De zwarte bladzijde
van de programma' s
Bloedbad Johannesburg geen voorspel burgeroorlog
Feiten Meningen
Paul de Leeuw
in de bocht
WOENSDAG 30 MAART 1994
Afgelopen zaterdag waren we via NOS-TV
getuigen van het nationale songfestival. Dit
festival is de voorbereiding op het Eurovi
siesongfestival, waarop het beste Europese
lied wordt gekozen. De presentatie van het
nationale festival was stevig in handen van
die opmerkelijke 'IM-persoonlijkheid Paul
de Leeuw. Willeke Alberti, dochter van de
zeer begaafde Willy Alberti, mocht alle inge
zonden liedjes zingen. Het winnende lied
zal door haar worden gepresenteerd op het
Eurovisiesongfestival.
Paul de Leeuw is in al zijn scherpte de re
presentant van onze volksaard. Zijn humor
gaal altijd ten koste van anderen. Huiselij
ker gezegd, hij is een meester in het afzei
ken van mensen. Wij vinden dat ontzettend
leuk en dikwijls lachen de slachtoffers even
hard mee.
De Leeuw wisselt zijn satanische afzeik-
tactiek echter af met staaltjes van emotio
nele betrokkenheid die ons de rillingen over
de rug doen lopen. Hij zit daarbij vaak op
de grens van het sentimentele zelfs het lar
moyante, maar overschrijdt die grens zel
den. Dat is knap, dat is vakmanschap, maar
levens een zeer precieze karakterschets van
de Nederlander.
Gevoelig, op het sentimentele af, maar
verpakt in grofheid. Wij zijn een weinig fijn
besnaard volk, dat met zijn diepere gevoe
lens moeite heeft, vooral om deze te uiten.
Daardoor vervallen we nogal eens in grof
heid om onze zachtaardigheid te verhullen
en in sentimentaliteit omdat we het ge
woon niet langer meer kunnen houden.
Een mooie Hollandse avond dus. Ware
het niet dat Paul de Leeuw en in zijn
voetspoor de NOS op het o zo Hollandse
idee was gekomen
om het volk een les
je tè leren. Naar hun
mening zijn wij ra
cisten die met hun
intolerantie om de
oren dienen te wor
den gemept. Dat ge
beurt op zijn Paul
de Leeuws, dus op
zijn Hollands: grof
en zwaar overtrok
ken.
De keuze van het
Nederlandse lied
dat wordt afgevaar
digd naar het Euro
visiesongfestival is
overgelaten aan jury's per provincie. Elke
provincie bepaalt een volgorde van liedjes
en de som van al die provinciale oordelen
levert het winnende lied op. Zo ook afgelo
pen zaterdagavond. Wie schetste mijn ver
bazing toen ik naar een slechts Engels spre
kende Canadees moest luisteren als afge
vaardigde van de provincie Zeeland, naar
een Turk die de provincie Gelderland verte
genwoordigde, naar een Surinamer die
Noord-Holland deed enzovoort.
Op zichzelf een leuke manier om te laten
zien dat Nederland hard op weg is om een
multi-culturele en multi-raciale samenle
ving te worden.
Paul slaat echter door. Het is toch te gek
dat geen van de vertegenwoordigers be
stond uit een gezonde Hollandse boeren
kinkel of boerenmeid. Prau Antje was op
vallend afwezig en het 'ons ben zunig' was
volstrekt buiten de orde geplaatst. Dat nu
slaat nergens op en is een uiting van zelf
haat, waarvoor de rekening zeker wordt ge
presenteerd.
Ie kunt van mensen en zeker van een volk
niet vragen zichzelf maar even op te heffen.
We hebben daar ook helemaal geen reden
toe. Een lange geschiedenis aan de mon
ding van de grote Europese rivieren heeft
ons gemaakt tot wie we zijn. Dikwijls harde
werkers, uitgekookte handelslieden, rijk en
goed opgeleid, een beetje moralistisch als
het om de buurman gaat, liberaal en tole
rant en niet vies van de goede dingen des
levens. Een cultuur en mentaliteit die ons
veel hebben gebracht en nog zullen bren
gen. Een reden voor gepaste trots.
Het Nederlandse lied, slechts uitverkoren
door medelanders, is daarvan geen uiting.
Willen we intolerantie en rassenwaan, Jan
maat en consorten, buiten de deur houden,
dan moet het Nederlandse lied worden ge
kozen door medelanders èn Nederlanders.
Tot nu toe is de campagne voor de verkiezing van de Tweede Kamer tamelijk tam verlopen. Zou
dat misschien komen, doordat bijna niemand de zwarte bladzijden uit de partijprogramma's
goed heeft gelezen? Want de grote politieke partijen hebben een bitter potje op het vuur staan.
Hun bezuinigingsplannen voor de komende kabinetsperiode lopen uiteen van 14 miljard (PvdA)
tot zelfs 23 miljard gulden (CDA en WD). Worden die plannen straks werkelijkheid, dan zal het
land te klein zijn.
Alle partijen trekken slechts mondjesmaat
geld uit voor nieuwe overheidstaken. De
opbrengst van de bezuinigingsmaatregelen
is vooral bestemd voor verlaging van de
loonbelasting en de sociale premies. Lagere
tarieven maken frauderen minder lucratief,
maar dat is niet het hoofdmotief voor de
lastenverlichting. Door heffingen op arbeid
te verminderen, hopen politici de werkgele
genheid te bevorderen. WD en D66 gebrui
ken daarnaast drie miljard van de bezuini
gingsopbrengst om het tekort van de over
heid kleiner te maken.
Ondanks de lastenverlichting zakt een groot
deel van de Nederlanders de komende ja
ren door de nullijn, soms heel diep. Er valt
weinig te verdelen, want het nationaal inko
men groeit maar met anderhalf tot twee^
procent per jaar. Elk jaar neemt het aantal
mensen met een eigen inkomen (winst,
loon of een uitkering) met honderdduizend
toe. Oneerbiedig gezegd, al die nieuwe var
kens rond de nationale trog maken de
spoeling waterdun. Meer dan de helft van
de magere economische groei is nodig om
hun monden te voeden. Wat er dan nog
over is van de groei gaat helemaal op aan
de inkomensverbetering voor een tamelijk
beperkte groep: zelfstandigen, die flink
meer winst weten te boeken en werkne
mers, die een mooie promotie maken.
Terwijl de inkomens van de meeste mensert
stagneren, zullen ze merken dat ze meer
moeten gaan betalen voor allerlei diensten
van de overheid. De waterzuivering en het
ophalen van het huisvuil worden duurder.
Vooral de rekening voor gas en elektriciteit
vliegt omhoog. Tevens zet de overheid
krachtig het mes in allerlei uitkeringen en
subsidies. Dat is een direct gevolg van de
bezuinigingsplannen, die alle partijen voor
ons in petto hebben.
MIST
De politici lopen met die rampspoed begrij
pelijkerwijs niet te koop. Ontstaat een rel,
zoals over de aanpak van de AOW-uitke-
ring, dan hullen zij zich in een wolk van
mist. Er worden vage toezeggingen gedaan
over extraatjes, om zo de koopkracht van
sommige groepen armen te ondersteunen.
Waar het benodigde geld vandaan moet ko
men, en hoeveel de armsten er dan precies
bij zouden krijgen, daarover bewaren politi
ci een ongepast stilzwijgen.
Gelukkig hebben we het Centraal Planbu
reau. De medewerkers daar prikken routi
neus de verkiezingsballonnen lek. Óp ver
zoek van partijen hebben zij de banenwinst
van de programma's nauwkeurig uitgere
kend. Maar CPB'ers hebben de politici ook
gedwongen concreet aan te geven op welke
posten hoeveel moet worden bezuinigd om
de financiering van elk programma deugde
lijk te krijgen.
Sommigen hebben zich laatdunkend geuit
over dit keurmerk voor de partijprogram
ma's. Die kritiek slaat nergens op. Het re
kenwerk van het Planbureau beschermt de
Nederlandse burger legen kiezersbedrog.
Dankzij de inspanningen van het Planbu
reau kan iedere geïnteresseerde kiezer pre
cies nagaan wat hem of haar de komende
vier jaar aan bezuinigingsellende staat te
wachten.
De ambtenaren moeten bij alle partijen ex
tra inleveren. De doorsnee ambtenaar ver
liest bij uitvoering van het CDA-programrna
tot en met 1998 in totaal ruim 250 gulden
(negen procent) koopkracht per maand.
Zijn collega werknemer in de marktsector
boert in de komende kabinetsperiode
maandelijks 'slechts' zestig gulden (twee
procent) achteruit.
Bij de andere partijen komt het overheids
personeel er iets genadiger af. De WD plukt
bij de doorsnee ambtenaar zeven procent
koopkracht weg (min tweehonderd gulden
per maand), D66 stelt zich tevreden met zes
procent (min 175 gulden) en het PvdA-pro-
gram resulteert in een koopkrachtverlies
dat oploopt tot vier procent (maandelijks
min honderd gulden).
Alle partijen zetten verder het mes in de
subsidies voor mensen die een nieuw ge
bouwde woning kopen. Wie huursubsidie
krijgt, gaat er bij alle partijen, behalve bij de
PvdA, flink op achteruit. De grote vier in de
Nederlandse politiek snoeien door diverse
ingrepen ongeveer een miljard gulden bij
de kinderbijslag weg. CDA en WD maken
het openbaai- vervoer extra duur. Alle partij
en willen de opbrengst van tarieven voor
overheidsdiensten met in totaal een half
miljard verhogen. Studenten worden vooral
door de WD gepakt. De basisbeurs gaat
flink omlaag en alleen wie bij zijn ouders
blijft wonen, houdt de OV-jaarkaart. CDA
en WD snijden verder driehonderd tot vier
honderd miljoen gulden af van de subsidies
voor kunstenaars en jongeren.
Zowel gezinnen als winkeliers, kortom alle
kleingebmikers, gaan veel meer aan het
energiebedrijf betalen als gevolg van nieu
we heffingen die ons moeten stimuleren
zuinig te zijn met gas en elektriciteit. Bij de
WD brengt deze heffing twee miljard gul
den op, bij de PvdA ruim drie miljard en bij
D66 bijna 4,5 miljard gulden. Nederland
gidsland: de gordijnen dicht, de extra trui
bij de hand en de thermostaat op nul.
Mensen met een auto van de zaak en auto
mobiele forensen worden door het CDA ge-
tracteerd op in totaal twee miljard gulden
aan belastingverzwaringen. D66 pakt de au
tomobilisten voor bijna twee miljard. Ver
geleken met CDA en D66 is de PvdA nog re
latief autovriendelijk: één miljard. Genoem
de partijen treffen de blijde rijders vooral
via hogere benzineaccijnzen. Alleen de WD
laat autorijdend Nederland ongemoeid.
INLEVEREN
De cijferaars van het Planbureau hebben de
rekening voor de burger opgemaakt. Gere
kend over vier jaar verliezen laagbetaalde
werknemers, die nu netto tweeduizend gul
den per maand verdienen, bij de WD in to
taal 140 gulden per maand aan koopkracht.
Hun koopkrachtverlies in de komende ka
binetsperiode loopt dus op tot zeven pro
cent. D66 en CDA halen - gerekend over de
hele kabinetsperiode - honderd gulden per
maand uit de portemonnee van weinig ver
dienende werknemers. Bij de PvdA blijft
hun koopkrachtverlies beperkt tot twee
ILLUSTRATIE INGRID JOUSTRA
tientjes per maand. Over die inktzwarte
bladzijde uit de verkiezingsprogramma's?1
hoor je niemand. De zeer forse koopkracf1
verliezen worden besmuikt aangeduid m£'
uitdrukkingen als 'er is de komende jarerf
weinig extra's te verdelen' of 'we moeten)
lemaal matigen in het belang van de werk
gelegenheid'.
De fameuze modale werknemer, dat be- f
denksel van de statistici, met een netto
maandinkomen van 2.800 gulden, moet li_
de PvdA drie tientjes per maand achteruil
Het CDA verlangt zes tientjes in de maantr
en bij D66 bedraagt het koopkrachtoffer
gulden per maand. De WD spant de kroc
De liberalen pakken de modale werknemP
opnieuw gerekend over vier jaar, in totaal*
140 gulden per maand af. J
Veel mensen uit de middengroepen ver
wachten hun heil vooral van de WD en -
D66. Zij krijgen maandelijks tussen de vijf
duizend en zesduizend gulden op hun sak
risrekening bijgeschreven. De middengrc#
pen zullen bedrogen uitkomen. Geheel irf
tegenstelling tot ieders verwachting gaan'
er bij de WD zelfs het meest op achteruit.
De middengroepen verliezen in de komef
de kabinetsperiode een bedrag dat oploof
tot 250 a 300 gulden netto per maand. De
sociaal-democraten stellen zich met een f
wat kleiner koopkrachtoffer van de middf
groepen tevreden. De economische rugge1
graat van Nederland is nog het beste af br
D66 en-CDA. Als het aan die partijen ligt, F
blijft het koopkrachtverlies beperkt tot 15?,
k 180 gulden in de maand.
Voor een aantal Nederlanders gloort licht1
aan het einde van de donkere inkomens-f
tunnel, omdat het Planbureau de inko-
mensstijging door promoties en een mee'
vallende winst buiten beschouwing heeftr
gelaten. Anderen zullen daarentegen nog?;
meer koopkracht verliezen, omdat het PU
bureau evenmin rekening heeft gehoudeif
met lagere subsidies voor het wonen en d
hogere belastingdruk voor automobiliste!
Voorwerkend Nederland is er één schrap
troost. Mensen met een uitkering zullen e
de komende vier jaar in verhouding nog
veel méér op achteruit gaan. Daarover gaf
het tweede artikel uit deze serie.
Wie zijn de Zulu's en wat willen ze?
De Zulu-stam telt zeven miljoen leden en is daarmee de groot
ste stam van Zuid-Afrika. In het begin van de 19e eeuw hadden
ze hun eigen koninkrijk, in het huidige Natal, dat werd geleid
door de krijgsheer Shaka. In 1897 werd Zululand bij Natal ge
trokken, dat toen onder Brits koloniaal bestuur stond. Toen in
1910 de Republiek Zuid-Afrika werd gesticht, werd Natal een
van de vier provincies van het land.
Momenteel wonen in KwaZulu, het quasi-onafhankelijke
Zulu-thuisland dat een groot deel van Natal uitmaakt, 4,5 mil
joen mensen. De hoogste leider van de Zulu's is koning Good
will Zwelithini. Diens oom Buthelezi is eerste minister van
KwaZulu en leider van de Inkatha Vrijheidspartij.
Buthelezi en Zwelithini zijn tegen de van 26-28 april te hou
den eerste vrije verkiezingen in Zuid-Afrika, met als argument
dat de verkiezingen zullen leiden tot een ANC-dictatuur en de
vernietiging van de Zulu-cultuur. Ze eisen de terugkeer van
een onafhankelijke Zulu-staat, met als grenzen die van het rijk
van Shaka.
De meeste Inkatha-aanhangers zijn Zulu's. Het ANC heeft de
grootste aanhang onder Xhosa's. Het ANC tell echter ook veel
Zulu's onderzijn leden en aanhangers.
De vier belangrijkste politieke leiders in Zuid-
Afrika hebben gisteren besloten hun aanvanke
lijk voor vandaag aangekondigde bijeenkomst
te verschuiven naar volgende week. Dit op ver
zoek van Zulu-koning Goodwill Zwelithini. Die
had om uitstel tot na het paasweekeinde ver
zocht om zijn aanhangers de gelegenheid te ge
ven de doden te begraven die maandag zijn ge
vallen bij onlusten in Johannesburg. De politie
zei dat er in totaal zeker 51 mensen zijn omge
komen.
Het geweld van maandag versterkte in Zuid-Afri
ka de vrees dat de door menig onheilsprofeet
voorspelde burgeroorlog inderdaad was uitgebro
ken. Het bloedbad was echter op zich niet uniek.
In de townships rond Johannesburg en in de
glooiende heuvels van de provincie KwaZulu/Na-
tal komen bloedbaden zo regelmatig voor, dat ze
hooguit als een klein berichtje de krant halen. De
slachting in Johannesburg haalde de voorpagina's
omdat blanke kantoorbedienden voor het eerst
van achter hun ramen konden zien wat zwarte
townshipbewoners regelmatig aan den lijve on
dervinden.
Gisteren was de rust in de stad grotendeels terug
gekeerd. 's Middags werden er nog schoten
vanuit een minibus op het ANC-hoofdkwartier
gemeld, maar dat was het enige incident van be
tekenis. Daarin verschilde Johannesburg niet van
de meeste townships waar een slachting heeft
plaatsgevonden. Het leven gaat daar de volgende
dag ook weer verder.
„Het is daarom absoluut onzinnig om van een rel
in de binnenstad, hoe bloedig ook, het begin van
een burgeroorlog te maken", zegt professor Tom
Lodge, hoogleraar politieke wetenschappen aan
de liberale universiteit van Witwatersrand in Jo
hannesburg. „Dit soort dingen kunnen met een
zekere regelmaat gebeuren zonder dat het dage
lijks leven ernstig ontregeld raakt. We moeten op
passen voor overspannen reacties".
Lodge zegt dat zowel het ANC, de Zulu-partij In
katha als de politie blaam treft voor de tragedie.
„Elke partij die in de huidige gespannen situatie
zijn tot de tanden gewapende aanhangers door
de straten van een stadscentrum laat marcheren,
weet dat hij zijn rivaal provoceert. Dat geldt voor
Inkatha, maar ook voor het ANC dat vorige week
tienduizenden supporters naar Durban som
meerde. Dat liep goed af, maar voor het zelfde
geld had het daar ook uit de hand kunnen lopen.
De politie moet zulke demonstraties verbieden.
Dat deden ze tot voor kort ook, maar nu durven
ze dat kennelijk niet meer".
Wie de schoten losten die van een tot dat ogen
blik redelijk vreedzame demonstratie een hel
maakten, is niet bekend. Er wordt druk gespecu
leerd over de identiteit van de sluipschutters, die
van daken, balkons en vanuit vensters het vüur
op de betogers hebben geopend. Het ANC wei
gerde de politie vooralsnog toegang tot het
hoofdkantoor voor nader onderzoek.
Door het incident is de vraag of er onder de hui
dige omstandigheden in KwaZulu/Natal, het
brandpunt van de machtsstrijd tussen Inkatka en
ANC, nog wel 'wezenlijk vrije en eerlijke' verkie|
zingen kunnen worden gehouden, opnieuw on|
der de aandacht gebracht. Inkatha boycot de ve
kiezingen en zou in Natal/Kwazulu, haar mach)
basis, de gang naar de stembus voor ANC-aan-'
hangers onmogelijk kunnen maken.
„Eerlijke verkiezingen zijn ook in KwaZulu/Natl
nog steeds mogelijk", aldus Lodge. „Het vereist!
echter wel de inzet van een grote troepenmach
en in feite het overnemen van het bestuur van I
KwaZulu". Het ANC heeft hier op aangedrongef
maar de regering van president De Klerk lijkt
eerst de uitkomst van het topberaad over de hul
dige crisis met ANC-leider Mandela, Inkatha- l
chief Buthelezi en Zulu-koning Goodwill Zwelri
thini te willen afwachten.
JOHANNESBURG PETER VAN NUUSENBURGj
CORRESPONDENT
