Leids tekort loopt miljoenen meer op
Verdeelsleutel gemeentegeld verouderd
Defensie peinst niet over
opheffen van Valkenburg
Leiden Regio
oeterwoude: min 2,9 miljoen
'otest tegen opheffen buslijnen
JAC 22 MAART 1994
dwe ramp clreigt voor gemeentelijke financiën
len Vervolg van voorpagina
>ch
gPjfficiële reactie op de korting van mogelijk zes mil-
gragulden wil de gemeente Leiden niet geven. Maar
knw^ijk is dat het gaat om een nieuwe financiële ramp.
aa^ week al maakte de wethouder financiën, PvdA'er
t vn de Vreeze, bekend dat het nieuwe college tussen
3™2n 1998 rekening moet houden met tekorten tot 25
1(j#n gulden. Voor de jaren 1997 en 1998 komt daar nu
l. 'og eens zes miljoen gulden bij.
wim koevoet
uwe bezuiniging komt in
jag extra hard aan omdat ei-
r,nc werd gerekend op vijf
ttmade: min
s miljoen
iljoen? Pak hem beet. Af-
blijk." Gemeentesecreta-
an Elk schrikt als hij het
hoort dat Alkemade
T r van het Rijk ontvangt,
elke dag al op de brief te
>n. Er waren signalen dat
iinder zouden krijgen.
Hioveel dat hebben we nog
•Girder meegemaakt. Als je
dat wij een omzet heb-
~n 27 miljoen per jaar, dan
_^ogal wat."
miljoen gulden méér. Deze ver
wachtingen waren mede geba
seerd op de uitslag van een
grootscheeps congres dat Lei
den begin vorig jaar hield in de
Pieterskerk. Daarmee nam Lei
den afscheid van zijn status als
artikel 12-gemeente en vroegen
burgemeester en wethouders
aandacht van Tweede Kamer en
buurgemeenten voor de 'one
venwichtige' verdeling van geld
uit het gemeentefonds.
Leiden draait in zijn eentje op
voor voorzieningen waar de he
le regio gebruik van maakt,
zoals schouwburg, zwembaden
en station. Ook behoren de be
lastingen tot de hoogste van het
land. Parlementariërs van CDA-
WD- en PvdA-huize beloof
den in de Pieterskerk werk te
maken van hun bevindingen.
Maar naar nu blijkt is Leiden
daar geen cent mee opgescho
ten.
Hoewel De Vreeze al had la
ten doorschemeren dat de nieu
we verdeelsleutel voor Leiden
wel eens teleurstellend zou kun
nen uitpakken, wilde hij giste
ren niet ingaan op de nieuwe
tegenvaller. De bezuiniging
werd echter bekendgemaakt
door zijn collega Tjeerd Van Rij
(PvdA). Volgens hem is 'deze
beroerde uitslag voor Leiden'
vooral het gevolg van een gewij
zigde toepassing van criteria bij
de verdeling van rijksgelden
over de gemeenten. Leiden
moest het voorheen vooral heb
ben van de grote hoeveelheid
inwoners met lage inkomens en
het hoge aantal bewoners dat
op een hectare woont. Deze cri
teria zijn vanaf 1997 niet meer
of in veel mindere mate van
kracht.
Van Rij zei ervan te 'balen'
dat Leiden de mogelijkheid
heeft laten lopen om te reage
ren op de verlaagde uitkering.
„Een blunder van de mensen
van financiën", plaatste hij een
verkapte aanval op zijn partijge
noot De Vreeze. En: ..Maar ik
geloof dat ik m'n mond nu echt
aan het voorbijpraten ben."
De Vreeze wil wél op deze
'onverstandige opmerkingen
van Tjeerd' reageren. Van Rij
heeft het volgens hem bij het
verkeerde eind. ,.De mogelijk
heden tot inspraak komen nog.
We zullen samen met andere
gedupeerde gemeenten de te
genaanval openen. We hebben
ook goede argumenten. Waar
Tjeerd op doelt, is een onder
zoek onder enkele tientallen ge
meenten naar de gevolgen van
de veranderingen van de Finan
ciële Verhoudingswet. Leiden
zat daar jammer genoeg niet bij
omdat het onderzoeksbureau
Leiden, als voormalige artikel
12-gemeente met een heel spe
cifieke problematiek, een te in
gewikkeld voorbeeld vond."
leiden jan kuys
vervolg voorpagina
De gigantische schuifoperatie in
de verdeling van de gemeente
gelden is het gevolg van een ad
vies van de Raad voor de Ge-
meentefinanciën (RGf). De door
de RGf voorgestelde verschui
ving heeft plaats van 'rijk naar
arm' en in mindere mate van
'land naar rand'. Ofwel: arme
gemeenten met veel sociale
problemen krijgen volgens het
nieuwe stelsel meer geld. rijke
gemeenten zonder problemen
minder. Zo ook krijgen cen
trumgemeenten meer dan plat
telandsgemeenten. De opzet
van het nieuwe stelsel is dat het
meer rekening houdt met de
kosten die gemeenten moeten
maken.
In de huidige verdeling van
het rijksgeld over de gemeenten
spelen de omvang, de bebou-
°?t kabinet en de Kamer dit advies overne-
lag.s dat een ramp voor Zoeterwoude. Dan
I hofi we èn bezuinigen èn de belastingen ver-
- ljc" aldus wethouder A. Ringersrpa. „Het is
e^n de zotte dat Zoeterwoude wordt gestraft
en gezond financieel beleid." Volgens Rin-
a kijkt de Raad voor de Gemeentefinanciën
naar de OZB. Zoeterwoude heeft in verge-
met andere gemeenten een vrij lage OZB.
-)mt ondermeer doordat de gemeente de
1 van bijvoorbeeld afvalverwerking en dool
ie altijd direct aan de burgers doorberekent,
aak je burgers duidelijk hoeveel je in reke-
/engt. Dat is ook een beleid dat het rijk het
liefst ziet. Je kunt het ook betalen via een verho
ging van de OZB, maar dan kunnen mensen niet
zien wat ze nu eigenlijk voor die verschillende
diensten betalen,'' zegt Ringersma. „Maar ik kan
me niet voorstellen dat het kabinet en de Kamer
met dit onzinvoorstel instemmen," aldus Rin
gersma.
„Dat betekent dat Zoeterwoude bijna de helft
minder krijgt. Dit jaar krijgen we nog zo'n 6,6 mil
joen gulden. We hebben de laatste weken wel be
grepen dat de situatie ernstig was, maar dit is
echt fors. Persoonlijk denk ik dat je dit alleen kunt
opvangen door belastingverhoging. Het is onmo
gelijk om op de helft van je uitgaven te bespa
ren," aldus gemeente-ambtenaar J. Smit.
wing en het aantal inwoners
een belangrijke rol. Hoe groter
een gemeente, des te meer geld
er heen gaat. Met verschillen in
sociale omstandigheden en met
ongelijke mogelijkheden om ei
gen inkomsten te verkrijgen
wordt nauwelijks rekening ge
houden. Om die reden heeft de
Raad voor de Gemeentefinanci-
en. een belangrijk adviesorgaan
van de regering, onderzocht of
het bestaande, uit 1984 date
rende, verdeelstelsel nog wel
aan de eisen voldoet.
De conclusie is duidelijk: Het
stelsel is verouderd. De raad
heeft naar een alternatief ge
zocht, waarin elke gemeente
een gelijkwaardig voorzienin-
genpeil moet kunnen hebben
bij een gelijke belastingdruk.
In het nieuwe stelsel ligt de
nadruk veel meer dan voorheen
op de inkomsten per inwoner.
Nieuw is dat ook de mogelijk
heid voor gemeenten tot het
verkrijgen van eigen inkomsten
is meegewogen. De hoogte van
de onroerend-zaakbelasting
(OZB) is dus mede van invloed
op de hoogte van de uitkering
uit het Gemeentefonds. Ge
meenten met een laag tarief
zullen minder snel een hoge
uitkering uit het Gemeente
fonds krijgen, omdat ze eerst
hun OZB kunnen verhogen.
In het nieuwe stelsel is een
aantal zaken nog niet duidelijk:
Hoe zwaar weegt het aantal uit
keringsgerechtigden? Wat te
doen met de rioleringsproble-
matiek van gemeenten? Hoe
pioet het onderhoud van wegen
worden gewogen? Hoe meet je
de gemiddelde inkomsten van
de inwoners? Om die redenen
houdt de RGf in zijn advies nog
enkele slagen om de arm. De
raad meent echter dat bij de
verdeling van 20 miljard voor de
gemeente beschikbare guldens
ongeveer 87 procent gebaseerd
is op harde gegevens.
Jacobswoude: min 1,5 miljoen
jacobswoude
„Het hing in de lucht. Maar dat het zo fors uit zou pakken, valt toch
wel goed tegen", reageert burgemeester W. van Beek van Ja
cobswoude. Zijn gemeente zou 1.5 miljoen gulden minder ontvan
gen van het Rijk. „Het is nog een advies, geen wet. Voordat het be
drag definitief wordt, gaan we het nog maar eens goed narekenen.
De grotere gemeenten krijgen er onevenredig veel geld bij. Dat gaat
vooral ten koste van de relatief kleine gemeenten zoals Jacobswou
de. Daar komt nog bij dat het gemiddeld inkomen in Jacobswoude
iets hoger ligt dan het gemiddelde, het aantal werklozen en uitke
ringstrekkers iets aan de onderkant van het gemiddelde liggen. We
zijn daar natuurlijk wel blij mee, maar dat we daarom moeten wor
den gestraft met een zo'n forse vermindering op het gemeente
fonds is niet eerlijk." Voor de vaststelling van het bedrag is volgens
Van Beek ook gekeken naar de hoogte van de onroerend-zaakbe
lasting. „Ze denken dat als de belastingen laag zijn, wij kennelijk
niet zoveel geld hodig hebben. Op zo'n manier wordt je wel weer
gestraft voor zuinig beleid."
Van Beek uit ook kritiek op de Vereniging van Nederlandse Ge
meenten. „Die lijkt de kant van de grotere gemeenten te kiezen."
lisse Tijdens de Hyacintenkeuring in de Keukenhof werden gisteren
in maar liefst acht categorieën prijzen uitgedeeld. J. Pennings uit
Breezand kreeg het hoogste cijfer (9.3) voor zijn 'Aiolos'. Voor de
keuring waren in totaal 260 hyacinten ingezonden.
Efrmond: min
Aen ton
der
jndrmond wil wethouder J.
naar slechts een eerste re-
;even: „Negen ton is na-
c erg veel voor een ge
ur: e met 5000 inwoners".
~~?groting van Warmond
ax zestien miljoen.
8 jeest, dat 4,6 miljoen
r dreigt te onvangen, wil
i et officiële rapport van de
9 oor de Gemeentefinanci-
7 achten alvorens een reac-
g ;even, zo luidt de verkla-
g an de afdeling voorlich-
9 'assenaar - negen miljoen
r - staat op hetzelfde
17 iunt.
Aar: min
).000 gulden
uder financiën E. van der
'an Ter Aar heeft het ad-
>g niet onder ogen gehad,
ar krijgt 650.000 gulden
r. „Dat de kleine gemeen-
dupe zouden worden
grote centrumgemeen-
t er aan te komen", zegt
;r Laan.
De Kamerleden Lankhorst (zittend links) en Blaauw bekijken de folder van de Leidse regio onder toeziend oog van wethouder Van Rij (staand links)
en gedeputeerde Stolker. foto loek zuyderduin
leiden. rudolf kleun
Het ministerie van Defensie
piekert er niet over marinevlieg
kamp Valkenburg op te geven,
om ruimte te maken voor de
bouw van .9.000 huizen. Ver
plaatsen van de nu op Valken
burg gestationeerde Orions en
de ondersteunende diensten
kost volgens het ministerie al
gauw een half miljard gulden.
„Het is voor ons een raadsel hoe
Leiden en Zuid-Holland erbij
komen dat dit kostenneutraal
kan", zegt Defensiewoordvoer
der T. van Wijki Bovendien zijn
de alternatieven, Eindhoven en
Soesterberg, in die regio's in
middels ook begeerde en om
streden locaties.
Een ruime vertegenwoordi
ging van Defensie volgde giste
ren in Holiday Inn met argus
ogen de trotse presentatie van
'Valkerhout' een door het Am
sterdamse bureau De Hoog ont
wikkeld schetsplan voor bebou
wing van het vliegkamp. Nog
voor hij een letter van het plan
had gezien liet een stafofficier
van de luchtmacht - de Orions
zouden moeten verhuizen naar
de luchtmachtbasis Eindhoven
- blijken er niets in te zien. „Je
kunt tegen Centraal Nederland
toch ook niet zeggen dat ze hun
bussen maar op vier plaatsen
elders in het land moeten zet
ten. Zo'n bedrijf kan dan niet
meer werken. Dat geldt voor
ons ook."
De kamerleden kamerleden
P. Lankhorst (Groen Links,
plaatsvervangend voorzitter
commissie volkshuisvesting) en
J. Blaauw (WD, voorzitter com
missie defensie) namen gisteren
de eerste exemplaren van de
brochure over Valkerhout in
ontvangst. Beiden hielden zich
op de vlakte over de perspectie
ven voor het plan. Lankhorst
was nog het meest toeschiete
lijk. Hij vond dat Valkenburg se
rieus moet worden afgewogen
tegen andere bouwlocaties,
Grote Polder. Papewegse Pol
der, die inmiddels zijn afgewe
zen. „Je kunt niet nee blijven
zeggen en tegelijk vinden dat er
woningbouw moet komen."
Blaauw liet desgevraagd blij
ken weinig in de schets te zien.
„Er is net besloten de basis
open te houden. Direct daarna
zijn tientallen miljoenen geïn
vesteerd, in de banen, in een
geluidsanalysecentrum, een
brandweerkazerne. Dat is alle
maal niet meegewogen in dit
plan." Hij wees bovendien op
de functie van Valkenburg als
regeringsvliegveld. „Toen Arafat
in Nederland was heeft hij feite
lijk hof gehouden op Valken
burg. Dat had nergens anders
gekund. Schiphol is absoluut
niet in die mate te beveiligen."
De Leidse wethouder T. van
Rij had even eerder nog te ken
nen gegeven dat defensie moet
leren 'integraal' te denken.
„Door de belangen te delen van
luchtmacht en marine kunnen
kosten worden bespaard. Maar
het is moeilijk, want er moet
autonomie worden opgegeven."
Volgens Van Rij levert een ver
plaatsing van Valkenburg forse
besparingen op doordat defen
sie dan met veel minder perso
neel toe kan, maar daarvoor
vond hij in ieder geval gisteren
weinig gehoor.
NAGERECHT
j bollenstreek
4 is van de rotte
8
3* in- en Bollenstreek heeft bij de NZH heftig
esteerd tegen het opheffen van enkele bus-
19 Als gevolg hiervan zijn Valkenburg, de wijk
11 )ut in Voorhout en het psychiatrisch zie-
18 is Langeveld in Noordwijk nauwelijks of
24 aal niet meer met de bus te bereiken.
8 burg is er alles aan gelegen om de ophef-
ai buslijn 33 - tussen Katwijk en Leiden - te
3 imen. De enige bus die Valkenburg aan
gordt na 29 mei in de garage gehouden en
ëft, volgens de Valkenburgers, desastreuze
en voor het dorp. Burgemeester Sinke
t zelfs van een noodsituatie. „Voor een
'an 3500 inwoners betekent het opheffen
enige buslijn een stap terug naar het verle-
4et name de zwakkeren worden de dupe
ze maatregel, omdat de eerstvolgende bus-
wee kilometer verderop ligt, in Katwijk."
•^iuslijn dreigde vorig jaar al te verdwijnen,
lat plan ging van tafel na hevig protest van
Ikenburgers. Wel werd de dienstregeling
lilijk teruggebracht. Maar nu is. volgens het
^rsbedrijf, volledige opheffing onafwend-
^tictsdirecteur B. Leeuwenburgh van de
//Detreurt de maatregel, maar zegt dat de
-iet anders kan. „De overheid verplicht ons
4s 4 procent te bezuinigen. Daardoor zijn
iwongen een aantal buslijnen schrappen.
Wij hebben ervoor gekozen om de minst renda
bele lijnen op te doeken."
Onrendabel
Het argument dat de lijn onrendabel is en daar
om opgeheven dient te worden, wil er bij burge
meester Sinke niet in. Volgens hem moet een
busmaatschappij niet alleen uitgaan van de 'kille
cijfers'. „De vervoersmaatschappij heeft ook een
sociale functie. Valkenburg, een dorp midden in
de Randstad, dreigt door deze maatregel een ei
land te worden." Sinke beschuldigt de vervoers
maatschappij van onwil: „Wij hebben alternatie
ven aangedragen om de lijn aantrekkelijker en
dus rendabeler te maken. Maar het vervoersbe
drijf heeft er nooit gehoor aan gegeven."
Inmiddels heeft de Valkenburger J. Russchen-
berg op eigen initiatief een actiegroep opgericht.
Hij wil een handtekeningenactie houden. „Daar
na wil ik met al die mensen naar de NZH stap
pen. Want deze buslijn is onmisbaar voor het
dorp, vooral voor bejaarden en scholieren."
De gemeente Voorhout kampt met een verge
lijkbaar probleem. Door de bezuinigingen raakt
de nieuwbouwwijk Oosthout buslijn 92 helemaal
kwijt en lijn 61 buiten de spits. Beleidsmedewer
ker Hoeymans van de gemeente ziet echter nog
wel een mogelijkheid om de vervoersmaatschap
pij onder druk te zetten. De*gemeente heeft on
langs een bezwaarschrift geschreven naar de
hoofdinspectie van het Rijk voor het openbaar
Chaos
Het moet een grote chaos zijn
geweest, daar in het Alphense
Café 'Le petit chasseur', op die
vrijdagavond in augustus 1993.
Een vrouw die aan de harefi
door de tent wordt gesleept, een
andere vrouw die een kapotge
slagen bierglas in het gezicht
geduwd krijgt en grove scheld
partijen over en weer. Politie
rechter Van Seventer en officier
van justitie J. van Ek konden de
zaken in de Haagse rechtbank
gisteren eigenlijlc ook niet hele
maal meer volgen. Want wie
van de twee verdachten had
nou wat gedaan met wie?
Het begon met een scheldpartij
tussen een 23-jarige Alphenaar
en een 30-jarige man uit dezelf
de plaats. De 30-jarige man
schold de vriendin van de Al
phenaar uit voor'manwijf en
toen brak de hel los. Er werd
met glas geslagen en de 30-jari-
ge man sleepte de vriendin van
de 23-jarige Alphenaar aan haar
haren door het café. Maar het
werd niet duidelijk hoe het nou
précies gegaan was. In het pro
ces-verbaal had de 30-jarige
man namelijk verklaard dat het
niet de 23-jarige Alphenaar was
geweest die zijn vrouw met een
kapot glas had 'behandeld',
maar een andere, oudere man.
En dat terwijl zijn vrouw had
verklaard dat het juist wél de
23-jarige Alphenaar was ge
weest. De officier vond dan ook
dat de zaak aangehouden
moest worden en dat de 30-jari-
ge Alphenaar moest getuigen in
de zaak.
Maar dat was een probleem.
Want met een 'hoeooi, ik zit
hier' werd duidelijk dat de Al
phenaar de hele tijd op de tri
bune had gezeten en dus het
hele verhaal had aangehoord.
„Ik dacht dat ik te laat was, dus
ben ik maar op de tribune gaan
zitten", verklaarde hij joviaal.
Maar volgens de wet mag ie
mand die de zaak al gehoord
heeft, niet meer getuigen. Dus
moest de politierechter de 23-
jarige Alphenaar vrijspreken.
Daarna werd de 30-jarige Al
phenaar. die ondertussen al be
hoorlijk 'pissig' was omdat de
andere Alphenaar was vrijge
sproken, zelf gehoord. „Het is
toch echt uw eigen schuld." zei
de officier van justitie. „Wie z'n
billen brand moet op blaren zit
ten." De 30-jarige Alphenaar
werd veroordeeld tot zes weken
gevangenisstraf waarvan vier
weken voorwaardelijk, met een
proeftijd van twee jaar. De Al
phenaar probeerde zich nog te
verdedigen. „Je kan toch niet
zomaar toekijken terwijl je
vrouw wordt mishandeld."
Maar de officier liet zich niet
vermurwen. „Het moet duide
lijk zijn dat je niet zomaar een
vrouw als een hondje aan de
haren door een café kan sle
pen."
Stok
Een paar bouten, een stuk of
wat hoedlijntjes, een schroeve-
draaier en een knijptang. Dat
was alles wat de 30-jarige
Noordwijkerhouter had gepro
beerd te stelen bij de Mako. een
constructiebedrijf in het dorp.
En het was nog mislukt ook,
want de Noordwijkerhouter was
maar net buiten of het alarm
ging af. Politierechter Van Se
venter kon dan ook niet begrij
pen waarom de voormalig taxi
chauffeur zo stom was geweest.
„Hoe haalde u het in uw bol?
Hoe komt een mens er bij om
na een paar biertjes een paar
bouten te gaan stelen?" vroeg
hij zich af.
De Noordwijkerhouter begreep
het zelf eigenlijk ook niet hele
maal. „Ik had die spullen mak
kelijk kunnen betalen „Maar",
vervolgde hij zijn verhaal, „ik
had in die tijd een drankpro
bleem en ik was heel depressief.
Mijn vader was ernstig ziek en
het was gewoon een rot perio
de." Zijn vrouw die achter in de
/aal zat, knikte instemmend.
„Nu gaat het wel wat beter
hoor. Ik loop nu bij een psychi
ater en het helpt als je over je
I problemen kan praten."
De officier van justitie had wel
bewondering voor de eerlijk
heid van de man. „IJ heeft een
eerlijk verhaal en dat kan ik wel
waarderen. Ook zegt u dat het
nu beter met u gaat en dat vind
ik fijn om te horen. Maar ik wil
wel dat dat zo blijft." De officier
eiste een maand voorwaardelij
ke gevangenisstraf, met een
proeftijd van twee jaar. „En let
op die proeftijd", benadrukte de
offcier. „Dat is een stok achter
de deur dat het niet meer ge
beurt. Want gebeurt het wel,
dan krijgt u een lel met die stok.
Dus let goed op." Maar dat kan
de officier wel aan de vrouw van
de Noordwijkerhouter overla
ten. „Ik hou hem wel in de ga
ten" mompelde ze bij het verla
ten van d» /aal.
valerie leenheer
