Meesterserie 1995
brengt verrassing
■oM*"
Poëzie Rawie pas af na voorlezing
•McCalmans: folk doorspekt met humor
'Tommie' geen tranentrekker
Aardig voorproefje
Sonneveld-eoneours
Cultuur Kunst
Lot Opera Forum in handen werknemers
2VRIJDAG 18 MAART 1994
21
Jules Hamel en Paul Röttger in 'Tommie' van Yvonne Keuls. foto pan s> >a
recensie conny van der zande
Tommie door Yvonne Keuls, regie Pieter
Loef. spel oa Paul Röttger, Simone
Rooskens, Jules Hamel, decor en kos
tuums John Bogaerts, gezien 17-3-94
schouwburg. Leiden
Wie denkt naar een zielig to
neelstuk te gaan over het'leed
van een misbruikt jongetje,
komt bij Tommie bedrogen uit.
Yvonne Keuls schreef dit stuk
op basis van haar boek 'Annie
Berber en het Verdriet van een
tedere crimineel', waarin het
draait om een jeugdige delin
quent met slechte jeugd, die
door een kinderrechter jaren
lang seksueel misbruikt is.
Nominaties voor
VSB-Poëzieprijs
AMSTERDAM ANP
Voor de eerste VSB-Poëzieprijs,
die op 7 juni wordt uitgereikt,
zijn gisteren de zeven nomina
ties bekendgemaakt. Aan de
prijs is een bedrag van 50.000
gulden verbonden.
De uitverkoren auteurs zijn
Hugo Claus voor de bundel De
Sporen, Llovd Haft voor Atlan
tis, Rutger Kopland met Gedul
dig Gereedschap. Gerrit Kouwe-
naar voor Er Is Geen Elders
Waar Het Anders Is, Leo Vro-
man voor De Godganselijke
Nacht, Elly de Waard voor Een
zang Twee en Ad Zuiderent
voor Op de hoogte van Icarus.
De prijs is ingesteld op initia
tiefvan Huub Oosterhuis, direc
teur van De Rode Hoed. Aanlei
ding vormde de uitsluiting van
poëzie voor de AKO Literatuur
Prijs. Het beschikbare prijzen
geld is dan ook afgekeken van
die literaire onderscheiding.
Sinds dit jaar is daarvan het be
drag echter verhoogd naar een
ton. Ook aan de Libris Litera
tuur Prijs, die na onenigheid
met het AKO concern ontstond,
is 100.000 gulden verbonden.
Baalbergen's
meubel lease service
De nieuwe manier van
zorgeloos inrichten.
Vraag naar oefolder!
KATWUK LEIDERDORP DIEMEN
Yvonne Keuls, regisseur Pieter
Loef en hoofdrolspeler Paul
Röttger hebben er beslist geen
tranentrekker van gemaakt.
Aanvankelijk kun je zelfs nau
welijks sympathie voor
'slachtoffer' Tommie opbren
gen. Het is overigens moeilijk in
dit stuk van dader en slachtoffer
te spreken, want ook de kinder
rechter die de jonge Tommie
misbruikt, wordt heel menselijk
gemaakt. De zwart-wit tegen
stelling ontbreekt en dat is de
sterkste kant van de voorstel
ling. In het decor overheerst de
somberte, alles is zwart, behalve
de kleurrijke uitdossingen van
Ronduit zwak zijn de sterk
THEATER
RECENSIE WUNAND ZEILSTRA
Try-out tournee van het concours om de
Wim SonnevekJ-pnjs 1994 Gezien 17/3,
Parktheater, Alphen aan den Rijn
Traditiegetrouw biedt het Alp
hens Parktheater een voor
proefje op het Sonncveld-con-
cours. Daarbij gaat het om de
Wim Sonneveld-prijs, die jaar
lijks tijdens het Amsterdams
Kleinkunst Festival, één van de
grote concurrenten van het
Leids Cabaret Festival, wordt
uitgereikt ter aanmoediging van
nieuw kleinkunsttalent.
Van de in totaal zeven gese
lecteerde voorrondekandidaten
kreeg Alphen er gisteren drie te
zien. Onder hen bevond zich
Ix'idenaar Mare Scheepmaker.
Met zijn optreden zocht hij aan
sluiting bij de cabaretrichting
die meestal als-'de Nieuwe Lui
ligheid' wordt aangeduid en in
middels al geruime tijd op haar
retour is. Het gevaar dat hij
daarmee platgetreden paden
betreedt, is duft behoorlijk
groot.
Scheepmaker plaatst enkele
ijzersterke opmerkingen, en de
meeste korte gedichtjes van zijn
hand zijn echt geestig. 'Wat
zouden de sterren toch wen
sen,/ bij het zien van vallende
mensen?' Al is een persiflerende
verwijzing naar 'Candlelight'
van Jan van Veen een ongekend
achterhaald zwaktebod. Boven
dien levert timing hem nog erg
veel problemen op. Zeker bij de
door hem gekozen stijl luistert
dat extra nauw, en je voelt dan
ook gaandeweg de aandacht
van het publiek verslappen.
Ook bij Maarten van Roo-
zendaal dwalen je gedachten
maar al te gauw af, alleen om
een andere reden. Van Roo-
zendaal brengt een liedjespro
gramma. waarvan de "Vrolijke
verhalende passages. Als de
personages buiten het verhaal
treden en vertellen wat er alle-
maal gebeurd is, wordt de voor
stelling traag. Echt boeiend zijn
alleen de w<
ïrkelijk gedramati-
seerde scène
s, zoals die waarin
iir in hm i1
>mmie in een intie-
me situatie
vertelt waarom hij
van jongetje*
houdt en de scene
waarin Tomi
mie een gevangen-
bewaantei
over zijn moeder
vertelt.
Aan het c
inde van het stuk
blijkt dat de rechter niet verder
vervolgd zal
worden voor zijn
daden en da
t Tommie, die er in
zijn gehavende travestieten-uit
monstering aandoenlijk uitziet.
levenslang h<
ïeft.
Treurnis' lekker in het gehoor
ligt. Regelmatig lopen nummers
in elkaar over en kun je ronduit
volstaan met het oppikken van
enkele tekstflarden om de sfeer
van het lied toch te kunnen
proeven. Mede dank zij do per
fecte steun van Kim Soepnel op
contrabas heeft zijn programma
absoluut de nodige swing. On
danks de nodige theatrale emo
ties en ondanks alle kwaliteit
van zang, muziek en begelei
ding dreigt het geheel als ont
spannende achtergrondmuziek
weg te zakken.
Een nieuw geluid komt van
Els Austmann, juist omdat ze
qua leeftijd niet meer 'piep' is.
,ccn aanstormend talent mis
schien, maar wel gewoon ie
mand die vanuit haar leeftijds
categorie iets te melden heeft.
Ouder worden staat centraal in
haar programma, en wat dat
voor de relaties, de beginnende
lichamelijke aftakeling en de
kleding van veertigplussers be
tekent. Over de opzet van het
programma is binnen het kader
van liedje-praatie-liedje zicht
baar goed nagedacht. Ze straalt
betrokkenheid bij haar onder
werp uit. En de manier waarop
zij bijvoorbeeld een aan de
sherry verslaafde echtgenote
neerzet, is puntgaaf.
Kunst
midden
in Leiden.
MECENAS
G-A-L—E-R-l-E
J l.cck. M Hermann, Thorn Lccvn, H H»
Première Het Circuit bij Imperium
leiden De première van het Zuidhollands Amateurtheater Cir
cuit is vanavond bij Imperium, Oude Vest 33e, te zien. Toneel
vereniging De Schijnwerper uit Haastrecht speelt dan 'het Aan
zoek' van Tjechov, 'Impromptu' van Ted Mosel door het You-
theatre uit Gouda is de tweede eenakter en de Rotterdamse ver
eniging De Onderneming speelt 'Uw echtgenoot' van Eddy
Geerlings. Het Theater Circuit is de 'eredivisie' van het Zuidhol
lands amateurtheater, dat de komende maanden door de pro-
vincie trekt. Het Circuit is ook op 22 april in het Parktheater in
Alphen aan den Rijn te zien. Dan wordt 'Impromptu' vervangen
door 'Verschuivingen' van Gerben Hellinga, gespeeld door Ar-
toha. Aanvang van de première vanavond is 20.30 uur. Kaarten
zijn verkrijgbaar bij K&O en aan de zaal.
Jeugdkamerorkest in Lokhorstkerk
leiden» Het Jeugdkamerorkest Leiden onder leiding van dirigent
Henk Briër laat zondagmiddag 20 maart van zich horen. Dan
treedt het op in de Lokhorstkerk, Pieterskerkstraat 1. Solistische
medewerking verleent de violiste Henny Ravenstein, die met het
orkest het 'Konzertstuk' van Schubert, een werk dat in de con
certzaal zelden te horen is, uitvoert. Het Blazersensemble Mar-
syas onder leiding van Hans Stoop speelt een compositie van
Emile Bernard. De uitvoering begint om 14.15 uur. Kaarten a
tien gulden (CJP/65+ 7,50) zijn vanaf 13.45 uur verkrijgbaar aan
de kassa.
5
Koopavondconcert gaat niet door
alphen aan den run Het koopavondconcert dat vanavond in de
de streekmuziekschool Alphen aan den Rijn zou
polsblessure van de harpiste
concertzaal
worden gegeven, kan wegens
'niet doorga
Open Huis bij Exultate Deo
voorschoten De Christelijke Oratorium Vereniging Exultate
Deo telt op het ogenblik 107 koorleden. Een niet gering aantal,
maar de stemmenverhouding is niet optimaal. De vereniging
zoekt daarom sopranen en tenoren. Wie interesse heeft kan op
j 22 maart van 20-22 uur vrijblijvend komen kennismaken met
Exultate Deo in de Werf, naast de gereformeerde kerk. Inlichtin-
j gen bij het secretariaat: 071-617108.
aafiJl Lezing over abstract expressionisme
5 leiden Kunsthistoricus Erik Kreytz houdt dinsdag 22 maart een
itiscb dialezing over het abstract expressionisme. Het is de derde van
lonFa een seiae kunsthistorische lezingen over de beeldende kunst en
istme cultuur na '45. De lezing behandelt de ontwikkeling van de
r Hau kunst in New York: van de action painting van Pollock tot de
idige schilderijen van Willem de Kooning, Newman en Rothko. De
an voordracht is in de Kapelzaal van K&O en begint om 20.15 uur.
ndt mj Herhaling op woensdagochtend 23 maart om half tien.
Concert Jackson Browne in Utrecht
omge utrecht Het is inmiddels bijna acht jaar geleden dat Jackson
Browne een concert gaf in Ahoy' Rotterdam. Op zaterdag 18 juni
iar is hij terug voor een eenmalig optreden', dit keer in het Utrechtse
traat Vredenburg. De voorverkoop begint morgen op de bekende ver
koopadressen.
negai
'ijk l
K&O haalt Academy of St. Martin in the Fields naar Leiden
Liefhebbers kunnen de datum alvast in hun agenda zet
ten: maandag 20 maart 1995. Dan komt als alles meezit
de roemruchte Academy of St. Martin in the Fields naar
Leiden. Het Britse orkest zal, onder leiding van dirigente
Ilona Brown, in de Stadsgehoorzaal een 'toegift' geven op
de Meesterserie, die K&O ook komend seizoen weer or
ganiseert.
„Ondanks alle speculaties over
de toekomstige muziekactivitei-
ten van K&O, maakt K&O nu de
Meesterserie 1994-1995 bekend
die klinkt als een klok. Hiermee
geeft K&O duidelijk aan stevig
in het muzikale zadel te zitten",
zo luidt de tekst van een pers
bericht dat de komende Mees
terserie aankondigt. Een serie
waarvan het volledige program
ma officieel pas op 19 maart
wordt bekendgemaakt tijdens
het laatste Meesterserieconcert
van dit seizoen.
Het concert van de 'Academy'
is een extraatje in deze serie van
zes concerten, waarin - vanzelf
sprekend - het Residentie Or
kest, maar ook Het Orkest van
het Oosten en Het Brabants Or
kest de hoofdrol spelen.
De K&O Meesterserie begint
op zaterdag 29 oktober met een
concert van het Residentie Or
kest onder leiding van Vassili Si-
naiski. Solisten zijn de sopraan
Andrea Catzel en de pianist Ni-
colai Luganski. Het pianocon
cert no. 21 van Mozart en de
symfonie nr. 4 van Mahler staan
op het programma.
Vroeger heette het Forum Fil
harmonisch Orkest, sinds de re
organisatie is de naam Het Or
kest van het Oosten. Onder lei
ding van Thomas Sanderling
treedt het op woensdag 23 no
vember in de Stadsgehoorzaal
aan. Dé cellist Pieter Wispelpey
speelt het celloconcert nr. 2 van
Sjostakovitsj. Verder staan de
ouverture Die Meistersinger
von Nürnberg van Wagner en
de achtste symfonie van Dvorak
op het programma.
Nog tweemaal is het Orkest
van het Oosten in de Meesterse
rie te beluisteren: op dinsdag 20
december en op vrijdag 31
maart 1995. In dit laatste con
cert van de Meesterserie staat
het orkest onder leiding van
Jacques van Steen. Soliste is
Vera Beths (viool). Te horen
zijn: De Woudduif van Dvorak,
Trois souvenirs d'un lieu cher
en mélancolique van Tsjaikovs-
ky en de derde symfonie van
Mendelssohn staan dan op het
programma. Onder leiding van
Alexander Vederkom begeleidt
Het Orkest van het Oosten de
pianiste Hélène Grimaud op 20
december. Dan zijn Drie dan
sen uit 'Een leven van de Tsaar'
van Glinka, het eerste piano
concert van Brahms en de eer
ste symfonie van Borodin te ho-
Alwin Bar soleert op piano
met Het Brabants Kamerorkest
onder leiding van Alexander La-
scae op vrijdag 13 januari. Op
het programma staan werken
van Mozart (Divertimento KV
136), Chopin. Mendelssohn en
Weiner op het programma.
Het Residentie Orkest keert
onder leiding van Gerard Os
kamp op zaterdag 11 februari
terug in de Stadsgehoorzaal. De
solisten Blanca IJribe en Ri
chard Wilson (piano) van de
partij. Het concert voor twee
piano's en orkest van Mozart en
de zevende symfonie van Dvo
rak staan dan met de Ouverture,
scherzo en finale van Schu
mann op het programma.
recteur H. Bal ontkende gisteravond na een dag
moeizaam onderhandelen met de onwillige werk
nemers en bonden dat er sprake is van chantage.
„Wij hebben vandaag een dringend beroep ge
daan op deze groep om alsnog op vrijwillige basis
akkoord te gaan met het saneringsplan. Dat is,
helaas, de enige uitweg uit de impasse. Dat we
daarbij ook op de consequenties hebben gewe
zen, is logisch."
De kans dat de 48 alsnog op vrijwillige basis
hun verzet opgeven, lijkt overigens niet erg groot.
De toekomst van Opera Forum ligt in handen van
48 werknemers. Zij hebben tot maandagmiddag
17.00 uur de kans bij het arbeidsbureau kenbaar
te maken dat zij hun bezwaren tegen hun gedeel
telijke ontslag intrekken. Doen zij dat niet, dan
treedt het interim-bestuur van Forum af en is de
kans groot dat minister d'Ancona van wvc de sub
sidiekraan dichtdraait.
Met dit ultimatum bereikt de crisis rond het ge
zelschap een voorlopig hoogtepunt. Interim-di-
IETRI-
""Gesoigneerd is zijn verschijning. Navenant
j240r z'fn P°ëzic-'Z.ijn leven mag wild en woest
'ai leweest zijn voordat hij in het AMC aan
D Jlangetjes gekluisterd lag, maar in zijn werk
'53 Telde hij zich altijd op als een heer, ook als
13 wij minder verheven kanten van het leven
Riksmezong.
14 Jean Pierre Rawie schrijft 'ouderwetse'
vaak in het
het sonnet gegoten. Een
leur: /erklaring voor de strakke vorm is zijn wens
Ttofl$e c'iaos ,e vv>'len bezweren, orde te schep-
vrzoPe,L Bovendien heeft de koningin zelf ge-
uik ltegd dat dichters ons nationale bindmiddel
lublei 'evend houden door woordkeus, rijm
i 30 ïn metrum. Hij volgt dus keurig de voor
schriften van ons staatshoofd.
Die ordelijkheid in zijn poëzie zou ook
verantwoordelijk kunnen zijn voor de be
grijpelijkheid van zijn verzen. Waar sommi
ge poëzie pas begrijpelijk wordt na zesvou
dige herlezing, geven zijn verzen zich na
eerste voorlezing al bloot. Zijn thema is vrij
wel altijd de verstrijkende tijd, de verganke
lijkheid. Iets waar iedereen, vroeg of laat,
mee geconfronteerd wordt. En die begrijpe
lijk verwoorde herkenbaarheid zou wel eens
een aandeel in het grote succes van Rawie
kunnen hebben.
Een feit is dat Rawie mooi schrijft. Hij
doet zijn best om de droefenis van de strek
king te compenseren met de schoonheid
van zijn taal, vorm en beelden. De onvere
nigbaarheid van geliefden, die niet zonder
en niet met elkaar kunnen, gedefinieerd als
een 'onschrijfbaar monogram', dat moet
wel een staande uitdrukking worden. Dat
hij op het vlak van de verwoording het
meest zijn best doet, ligt in de aard van zijn
opvattingen. De thematiek van poëzie is.
zegt hij met Mallarmé, minder belangrijk, is
eigenlijk altijd cliché. Het komt aan op de
verwoording, daarin moet je de begaande
paden verlaten.
Als hij voorleest, daalt zijn stem. Hij
schept onder de blauwe hemel van de
Burcht een huiselijke intimiteit. De gedich
ten die thuis ongemerkt voorbij glijden,
winnen kracht en diepte.
Teder was Ritueel, waarin de 'vrouwelijke'
ik tóch op een vertrokken geliefde wacht,
lief was ook Berceuse en fijnzinnig was het
biografische cyclusje van zijn kindertijd tot
en met het in zichzelf herkennen van ge
woontes en gebaren van zijn overleden va
der.
Hij mag vinden dat een gedicht pas af is
na publikatie, maar sommige zijn pas af na
zijn voorlezing.
Nauta wint
Scheveningen
pianoconcours
Folke Nauta (20) heeft het
Scheveningen Internationaal
Muziek Concours 1994 v
piano gewonnen. De Chinees
Taihang Du werd tweede en
de Nederlandse van Bulgaar
se afkomst Marieta Petkova
derde.
Het was voor het eerst irt
de zevenjarige geschiedenis
het c
s dat e
i Ne
derlander de eerste prijs i
de wacht sleepte. Nauta
kreeg ook de prijs van
muziekpers.
211! J-
oo
Tijdetpe Schotse McCalmans draaien
'°or "3l zo'n kleine twintig jaar mee
jfn°nuean het folk-circuit. Ondanks de
ht in Vele tournees en de negentien
Rlbums straalt het speelplezier
3 Tan de heren af. Gitarist Ian
30 crlcCalman strooit met zijn aan
kondigingen veelvuldig met
ïn heerlijke droge humor. Zijn
^gDpeningszin is er een om in te
zijdijsten. „We'll talk iater about
eld bithe parking problem in Leiden.
comlt's terrible. Our car is near
30 vUtrecht." Cultureel Centrum.de
verlek haalde gisteren dus niet alleen
fdjeTfen lekkere folkact binnen,
maar daarnaast een stelletje
tasechte stand-up-comedians.
,1433 De sterke kant van de Schot
ten zit hem zeker ook in de zeer
^afwisselende set. De oude tradi
tionele songs staan zeker op het
k z0(ProSramma maar daarnaast
^ngsjnaakt de groep veelvuldig uit-
e stapjes naar andere stijlen. 'The
'an h^vhite collar holler' was b.v een
fegelrecht bluesje en een ander
27 opmerkelijk uitstapje was een
i oo.kuke doo wap. Traditionele in-
ai .dttrumenten als bodhran - intri-
TA 3 gerend gebruikt bij het vrij
8 fiieuwe Keivin Grove - en de
naasipermy-whistle worden veelvul-
dagdig gebruikt, maar de McCal-
^•J^nans schuwen zeker het a-ca-
iTipella-werk n'el- Het 3-stemmig
5. gezongen The Bells of the
storm' wordt met lekker door-
ï'e MJeefde stemmen gezongen ert de
18 melodielijnen lopen prachtig in
i5. Cfelkaar over.
'g15 Het schitterend melodieuze
Ne(jgetokkelde 'Mothers, daughters,
)0. KJ
i Man.
The McCalmans: prima folkavondje door Schotse humoristen.
wives' over de vergeten vrou- tekstueel een hoogtepunt. Caiman op het eind nog even.
wen in de oorlog is een prachtig Geen hond heeft in Leiden Na de afluitcnde tradional
muzikaal chanson en daarnaast licht op zijn fiets vertelt Ian Mc- zonder versterking in de zaal
gezongen - is het krachtige 'Shit
a bike' de mooie afsluiter van
een prima folkavondje.
