Tuinen Monets levend atelier
W.P. Hartwijk
Een tuin als
een plaatje
/XV
2e Paasdag
Tuinieren met hout...
ijzerhandel
ALLE PLANTEN
JDAG 25 MAART 1994
Op zoek naar een nieuwe luin? Kom dan eens kennismaken met
"De Tuinen" van Ruud Aanhane. U vindt hier 6.000 m2 mo-
deltuinen ên vakkundige mensen die u uitstekend kunnen advi
seren. Als u nét even iets anders zoekt, is °De Tuinen" het aan
gewezen adres. Advies, maar ook ontwerp, aanleg en onderhoud
van komplete tuinen behoren tot de mogelijkheden. Een tuin als
een plaatje? Bij "De Tuinen" schetsen ze het u zo voor! 6.000 m2
modeltuinen boordevol tuinideeSn!
Illustratie:
de Tuinen
Ruud Aanhane
Wassenaarseweg 71 2223 LA Katwijk
Telefoon (01718) 7 56 27 Telefax (01718) 7 56 27
Geopend van donderdag tot en met zaterdag
i 10.00 - 16.00 uur. Tussen Katwijk en Wassenaar.
Tuinieren als kunst
KOEN T uinbenodigdheden
Hoogmadeseweg 68 2351 CV Leiderdorp
Telefoon Telefax 071-411329
if
peciale aanbieding:
[tra zware tuinschermen,
Dg en recht, 180x180
7109,-
Driemaal de tuinen van Monet.
Vm-*
Op 4 april (2e paasdag) geven wij u advies en
praktische tips hoe u uw tuin kunt aankleden met hout.
Tijdens deze show zijn diverse hout-artikelen
op z'n paasbest geprijsd
Natuurliik ligt er een Tuinplezier
Koerier i'oor u klaar.
Maar liefst 92 pagina 's tuinplezi
helemaal gratis
Komt u 'm snel halen.
VAN NIEUWLAND
TUINCENTRUM
Modeltuinte bezichtigen
Zaterdagmiddag vanaf:
13.30 uurtot plm. 17.00 uur.
^Tïlaandag ^llcvenieróbectryl
71-172024 - Juffermansstraat 35 - 2341JJ Qegstgeest
Tuinartikelen
Gereedschappen
Nieuwe Beestenmarkt 7-11
Lammermarkt 3-7
Leiden
Telefoon 071-126627
voor tuin en kamer kunt U vinden bij
TUINCENTRUM MEERBURG
Fa. P. Bruines Zonen
Stadhouderslaan 8 Zoeterwoude H.R.
Tel.: 071-411286
e achtertuin als schildersdoek.
De schop als penseel en het
snoeimes als spatel. Bloemen
en planten in plaats van verf. Spelen met
kleuren en vormen. Combineren en com
poneren. Dat kan ook in de natuur en dan
wordt tuinieren kunst. Een manier om
vorm te geven aan je fantasie. Een creatief
proces; te manipuleren met je eigen han
den en levend materiaal.
Bij de beoordeling van tuinaanleg ligt de
nadruk altijd op het materiaal en de prakti
sche toepassing daarvan.
Natuurlijk blijven de
tuinarchitecten als ont
werpers niet onopge
merkt, maar het resultaat
van hun arbeid wordt zel
den of nooit als kunst
vorm geanalyseerd.
De erkende stijlvormen,
denk aan de strenge Fran
se symmetrische tuinen
met hun kortgeschoren
buxushaagjes, of de En
gelse meer speelse land-
schapstijl, zijn artistieke
hoogstandjes maar ge
bonden aan strikte regels.
De authentieke cottage-
tuin komt door zijn schijnbaar chaotische
beplanting nog het dichtst bij de definitie
van scheppend bezig zijn.
Tuinen zijn voor veel kunstenaars een
voortdurende bron van inspiratie geweest.
Die wisselwerking verkeerde ook wel eens
in het tegendeel: de tuinman, die van zijn
eigen stukje natuur mooie schilderijen
maakte. In die zin kunnen de originele doe
ken als reprodukties van tuinkunst worden
aangemerkt.
Monet
Daar zijn mooie voorbeelden van. Twee in
Frankrijk: Les Collettes, de tuinen van Re
noir bij Cagnes-sur-Mer, met uitzicht op de
Middellandse Zee en Giverny, Monets grote
liefde in Normandië. In ons eigen land
schilderde Maria Hofker-Rueter subtiele
aquarellen in een verstilde volkstuin aan de
rand van roerig Amsterdam.
Schilderij van het huis van Renoir.
Toen impressionist Claude Monet (1840-
1926) buiten met natuurschilderen begon,
behielpen de meeste kunstenaars zich in
hun atelier nog met overvolle fruitschalen
of met weldadig geschikte boeketten bloe
men. Landschapsschilders trokken er wel
op uit om in de vrije natuur schetsen te ma
ken, maar die werden later thuis verder uit
gewerkt. Monet kwam met een nieuwe aan
pak door zelf natuurlijke schoonheid te ar
rangeren door tuinen te ontwerpen en die
ook persoonlijk aan te leggen.
Monet was al 43 jaar, toen hij zich met
vrouw en zes kinderen in Giverny vestigde.
Wanhopig door zorgen en schulden zocht
hij naar een landelijke omgeving, waar hij
in alle rust aan een nieu
we fase in zijn leven kon
beginnen. Vanuit de boe-
meltrein naar Parijs had
hij het roze leegstaande
huis in het dal zien liggen.
Het was maar een uurtje
van de Franse hoofdstad
en het licht van de rivier
in het dal had hem getrof
fen.
Monet koos de planten
voor zijn tuin alsof hij
bloemen schikte om te
schilderen. Met zijn geoe
fende oog voor kleurver-
houdingen wist hij precies
hoe en met welke bloe
men hij beoogde effecten zou kunnen be
reiken. Net als op zijn doeken combineerde
de tuinman/schilder kleuren om effecten te
versterken: vaak in harmonie, met tinten
die in eikaars verlengde liggen, maar soms
ook heel gedurfd door constrasten bij elkaar
te brengen. De tuinen werden zijn levend
atelier. Monet besteedde al het geld dat hij
overhield aan bijzondere planten die uit de
gehele wereld kwamen. Op het laatst had
hij zes tuinlieden in dienst.
Twee delen
De tuinen in Giverny bestaan uit twee de
len. De ClosNormcind-bloentenluiii is bijna
twee voetbalvelden groot. De Grand Allee
loopt van het hek aan de weg naar het huis:
het is een lange tunnel van bogen, overwoe
kerd door witte klimrozen. Het brede voet
pad ervan is overdekt met een tapijt van
kruipende rondbladige oostindische kers.
Beroemder, door de schilderijen die Monet
er maakte, is het tweede deel van de tuinen
met de vijvers en de waterlelies, ledereen
kent ook de groene boogbrug met de blau
we regen.
Monet ging bijna wetenschappelijk te werk.
Hij veredelde zelf planten. Importeerde
pioenen uit Japan. Kweekte een eigen soort
klaproos. Bestudeerde de lichtdoorlating
van de iris en probeerde die met genetische
manipulatie te beïnvloeden. Oranje, roze en
gouden muurbloemen werden in combina
tie met tulpen aan de westkant van het huis
bij elkaar gezet om het effect van de onder
gaande zon te benadrukken. In een meer
oostelijke hoek combineerde Monet helder
blauwe en teer zalmroze schakeringen, om
de sfeer over te brengen
van mist die het ochtend
licht verzacht.
Monet vergaarde een enor
me kennis over tuinieren.
Ook praktisch kun je veel
van hem leren. Hij slaagde
erin zijn bloemperken zo
aan te planten dat de bloei
van verschillende planten
soorten naadloos op elkaar
aansloot. Bloembollen,
eenjarigen en vaste planten
werden door elkaar heen-
gezet, zodat in alle seizoen
kleur voorhanden was. De
tuinen en het atlier van
Monet zijn nog altijd intact
zou worden gesloopt voor een grootschalig
nieuwbouwproject.
De tuin was zijn grote inspiratiebron. Hij
gebruikt de rozen voor de huidtinten van
z'n modellen, legde vruchten en bloemen
vast en raakte nooit uitgekeken op de
knoestige olijfbomen in zijn boomgaard.
Renoir, die aan reuma leed, maakte in Cag-
nes-sur-Mer zo'n 600 schilderijen. Hij be
gon er ook met beeldhouwen.
De geometrische tuin had als hoofdthema
een patroon van rijen sinaasappelbomen
waaronder rozen waren geplant. Renoir had
een voorkeur voor eenvoudige bloemen, die
in grote groepen bij elkaar stonden. Hij
hield van forse kleurvegen.
De schilder raakte op latere leeftijd ernstig
gehandicapt. Zijn vrouw
vertelde hem dan welke
planten in bloei stonden.
Renoir werd er in zijn
draagstoel heengebracht.
Meestal om te werken,
maar ook dikwijls om al
leen maar te kijken en te
genieten van het magi
sche licht en de natuur
lijke kleuren. Ook Les
Collettes is bewaard ge
bleven en open voor pu
bliek.
Schilderij van het bovenstaande
bruggetje.
en kunnen door publiek worden bezichtigd.
Natuur /.elf
Pierre-Auguste Renoir 1841 -1919) was een
heel andere tuinman dan Monet. Weliswaar
deed zijn vrouw Aline het meeste werk,
maar wel volgens Renoirs ideeën en op zijn
aanwijzingen. Hij experimenteerde en ma
nipuleerde minder, ging meer uit van de
natuur zelf. Van de planten en bloemen die
in het gebied waar hij woonde thuishoor
den. Maar Renoir hield niet minder van zijn
tuin.
Samen met Monet had hij in de jaren tach
tig van de vorige eeuw door Zuid-Frankrijk
gezworven. Om Cezanne te bezoeken en er
te werken. De twee kunstenaars waren ver
rukt van het heldere licht aan de Cöte d'A-
zur. In 1870 kocht Renoir er de boerderij Les
Collettes om te voorkomen dat het pand
Cïevoel
Geen museum, maar
niet minder interessant
is de volkstuin van Maria Hofker-Rueter in
Amsterdam. Tot grote ergernis van haar
driftig schoffelende buren creëerde deze
kunstenares, die inmiddels de negentig jaar
is gepasseerd, haar eigen natuurmonument
op een klein lapje grond dichtbij het geroe
zemoes van de grote stad.
In dagboeken hield ze nauwgezet bij wat er
in de tuin gebeurde. Haar verhalen zijn geïl
lustreerd met subtiele aquarellen. Uit de
jaarverslagen blijkt dat ze bij de inrichting
van haar tuin vooral op haar gevoel te werk
ging. Verder bepaalde de natuur wat het wel
of niet zou doen. In de tuin, schrijft ze er
gens, kon ik mijn grote liefdes kunst en na
tuur bij elkaar brengen.
Elisabeth Murray, GIVERNY, Monets grote Liefde;
Derek Fell DE TUIN EN' VAN MONET, Een paradijs
in Frankrijk: Maria Mofkcr-Rueter SCHATTEN VAN
MIJN TUIN. (Alle Uitgeverij Gotlmer/HI.Becht).
Drie opnamen gemaakt in de tuinen van
Renoir.
Tuinboek over
impressionisten
Over de invloed van de impressionisten op de
tuinarchitectuur verschijnt in september bij de
Bloemendaalse uitgeverij J.H.Gottmer/H.J W-
.Becht bv (G/B) een vertaling van het Engelse
boek The Impressionist Garden.F2II Niet al
leen Monet en Renoir ook het schilderwerk
en tuinmansleven van Cézanne, Manet en
Van Gogh worden beschreven. De auteur
Derek Fell legt een direct verband tussen
het schilderen en tuinieren van de impres
sionisten. In tekst en beeld. De invloed van
die creatieve inspanning is nog overal terug
te vinden. Niet alleen op doek, maar ook in
de natuur.
