Fumimaro Konoe, leidde drie regeringen tussen 1937 en 1941. Konoe trachtte de oorlog met de VS te voorkomen, maar is uiteindelijk de geschiedenisboekjes inge gaan als een zwakke leider die er niet in slaagde de militaristen in toom te houden. Nadat een geallieerde rechtbank hem had aangeklaagd als oorlogsmisda diger pleegde Konoe zelfmoord. Situatie in hoofdstad Kigali chaotisch en gespannen Tien Belgische soldaten van het VN-vredesleger in Rwanda zijn gisteren doodgeschoten door de Presiden tiële Garde toen zij de wrakstukken van het woensdag met de presidenten van Rwanda en Burundi verongeluk te vliegtuig wilden inspecteren. De Rwandese premier Uwilingly Ny Amana en tientallen burgers ondergingen hetzelfde lot. Twee Belgen worden nog vermist. In de hoofdstad Kigali werd vanmorgen opnieuw hevig ge vochten. het internationale vliegveld te heropenen zodat buitenlanders eventueel kunnen worden geë vacueerd. Frankrijk overweegt al een evacuatieplan om de zes honderd in Rwanda verblijven de Fransen in veiligheid te brengen. Vanmorgen was de situatie in Kigali nog steeds chaotisch en l-brussel .gpd-ap De VN-veiligheidsraad heeft de moorden op de VN-troepen veroordeeld en overweegt zijn vredesrol in Rwanda te herzien. De VN hebben het Rwandese leger bovendien opgeroepen zo spoedig mogelijk de orde in de hoofdstad Kigali te herstellen en gespannen. Het bleef ook on duidelijk wie de macht op dit moment in handen heeft. Even als gisteren waren in de stad de hele morgen geweervuur en ex plosies te horen. De dreiging van een nieuwe burgeroorlog wordt ondertus sen alsmaar groter, nu duizen den troepen van het Rwandees Patriottisch Front (RPF) hun stellingen in het noorden heb ben verlaten en oprukken naar de hoofdstad. Over de oorzaken van het vliegtuigongeluk van woensdag tast nog iedereen in het duister. Was het een onge luk of een zorgvuldig geplande en geslaagde moordaanslag op met name Rwanda's president Juvénal Habyarimana. Wat dat laatste betreft werd in eerste in stantie het RPF als schuldige aangewezen. Om hun machts basis uit te bouwen zouden voormalige rebellen er daarom alles aan gelegen zijn om Haby- orgoed uit de weg te België heeft geschokt gerea geerd op de dood van de tien Belgische blauwhelmen. Pre mier Dehaene, die op vakantie is op Malta, en minister Claes van buitenlandse zaken, die in Roemenië op bezoek is, keren vandaag voortijdig naar Brussel terug voor spoedberaad. Onder meer zal worden besloten of de ruim vijftienhonderd Belgen, die in Rwanda wonen, moeten worden geëvacueerd. België zou niet overwegen om ook zijn blauwhelmen terug te trekken. De Amerikaanse minister Christopher (bui tenlandse zaken) hoopt dat snel VN-troe pen worden gestationeerd in het door Ser viërs belegerde Gorazde. De blauwhelmen in de belaagde moslim-enclave zouden vol gens hem de basis kunnen leggen voor ac ties van de NAVO tegen de Servische aan vallers. De Britse en Franse eenheden zouden de Oekraïners moeten helpen bij het bescher men van de 65.000 inwoners van de stad. „Het plan wordt versneld uitgevoerd", zo meldde een hoge Amerikaanse functionaris. Hij waarschuwde dat het nog niet duidelijk is of de Serviërs de eenheden in Gorazde toelaten. Nationaal veiligheidsadviseur Anthony Lake benadrukte gisteren nog eens dat de eenheden worden beschermd door NAVO- vliegtuigen. „Wij moeten aan de Serviërs en de Serviërs in Bosnië duidelijk maken dat de kosten van aanhoudend verzet zeer hoog zijn." De Serviërs hebben gisteren tientallen granaten afgevuurd op twee voorsteden van Gorazde. Radio Sarajevo sprak van 'een van de moeilijkste dagen' sinds de Serviërs vori ge week de aanval op deze moslim-enclave inzetten. Het Servische offensief heeft tot dusver aan 76 mensen het leven gekost. De moslims hebben gisteren eenzijdig een bestand van 24 uur afgekondigd in Bos- nië-Hercegovina. De Bosnische president Izetbegovic gaf zijn militaire bevelhebbers opdracht het staakt-het-vuren af te kondi gen 'om voorwaarden te scheppen voor be sprekingen met het leger van de Bosnische Serviërs'. De moslims in Bosnië zeiden aanvanke lijk alleen te willen onderhandelen met de Serviërs als die hun aanvallen op de mos lim-enclaves Gorazde en Bihac stopzetten. Zij weigerden deel te nemen aan overleg met de Serviërs over een algeheel bestand in Bosnië. zenden boeken van de planken en scheurden ze aan flarden. De discjockey had de biblio theek niet om toestemming gevraagd. „Het was plotseling in hem opgekomen, en nor maal gesproken komen maar dertig tot veertig mensen op zijn oproep af', aldus pro grammaleider Dan Pearman. Het radiostation zal alle scha de vergoeden. Bij een reeks explosies in een wapenopslagplaats in de Kroatische hoofdstad Zagreb zijn gisteren acht mensen gewond geraakt en zeker tien hui zen verwoest. De meeste werknemers van het depot zijn geëvacueerd, maar er wordt nog een aantal vermist. De opslagplaats is het grootste wa pendepot van het Kroatische leger en bevat onder andere wapens van het 'Joegoslavische' leger dat zich na de zes maanden durende Servisch- Kroatische oorlog in 1991 terugtrok. foto reuter jura nanook PARAMARIBO Suriname zal eventueel een bij gesteld Structureel Aanpas singsprogramma (SAP) verder uitvoeren als Nederland geen geld uittrekt voor financiële on dersteuning. Dat staat in een di plomatieke nota die gisteravond aan de Nederlandse regering is verstuurd. De Surinaamse overheid be treurt dat ze deze conclusie moet trekken, maar hoopt dat de samenwerking op andere terreinen dan het economische saneringsprogramma niet wordt vertraagd. De nota is het antwoord op een regeling die Suriname met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) sloot. Dit gebeurde drie weken geleden in New York nadat Suriname hervatting van de Nederlandse steun aan het SAP in het vooruitzicht was ge steld, indien Suriname het IMF als rapporteur en adviseur na mens Nederland accepteerde. Minister Pronk (ontwikke lingssamenwerking) liet even wel bij de besprekingen in New York weten dat Nederland pas in juli bereid is een beslissing te nemen. Hij laat dit afhangen van de rapportage van het IMF. De Duitse regering heeft haar militaire leveranties aan Turkije voorlopig stopgezet. Aanleiding voor de opschorting zijn de aan houdende berichten dat Turkije de wapens inzet in de strijd te gen de Koerden in het zuidoos ten van het land. De eerste leverantie die is op geschort, betreft vizieren en re serve-onderdelen die als NAVO- hulp op 15 april zouden worden overgedragen. Tot de Duitse NAVO-leveranties dit jaar aan Turkije zouden volgens de oor spronkelijke plannen ook zes tien F-4-F-straaljagers behoren. Turkije heeft onthutst gerea geerd op het Duitse besluit. Vol gens Ankara komt de opschor ting neer op een 'indirecte aan- linum Aan dit ooiveerspaartje zijn de lentegevoelens niet voorbij ge gaan. Samen met zo'n twintig andere gevederde stellen nestelen zij in Linum, in de buurt van de Berlijn. foto reuter luu schmidt 'Geheime contacten tussen Israël en Irak TEL AVIV AD BLOEMENDAAL CORRESPONDENT De radicale islamitische Ha- mas-organisatie heeft aange kondigd dat ze de komende week nog vier gewelddadige ac ties zal uitvoeren in Israël en de bezette gebieden. De aanslag van afgelopen woensdag in Afu- la was volgens Harnas de eerste van vijf in antwoord op de mas samoord in Hebron door de Is raëlische kolonist Baruch Gold stein. De Israëlische regering heeft gisteren besloten de Wes telijke Jordaanoever en de Ga- zastrook voor onbepaalde tijd af te sluiten. Oost-Jeruzalem is daardoor onbereikbaar gewor den voor Palestijnen in de rest van de bezette gebieden. Vol gens de Israëlische media zullen de bezette gebieden tot 14 april, de viering van de Israëlische on afhankelijkheid, gesloten blij- In een verklaring roept Ha rnas de kolonisten op de bezette gebieden onmiddellijk te verla ten omdat 'hun huizen zullen worden getroffen door de raket ten waarmee God ons onlangs heeft gezegend'. PLO-leider Arafat krijgt de belofte dat Ha rnas hem als leider zal erkennen als hij bereid is het vredesover leg met Israël een jaar lang te staken. Israël en Irak hebben in het geheim besprekingen gevoerd over uitbreiding van het vredes proces in het Midden-Oosten. Dat zegt het Britse blad The Economist. Het Israëlische mi nisterie van buitenlandse zaken heeft het bericht ontkend. barcelona «ruud de v correspondent Een op de vijf Spanjaarden poetst nooit zijn tanden en slechts twintig procent brengt eens per jaar een bezoek aan de tandarts. Over de hele Europese Unie ligt dat op zestig procent. Het aantal Spanjaarden dat regelmatig een tandarts consul teert, is de laatste twee jaar om Financiële redenen afgenomen. Gebitsverzorging is in Spanje niet opgenomen in het zieken fonds of in de pakketten van de particuliere verzekeraars en moet dus altijd uit eigen zak worden betaald. Deze ook in Spanje als schok kend ervaren gegevens werden gisteren gepubliceerd door de Algemene Raad van Colleges van Tandartsen en Mondhygië nisten. De publikatie viel samen met de Werelddag voor de Ge zondheid, die dit jaar met de leus 'Je glimlach weespiegelt je gezondheid' in het teken staat van de mond- en tandverzor ging- De belangrijkste oorzaak voor de slechte staat van de Spaanse gebitten naast het niet-poet- sen en het links laten liggen van de tandartsen is de hoge sui ker- en snoep-consumptie. Al van jongst af aan krijgen de kin deren enorme hoeveelheden snoep en zoetigheid te verwer ken en dat verandert niet als ze ouder worden. De geringe belangstelling van Spanjaarden voor hun gebit weerspiegelt zich ook in het aantal tandartsen en de geringe kwaliteit van de opleidingen. Op veertig miljoen Spanjaarden zijn er niet meer dan tiendui zend tandartsen. MOSKOU .Rtr-AFP De Turkse minister Cetin (buitenlandse zaken) betoogde in een telefoongesprek met zijn Duitse ambtgenoot Kinkel dat Turkije zich met alle middelen zal verzetten tegen het 'terroris me'. De bewindsman verzeker de de Duitse regering tevens dat in het zuidoos-Turkije 'geen en kele tank van Duitse herkomst' is ingezet. Rond de order van president Jeltsin dat Rusland dertig mili taire bases moet vestigen in GOS-staten en de Baltische re publieken is gisteren grote ver warring ontstaan in Moskou. Of het, gezien de woede in onder andere Letland, een rookgordijn betrof of een 'technische fout', feit is dat verscheidene minis- brussel leo maat De Europese Commissie (het dagelijks bestuur van de Europese Unie) is driftig op zoek naar deskundigen, die in een halfjaar tijd een zinnig rapport kunnen maken over de technische moeilijkheden die het omschakelen van verschillende munteenheden naar een gezamenlij ke Europese munt met zich meebrengt. Die technische problemen zijn legio en het is kort dag. De gezamenlij ke Europese munt moet er immers het liefst in 1997 of uiterlijk in 1999 komen. De groep deskundigen moet zich buigen over uiteenlo pende onderwerpen als de wettelijke aspecten van de Qmschakeling, het ontwerp, de produktie en distributie van munten en bankbiljetten en de gevolgen voor on der andere de bankwereld, de consumenten, het mid den- en kleinbedrijf. Past de ECU straks wel in een flip perkast, een parkeerautomaat of telefooncel? Wie mag de munten en biljetten produceren? Hoe gaat de munteenheid heten? Wat is de wettelijke status van contracten, afgesloten in een nationale munteenheid, als deze is verdrongen door de ECU? Zal de midden stand de omschakeling niet misbruiken voor stiekeme prijsopdrijving? De wellicht belangrijkste vraag die de experts krijgen voorgeschoteld is de manier waarop de Europese munt moet worden ingevoerd. In een memorandum van het directoraat-generaal voor economische en financiële zaken van de Europese Commissie worden alvast enke le scenario's geschetst: De invoering kan met een 'Grote Knal' gebeuren. Alle betaalmiddelen worden in een korte periode (een week tot hooguit twee maanden) vervangen door ECU's. Prij zen in winkels, restaurants en noem maar op worden onmiddellijk uitgedrukt in de nieuwe munteenheid. Al le bestaande geldautomaten moeten in de kortst moge lijke tijd worden aangepast. De geleidelijke benadering. ECU-biljetten en -munten zouden vooreen bepaalde, relatief lange tijd (enkele maanden tot twee jaar) naast elkaar bestaan als wettig betaalmiddel. Dat geeft de gebruiker tijd om aan de ECU te wennen en ook meer tijd om machines en com puters om te schakelen. Ook een tussenvorm lijkt mogelijk. De ECU wordt ge bruikt voor alle betalingen in sleutelsectoren van de economie, terwijl in het midden- en kleinbedrijf het ge bruik van de nationale munt wordt gehandhaafd. De invoering van de ECU in de consumentensector zou dan geleidelijk kunnen en samenhangen met economi sche behoefte en technische mogelijkheden. De geleidelijke benadering heeft volgens het memoran dum echter ook belangrijke nadelerf. De kosten van aanpassing zullen in totaal hoger zijn en de praktische problemen, waaronder het risico van fraude, groter. De deskundigen zullen er dus een hele kluif aan heb ben. Maar ze kunnen in de leer gaan bij de Britten, hoe wel die zelf niets van een ECU willen weten. In het Ver enigd Koninkrijk werd in 1961 een onderzoekscommis sie ingesteld voor de invoering van het decimale munt stelsel. Het duurde vervolgens tien jaar voordat in 1971 het de cimale stelsel een einde maakte aan de sixpence. De operatie was beduidend minder complex dan de invoe ring van de ECU. Het Britse pond bleef gewoon be staan, alleen de munten moesten worden vervangen. Een ander leerzaam voorbeeld biedt de Duitse hereni ging, waarbij in een paar maanden tijd de Duitse Mark in de voormalige DDR werd ingevoerd. Daarbij moest een geheel nieuw bankwezen worden opgezet, dat in de socialistische heilstaat ontbrak. Ondanks deze leer zame voorbeelden zal de daadwerkelijke invoering van een gezamenlijke Europese munt een historische klus van gigantische omvang zijn. Bovendien kan niemand voorspellen hoeveel tijd ermee zal zijn gemoeid. ters zeiden niet op de hoogte te zijn van het decreet. Als blijk van de grote verwar ring in het Kremlin sprak minis ter Kozyrev (buitenlandse za ken) tegen iets te weten van de verklaring. In het presidentiële decreet stond dat zowel het mi nisterie van defensie als dat van buitenlandse zaken was betrok ken bij het opstellen ervan. „Wij weten niet waar deze or der vandaan komt of wie ermee heeft ingestemd", zei Kozyrev tegenover het persbureau Inter fax. „Zowel diplomaten als het leger staan met open mond." De minister was zo verbijsterd dat hij de verklaring eerst als een vervalsing afdeed en als een poging om de ministeries en het Kremlin tegen elkaar uit te spe len. Jeltsins woordvoerder Kostik ov zei gisteren echter dat de verwijzing naar een Russische basis in Letlahd een fout was geweest. De president had al leen willen verwijzen naar het radarstation Skrunda, dat al valt onder een bilateraal vierjarig contract. De Russische ambassadeur in Riga, Rannich, heeft formeel zijn verontschuldigingen aange boden bij de Letse regering en zei eventuele schade in de bila terale betrekkingen te betreu ren. Hij zei verrast te zijn over het feit dat het Letse ministerie van buitenlandse zaken eerder op de hoogte was van Jeltsins decreet dan het Russische mi nisterie van buitenlandse zaken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 7