V-raad
oproep
doet nieuwe
Noord-Korea
Buthelezi woedend over
uitroepen noodtoestand
Buitenland
'VN en VS ook schuldig
aan geweld in Somalië'
Grieks protest tegen druk van EU
Balladur wijkt steeds voor gewelddadig verzet
Kazachstan pleit voor nauwere banden in GOS
VRIJDAG 1 APRIL 1994
Hapjes voor de giraffes
san Diego De Amerikaanse president Clinton geniet deze week
met zijn gezin van een zonvakantie in het zuiden van California.
Gisteren bezocht Clinton met zijn dochter Chelsea een wildpark
even buiten San Diego. Dit weekeinde is de president in Char
lotte (North Carolina) om het basketbalteam van de universiteit
van Arkansas aan te moedigen tijdens de 'Final Four' de fina
leronde van het nationaal kampioenschap. foto reuter
scott applewhite
Olievlek in Golf van Oman
Dubai Bij een aanvaring tussen twee olietankers is 7.000 ton olie
in de Golf van Oman gestroomd. Volgens de autoriteiten bestaat
vooralsnog geen gevaar dat de olie aanspoelt op de kusten. De
aanvaring vond plaats op ongeveer tien kilometer uit de kust
van de Verenigde Arabische Emiraten bij de ingang van de
Straat van Hormoez.
Rusland schort partnerschap op
moskou Rusland wil pas over zes tot zeven maanden een be
sluit nemen over toetreding tot het partnerschap voor de vrede,
een samenwerkingsverband met de NAVO. De opschorting is
nodig voor het verduidelijken van enkele voorwaarden voor de
geplande samenwerking. De NAVO is verrast door het uitstel.
President Algerije had contact met FIS
algiers De Algerijnse president Zeroua! heeft voor zijn ambts
aanvaarding begin dit jaar contacten onderhouden met het ver
boden islamitische fundamentalistische FIS. Tijdens de gesprek
ken beloofde het FIS zich in te zetten om een einde te maken
aan de terreur. Het FIS hield zich echter niet aan de afspraken,
aldus een van Zerouals woordvoerders.
Onderzoek naar stralingsproeven
sydney Australië heeft een onderzoek gelast naar stralingsexpe-'
rimenten waaraan in de jaren vijftig en zestig honderden men
sen zijn blootgesteld. Het onderzoek wordt ingesteld naar aan
leiding van berichten in de krant The Age, die meldde dat zie
kenhuispatiënten aan experimenten zijn onderworpen toen de
geneeskunst voor het eerst met radioactieve medicijnen ging
werken.
Naakt zonnen Florida toch niet zo taboe
Tallahassee Het zonnige Florida lijkt voorlopig behouden
te blijven als paradijs voor degenen die naakt van de zon willen
genieten. Een eerder ingediend wetsvoorstel dat de toch al
strenge wetgeving op naaktheid in Florida nog strenger zou ma
ken, is deze week afgewezen.
Gewonden bij metro-ongelukken Moskou
moskou Zeker twintig mensen zijn gewond geraakt bij twee on
gelukken binnen 24 uur in de ondergrondse van Moskou. Gis
terochtend botste een metro op een stilstaande trein in het sta
tion Petrovsko-Rasoemovskaja in het noorden van de Russische
hoofdstad. De avond daarvoor was op dezelfde lijn een trein te
gen twee afgekoppelde wagons gereden.
Winst van Renault keldert
parijs Het Franse Renault heeft gisteren bekend gemaakt dat de
winst in 1993 met 81 procent is gedaald ten opzichte van 1992
en niet verder kwam dan 1,07 miljard franc (350 miljoen gul
den). Toch waren de cijfers een stuk beter dan analisten hadden
voorspeld. De financiële waarnemers hadden gerekend op een
winst van 300 tot 800 miljoen franc.
Unprofor-mandaat weer verlengd
new york» De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft
gisteren het mandaat van de VN-vredesmacht in voormalig Joe
goslavië (Unprofor) met zes maanden verlengd. De raad ging ak
koord met de zending van slechts 3.700 extra militairen en advi
seurs naar het gebied. De resolutie vraagt tevens de NAVO be
scherming vanuit de lucht te geven voor de VN-militairen in
Kroatië. Tot nu toe strekt de NAVO-paraplu zich alleen uit tot
Bosnië.
Conferentie over veiligheid Tsjernobyl
wenen Oekraïne heeft ingestemd met een voorstel van het In
ternationale Atoomagentschap (IAEA) om medio april in Wenen
een spoedconferentie te houden naar aanleiding van ernstige
veiligheidsproblemen in de kerncentrale Tsjernobyl. Inspecteurs
van het bureau hebben tijdens hun bezoek aan de installatie on
der andere vastgesteld dat de veiligheidskoepel om het reactor-
blok vier, dat in 1986 ontplofte, op instorten staat.
Concrete dreigementen achterwege gelaten
washington hans de bruun
De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft Noord-
Korea afgelopen nacht opgeroepen de nucleaire installa
ties van het land open te stellen voor internationale con
trole. Hoewel in een verklaring werd gezinspeeld op ver
dere maatregelen, liet de Veiligheidsraad concrete drei
gementen achterwege.
Veiligheidsraad, de Franse am
bassadeur Merimée. Die verkla
ring werd unaniem aanvaard.
De VS en Zuid-Korea toonden
zich daar tevreden mee. Een
woordvoerder van het Witte
Huis zei dat in elk geval is be
reikt dat China, de enige bond
genoot van Noord-Korea, zich
nu ook aansluit bij de VN-eis
dat de Noordkoreaanse atoom
installaties moeten worden ge
ïnspecteerd door het Internatio
naal Atoomagentschap (IAEA).
washington hans de bruun
correspondent
De Verenigde Staten hadden
om een resolutie gevraagd
waarin Noord-Korea zou wor
den veroordeeld. Die stuitte
echter op onoverkomelijke be
zwaren van China, dat een veto
recht -in de Veiligheidsraad
heeft. Na lang onderhandelen
legde Amerika zich daarom
neer bij een niet-bindende ver
klaring var
Noord-Korea, dat ervan wordt
verdacht te werken aan een
atoombom, heeft tot nog toe al
le inspecties gedwarsboomd.
De VS dringen al lang aan op
economische sancties om
Noord-Korea op de knieën te
dwingen. Maar in Washington
werd gezegd dat het beter is een
vage verklaring te hebben die
door alle vijftien leden van de
Veiligheidsraad wordt gesteund,
dan een resolutie die door Chi
na wordt geblokkeerd. Boven
dien wordt in de verklaring de
mogelijkheid van verdere stap
pen, waaronder sancties, open
gehouden.
Volgens een regeringswoord
voerder in Pyongyang is Noord-
Korea bereid weer aan de on
derhandelingstafel te gaan zit
ten, mits de VS hun druk ver
minderen. Of de VS daar op in
gaan is onduidelijk. Feit is dat
de Amerikanen zich in elk geval
voorbereiden op versterking
van hun militaire aanwezigheid
in Zuid-Korea.
Amerika heeft 37.000 soldaten
in Zuid-Korea. Op het ministe
rie van defensie worden volgens
minister Perry plannen gemaakt
om dat aantal uit te breiden en
zwaardere wapens in Zuid-Ko
rea te stationeren. President
Clinton besloot twee weken ge
leden enkele batterijen Patriot-
luchtafweerraketten naar Zuid-
Korea te sturen, nadat Seoul
daarom had gevraagd.
De Verenigde Staten en de Ver
enigde Naties zijn net zo ver
antwoordelijk voor het uit de
hand gelopen geweld in Soma
lië als de rebellen van generaal
Aideed. De militairen zagen
hun optreden eerder als een
militaire operatie dan als een
humanitaire hulpoperatie.
Dat staat in een rapport dat op
verzoek van de VN-Veiligheids-
raad is opgesteld door een com
missie van drie onafhankelijke
deskundigen. De commissie be
kritiseert de VS, omdat hun
eenheden niet onder VN-bevel
optraden en op eigen houtje
overgingen tot acties.
Het rapport, dat The Was
hington Post gisteren publiceer
de, geeft ook Aideed een veeg
uit de pan voor het dwarsbo
men van de VN-missie, maar de
meeste kritiek komt toch neer
op de VS en de VN. De
sie werd op Amerikaan
ingesteld na de gevechten van
begin oktober vorig jaar in de
Somalische hoofdstad Mogadis
hu, waarbij achttien Ameri
kaanse soldaten omkwamen.
De VN-operatie was aanvan
kelijk opgezet om de voedsel
voorziening van de door burge
roorlog getroffen bevolking van
Somalië te verzekeren. Maar de
operatie liep uit de hand toen
.Amerikaanse en later ook ande
re VN-eenheden begonnen
jacht te maken op generaal Ai
deed, nadat diens eenheden in
juni Pakistaanse blauwhelmen
in een hinderlaag hadden gelokt
en gedood.
Eind vorig jaar werd die jacht
gestaakt en werd zelfs met Ai
deed over een vredesregeling
onderhandeld. Inmiddels waren
doorliet VN-optreden tientallen
doden gevallen onder de Soma
lische bevolking.
Beloning voor
tips over
DDR-kapitaal
berlun hans hoogenduk
correspondent
Een gouden paasei. Daarnaar
zijn de veelal armlastige inwo
ners van de voormalige DDR
vanaf vandaag op zoek. De re
gering in Bonn looft via adver
tenties in Duitse kranten een
beloning uit van maximaal vijf
miljoen D-mark voor de beslis
sende tip over de honderden
miljoenen van de vroegere
DDR-heersers.
Volgens het boulevardblad
Bild hebben vroegere DDR-
functionarissen, de Stasi uiter
aard voorop, in de laatste
maanden van het communisti
sche regime geprobeerd miljar
den door te sluizen naar buiten
landse bankrekeningen. Goud
zou per ton sterk onder de prijs
zijn aangeboden.
De Treuhand, de instelling
die is belast met het saneren en
privatiseren van het vroegere
Oostduitse staatsbezit, is daar
om met de ongebruikelijke ad
vertentiecampagne begonnen.
Tipgevers mogen anoniem blij
ven. De Treuhand speculeert er
op dat zogenaamde kleine vis
sen met een belastingvrije belo
ning van miljoenen in het voor
uitzicht bereid zijn de ere-code
te verbreken.
De man die alles zou kunnen
vertellen, is de vroegere Stasi
kolonel en staatssecretaris be-
lasj met de zorg voor buiten
landse valuta Alexander
Schalck-Golodkowski. Maar hij
zwijgt en zal met geen zeven
tangen tot praten te bewegen
zijn, indien de Duitse contra
spionage dat al zou willen.
Schalck weet gewoon te veel,
ook over de contacten van
Westduitse toppolitici met de
vroegere Oostduitse heersers.
Thessaloniki Meer dan een miljoen Grieken
zijn gisteren in Thessaloniki de straat op ge
gaan uit protest tegen de Europese druk om
het handelsembargo tegen Macedonië op te
heffen. De demonstranten voerden een zee
aan blauwwitte Griekse vlaggen mee. Ze rie
pen leuzen als 'Macedonië is Grieks en Grieks
alleen' en 'Alleen wij zijn de echte Macedo-
De Europese Unie dreigde vorige week Grie
kenland voor het Europese hof te dagen we
gens het embargo tegen de voormalige Joego
slavische deelrepubliek Macedonië. Athene
eist dat de republiek een andere naam aan
neemt (Macedonië is ook de naam van de
noordelijke provincie van Griekenland) en zijn
Grondwet en vlag verandert. foto epa
Felle reacties
op uitspraken
Desi Bouterse
paramaribo
De Nederlandse ambassade
in Paramaribo zegt dat uit
spraken van ex-legerleider
Bouterse over betrokken
heid van Den Haag bij de
Afobaka-bezetting en gijze
ling thuishoren in de
'Fabeltjeskrant'. Mensen
rechten-activist Stanley
Rensch noemt de uitspra
ken van Bouterse 'waanzin
nig' en minister Girjasing
(justitie en politie) liet we
ten Bouterse tót een intelli
gentere analyse in staat te
achten.
Met de affaire rond de
krachtcentrale inAfobaka
heeft Nederland volgens de
Surinaamse oud-bevelheb-
ber geprobeerd 'af te reke
nen' met president Veneti-
aan. Nederland maakte
hierbij volgens Bouterse ge
bruik van Surinaamse
steunpunten, onder wie
Rensch en Girjasing.
Bouterse zei woensdag
avond op een druk bezoch
te vergadering van zijn poli
tieke partij NDP dal het be
zettingsplan van de Afo-
baka-stuwdam in elkaar is
gezet door Frans Copini,
een politiefunctionaris op
de Nederlandse ambassade
in Paramaribo. De actie zou
ertoe moeten leiden dat Ve-
etia
eller naar het In
ternationaal Monetair
Fonds (IMF) stapt. Neder
land eist al enkele maanden
dat Vehetiaan htfet IMF in
schakelt voor vergaande
economische hervormin
gen.
COMPUTERS
GROTE PARTIJEN
uit
FAILLISSEMENT
PHILLIPS
bhd.
COMPAQ
1.20M
e'i m
OVERIGEN
Matrixprinters vsnef
Systemen met Harddisk vanaf 1
RESTART COMPUTERS
OVERRIJN18 2315 KA LEIDEN
Gewonden bij
explosie in
kerncentrale
Bij een explosie in een experi
mentele kerncentrale in het
Zuidfranse Cadarache zeven
tig kilometer van Marseille
zijn gisteren zes mensen ge
wond geraakt. Twee perso
neelsleden worden vermist. Vol
gens een woordvoerder van het
Franse nucleaire veiligheidsin
stituut bestaat geen gevaar voor
straling omdat de centrale al in
1982 buiten bedrijf is gesteld.
Toch is het personeel gecontro
leerd op straling omdat de nog
niet verwijderde koelvloeistof
licht radioactief zou kunnen
zijn.
Het jeugdwerkplan (CIP) is gis
teren in vrijwel alle grote Franse
steden onder grote hilariteit ten
grave gedragen. Premier Bal
ladur heeft het omstreden plan
woensdag na 35 dagen van stu
denten- en scholierenprotest
definitief ingetrokken. De Fran
se regering heeft daardoor be
paald niet aan aanzien gewon
nen, maar is dit keer wellicht
wèl wakker geschrokken, zich
bewust wordend dat niet alles
van achtereen bureau geregeld
kan worden.
De Franse televisie heeft daarin
een belangrijke rol gespeeld. Op
alle grote netten hebben dins
dagavond jongeren het woord
gehad. Uitkomst: een ongelofe
lijke angst voor een uiterst on
zekere toekomst. Daarbij komt
een vrijwel absolute afwijzing
van de generaties vóór hen, die
zij beschuldigen eigen fouten
door hen te willen laten betalen.
„Als we dit soort uitzendingen
eerder hadden gezien, hadden
we wel drie keer gedacht vóór
we met de CIP waren geko
men", zei minister Alain Made-
lin, toch één van de aanhangers
van de harde lijn en genodigde
bij zo'n uitzending.
De wil van de Franse regering
een echte dialoog aan te gaan
met de jongste generatie, die op
het punt staat de arbeidsmarkt
binnen te komen, lijkt echt. Het
wantrouwen aan de kant van de
jongeren is dat zeker. Hun pro
bleem is aan redelijk betaalde
arbeid te komen, niet om gaten
in de begroting op te vullen.
De regering-Balladur heeft in
tussen een ander probleem. Tot
dusverre is de regering elke keer
als het tot geweld komt en tot
behoud van de lieve vrede door
de knieën gegaan. Dal geldt de
boeren, de vissers, de voorstan
ders van openbaar onderwijs,
en nu de jeugd.
De wijnboeren, de scheeps
bouw, het personeel van Air
France waar 5.000 arbeidsplaat
sen in drie jaar moeten verdwij
nen, dienen zich aan. En de vrij
algemene indruk is dat Balladur
tegenover geweld toegeeft, on
danks al zijn bezuinigingstaai.
Het laatste voorbeeld na de CIP:
de belofte aan bedrijven van
een premie van 300 gulden als
zij een jongere in dienst nemen
voor tenminste achttien maan
den.
De cijfers voor Frankrijk zijn
voorts niet rooskleurig, hoewel
er theoretisch sprake is van een
opleving van de economie. De
werkloosheid is in februari op
nieuw toegenomen met 0,2 pro
cent. „De stijging is minder
sterk dan in het verleden", luidt
het officieel. Dat cijfer houdt
wel in dat in februari 5200 men
sen aan het bataljon werklozen
zijn toegevoegd. Totaal zijn er
nu 3.312.300 werklozen in
Frankrijk, bijna 12,5 procent
van de actieve bevolking. Ver
betering zit er, volgens Balladur
zelf, vóór eind 1995 niet in.
bezig i
Het personeel v
de ontmanteling v
opgestarte snelle-kweekreactor,
die een vermogen van veertig
Megawatt had. Over de oorzaak
van de ontploffing is nog niets
bekend. Wel werd erop gewe
zen dat het voor de koeling ge
bruikte natrium spontaan in
brand raakt wanneer het aan
zuurstof wordt blootgesteld.
Komst Zuidafrikaanse leger is 'een invasie van KwaZulu'
johannesburg
nnuusenburg
De voormalige republieken
van de Sovjetunie moeten nau
wer gaan samenwerken in een
soort van Euro-Aziatische
Unie, naar voorbeeld van de
Europese Unie. De republieken
moeten onder andere een ge
zamenlijk parlement en een
gezamenlijke munteenheid in
stellen. Verder moet vrij ver
keer komen van goederen,
personen en diensten. Dat
heeft president Nazarbajev van
Kazachstan deze week voorge
steld tijdens een bezoek aan
Moskou.
Hoewel Nazarbaje
pleitte
voor herstel van de Sovjetunie,
zouden zijn voorstellen als ze
werden doorgevoerd de soe
vereiniteit van de uit de Sov
jetunie ontstane landen aan
zienlijk beperken. Nazarbajevs
opmerkingen volgen kort na 'il
legale' referenda in Oekraïne
waarin de grote etnische Russi
sche minderheid te kennen
heeft gegeven nauwere relaties
met Rusland té willen. Oekraïn-
se nationalisten daarentegen
zijn vastbesloten hun banden
met Moskou te minimaliseren.
De ideeën van de Kazachse
leider worden warmer ontvan
gen in Wit-Rusland (Belarus).
Bij een opiniepeiling bleek eer
der deze maand dat 55 procent
van Witrussen voorstander is
van het herstel van de Sovjetu
nie en 63 procent van de her
eniging van Wit-Rusland met
Rusland.
Veel Russische politici zijn
ook voorstander van een nau
were integratie van de twaalf le
den van het Gemenebest van
Onafhankelijke Staten (GOS),
de buitengewoon losse associa
tie waarbij, met uitzondering
van de drie Baltische staten, alle
voormalige Sovjet-republieken
zich hebben aangesloten.
De Russische drang om het
GOS te veranderen in een nau
were organisatie .loopt parallel
met de Russische pogingen zijn
oude invloed in de regio te her
stellen. Rusland heeft onlangs
Georgië, Azerbeidzjan en Mold
ova onder druk 'overgehaald'
volwaardige GOS-leden te wor
den en treedt in het GOS-ge-
bied al op als 'vredesbewaar
der'.
Nazarbajev heeft altijd al ge
neigd lot nauwe banden met
Rusland, niet in het minst om
dat Kazachstan een grote Russi
sche minderheid telt. Net als de
pas geïnstalleerde conservatieve
leiders van Wit-Rusland is ook
Nazarbajev van mening dat zijn
republiek een nauwe economi
sche relatie met Rusland nodig
heeft.
correspondent
Leiders van de Zulu-partij Inka-
tha hebben gisteren woedend
gereageerd op het besluit van
de Zuidafrikaanse president De
Klerk om de noodtoestand af te
kondigen in de provincie Natal
en het 'thuisland' KwaZulu.
Inkatha-leider Buthelezi, die
ook premier is van KwaZulu, zei
dat het zenden van troepen die
de orde in de door geweld ge
teisterde provincie moeten her
stellen, door zijn aanhangers zal
worden gezien als een invasie.
Een andere Inkatha-leider, Nd-
lovu, noemde het besluit van
De Klerk het 'begin van een
burgeroorlog die niet tot
KwaZulu/Natal beperkt zou
blijven'.
Buthelezi zal onder de nood
toestand het bevel over de poli
tie in KwaZulu verliezen, maar
verder zal formeel niet aan zijn
bevoegdheden worden getornd.
Waarnemers menen echter dat
zijn gezag ernstig is onder
mijnd.
De Klerk heeft de noodtoe
stand afgekondigd omdat de
normale wetgeving de veilig
heid van de inwoners van de
provincie niet kan garanderen.
De afgelopen vier weken zijn
meer dan 290 mensen om het
leven gekomen, voornamelijk
als gevolg van de machtsstrijd
tussen het ANC en de Zulu-par-
tij Inkatha. De noodtoestand
geeft het leger en politie uitge
breide bevoegdheden, zoals de
instelling van een avondklok,
om de orde te herstellen.
Het ANC had al eerder om het
uitroepen van de noodtoestand
gevraagd en verwelkomde het
besluit van De Klerk, 'zolang dit
vrije politieke activiteiten niet
zou dwarsbomen'.
Toch wordt betwijfeld of het
uitroepen van de noodtoestand
de juiste oplossing is voor de
crisis in KwaZulu/Natal. „Het
fundamentele probleem is dat
Inkatha grote bezwaren heeft
tegen de verkiezingen en daar
voor moet een politieke en geen
militaire oplossing worden ge
vonden", aldus Bill Sass van het
onafhankelijke instituut voor
defensiebeleid.
Hij vreest dat de voor volgen
de week geplande topontmoe
ting tussen De Klerk, Mandela,
Buthelezi en Zulu-koning
Goodwill Zwelithini nu defini
tief van de baan is.
Opnieuw rellen
in Frankrijk
parus gpd
De feestelijk begonnen de
monstratie van ruim 25.000
studenten en scholieren in Pa
rijs die hun 'overwinning'
vierden op de Franse regering
is gisteren ontaard in een
golf van geweld. Terwijl de kop
van de demonstratie nog niet
op het officiële eindpunt, de
Place Denfert Rochereau, was
aangekomen, sloegen groepjes
op rellen beluste jongeren die
niets met de demonstratie van
doen hadden rond dat plein
aan het plunderen en brand
stichten. In nog geen uur tijd
werd voor tientallen miljoenen
guldens schade aangericht.
In Nantes waren 10.000 jon
geren op de been. Hun de
monstratie eindigde in een re
gen van eieren op de prefec
tuur (provinciehuis). In Lyon,
is het rustig gebleven. Daar
waren ook 10.000 demon
stranten op de been, net als in
het Bretonse Rennes.
