LEK
'Hou een vijver simpel'
Kuipplanten niets
nieuws onder de zon
Nestkastjes
Slakken
Hoveniersbedrijf
G.Rutgrink
-V
Voorhout 02522-17386
IJDAG 25 MAART 1994
maaier.
t hanteerbare en sterke gras
maaier. 700 Watt. Garantie ljaar.
Van 189.- voor
leaalscherm. Drukgeïm-
regneerd. 180 x 180 cm.
iarantie 10 jaar. Nu
Sierpotten.
Van Maleisisch
aardewerk.
Driedelige set.
In blauw of groen
Van 14.95 voor
Woorden schieten tekort, maar
ij kunnen u wel veel laten zien...
Dm voor een perfekte tuin naar...
estrating-tuinhout
ngeraar Tel: 01722-2185
Zonneschermen
en Dekzeilenfabriek
Oudshoorn
van Egmond
kveg 23
err. t Heen)
uk a/Zee
1718 - 22731
Wij beschikken over een
grote sortering binnen- en
zonwering, dus laat u eens geheel
vrijblijvend informeren in
onze showroom!
31
Vogels hebben het moeilijk in een
steeds meer verstedelijkende om
geving Nergens hebben ze meer
een rustig plekje om een nest te
bouwen en voor bouwmatenaal
moeten ze ook een heel eind weg.
Vandaar dat nestkastjes weer on
gelooflijk populair zijn. En niet al
leen het bekende mezenkastje,
nee de aloude spreeuwenpot is
terug, er is een huis voor vleer
muizen en op de foto afgebeeld
de behuizing van een zwaluw. Er
is zelfs eem multifunctioneel on
derkomen, met drie invlieggaten
en nu maar hopen dat er geen
vechtpartij ontstaat.
Wijnand van Appel en zijn vrouw Nancy bij een bak bloeiende Kaapse lelies. foto holvastmarklamers
Inheemse plantesoorten beste keus voor Nederlands klimaat
e 'Dikke' Van Dale omschrijft het
zo: Vijver - klein natuurlijk of
(meest) gegraven veelal omsloten
waterbekken met name in tuinen. Een heldere
omschrijving, maar daarmee ben je er natuur
lijk niet. Tuinen zijn er in misschien wel hon
derd varianten qua maat. ondergrond, vorm en
ligging en dus zijn er evenveel soorten vijvers.
Of mischien wel meer.
Duidelijker nog dan met een tuin vol bloemen
en planten kan een vijvertuin worden aange
past aan de persoonlijke wensen. De een vol
staat met een rond gat en een zwik goudvissen;
de ander komt volkomen tot rust bij het horen
van een ruisend watervalletje.
De eerste groep heeft het in feite gemakkelijk.-
Bij elk tuincentrum zijn voorgevormde polyes
ter bakken te koop in alle mogelijke maten. Een
gat graven in de tuin, bak erin, vullen met water
en ldaar is Kees, of hoe de vijverbezitter in
kwestie ook moge heten.
Maar wie niet de weg van de minste weerstand
wil nemen, ontwerpt zelf een vijver die bij zijn
tuin past. Waar het betreft de vorm en de maat
zijn er eigenlijk nauwelijks beperkingen. Het
aanleggen van zo'n vijver is echter aanzienlijk
meer werk.
Planten
Wijnand van Appel, eigenaar van kwekerij 'De
Vijvertuin' in Hazerswoude, weet er alles van,
ook al beperkt zijn bedrijf zich tot het leveren
van planten aan tuincentra. Zelfheeft hij achter
zijn huis midden in het nog niet door de TGV
verpeste Groene Hart van Zuid-Holland met
een uitzicht tot aan de horizon een fraaie
vierkante vijver. Ook al is een bezoekje op de
wisseling van winter en voorjaar niet het meest
geschikte moment, omdat net als op de hele
kwekerij vrijwel alles nog in winterslaap is.
„Eigenlijk", zeggen Wijnand van Appel en zijn
vrouw Nancy, „zouden jullie in de zomer moe
ten komen. Dan staat alles in bloei en krijg je de
beste indruk."
Van Appel maakte zijn vijver zelf met zoge
naamd waterbouwfolie. Dat is een dik soort
plastic dat absoluut geen water doorlaat. Dat
wil zeggen, als niet de verkeerde planten war
den gebruikt. Bepaalde soorten kunnen name
lijk bij zo'n folievijver voor behoorlijk wat ellen
de zorgen. Riet, mattenbies en lisdodden ('siga
ren') zijn eigenlijk niet zo geschikt.
„VooraJ riet kan heel vervelende gevolgen heb
ben", zegt Van Appel. „Het is wel te gebruiken,
maar dan moet het in een bak staan, zodat de
uitlopers niet weg kunnen. Die zijn namelijk
keihard en zó scherp dat ze dwars door het folie
heen gaan. Er zijn andere planten die veel ge
schikter zijn."
Een vijver bestaat in principe altijd uit een diep
gedeelte met langs de kant een ondiepe rand.
Voor dat diepe deel wordt in sommige boeken
een meter of zelfs meer aangeraden, maar vol
gens Van Appel is een centimeter of zeventig
voldoende. ..Het gaat erom dat er een laag wa
ter is die niet bevriest, waar de vissen kunnen
overwinteren. Ijs haalt in ons land maar zelden
een dikte van meer dan 25 centimeter en dus
hoeft de vijver echt niet zó diep te zijn."
Trouwens het belangrijkste deel van de vijver of
watertuin is de bovenste laag van het water. Die
moet aan drie voorwaarden voldoen: licht, lucht
en warmte. „Daaraan hebben eigenlijk alle wa
terplanten behoefte", zegt Van Appel. „En als je
de beplanting dan beperkt tot de sterkere in
heemse soorten, zoals een simpele harde lelie
soort, krijg je een prachtige vijver. Het principe
moet altijd zijn: hou het simpel."
Inheemse planten. Die doen het logisch
het beste in ons klimaat. Allerlei soorten water
planten uit verre, tropische landen zijn wel
mooi, maar de kans dat ze een beetje winter
overleven in een stuk kleiner. Planten uit eigen
land maken de keuze echt niet te beperkt. Van
Appel schat het aantal zeer gangbare oever
planten op zo'n 35 soorten. „Kijk", zegt hij een
speciale catalogus over waterplanten doorbla
derend, „hier staan bij voorbeeld zestien soor
ten irissen in, maar eigenlijk is alleen deze, de
gele lis, echt geschikt voor in de vijver. Het is
ook de enige die in het wild groeit. De rest is al
lemaal gekweekt."
Met planten als bij voorbeeld de gele lis, de bo
terbloem en het snoekkruid blijft ook het on
derhoud binnen de perken. Want één ding is
natuurlijk duidelijk: een vijver vergt onderhoud,
wil je hem mooi houden. Een goede verdeling
van de plantesoorten is daarbij van groot be
lang. Er zijn in feite vier groepen: waterlelies,
drijvende planten, onderwater(zuurstof) plan ten
en oever/moerasplanten. Vrijwel alle planten
dienen in mandjes op de bodem of de rand te
worden gezet. Dat geldt niet voor zuurstofplan
ten als hoornblad en blaasjeskruid die los onder
het wateroppervlak drijven. Twee soorten zuur
stofplanten en dan een bosje of vijf a zeven zijn
voldoende voor ongeveer een kuub water.
„En wat dat water betreft", zegt Wijnand van
Appel, „kun je natuurlijk gewoon leidingwater
gebruiken, maar de toevoeging van een em
mer uit de sloot is aan te bevelen. Daar zit
ten watervlooien en andere soorten
van leven in, die wel zo
goed zijn voor het na
tuurlijk evenwicht in
de vijver."
Vrouwvriendelijk
Vrouwen durven meer in de tuin,
zeggen de experts, zeker als het
om snoeien gaat Vandaar dat er
steeds meer vrouwvriendelijk tuin
gereedschap op de markt komt.
Gereedschap dat wat lichter werkt
en waarvan de handgrepen wat
minder fors zijn uitgevoerd. Zoals
de schaar op de foto. Gewoonlijk
zijn de bladen van deze schaar
recht, door de golving werkt dit
stuk gereedschap een stuk lichter
Prijs ƒ59,95
foto unitfd photos de boer
poppedeboer
met hun sinaasappelboompjes. In de zo
mer stonden deze buiten in kuipen of pot
ten. Om de planten te laten overwinteren
werden speciale kassen gebouwd, waar la
ter ook andere bijzondere planten een
plekje kregen. Die kassen kennen we on
der de naam oranjerie. Kasteel Het Loo
bijvoorbeeld heeft nog een echte oranjerie
en dichter bij huis maar die is inmiddels
restaurant geworden, het landgoed Els-
wout. Ook het landgoed Beeckestijn wordt
opgesierd met kuipplanten.
Iedereen
Het verschil met vroeger is, dat deze hob
by nu door iedereen beoefend kan wor
den. De planten worden massaal ge
kweekt en de wetenschap heeft niet stilge
zeten. Wie de instructies goed leest en ook
opvolgt kan jaren plezier hebben van een
citroenboompje of een palm.
Kuipplanten vragen wel wat meer aan
dacht dan exemplaren die in de volle
grond staan. Die laatste halen bij droogte
water diep uit de grond: de kuipplant
heeft menselijke hulp nodig om aan vol
doende water en voeding te komen.
Lammers: „Met kuipplanten maak je mo
biele tuintjes. Verandert het weer, dan kun
je ze snel een ander plaatsje geven of bin
nenhalen als dat nodig is".
Over dat binnenhalen wil hij nog wel iets
kwijt. „Zet planten in de winter asjeblieft
op zolder of in de schuur, ergens waar ze
vorstvrij staan, maar niet in de garage
waar auto's starten. Wij geven op onze
planten een garantie van vijfjaar, maar
echt, tegen uitlaatgassen is geen enkele
plant bestand".
Ook een verschil met vroeger is de ruime
keus die een liefhebber nu heeft. Wat wij
eigenlijk van oudsher alleen als struik ken
nen wordt tegenwoordig, speciaal voor de
kuip op stam
gekweekt. Voor- beelden
daarvan zijn de rhododendron, de
brem, de hibiscus, de Japanse azalea
en de Chinese liguster.
„De consument is altijd in voor iets
nieuws", zegt I-ammers. „Nieuwe
produkten worden massaal besteld."
Uit gratie
Soms ook raakt een plant of struik op
eens totaal uit de gratie, de Afrikaan bij
voorbeeld is niet meer te slijten. Ook de
hortensia, ooit het geschenk bij huwelij
ken, jubilea enzovoorts, was tot 1985 per
sona non grata. Nu is de plant weer een
topper. Er is zelf serviesgoed te koop met
roze en blauwe hortensias erop.
Ook een come back maakte de da
tura of engelentrompet. Deze werd
vroeger op buitenplaatsen ge
kweekt. helemaal vergeten en is
sinds kort weer de meest verkochte
kuipplant. Een plant die prachtig
bloeit en heerlijk geurt als je 'm maar
voldoende water geeft.
En dan natuurijk al die fruitboompjes
van appel tot perzik die geschikt
zijn gemaakt voor de kuip. „Het
nieuwste op dit gebied zijn de bosbes
sen. Die haal je nog gjewoon van het
balkon, want", zo verzekert Lammers,
„het zijn geen sierbessen, je kunt ze
echt eten".
„Eigenlijk kun je alles in kuipen
kweken," zegt Lammers. „Nou ja,
alles, een ceder of een eik zal niet
lukken, maar er kan heel veel. Ge
woon een kwestie van proberen. Dat
is toch ook het leuke van tuinieren?"
Echt milieu-onvriendelijke pro
dukten hoef je in de tuin niet
meer te gebruiken Voor elk pro
bleem is wel een vriendelijke op
lossing. Neem nu de slakken. Om
die bij een plant weg te houden is
een laagje schelpen voldoende
Slakken houden niet van zo'n
pnkkend oppervlak en laten de
plant met rust
eesters en vaste planten
op het balkon zijn in heel
Europa een trend", zegt
W.P.J. Lammers van Bakker in Hillegom,
het grootste planten-postorderbe-
drijf ter wereld. „Wij leveren in
tien landen en overal is het
beeld hetzelfde. Waar die ra
8e opeens vandaan komt. ik
weet het niet. Ik denk dat
mensen het gewoon leuk
vinden heesters en exoti
sche planten te kweken. In
potten krijg je gewassen in
bloei, die het gewoon in de
tuin niet zouden overleven.
Denk maar eens aan het si
naasappelboompje of de
bougainville."
En daar is volgens Lam
mers helemaal niets
nieuws aan. „Al in de ze
ventiende en achttiende
eeuw werden heesters en
exotische planten in
potten gekweekt." Het
bewijs ligt bij wijze van
spreken onder handbe
reik. Vvant, vertelt hij:
„In Haarlem zijn potten
uit de zeventiende eeuw
gevonden, met het stads
wapen erop. die duidelijk
waren gebruikt voor het
kweken van planten".
Wie oude prenten bekijkt
moet het met hem eens zijn.
Op de buitenplaatsen pronkten
welgestelden bijvoorbeeld graag
