'Somber klimaat
bij kunstenaars'
Centrum Beeldende Kunst komt nog niet uit de verf
tlooic afsluiting Leids Literatuur Festival
Cultuur Kunst
Italiaanse opera moet
oïrug naar Amsterdam'
Macbeth als hapklare brokken
Spetterende show Up with People
JDAG 25 MAART 1994
CHEF* ANNEMIEKRUYGROK. 071-35647?. PL V -CHEF JAN RUSDAM. 071 -356472
oncerten Melissa Etheridge
.ft Melissa Etheridge komt in mei voor twee concerten naar
(derland. Op zaterdag 21 mei is zij in de Groningse Martinihal,
dag ema staat zij in Ahoy' Rotterdam. De voorverkoop voor
uurr*e concerten begint op zaterdag 2 april bij de bekende ver-
oppunten.
lotconeert kamermuziek Nieuwkoop
wkoop» De Nieuwkoopse kamermuziekserie, een initiatief
r. Afdej-, dg Stichting Kamermuziek en Kunstgenootschap 't Regt-
lys in Nieuwkoop, wordt morgenavond afgesloten met een
ncert van een uitzonderlijk pianoduo: Yaara Tal (Israël) en An-
eas Groethuysen (Duitsland). Zij spelen werken van Schubert,
«ndelssohn en Czerny. Het concert in de hervormde kerk op
t Regthuysplein begint om 19.30 uur.
issenaar De groep Duvay wil Tsjechische folkloristische mu-
uur ?k meer bekendheid geven. De musici treden op in de origine-
klederdracht en brengen muziek uit verschillende streken,
orgen, zaterdag 26 maart, geven zij twee concerten in Motel
uur en||10rst jn Wassenaar. Een om vijf uur 's middags en een om
00 uu/11 uur s avonds. Vanaf zeven uur zijn er ook Tsjechische films
bekijken.
itend v
me ezing over Pieterskerk en universiteit
heelkipEN» De relatie tussen de Pieterskerk en de Leidse universiteit,
2 en oral in de 18de eeuw, staat centraal tijdens een lezing door
17 OOF' van ^en berg, zondag 27 maart in de Pieterskerk. De le-
ïg in de serie Pieterskerklezingen, gaat ook over de bijzondere
nd met de theologische faculteit die tot uitdrukking kwam in
t instituut van de 'academieprediker'. Aanvang van de lezing
eZOek^ b0 uur. Na afloop is er een gratis rondleiding door de kerk.
,d .eiderdorpse in Leidschendani
fd dschendam De Leiderdorpse schilderes Sonja Bisschops ex-
iseert haar olieverfschilderijen in Brixen's galerie in Leidschen-
m. Het thema 'vrouw' loopt als een rode draad door haar
:rk. De expositie is tot 5 april dagelijks van een tot vijf uur te
>n. De galerie zit aan de Damlaan 23a.
iunstreis naar Hongari je
naar c(PEN Voor het lenteseizoen organiseert de Leidse Galerie Zi-
este stiy twee achtdaagse culturele reizen naar Hongarije. In kleine
de on£epen zullen op 26 april en 10 mei kunstliefhebbers naar dit
e"s®jid afreizen voor bezoeken aan onder meer Budapest (musea,
dovr'era. muziekacademie) en het kunstenaarsdorp Szentendree.
Marljformatie: 071 -130132 of 071 767065.
ITo /ursus fotografie in het Kasteel
AAN PEN RUN Fotograferen van een pop- of theaterartiest
vak apart. Het is te leren op de cursus die jongerencen-
jm Het Kasteel geeft. De cursus omvat vijf dinsdagavonden, te
nerstijginnen komende dinsdag 29 maart. Docent is Joost Meijer. In
zettingen: 01720-32424.
gewel(
Adviesbureau moet orde op zaken stellen
leiden «jan rusdam
Het vorig jaar opgerichte Centrum
Beeldende Kunst, aan de Hooglandse-
kerkgracht in Leiden, functioneert niet
naar wens. De verschillende taken van
het kunstcentrum zijn niet goed op el
kaar afgestemd of komen nog niet uit
de verf. Het gemeentebestuur heeft
een intern advies bureau ingeschakeld
met de bedoeling zo spoedig mogelijk
orde op zaken te stellen.
Vorig jaar zijn de Leidse Kunstuitleen
en de Waag officieel opgegaan in de
nieuwe organisatie: het Centrum Beel
dende Kunst (CBK). Deze instelling zou
zich naast het verhuren en verkopen
van beeldende kunst aan particulieren
bezig houden met het programmeren
van exposities in de Waag en in de
nieuwe expositieruimte aan de Hoog-
Iandsekerkgracht. Daarnaast zou het
CBK zich bezighouden met informatie
verstrekking, advisering, bemiddeling
en begeleiding bij kunstopdrachten,
manifestaties en subsidies. Ook heeft
de nieuwe instelling tot taak de positie
van kunstenaars uit Leiden en de regio
te verbeteren. Ella van Zanten werd
medio vorig jaar benoemd tot direc
teur van het nieuwe centrum. Ze werd
door de toenmalige sollicitatiecommis
sie gekenschetst als een manager met
een grote affiniteit met kunst. De orga
nisatie van het centrum blijkt evenwel
stroef te verlopen. Een aantal mede
werkers is overbelast, de communica
tie verloopt moeizaam en sommigen
vragen zich af of de nieuwe directeur
wel de stuwende kracht is die het
kunstcentrum nodig heeft.
Yvonne van Baarle, hoofd van de ge
meentelijke sector kunsten, noemt de
problemen bij het CBK „kinderziektes
waaraan niet valt te ontkomen. We
hebben een heel nieuwe organisatie
opgericht. Die moet je de tijd geven
zich te ontwikkelen. Omdat een aantal
moeilijkheden niet een-twee-drie op
losbaar is vind ik dat het CBK extra on
dersteuning moet krijgen. We hebben
het bureau Leiden Advies, van de ge
meentelijke Dienst Facilitair Bedrijf,
gevraagd de organisatie onder de loep
te nemen."
„Wat ik wil weten is of de taken die
we het CBK hebben toegedacht in de
praktijk realiseerbaar zijn. Ik ben er
niet zeker van of de gekozen organisa
tiestructuur wel goed werkt, of alle la
ken goed op elkaar zijn afgestemd en
of er efficient en doelmatig wordt ge
werkt. Als mensen ontevreden zijn
moet er nog eens goed gekeken wor
den naar hun taakomschrijving. Mijn
indruk is dat de aanloopproblemen
snel oplosbaar zijn.
Wat ik wil is dat het Centrum Beel
dende Kunst zo snel mogelijk optimaal
draait."
Directeur Leids CBK heeft veel goed te maken:
Het Centrum Beeldende Kunst loopt nog niet op rolle
tjes. Maar directeur Ella van Zanten vindt 'problemen'
een te groot woord voor de situatie waarmee het cen
trum te kampen heeft. Veel liever spreekt ze van 'aan
loopmoeilijkheden'. Van Zanten zegt er niet zo zwaar aan
te tillen dat een bureau is ingeschakeld om het CBK on
der de loep te nemen. Integendeel. ,,Ik vind het juist heel
plezierig dat een adviesbureau na een half jaar eens gaat
kijken hoe zo'n nieuwe organisatie, voortgekomen uit het
samenvoegen van de Waag en de kunstuitleen, nu werkt.
Er zitten zoveel nieuwe kanten aan het CBK, het was on
mogelijk te voorspellen hoe dat allemaal zou gaan. Om
de zaak op rolletjes te laten lopen hebben we ook zeker
meer tijd nodig."
LEIDEN «JAN RUSDAM
30.
z0CItaliaanse opera moet terug
Amsterdam. Dat is het
5,21 jfto van een stichting die de-
I6.iveck vor het eerst naar bui
trad. Een aantal Nederland-
musici, onder wie Marco
5. zofker. beeft het initiatief geno-
De 'stn om de populaire Italiaanse
rktJra permanent voor het Ne-
m^andse publiek terug te bren-
aflcnig operaliefhebber maakt
reizen naar Verona om aan
I trekken te komen. Ook
j'^ssel en Düsseldorf zijn be
ide bestemmingen van de
560örafans. Volgens Bakker heb-
J de uitvoeringen in het Am-
Muziektheater een te
drempel. „Bij die een of
i pa «e produkties per jaar zijn de
,!.ich(zen voor de gewone liefheb-
>ital
ber te hoog." Uit onderzoek is
gebleken dat de belangstelling
voor de Italiaanse opera groeit
naar een niveau, dat vergelijk
baar is met de periode voor de
Tweede Wereldoorlog. Destijds
reisden Italiaanse gezelschap
pen door Nederland.
Vorig jaar is de IOPA opge
richt, de Stichting Italiaanse
Opera Amsterdam. De IOPA
heeft tot doel de oorspronkelij
ke opera regelmatig aan een zo
breed mogelijk publiek aan te
bieden. Bovendien rekent de
stichting het tot zijn taak jong
Nederlands muzikaal talent de
mogelijkheid te geven zich aan
het publiek te presenteren. Vol
gens Bakker is operatalent in
Nederland volop aanwezig. Re
gisseurs als Kees Bakels en Ed
Spanjaard hebben al hun mede
werking toegezegd.
Volgens Ella van Zanten viel er
niet aan te ontkomen de werk
wijze na verloop van tijd bij te
stellen. „Dat is heel logisch.
Mensen die op andere lokaties
komen te werken, andere taken
toebedeeld krijgen, andersoor
tig werk gaan doen, dat brengt
altijd aanloopmoeilijkheden, je
kunt ook zeggen 'aanpassings
moeilijkheden'. met zich mee.
Eén van de complicerende fac
toren is dat de medewerkers
van het CBK op verschillende
uren werkzaam en verspreid
zijn over drie panden. Dat lijkt
een heel onschuldig punt. Maar
in de praktijk blijkt dat het con
tact tussen de staf, gehuisvest
aan de Hooglandsekerkgracht,
en de baliemedewerkers in de
publieksruimtes in het naastge
legen pand en in de Waag
moeizaam verloopt. We wande
len heel wat heen en wèer. Ook
tussen het CBK en het stadhuis,
want we zijn niet alleen een
soort 'winkel' maar ook nog
eens een overheidsinstelling. Er
rnoet dus een methode gevon
den worden om die communi
catie in de toekomst beter te la
ten verlopen."
Van Zanten wil zich niet uitla
ten over de keus van de politiek
om het CBK op verschillende
lokaties, verspreid over de stad,
te huisvesten in plaats van op
een centraal punt nabij de
Waag. „Aan iedere lokatie zitten
voor- en nadelen. We zijn heel
blij met de onderkomens die we
hebben. Ik denk dat het er nu
gewoon op aan komt het CBK
in de praktijk zo effectief en effi
cient mogelijk te organiseren."
Had de CBK-directeur de pro
blemen in eigen huis niet zelf
kunnen oplossen? „De organi
satiestructuur is maar één facet
van de aanloopmoeilijkheden",
reageert Van Zanten. „Naar
mijn gevoel is het erbij betrek
ken van externe deskundigheid
heel goed om de gang van za
ken beter inzichtelijk te maken.
Bovendien kost het oplossen
van problemen, als je dat zelf
wilt doen, ook veel tijd."
Onderschat
Van Zanten geeft toe een aantal
taken van het CBK onderschat
te hebben: „Een tentoonstel
lingsprogramma maken voor
twee lokaties is een boel werk
gebleken. En naast de taken die
de Waag en de kunstuitleen al
vervulden moeten ook nieuwe
dingen op de rails worden ge
zet. Er moet een nieuwe aan
koopcommissie worden geïn
stalleerd. Er is een nieuw over
leg op gang gekomen tussen
CBK's in Nederland. De tijd om
al die nieuwe dingen te doen is
gewoon anders ingeschat dan in
de praktijk haalbaar is. Maar als
een aantal zaken eenmaal loopt
denk ik dat we ook het volledige
rendement er uit kunnen ha
len."
„Er wachten ons ook de ko
mende tijd nieuwe taken. Het
verbeteren van de positie van
kunstenaars uit Leiden, de uit
voering van het atelierbeleid,
om maar wat te noemen. Een
van de dingen die geïnventari
seerd moet worden is of met de
bezetting die we nu hebben alle
taken ook uitgevoerd kunnen
worden. Ik vind het te voorbarig
om nu al om meer personeel te
vragen. We moeten er eerst nog
maar eens de schouders onder
zetten."
Van Zanten denkt dat de ver
wachtingen omtrent het CBK
misschien te hoog gespannen
waren. Critici menen dat de
CBK-directeur er nog niet in is
geslaagd het voortouw te ne
men in de nieuwe organisatie.
Van Zanten: „Ik weet niet of die
kritiek terecht is. Wat mij is op
gevallen is dat de stemming on
der kunstenaars in Leiden nogal
neerslachtig is vanwege allerlei
initiatieven, uit het verleden,
die de kop zijn ingedrukt. Ik
denk dat het CBK dus veel heeft
goed te maken, hard moet op
boksen tegen gevestigde stem
mingen om dat sombere kli
maat te verbeteren. Dat geeft
hooggespannen verwachtingen,
en dat ik dat op mijn bordje
krijg en de dingen eigenlijk
sneller voor elkaar moet krijgen
dan in de praktijk mogelijk is,
dat is een lastige situatie."
„Ik vind overigens de belang
stelling van Leidse kunstenaars
voor wat we als CBK doen te ge
ring. Voor een deel ben ik be
reid daarvoor de hand in eigen
boezem te steken. We zullen in
jampert bedrukt, Van hee bedeesd, Chabot uitbundig
en Susanne Lammers
lly a(or wat ik nu Z'E le doen, vind
.30.keen verklaring", las Remco
Deze regels uit zijn
licht Poëzie leken ook wel
i beetje te slaan op zijn be-
6 njkle stemming gisteravond,
ai., d drietal dichters uit de stal
BAB1 de Bezige Bij deed op zijn
door Nederland gister-
md ook De Burcht aan. Be-
k'e Campert waren Miriam
hee en Bart Chabot geko-
16 j^ts later dan gepland vanwe-
■eai.parkeerproblemen van Mi-
00kfn Van hee werden, zoals ge
de dichters geïntro-
en het publiek welkom
doleten. Campert stond al
overar, maar ging noodgedwon-
,5&k weer zitten terwijl wat rele-
2jrïte informatie over zijn ge-
gegeven werd. Zijn on-
luid had echter niet zoveel te
Iken met de onstuitbare wens
13 J publiek met zijn verzen te
zo.lfronteren. Een vrij vlakke
van ouder werk volg-
Wel mooie verzen, over de
Mïiierkingsgave van de dichter -
itj
*'0j Raalbergen's
f leubel lease service
Wor
21.1
SlDc nieuwe manier van
zorijelooo inrichten.
ag° I 'raag naar de folder!
/schrijver, over het heilig moe
ten van de dichter, over vergan
kelijkheid en de narigheid in de
wereld in het algemeen. Het
meest anecdotische was zijn
autobiografische gedicht over
twee jochies die midden in de
oorlog vijfentwintig gulden vin
den en de problemen die dat
met zich meebrengt. 'We be
spraken ons probleem: Hoe
krijgen we het klein?' Een beetje
cynisch was Jalouzie 'je kunt er
eigenlijk niet buiten, nu ik zelf
al weer een poosje zonder zit.'
Zijn cynisme bleek ook uit
zijn commentaar: 'Dat is ook
poëzie', naar aanleiding van ru
ziënde stemmen uit de hal. Ie
mand wilde heel graag of juist
in het geheel niet aanwezig zijn
bij het voorlezen, dat was niet
helemaal duidelijk. Het, ingrij
pen van de organisatie had niet
zoveel succes. Het sussen van
Campert, tijdens het optreden
van Van hee, wel. 'Iemand'
bleek overigens later de mana
ger van Campert en Chabot.
Van hee, fluisterzacht en om
floerst hees, las intiem voor.
Eerst opvallend neerslachtige
mijmeringen, ontstaan in een
periode van werkloosheid en
eenzaamheid. Nogal monotoon,
voorgedragen leken haar ge
dichten nog leger en doellozer.
Veel meer zit in haar nog onuit
gegeven gedichten. Het beeld
van de jongensachtige wind die
jurken bol blaast en de bladen
van boeken en kranten omslaat,
dat leeft. Goed getroffen ook de
akelige nacht-gedachten. Tegen
de man, jouw man, terwijl jij
niet slapen kan: 'Soms draai je
je om, alsof je zeggen wil dat ik
me heb vergist'.
Afgelopen is het met intimi
teit en schoonheid als Bart Cha
bot opstaat. Zijn roots liggen in
Remco Campert in bedrukte stemming tijdens het Leids Literatuur Festival, leest voor uit eigen werk.
FOTO HOLVAST/MARK LAMERS
de Rock Roll en dat zullen we
weten ook. Over de beide ande
ren is gezegd dat ze al eens in
Leiden te gast waren, hij vertelt
zelf dat dit ook niet zijn eerste
keer is. Wij konden dat niet we
ten: alleen de organisator, de
barkeeper en hij waren aanwe
zig bij dit optreden, zeven jaar
geleden. Nu kan Chabot om te
beginnen al niet zonder pu
bliek, dus met dat optreden zal
het zo'n vaart niet gelopen heb
ben. Zijn poëzie heeft iets van
cabaret; heel kortaf en spits.
Zijn optreden is een complete
aardbeving en geeft de gedich
ten pas inhoud. Op papier stelt
een gedicht als dat voor Heere
Heeresma geen moer voor: 'Ik
ben ook nog waarzegger ge
weest. Ze gingen gebroken naar
buiten.' Chabots proza lijkt
door zijn voordracht sterk op
zijn poëzie. Ook anekdotisch,
ook heftig en gewild woest.
Meeslepend is zijn optreden
wel. Hilarisch ook. Neem nu
zijn act als apostel. In deze wei
nig orthodoxe uitbeelding van
een visioen brengt hij een be
zoek aan de hemel. Vader God
aan het kruis, getuchtigd door
de Zoon. terwijl Maria, heel erg
van vlees en bloed, met afge
wend gelaat een sigaret rookt.
Met veel stemverheffing en na
druk op medeklinkers, die als ze
niet willen klinken worden in
geleid door langaangehouden
'www's. Werkelijk een openba-
mg
En een mooie afsluiting van
het Leids Literatuur Festival
naar aanleiding van de Boeken
week van dit jaar.
Leids Literatuur Festival:
Remco Campert, Miriam Van
hee en Bart Chabot. Gezien:
24/3, Sociëteit de Burcht, lei
den.
CBK-directeur Ella van Zanten: „Om de zaak op rolletjes te laten lopen hebben we ook zeker meer tijd no
dig." FOTO HOLVASt/MARK LAMERS
de toekomst duidelijk moeten dat van ons het nodige ver- beetje teleurstellend is geweest,
maken waar het CBK in kan wacht mag worden, maar kun- Maar er staat de komende
voorzien: waarvoor kan men stenaars moeten niet nalaten maanden veel te gebeuren. Ik
hier terecht, hoe zitten presen- ook zelf initiatieven te nemen, ben ervan overtuigd dat het
tatiesubsidies in elkaar, hoe ver- respons te geven. Wat ik begrijp CBK gaandeweg wel op /.'n
loopt het atelierbeleid... Ik denk is dat het tot op heden een pootjes terecht zal komen."
de PaardenKathedraal Spel Ottolien Boe-
schoten en Peter Drost Slagwerk Gijsbert
Zwart Regie Henk van Ulsen Gezien
24/3, schouwburg, Leiden
Macbeth' geschikt maken voor
kinderen in de leeftijd vanaf 10
jaar. Dat doet je even de wenk
brauwen fronsen, want het is in
dit stuk één en al moord en
macht wat de klok slaat.
Er wordt door slechts twee
acteurs gespeeld in een voor
stelling, die krap één uur duurt.
Aan lef heeft het de bewerkers
dan ook zeker niet ontbroken.
Er is niet haastig op basis van
'Macbeth' even iets in elkaar ge
zet. Aan het versnellen en vers
impelen van het vcrhaalgegc-
ven is merkbaar veel aandacht
besteed. Toch valt het resultaat
tegen. Door voortdurend van
personage te wisselen, lijkt het
alsof er meer wordt verteld dan
daadwerkelijk gespeeld. Er
moeten omwille van de duide
lijkheid tamelijk veel concessies
worden gedaan die funest zijn
voor de dramatische zeggings
kracht. De jassen of andere kle
dingstukken geven aan, met wie
we te maken hebben, wat tot
een onophoudelijk
jasje-aan-jasje-uit-trekken
leidt. Soms is daarbij dan ook
nog een korte toelichting met
betrekking tot het verloop van
de handeling nodig. Al dat bij
elkaar doet hooguit aan een
vertelling met nagespeelde mi
ni-scènes denken, waarbij de
spelers Ottolien Boeschotcn en
Peter Drost aan het spelen van
een dramatische ontwikkeling
niet of nauwelijks toekomen.
Op die manier ontstaat er een
tot hapklare brokken geredu
ceerde Macbeth' die zo uit het
uittrekselboek lijkt te zijn weg
gelopen. Maar kennelijk bleef er
toch voldoende spanning over.
want het voornamelijk zeer
jeugdige publiek gedroeg zich
voorbeeldig en luisterde aan
dachtig.
MUZIEKTHEATER
RECENSIE DICK HERMSEN
Up with People met 'World in Motion' Gezien 24/3, Stadsge
hoorzaal, Leiden.
Plotseling en geheel onverwacht staat Pieter van
Vollenhoven op het podium. Hij stelt de zaal ge
rust met de mededeling dat de vleugel van het
podium is gehaald en dat hij slechts aanwezig is
om de avond te openen. I lij licht kort het verhaal
achter 'Up with People' toe, waarna hij snel plaats
maakt voor de wervelende show.
Vervolgens is het dringen op het niet al te ruime
podium van de Stadsgehoorzaal. Eenentwintig
nationaliteiten bij elkaar, vertegenwoordigd in
bijna honderd mensen. Zingend, dansend, maar
vooral plezier makend. 'Up with People' bestaat
al sinds 1968, maar wisselt jaarlijks van samen
stelling. Oogmerk is niet het binnenhalen van zo
veel mogelijk geld. De groep hangt ook geen reli
gieuze of politieke stroming aan. Toch zit er wel
degelijk een ideologie achter de show. Kortgezegd
gaat het er om mensen dichter bij elkaar te bren
gen.
Zo'n tienduizend jongeren geven zich jaarlijks
op om mee te doen. Aan de hand van gesprekken,
niet van audities, wordt een selectie gemaakt van
ruim zeshonderd enthousiastelingen tussen de
achttien en vijfentwintig jaar. Twaalf maanden
lang reizen er vervolgens vijf groepen met dezelf
de theatershow over de wereld. Gisteren was Lei
den aan de beurt.
Soms wordt er heel goed gezongen, zo nu en
dan wat minder. Met grote regelmaat zien de
dansen er reuze aantrekkelijk uit, vaak oogt het
wat mager. De professionaliteit van de uitvoering
staat dan ook niet voorop. De kracht van de show
zit in de uitstraling. Die is voortdurend optimaal.
Het enthousiasme straalt van de gezichten. Er
wordt gespeeld met meer dan honderd procent
inzet. Energiek bewegen de dansers zich van links
naar rechts over de bühne, soms zelfs tot ver in de
zaal. Uitbundige explosies van muziek wisselen
met ingetogen ballades. Kleurrijke kostuums uit
alle landen van de wereld komen voor het voet
licht. In minder dan vijf minuten krijgt een aantal
mensen uit de zaal een spoedcursus 'doedap-
dans'.
De vaart in het programma is hoog. Zo hoog
zelfs dat het soms jammer is, dat enkele hitklas
siekers na ongeveer twee regels alweer worden af
gebroken om ruimte te geven aan een volgend
muzikaal- hoogtepunt uit de pophistorie. Het ge
vaar van verbrokkeling schuilt hier en daar dan
ook voorzichtig om de hoek. Maar een kniesoor
die daarop let. Op het podium is het feest, van het
begin tot het einde. Het is absoluut fascinerend te
bedenken dat zoveel mensen uit zoveel landen
kunnen komen tot zo'n spetterend resultaat.