VS sturen Patriots
naar Zuid-Korea
Buitenland
Zes doden bij treinongeluk
Politie in het nauw
Amerika heeft geen goede opties tegen Noord-Korea
Surinaamse 'bevrijders'
gijzelen 30 arbeiders
Kroaten knuffelen oude
vijanden nu bijna dood
NAVO dreigt Serviërs na
ontdekking wapendepot
&INSDAG 22 MAART 1994
155
Brand in Zuidafrikaanse cel: 21 doden
iqhannesburcGedetineerden in de gevangenis van het Zuid-
afrikaanse Queenstown hebben gisteren in hun cel brand ge
sticht uit protest tegen het feit dat zij niet mogen meedoen aan
de verkiezingen van eind april. Alle 21 gevangenen die aan de
actie deelnamen, kwamen door het vuur of verstikking om.
Kok vissersboot vergiftigt bemanning
e cir- moskou De kok van de Russische vissersboot Ilja Volynski heeft
per ongeluk natriumnitriet in plaats van zout in het eten gedaan,
Hij vergiftigde daarmee de hele bemanning. Drie bemanningsle-
den overleefden de maaltijd niet, 29 anderen werden enrstig
de ziek.
ot de
ische p
wac'lten °P de bestuurder beu. Een jeugdige passagier kreeg
dan ook luid applaus toen hij het stuur in handen nam en weg-
reed. Helaas voor de inzittenden duurde de rit niet lang. want
het vervoerbedrijf sneed de stroom af. Vlak voordat de politie ar-
'elek5 r'veerc^e' had de jeugdige bestuurder de benen genomen.
veel
'jen Politie Egvpte doodt extremisten
anke-
erdpr assiutDe Egyptische politie heeft gisteren in de provincie Assi-
argen ut bij verschillende vuurgevechten acht vermeende moslim-ex-
s van tremisten doodgeschoten. Bij de gevechten kwamen ook vijf
dooi agenten om. De schermutselingen wijzen op een behoorlijke
een uitbreiding van het geweld van fundamentalisten in het zuiden
:ktro- van Egypte.
Ongeduldige Oekraïner kaapt tram
de tram in het Oekraïnse Donetsk was het
part-v
e'ijke MOSKOU. Wanhopig op zoek r
Abchazië toeristen gratis r
8 r|e" de Zwarte Zee. De
lijfwachten. Abchazië. W
e .Jj weid heeft afgescheiden,
in ming voor Russische
brak.
rklai
ten biedt een reisbureau
door instabiel gebied a
'orden begeleid door gewapende
Georgische provincie die zich met ge-
'as een populaire vakantiebestem-
Totdat er begin 1992 oorlog uit-
Bezettingsactie ex-Sandinisten
het
Managua Een groep ongewapende voormalige soldaten
Sandinistische leger heeft gisteren de Italiaanse ambassade be-
-zet in de Nicaraguaanse hoofdstad Managua. Het is niet duide-
lk lijk wat de reden is van de bezetting. De bezetters zeggen lid te
16.50 zijn van de Beweging voor Soevereiniteit en Nationale Waardig-
54,20 heid.
56.60
>6,90
'1° Monsterzege voor president Ben Ali
^2*55 tunis» President Zine al-Abidine Ben Ali van Tunesië en zijn re-
)4 00 geringspartij hebben bij de verkiezingen van zondag een mon-
'2^50 sterzege geboekt. De 57-jarige Ben Ali, de enige kandidaat voor
het presidentschap, kreeg volgens officiële uitslagen 99,91 pro-
cent van de stemmen.
Bill en Hillaiy als Hany en Louise op video
haarlem
„Je bedoelt dat we, zelfs na dat gezondheidsplan
van Hillary en Bill, toch nog allemaal doodgaan?",
vraagt de Amerikaanse president Bill Clinton ter
wijl hij schaapachtig en met opengevallen mond
in de camera kijkt. Bladerend in een dik pak pa
pier knikt zijn vrouw hem berustend toe. Dat
staat er inderdaad in. Op pagina 12.374, pardon,
12.655. Ze heeft het zelf gelezen.
De Amerikaanse televisiekijker werd gisteren
vergast op een staaltje onvervalste humor van het
presidentspaar. Ter gelegenheid van het jaarlijkse
satire-avondje voor politici en journalisten had
den de Clintons een home-video geproduceerd
waarin zij optreden als Harry en Louise, de mid
denklasse variant van de Nederlandse Jan Mo
daal. In reclamespots van verzekeringsmaat
schappijen. die mordicus tegen het gezondheids
plan van de Clintons zijn. klagen zij keer op keer
over de aanslag die het plan op hun portemonnee
doet.
De persiflage van de Clintons bleek zo succes
vol dat niet alleen het kleine kringetje bezoekers
van de Washingtonse incrowd en zelfs niet alleen
het Amerikaanse volk. maar ook de Nederlandse
journaal-kijker er gisteren van kon genieten.
Pyongyang blijft inspectieteams weren
De Verenigde Staten en Zuid-Korea hebben gisteren de
spanning rond Noord-Korea opgevoerd. President Clin
ton besloot Patriot-luchtafweerraketten in te zetten om
Zuidkoreaanse en Amerikaanse militaire installaties in
Zuid-Korea te beschermen. Washington had eerder de
VN-Veiligheidsraad gevraagd een resolutie voor te berei
den waarin economische sancties tegen Noord-Korea
worden afgekondigd.
weigeren zijn nucleaire installa
ties geheel open te stellen voor
de VN-inspecteurs van het In
ternationaal Atoom Energie
Agentschap (LAEA). Het com
munistische bewind in Py
ongyang maakte vorige week
ook bekend zich toch te zullen
onttrekken aan het internatio
nale verdrag tegen de versprei
ding van kernwapens. Volgens
de VS werkt Noord-Korea aan
de ontwikkeling van een atoom
bom.
Het IAEA heeft Noord-Korea
gisteren een laatste kans gege
ven inspectieteams toe te laten,
maar legde het geschil na de
weigering van Noord-Korea
voor aan de Veiligheidsraad. De
washington hans de bruijn
correspondent
Volgens Clinton is het sturen
van de Patriots 'een puur verde
digende maatregel'. Hij nam
zijn besluit nadat de Zuiko-
reaanse regering er formeel om
had gevraagd. „Het is in het be
lang van de veiligheid van het
Zuidkoreaanse volk en onze sol
daten daar om de Patriot-raket
ten te sturen", aldus Clinton. De
VS en Zuid-Korea besloten gis
teren ook om hun vorige maand
opgeschorte gezamenlijke mili
taire oefeningen weer te hervat
ten.
De maatregelen zijn geno
men omdat Noord-Korea blijft
Amerikaanse minister Christop
her (buitenlandse zaken) zei
gisteren te vertrouwen dat Chi
na in de Veiligheidsraad een
resolutie waarin om economi
sche sancties wordt gevraagd,
niet met een veto zal blokkeren.
Hoewel Peking herhaaldelijk
heeft aangedrongen op onder
handelingen, wees Christopher
erop dat de Chinezen Noord-
Korea's belangrijkste bondge
noten ook niet gelukkig zijn
met kernwapens op het Ko
reaanse schiereiland. „Zij heb
ben ons tot nog toe gesteund en
ik hoop dat zij dat blijven
doen."
Volgens een woordvoerder
van Christopher is het de be
doeling dat de Veiligheidsraad
eerst een resolutie aanneemt
waarin Noord-Korea wordt ge
waarschuwd. Die tekst zou nog
deze week kunnen worden aan
vaard. Reageert Noord-Korea
daar niet op. dan zou in een
resolutie tot concrete
kunnen worden besloten.
daniken Zes mensen zijn gisteren omgekomen bij een treinongeluk in het noorden van Zwitserland. Vijftien
mensen raakten gewond, van wie enkele zeer ernstig. Het ongeluk gebeurde toen een sneltrein die net was
vertrokken uit het station van Daniken. inreed op de arm van een hijskraan. De kraan was ingezet voor de
aanleg van een nieuwe spoorbaan. Bijna twee weken geleden ontspoorde in Zwitserland een tankwagon.
waardoor een vuurbal ontstond en drie r
i gewond raakten.
Acht doden in
Zuid-Libanon
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
Acht mensen zijn gisteren ge
dood bij een vergeldingsactie
van het Israëlische leger in
Zuid-Libanon. Onder de slacht
offers is een 12-jarig Libanees
meisje, dat omkwam toen de
schoolbus waarin ze zat werd
getroffen door een artilleriegra
naat. Het bombardement werd
uitgevoerd nadat eerder op de
dag twee Israëlische soldaten en
twee militieleden bij acties van
de verzetsbeweging Hezbollah
omkwamen.
China zet weer
L dissident vast
4,30 j>e politie van Sjanghai heeft
de dissident Bao Ge in
iechtenis genomen, op hetzelf-
J2 4Q le moment waarop de Japanse
[5'80'remier Morihiro Hosokawa in
90.60 (e Chinese stad arriveerde. Bao
die ook al werd opgepakt
^Qpen de Amerikaanse
32ÏOO -hristopher (buitenlandse za-
_;en) China bezocht heeft
lachtoffers van de Japanse be-
letting in de jaren dertig en
"•eertiggeholpen rhet brieven en
letities aan de Japanse regering
18.30,m schadevergoeding te eisen.
De Chinese regering heeft alle
op herstelbetalin-
cq en opgegeven toen zij in 1972
lipl°matieke betrekkingen met
aanknoopte. Daar zij le-
tingen en investeringen van Ja-
0.34ian verwacht, wil zij kennelijk
Vorkomen dat de bezoekende
Iremier door burgers wordt be-
6,ioiaderd met kritiek.
In Peking vernielde de politie
L60jjsteren de film van de persfo
Manuel Cerieta omdat
pj 0Pnamen zou hebben ge-
>3^50naakt van dissidenten die pam-
39,30 letten verspreidden. Ceneta
36.10bas op het Plein van de Hemel-
32 408 ^rec^e voor verslaggeving
^'sojan de zitting van het Chinese
)8i50'arlement. Aan het einde van
I0,00iet ochtenddebat werden op
4.90iet plein pamfletten in de lucht
'floopg00'0
IL50
14.70
0-1
salvadoranen
noeten nog eens
naar stembus
Durban Zuidafrikaanse politie-agenten openden gisteren in KwaZulu het vuur op een woedende menigte, nadat de politie een jongen had doodgeschoten. Volgens de politie had de
jongen eerst op hen geschoten. Ooggetuigen meldden echter dat de politie de jongen eerst doodschoot en vervolgens een pistool naast hem had neergelegd. foto epa
•dafN
salvador gpd
)e linkse coalitie in El Salvador
jkt bij de presidentsverkiezin-
en de regerende rechtse Are-
aten «-partij een tweede ronde te
aten (ebben afgedwongen. .Arena-
andidaat Armando Calderón
ol bleef met 78 procent van de
temmen geteld op 49,2 procent
aten teken. Voor een zege in de eer-
aten te ronde is een absolute meer-
ierheid nodig.
Als het tot een tweede ronde
i omt, moet Calderón Sol het op
4 april opnemen tegen Rubén
ankoojamora, de kandidaat voor de
'j^iikse coalitie Convergencia De-
5'5<pocratia (CD) waarin ook de
MJJormalige guerrillabeweging
29.75MLN zitting heeft. Hij behaal-
vo'8ens de voorlopige uitsla-
354fn zo'n 26 procent van de
34 2demmen.
0.85 Op een persconferentie zei
25,5dalderón Sol gisteravond dat de
2.®|sultaten 'een grote triomf
82 0(Por Arena betekenen, ook al 'is
26]9(jassc'1ien een tweede ronde
i67(Pdig. Als die er komt, zijn we
ï.ifear klaar voor'. Hij zei in die
E^jpnde te rekenerr op de steun
oc, 0;3n 'alle democratische krach-
De adviseurs van president Clinton zitten met de han
den in het haar. Hoe kan Amerika het communisti
sche regime van Noord-Korea dwingen zijn kernin
stallaties open te stellen voor inspectie?
Amerika beschikt niet over goede opties, alleen over
slechte en minder slechte. De CIA is er van overtuigd
dat Noord-Korea een of meer kernwapens heeft. Maar
zij weet niet precies waar de Koreanen hun bommen
verborgen houden. Daarom is een militaire precisie-
actie zoals de Israeli's in 1981 tegen Irak uitvoerden
onmogelijk.
Zelfs al zouden de Amerikanen wel weten waar de
Noordkoreanen hun bommen hebben verstopt, dan
nog is het volgens militaire experts onmogelijk om
vanuit de lucht de kerncentrales uit te schakelen. De
Noordkoreanen hebben hun kerninstallaties zo diep
onder de grond verborgen dat alleen een atoombom
ze kan bereiken.
De grootste zorg in Washington is dat de onvoorspel
bare leiders van Noord-Korea zich tot een militair
avontuur zullen laten verleiden. Het Pentagon noemt
dat het Pearl-Harborscenario. Dat scenario gaat er
van uit dat de Noordkoreanen een verrassingsaanval
zullen uitvoeren op Zuid-Korea, net zoals de Japan
ners in 1941 bij verrassing Pearl Harbor overvielen.
In het geval van Korea zou een verrassingsaanval op
Seoel behalve honderdduizenden doden onder de
Zuidkoreaanse bevolking ook veel slachtoffers onder
Amerikaanse soldaten eisen. Er zijn 36.000 Ameri
kaanse manschappen in Zuid-Korea. „Een aanval op
Zuid-Korea is een aanval op de Verenigde Staten",
heeft president Clinton gezegd. Maar hoe geloofwaar
dig is die uitspraak van een president die eerder in
Bosnië heeft bewezen dat hij van de ene op de andere
dag dreigementen inslikt. En hoe zal hij reageren als
net als destijds ip Vietnam dagelijks TV-beelden van
Amerikaanse slachtoffers de huiskamer binnenko
men, en demonstranten van de president eisen dat hij
de Amerikaanseiroepen terugtrekt?
De optimisten brengen daar echter tegen in dat Ame
rika in geval van Noordkoreaanse agressie net als in
de Perzische Golf zal overgaan tot grootscheepse
luchtbombardementen, die in korte tijd vrijwel niets
heel zullen laten van Noord-Korea.
Maar ook als het doemscenario niet uitkomt, blijft de
situatie uiterst explosief. De vraag is of een economi
sche blokkade van Noord-Korea, opgelegd door de
Veiligheidsraad, een haalbare kaart is. Dat is hoogst
onzeker, omdat zowel Japan als China daar niets voor
voelt. Vooral de stem van China is essentieel, omdat
dat land in de Veiligheidsraad over een vetorecht be
schikt.
Maar zelfs als de Veiligheidsraad uiteindelijk econo
mische sancties tegen Noord-Korea zal afkondigen,
blijven de risico's aanzienlijk. Noord-Korea kan en zal
een zeeblokkade opvatten als een oorlogsdaad. De
uitvoering van een economische blokkade kan met
andere woorden gemakkelijk op een gewapende con
frontatie uitlopen. Misschien is het dan nog maar het
beste om de zaak op zijn beloop te laten, opperen
sommige experts in Washington.
Zo'n kortzichtige strategie, die voor veel politici in
Washington de meest verleidelijke is, zou echter een
zeer gevaarlijk precedent scheppen voor een Ameri
kaanse regering die verspreiding van kernwapens
hoog in het vaandel heeft. Het zou betekenen dat elk
land dat in het geheim een kernbom maakt en vervol
gens zijn poot stijf houdt, het spelletje blufpoker wint.
De wereld was in de dagen van de Koude Oorlog rede
lijk veilig, omdat de grote mogendheden elkaar in be
dwang hielden door het mechanisme van nucleaire
afschrikking. Maar er is geen enkele garantie dat klei
ne en onstabiele nucleaire mogendheden zich aan de
spelregels van nucleaire afschrikking zullen houden.
Groep eist aftreden regering
paramaribo
In Suriname heeft een groepe
ring die zichzelf het Surinaam
se Bevrijdingsfront (SLF)
noemt gisteren 30 arbeiders
van de bauxiet maatschappij
Suralco gegijzeld bij de dam
van de waterkrachtcentrale
van Brokopondo, 100 kilome
ter ten zuiden van Paramari
bo. Zij hebben gezegd hun ge
vangenen pas vrij te laten als
de regering aftreedt. De gijzel
nemers verklaarden de econo
mische teloorgang van Surina
me niet langer te verdragen.
De Surinaamse president Vene-
tiaan heeft de bezetters van de
krachtcentrale opgeroepen tot
besprekingen om een vreedza
me regeling te vinden voor hun
problemen. „Grijpen naar ge
weld is niet het eerste antwoord
van de Surinaamse regering; de
deur om rustig te praten staat
wijd open", zei hij gisteravond
voor de televisie.
Venetiaan zei met nadruk dat
de Surinaamse regering niet zal
zwichten voor de eis van de be
zetters om af te treden. Een ul
timatum, waaraan het SLF 'har
dere acties' koppelde, verstreek
orlog
i het tij-
Hij
vanmorgen om 10.00 uur plaat
selijke tijd. (14.30 uur in Nedet
land) „Er zijn binnen de demd
cratische traditie honderde
seerd te krijgen, terroristisch
acties behoren daar niet toe'
zei hij.
Het is volgen
'geen kleine opga-
dens de jungle-
te binnenland te hersteller
gaf toe dat het niet gaat zoals
ook de regering dat zou willen.
„De dam bezetten betekent
echter het afschrikken van on
derwijzers. artsen'en investeer
ders en dat is geen werkwijze",
aldus de president.
Het SLF, dal zegt mijnen bij
de dam te hebben gelegd, klaagt
den en de slechte situatie in het
onderwijs en de gezondheids
zorg in het Surinaamse binnen
land. Activiteiten van de Cana-
tatschappij Golden Star.
die
ester
het
goudwinning, blijken het SLF
ook zorgen te baren. Venetiaan
vindt dat daarover met de on
derneming en met de Suri
naamse overheid moet worden
gepraat.
Haatdragende gevoelens tussen
de Kroaten en moslims? Kom
nou. De Kroatische pers knuffelt
de moslims uit Bosnië zowat
dood sinds heide groepen een
federatie hebben opgericht die.
ook nog eens nauwe banden zal
aangaan met het Kroatische
moederland. Van de ene op de
andere dag is de toon rigoureus
veranderd. Heetten de moslims
tot voor kort in de Kroatische
media nog 'islamitische funda
mentalistische baby-moorde
naars', nu zijn het 'helden' in de
strijd tegen de gemeenschappe
lijke vijand, de Serviërs.
In cartoons is de Bosnische
president Alija Izetbegovic van
een monster in een lieve opa
veranderd. Samen met de
Kroatische president Franjo
Tudjman zit hij op een schom-
melbank, die zachtjes heen en
weer wordt gewiegd door Uncle
Sam ofwel de Verenigde Staten
die hebhen bemiddeld bij de
totstandkoming van het ak
koord.
De snelle verandering in alli
anties op de Balkan doet den
ken aan net boek'1984' van Ge
orge Orwell. „Het was eerst Eur-
azië met Oceanië tegen
Oostazië. Nu zijn de Oostazia-
ten ineens onze beste vrien
den", zegt Miljenko Jergovic,
een uit Sarajevo afkomstige
schrijver die in Zagreb woont.
De psychologe Mirjana Krizma
nic van de universiteit van Za
greb zegt dat het 'psychologisch
gezien bijna teveel wordt voor
de mensen'. „Met dit soort ver
anderingen moet je wel schizo
freen worden."
brussel» peter de vries
Termijn voor inwilligen eis onbekend
leider Karadzic dreigde hen te
beschieten. Het depot bevindt
zich één kilometer binnen de
door de NAVO en Verenigde
Naties afgekondigde 20-kilome
terzone, waarbinnen de strij
dende partijen geen zware wa
pens mogen opstellen, maar de
Serviërs zeggen dat de opslag
plaats net buiten de zone ligt.
Het meningsverschil is volgens
de VN te wijten aan het gebruik
van afwijkende landkaarten.
Vorige maand dreigde de
NAVO al met luchtaanvallen op
Servische stellingen wanneer ze
de zone niet zouden respecte
ren. Dat dreigement plus aan
sluitende bemiddeling bij de
Serviërs door de Russen, luidde
toen het nu al zes weken duren
de staakt-het-vuren rond de
Bosnische hoofdstad in.
correspondent
De NAVO heeft de Bosnische
Serviërs gisteren opnieuw met
luchtaanvallen gedreigd als een
geheim wapendepot vlak bij Sa
rajevo niet snel wordt ontruimd.
Het bondgenootschap heeft de
Serviërs echter geen duidelijke
termijn gesteld waarbinnen ze
de eis moeten hebben ingewil-
ligd.
Canadese VN-militairen ont
dekten gisteren in de bergen
rond de Bosnische hoofdstad
een opslagplaats met zeker vier
tanks en verschillende stukken
artillerie. Zij omsingelden het
door mijnen omgeven depot en
sloten het hermetisch af. maar
trokken zich later op veilige af
stand terug toen de Servische