Hoe oud is oudste fossiel?
Apen eten verstandiger
dan hun afstammelingen
Wetenschap
Kies Exact verkeerd
uitgangspunt overheid
Borstkanker meer ontdekt
bij vrouwen boven vijftig
Veiliger geboorten
en criminaliteit
DINSDAG 22 MAART 1994
naar een breder doel, namelijk
de individuele ontwikkeling van
de leerlingen.
Zolang dat niet gebeurt blijft het
wiskunde-onderwijs op twee
gedachten hinken, zo stelt zij.
Tien jaar onderzoek en gericht
overheidsbeleid zonder dat er
iets in de situatie wijzigde, heeft
dat volgens haar wel aange
toond. De overheidscampagne
Kies Exact noemt de promoven
da een voorbeeld van een ver
keerd gekozen uitgangspunt
van de overheid. Ten onrechte
werd ervan uitgegaan dat het
keuzegedrag van meisjes kon
worden beïnvloed door hen te
wijzen op het belang van wis
kunde voor toekomstige oplei
dingen. Zolang de aard van het
onderwijs echter niet verandert
keren meisjes èn jongens zich,
volgens de promovenda terecht,
af van wiskunde.
Ze erkent dat een dergelijke
omschakeling veel vergt van do
centen en leerlingen. Daardoor
is de weerstand tegen een fun
damentele omschakeling groot.
,,De overheid lijkt dat laatste te
bevorderen. Zelfs meer dan de
benodigde veranderingen zelf',
aldus de onderzoekster in haar
Wiskundige begaafdheid is geen
eigenschap van leerlingen en
wiskunde is zeker niet alleen
weggelegd voor experts. De ver
schillen in de prestaties van
leerlingen zijn eerder het gevolg
van de manier waarop het on
derricht in dit vak gebeurt. Bin
nen het onderwijs op middelba
re scholen domineert een be
perkte interpretatie van wiskun
de, waardoor veel leerlingen
met het vak worstelen en er uit
eindelijk de brui aan geven.
Dat stelt M. Witte in het proef
schrift „Meisjes meegerekend,
de constructie van wiskundige
begaafdheid", waarop zij vorige
week promoveerde 18 maart
promoveert aan de Universiteit
van Amsterdam.
Witte pleit voor een bredere be
nadering van de wiskunde,
waardoor het vak voor veel leer
lingen aantrekkelijker wordt
dan het nu is. Een omschake
ling van, zoals zij dat noemt,
„cxpertwiskunde" naar „gebrui-
kerswiskunde". I let onderwijs
voldoet nu voornamelijk aan de
wensen die technische vervolg
opleidingen eraan stellen. Witte
stelt een omschakeling voor
uitgezaaid naar de lymfeklieren.
Van de vrouwen tussen de vijf
tig en zeventig jaar komt 65
procent naar het bevolkingson
derzoek. Bij hen wordt de helft
van alle borstkankers ontdekt.
Ook blijkt dat de kanker eerder
ontdekt wordt. In veel gevallen
is nog geen sprake van uitzaai
ingen. Slechts een kwart van de
vrouwen ouder dan zeventig
komt naar het onderzoek, ter
wijl bij hen 35 procent van de
gevallen van kanker wordt ont
dekt. Onderzoeksleider me
vrouw drs. P. Peer vermoedt dat
borstkanker bij jonge vrouwen
sneller uitzaait. De tumor wordt
met de huidige technieken
meestal pas ontdekt als er al
uitzaaiingen zijn. Peer denkt dat
modernere apparatuur bij het
bevolkingsonderzoek een beter
resultaat zal geven bij jonge
Het tweejaarlijks bevolkingson
derzoek naar borstkanker heeft
gunstige resultaten voor vrou
wen tussen de vijftig en zeven-
lig jaar. Voor jongere vrouwen
pakt het bevolkingsonderzoek
veel minder gunstige uit.
De vakgroepen medische infor
matiekunde, epidcmologie en
statistiek hebben alle gegevens
van de veertigduizend vrouwen
die sinds 1975 in Nijmegen
hebben meegedaan aan het be
volkingsonderzoek geanaly
seerd. Er is gebleken dat de op
komst bij de vrouwen tussen 35
en 50 jaar het hoogst is (75 pro
cent), maar dat slechts in 37
procent van de gevallen borst
kanker wordt ontdekt. Veruit de
meeste gevallen van borstkan
ker bij jonge vrouwen worden
op andere momenten ontdekt.
De kanker is dan meestal ook al
HOMO SAPIENS
Co Loerakker en Piet Zeeman
Voor sommigen zal
het een tegenvaller
zijn, voor anderen
betekent hel een
opluchting. Recent
onderzoek wijst er
op dat de mensheid
waarschijrtljk niet
geheel uit nikkers
bestaal. Oef, de ge
schrokken honderd
blanke CD-stemmer
zakt terug in z'n var
kensleren bankstel
en kijkt verder naar
Hu- Bold and the
Beautiful.
Het slechte nieuws
voor onze pure
blanke is dal hij in
dat geval niet van
een nikker, maar
van spleetoog af-
Tot voor kort leek
het duidelijk dat de diersoort
mens. Homo sapiens, ongeveer
een miljoen jaar geleden in Afri
ka ontstond, als opvolger van
veel oudere soorten, zoals Ho
mo habilis, die al twee miljoen
jaar geleden rechtop liep.
Vondsten van fossiele schedels
en primitieve werktuigen leid
den tot de theorie dat Homo sa
piens zich vanuit Afrika over de
hele wereld verspreidde. Deze
theorie staat nu ernstig op de
helling, om niet te zegggen dat
bij er al afgegleden is. Op Java
en in China zijn Homo-sapiens-
schedels gevonden die min
stens zo oud zijn als de oudste
Afrikaanse fossielen. En de da
tering van fossielen kan tegen
woordig veel preciezer gebeu
ren dan vroeger. Het lijkt erop
dat Homo erectus, de rechtop
lopende mens, om te beginnen
een miljoen jaar eerder dan tot
nu toe werd aangenomen ont
stond, en dat dat ruwweg tege
lijk op allerlei plaatsen ter we
reld gebeurde. Daaruit ontwik
kelden zich weer verschillénde
nieuwe soorten, de ene succes
voller dan de ander. De beken
de Neanderthaler is zo n soort
die het niet heeft gered (ook al
ga je daaraan twijfelen als je op
straat een poosje goed om je
heen kijkt).
De soorten waren genetisch
verwant en konden dus onder
ling paren en zich voortplanten.
Zo moet op talloze plekken het
dier dat wij Homo sapiens noe
men zijn ontstaan, in talloze va
riaties. De meeste daarvan leg
den uiteraard het loodje, want
zo werkt evolutie nu eenmaal,
per definitie: alleen de sterkste,
de snelste, de slimste krijgt de
kans om zich voort te planten
r het c
erleven be
langrijke erfelijke eigenschap
pen door te geven aan een na
geslacht, dat daarvan kan profi
teren. Gedurende de laatste
paar honderdduizend jaar zijn
een paar van die Homo sap-
iens-variaties dominant gewor
den, de nikkers en de spleet
ogen. De bleekscheten komen
nog maar net kijken: een sap-
iens-soort die uit het warme
zuiden naar het koude noorden
trok en ook daar bleek te kun
nen gedijen. Veel pigment bad
je daar niet nodig doordat de
zon er minder scheen: het pig
ment verdween. Er zullen na
tuurlijk altijd wat bleek uitgeval
len vertegenwoordigers van Ho
mo sapiens blijven die menen
dat zij juist daardoor het nieuwe
model zijn. Ach we gunnen ze
een paar honderdduizend jaar
om te bewijzen dat ze gelijk
hebben.
SAN FRANCISCO STEVE CONNOR THE INDEPENDEN31
Betere gezondheidszorg voor zwangere 57
vrouwen in de binnensteden zou de ge
welddadige misdaad in de volgende gener!5
tie met meer dan 20 procent kunnen terug
brengen. De uitkomsten van een onderzot
rin verband wordt gelegd tussen ver- 30
mijdbare geboortecomplicaties en geweld40
op volwassen leeftijd tonen het belang var
gezonde en veilige geboorten om de ge
welddadige misdaadcijfers omlaag te brerOO
gen.
Psychologen die 4.269 mannen vanaf hun
geboorte tot de leeftijd van 18 jaar hebber
gevolgd, denken het eerste harde bewijs tt
hebben gevonden van een biologische fac
tor die zorgt voor een verhoogd risico dat
iemand een gewelddadige crimineel word
Die biologische factor zou vermeden kun-27
nen worden.
Professor Adrian Raine van de universiteit
n Zuid-Californië in Los Angeles geeft u
leg over het onderzoek: „Het is ontegenzepO
gelijk het geval dat aanleg voor geweld in 26
biologische factoren zit. Daarbij hebben w
het niet over een kleine aanleg. Biologisch
factoren leveren een grote bijdrage aan ge
welddadig gedrag. Complicaties bij de ge
boorte maken iemand vatbaar voor crimi
neel geweLd. Dat zijn complicaties als stui21
geboorte, tangverlossing, bloeden."
Het onderzoek werd uitgevoerd onder wilOO
lekeurig geselecteerde mannen die tussen
1959 en 1961 in Kopenhagen zijn geboren
De uitkomst was dat de 3,4 procent die
Dmplicaties hadden gehad bij de geboort
i bovendien nog waren afgewezen door 46
hun ouders, verantwoordelijk waren voor
22 procent van de gewelddadige misdaad
de groep, zoals moord, overvallen en ver
krachting.
/as sprake van afwijzing door de ouder
als de moeder had laten weten de zwange
schap niet te willen, had geprobeerd een
abortus te krijgen, of wanneer de baby in
eerste levensjaar niet ten minste vier
maanden thuis had gewoond.
Geboortecomplicaties of afwijzing door d<
ouders op zichzelf leidde niet tot geweldd33
dige criminaliteit. „Het is specifiek de con
binatie van de twee die tot geweld leidt", i
dus Raine.
„Uit het onderzoek is gebleken dat ge
boortecomplicaties gecombineerd met af01
wijzing door de ouders op jonge leeftijd, 106
jaar later lot gewelddadig gedrag leidt. He
;n klassiek voorbeeld van een biosocia
interactie, een biologische factor en een st
ciale factor die samen zorgen voor een aa^_
leg tot gewelddadig gedrag.
De onderzoekers vermoeden dat geboorte-/'
complicaties op jonge leeftijd tot een lichr-
n van stoornis van de hersenen leider/SD
tot een verder afzakken langs de weg c c
leidt tot gebrek aan IQ, mislukken op P1'1
school, werkloosheid en men kan zich dai^-
voorstellen hoe men vervalt in crimineel
drag. Maar dat is op dit moment specula-- Ri
tie...' 2
VERTALING: LUUTJE NIEMANTVERDRHjng
Ontstollingsmiddelen
werken wel degelijk 5
De strijd in de medische wereld over het
dan niet toedienen van ontstollingsmiddérrjj
len aan mensen die éen hartinfarct hebbent t
gehad, kan worden gestaakt. Ontstollingsink
middelen helpen echt. Het Praeventiefon<en-
heeft dit onlangs ïneegedeeld na een ondé3"
zoek waaraan het drie miljoen gulden hee!
bijgedragen.
De resultaten van het onderzoek zijn gept^,
bliceerd in het Britse medische vakblad Tl) d
Lancet. Ze verschijnen binnenkort ook in itei
het Nederlands Tijdschrift voor Geneesku4
de. !orn
Of patiënten na een hartinfarct ontstol- te 1
lingsmiddelen voorgeschreven krijgen et 1
hangt nu nog af van de school waaruit hufjjj
cardioloog afkomstig is. In het ene zieken^
huis gebeurt het wel, in het andere niet. 1
In september 1986 is in opdracht van de IÊN
deratie van Nederlandse Trombosedienstfenc
i vergelijkend onderzoek gestart dat bijwb
zes jaar duurde en waaraan 60 Neder-iae
landse ziekenhuizen hebben deelgenome*11
varen 3400 patiënten bij betrokken dia^J
nmin als hun artsen, wisten of ze ont
stollingsmiddelen (anticoagulantia) krege—
of een niet werkzaam middel (placebo).
Van de 1700 patiënten die anticoagulanti<__
slikten overleden er 170, in de controle
groep 189 ofwel 10 procent meer. Nog ovtjs
tuigender noemt het Praeventiefonds het ekl
dat in de „ontstolde" groep het aantal twaek
de hartinfarcten 53 procent lager lag (114r v
tegen 242) en het aantal beroerten 40 pro101'
cent (37 tegen 62). In de behandelde groej^
kwamen wel meer bloedingen voor (73 test
gen 19).
De onderzoekers pleiten ervoor, van ont-al
stolling een routinebehandeling te maken10
Dat is ook goedkoper: patiënten met een lenr
tweede infarct hebben doorgaans veel kofen
bare medische zorg nodig. va
risico van ontstollingsmiddelen is datM
bij een verkeerde dosis of een onjuist ge-^
bruik bloedingen kunnen optreden. De 7^pe
gespecialiseerde trombosediensten in Neio$
derland stellen daarom bij elke patiënt infer 1
vidueel de dosis vast waarbij dit risico binijv
i aanvaardbare grenzen blijft. r'
Na de start van het onderzoek zijn voor ,ru
ntstolling behalve anticoagulantia ook aiu
pirine en aspirine-achtige middelen of tri;
combinaties daarvan in zwang gekomen.
De bij het onderzoek betrokken patiënten10
kregen geen aspirine. De vraag wat voor (E
patiënt het gunstigst is, een volle dosis aqek
coagulantia, een volle dosis aspririne of eti e
combinatie van lagere doseringen van deM
twee, is dan ook nog niet beantwoord. ,n<
Op welk paradijs heeft nu de eerste mens gewoond?
3en Apeldoorn GPD
Behalve voor degenen die rotsvast
blijven geloven, is er eigenlijk weinig
meer heel van dat vredige ideaalbeeld
van het paradijs waar alle dieren naast
elkaar leefden. En waar God de eerste
mensen Adam en Eva schiep op de
voorlaatste dag van het scheppings
verhaal. Van daaruit moet de mens
de aardbol hebben ver
spreid. Er is lang gespeculeerd over en
gezocht naar waar zich dat paradijs
ooit bevond en als 'meest waarschijn
lijke plaats' werd een gebied aange
wezen tussen de rivieren Euphraat en
Tigris, het vroegere Mesopotamië.
Vroeger zal dat beslist een paradij
selijk oord zijn geweest, maar nu be
hoort het tot het domein van de Iraak-
e dictator Saddam Hoessein, het voor
de internationale bewapeningsindus-
lucratieve 'enfant terrible' van
deze planeet.
Waar Adam ooit aan de verboden
boom een appel ontrukte om Eva, on
der toeziend oog van de als verderfe
lijke slang vermomde Duivel, tot een
hap te verleiden, daar jagen Saddams
milities nu in de moerassen op de in
zijn ogen verderfelijke Mujaheddin-
rest bitter weinig pa-
de wetenschap ook
elf begon te knagen.
1 is er zoiets als de
mens; 'The Origin of
1 Charles Darwin gaat ook
de mens op. Adam en Eva zijn
t opeens verschenen; daar gingen
honderdduizenden, miljoenen jaren
evoluerende ontharing, hersen-
vergroting en verstandelijke vermo-
an vooraf. Moderne theorieën
verder dat de mens en de
mensaap (gorilla, chimpansee) wel
licht ergens in het Mioceen een ge-
nschappelijke voorouder hadden. Skeletten var
van evolutie.
Vraagtekens
Was er ooit ergens sprake van één paradijs? Kunnen
e daar eigenlijk wel van spreken op basis van de
etenschap dat de stambomen van Homo erectus
le rechtop lopende mens) en Homo sapiens (de
verstandelijke) tien, twintig of dertig miljoen jaar
terug in de geologische historie van onze planeet
wortelen? Nee. natuurlijk. Tot enkele jaren geleden
ging men ervan uit dat de bakermat van rechtop lo
pende mensen óf mensachtigen in het Oosten van
Afrika lag, simpelweg omdat de meeste fossiele
erblijfselen in Tanzania en Ethiopië werden ge
vonden.
Overblijfselen van vroege vormen van Homo
erectus zijn inmiddels ook gevonden op tal van
plaatsen in.China, Europa, Azië, en lava. Opmerke
lijk daarbij is dat, op een enkele, onzekere uitzon
dering na, geen van de tot dusverre in China en
1 op Java gevonden fossielen ouder is dan
1 het begrip
Om te beginne:
evolutie van de
Species'
gorilla (voorgrond) e
Afrika lijkt wat fossiele ouderdom betreft zonder
meer de kroon te spannen, wat nog een extra on
dersteuning vormde voor de theorie van Oost-Afri
ka als bqkermat voor de gehele mensheid. Recente
opgravingen en ouderdomsbepalingen zetten daar
nu echter vraagtekens bij, waarmee de vraag actu
eel wordt hoeveel bakermatten er, verspreid liggend
over diverse continenten, eigenlijk geweest zijn.
Een team paleontologen van het Amerikaanse
'Institute of Human Origins' (IHO) in Berkeley heb
ben namelijk eerdere vondsten in twee plaatsen op
het Indonesische eiland Java onderworpen aan de
allermodernste dateringstechnieken. Zij deden de
opzienbarende ontdekking dat de fossielen min
stens 600.000 jaar ouder moeten zijn dan werd aan
genomen. Dat brengt deze fossielen qua leeftijd op
ongeveer gelijke hoogte met de Afrikaanse wat het
onaannemelijk maakt dat de botres-
ten afkomstig zijn van migranten uit
Oost-Afrika.
Pionierswerk
In het wetenschapsblad 'Science' v
eind februari beschrijven de IHO-on-
derzoekers Carl Swisher en Garniss
Curtis, samen met een aantal Indo
nesische collega's, hoe men bij de
nieuwe ouderdomsbepalingen
werk ging. Curtis, evenals Swisher
een zeer gerenommeerd paleonto
loog met een enorme ervaring op het
gebied van isotopen-onderzoek als
maat voor de ouderdom, maakte v
de gelegenheid gebruik om en p
sant te verwijzen naar de twijfel die
hij al ruim 25 jaar geleden koesterde.
Dat betrof de datering van een fossiel
stukje schedeldak van een ongeveer
vijfjarig kind dat al in 1936 bij Mojo-
kerto was gevonden. Oorspronkelijke
ouderdomsbepalingen daarvan kwa
men uit op ongeveer een miljoen
jaar.
In de jaren '70 vond men een paar
honderd kilometer westelijker, nabij
Sangiran, schedel- en gelaatsfrag
menten waarvan de ouderdom werd
vastgesteld op 700.000 tot 900.000
jaar.
In 1992 en 1993 keerden de onder
zoekers naar Sangiran en Mojokerto
terug om meer materiaal te verzat
len waarin de genoemde fossielen
waren gevonden. Het daarin aanwe
zige, vulkanische puimsteen en enke
le geschikte, metaal-silicaathouden-
de mineralen werden afgescheiden
en speciaal bewerkt. Vervolgens be
paalde men daarin met behulp van
een laser (als hitte-bron om de ge
weeste isotopen uit de kristalstructu
ren vrij te maken) stapsgewijs de ver
houding tussen twee soorten argon-
isotopen.
joenen jaren Deze 'argon-argon'-methode geeft
foto gpd nauwkeuriger resultaten dan de veel
vuldig toegepaste 'kalium-argon'-
methode waarbij gebruik gemaakt wordt van het
natuurlijke verval van (radio-actief) kalium-40 naar
argon-40 isotopen. Daarvan bedraagt de halfwaar-
detijd 12,7 miljard jaar zodat reeds geringe on
nauwkeurigheden grote consequenties voor ouder
domsbepalingen hebben.
Curtis en de zijnen verkregen voor de vondst bij
Mojokerto een leeftijd van 1,81 miljoen jaar en voor
de Sangiran-fossielen 1,66 miljoen jaar. In beide ge
vallen bedraagt de fout 40.000 jaar. Een peuleschil
(een paar procent) vergeleken met de ouderdom.
Veel andere vindplaatsen zijn wat betreft de ouder
dom van menselijke fossielen nog omgeven door
een waas van onzekerheden waaraan de 'argon-a:
gon'-methode voorgoed een einde zou kunnen m<
ken.
Wie weet hoeveel c
rijker zou worden.
•r-paradijzen de wereld dan
Veel mensen in de westerse samenleving die worstelen met voedingsproblemen,
zouden er goed aan doen eens te kijken naar hun vroege voorvaderen, de apen.
Katharine Milton van de Universiteit van Californië in Berkeley heeft uitgebreid
onderzoek gedaan naar het dieet van wilde primaten, zoals de chimpansees en
orang-oetans. Zij is tot de conclusie gekomen dat de dagelijkse strijd om voldoen
de te eten uiteindelijk heeft geleid tot de evolutionaire weg naar de moderne
mens.
De moderne mens eet vol
gens Milton heel wat onge
zonder, dan de primaten. De
biologische antropologe
meent dat het dieet van wilde
planten, dat apen tot zich ne
men ons veel kan vertellen
over wat we nu echt nodig
hebben aan voedingsstoffen.
„Plantenkweek, veredeling,
toevoegingen en de produktie
van voedsel heeft veel van
ons eten sterk gewijzigd.
Daardoor verschillen moder
ne voedingsmiddelen nogal
van wat onze lichamen eisen
en waartoe ze ontwikkeld zijn
om te verwerken".
Hoewel primaten veelal
worden omschreven als om
nivoren, bestaat hun voedsel
grotendeels uit plantaardig
voedsel. Aangezien de meeste
primaten tropische woudbe
woners zijn, consumeren ze
gewoonlijk de bladeren, het
fruit en de bloemen van de
tropische woudbomen en
struiken. Maar het vinden
van kwalitatief hoogwaardig
voedsel in het tropische bla
derdak kan een uitdagende
taak zijn, zo stelt Milton.
„Het idee dat eters van
planten in het overvloedige
tropische woud een luxe le
ventje leiden is een mythe.
Primaten moeten dagelijks
veel uren besteden aan het
verzamelen van voedsel". De
opvallend grote hersenen van
primaten tonen aan dat ze
geleerd hebben hun vele voe
dingsproblemen op te lossen
door de kracht van die herse
nen, zo meent de hoogleraar
uit Berkeley.
Eetgewoonten
„Primaten die in staat waren
om soort en vindplaats van
een grote variëteit aan voe-
dingrijke wilde planten te le-
Veel mensen in de westerse samenleving die worstelen met
voedingsproblemen, zouden er goed aan doen een te kijken naar
hun vroegere voorvaderen: de chimpansees. foto anp
omgeving. Een omgeving
waarin overleving afhing van
samenwerking en technolo
gie. Deze omgeving, die in
eerste instantie kennelijk
sterk afhankelijk is geweest
van verdeling van arbeid en
later van het delen van voed
sel met alle leden van een so
ciale eenheid „is een revolu
tionaire voedingsontwikke
ling geweest, waarvan de
enorme originaliteit niet
overschat kan worden".
Elk lid van een sociale een
heid kon een specialist wor
den in verschillende voedsel-
soorten, zowel plantaardige
als dierlijke voeding. Dat ver
beterde de algemene voedsel
kwaliteit en vergrootte het
leefgebied. „Zo'n 'eet-strate-
gie' is ideaal om het hoofd te
bieden aan de veranderingen
in deomeeving".
Toen de mensen zich ver
spreidden over de wereld, al
dus Milton, ontwikkelden ze
deze nieuwe voedingsge
woonten, goed aangepast aan
de aanwezige planten en die
ren, steeds verder. Dat beeld
is veranderd. Vandaag de dag
brengt de overweldigende di
versiteit in voedsel de men
sen in verwarring. Bovendien
is de chemische structuur van
veel voedsel veranderd.
Balans en mix
Het onderzoek naar de voe
dingswaarde van wilde plan
ten, die de voorgangers van
de mens zö'n vijftig miljoen
jaar aten, zou wel eens oplos
singen kunnen bieden voor
veel van de huidige gezond
heidsproblemen, zo meent
Milton. Samen met haar col
lega's ontdekte ze bijvoor
beeld dat de bladeren en het
fruit dat in het wild levende
primaten eten, vol vitamine C
zitten. Apen consumeren da
gelijks dus honderden milli
grammen vitamine C en voe
len zich daar zeer wel bij.
Daarbij komt nog dat in
veel wilde planten 'pectin' zit,
een stof die cholesterol aan
zich bindt, en ook nog eens
een aanzienlijke voorraad ve
zelachtige voedingsstoffen,
waarvan wordt aangenomen
dat die het kankerrisico ver
minderen. De wilde planten
hebben een goede balans en
mix van vetzuren. Ook het
hoge gehalte aan het Omega
3-vetzuur komt volgens som
mige onderzoekers de ge
zondheid ten goede.
Milton: „De tropische wou
den zijn een natuurlijk voed-
sellaboratorium dat we tot nu
toe hebben verzuimd te ge
bruiken. De chemische sa
menstelling van deze wilde
planten kan ons wellicht veel
vertellen over de manieren
waarop ons moderne dieet is
afgeweken van onze biolo
gische behoeften".
Reconstructie van de Australopithecus, die drie miljoen jaar gele
den over de Afrikaanse savannen liep Te zien in het Museon in
Den Haag. fotogpd
ren en te onthouden, konden
direct op zoek gaan naar zul
ke planten. Daarmee konden
ze verspilling van kostbare
tijd en energie voorkomen",
aldus Milton.
De biologisch antropologe
maakte studie van twee
apensoorten met verschillen
de eetgewoonten in de regen
wouden van Panama. Ze ont
dekte dat apen die een voor
keur hebben voor de makke
lijk te vinden jonge blaadjes,
beduidend minder ontwik
keld waren dan apen die het
moeten hebben van rijpe
vruchten, waarnaar het echt
zoeken is. De herseninhoud
van de laatsten blijkt veel gro
ter te zijn.
Op grond daarvan conclu
deert Milton dat de evolutie
van de mens gestuurd is door
vergelijkbare voedingsproble
men. Veranderende omstan
digheden in de Afrikaanse sa
vannen - ongeveer vier tot
anderhalf miljoen jaar gele
den - hebben de aanwezig
heid van hoogwaardig voed
sel sterk veranderd. Daardoor
werden de bewoners van de
savannen, dus ook de voor
ouders van de mens, ge
dwongen hun dieet aan te
passen om niet uit te sterven.
Strategie
Door het gebruik van hersen-
kracht, zo meent Milton,
slaagden de eerste mensach
tigen erin hun weg te vinden
naar een nieuwe voedings-
