Piet Krediet woont hier niet
Model Glen: liever
in z'n
oude kloffie
Het Gesprek van de Dag
ie
'Elke aap met helm
kan er naar vragen'
VRIJDAG 18 MAART 1994
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
blijft. Enfin, dat weet u mis-
s, Men zeil weL Mam ik beloof
dat ik al die kasteleins met rente
terugbetaal. U bent er getuige
De telefoon. Voor de een 'n
lastpost, voor de ander het eni
ge contact met de buitenwe
reld. Hoe het ook /.ij, buiten
kijf staat dat het apparaat in
onze samenleving een centrale
plaats inneemt. In de serie 'In
Gesprek' willen wij u een in
druk geven van de vreugden
maar ook van de droefenissen
die de uitvinding van Alexan
der Graham Bell ons heeft ge
bracht.
Over de anonieme beller, het
onheilspellende gerinkel 's
nachts, de tijdmelding, de 06-
nummers, de autotelefoon, de
zwetshoorn als geduchte con
current van de brief, het socia
le tarief voor ouderen, de ver
nielde cel, het onthouden van
meer. En dat alles onder het
motto: anno 1994 vullen
praatjes wel degelijk gaatjes.
Vandaag: 'vrouwen hellen gra
tis'.
Nog niet zo langgeleden maren
waarnaar vrouwen gratis kun
nen bellen. Direct apart met een
'leuke jongenvoor een blind da-
te. gewotm wal flirten of opwin-
dende telefoonseks'. De beren
wel voor moeten betalen, 75 cent
tot een gulden per minuut. Zij
worden lekker gemaakt met
wervende teksten.
De afgelopen weken kwamen
deze flirtnumjners slecht in het
nieuws toen de vader van een
vermist meisje uit Roosendaal
aan de bel trok. Hij verweet de
06-exploitanten dat ze te lucht
hartig met bun verantwoorde
lijkheden omgaan. Zijn vermoe
den dat zijn dochter via een con
tactlijn met een malafide beller
in contact was gekomen, bleek
overigens niet waar. Het meisje
dook deze week na een verblijf
btfmngoak fanwhypon
thuis op.
Ixiten we eens proberen hoe ge
vaarlijk het is. We bellen de firt-
lijn. alleen bestemd voor vrou
wen boven de achttien, 'de ma
nier om met een leuke man in
contact te komen'. „Hallo met
Marcel, waar kom je vandaan?"
„IJit leiden.„Zoohoo, uit lei
den? Hoe oud ben je?" Wat is dit
voor een kruisverhoor, laten we
zelf maar eens wat vragen gaan
stellen, zoals 'welk nummer heb
je gebeld, Marcel?
„9500", zegt hij. Voor 75 pro
cent per minuut. Het is wat hè,
discriminatie van de man. Want
jullie bellen gratis.Waarom
belt Marcel dan? „Om een leuke
afspraak te versieren merkt hij
op. „Maar waarom bel jij?"
NieuwsgierigheidMarcel. Ik
wil weten wie er zoal belt.Piep,
piep. let op, dames. Als de mu
ziek is afgelopen, staat u direct
apart met een leuke jongen. Ai,
even vergeten. )ok aan de ande
re kant van de lijn kan men. als
het gesprek niet bevalt, door de
'0' in te toetsen, bij een volgende
gespreksparner komen. Marcel
hield blijkbaar niet zo van
ntouuagftrtahgUl
„Met Jaap. Zeg. zie jij er een
beetje lekker uit?" Oei, een grie
zel. Dat wordt de '0' voor me
neer. Of nee, laten we er ook
maar mee ophouden. Mijn tele
foonnummer krijgen ze niet.
ANNET VAN AARSEN
Vakantie al geregeld? Valt niet
mee vandaag de dag. Althans,
wanneer je je laat leiden door je
politieke bewustzijn of dat van
anderen. Want dan strookt de
zonnige of anderszins interes
sante vakantiebestemming alras
niet met de opvattingen ter
plaatse.
Ze vallen bij bosjes, de eens zo
exotisch lijkende oorden. Waar
hel intussen veel minder prettig
toeven is dan de vierkleuren
reisfolders je ooit wilde doen
geloven. De waslijst van landen
waar ze het niet zo nauw ne
men met onze opvattingen over
de menselijke waardigheid
wordt alsmaar langer, laatste
rotte appel in de overvolle
mand: Noorwegen. Kan niet
meer van Greenpeace.
Heeft van doen met de jacht op
walvissen waar dit verder
prachtige Scandinavische land
tegen de internationale verdra
gen in gewoon ongestoord jacht
op blijft maken. Niet meer
heengaan, luidt het advies. Laat
ze het op die manier maar voe
len in hun portemonnee, die
,,Ik heb toevallig net een brief
binnen van Greenpeace waarin
ze ons verzoeken om de klant
ten aanzien van Noorwegen ne
gatief te adviseren", meldt Ton
Korthout desgevraagd. Hij is di
recteur van de NBBS en ver
klaart vanuit het hoofdkantoor
aan de Schipholweg in Leiden
de policy in deze van een van 's
lands grootste reisorganisaties.
,,Wij hebben een duidelijk
standpunt ingenomen ten aan
zien van dit soort verzoeken.
Daar doen we niet aan mee. Wij
stellen ons neutraal op."
De achterliggende gedachte is
tweeledig, zo legt hij uit. „Ten
eerste is het niet aan ons om te
bepalen waar iemand heen wil.
We kunnen toch moeilijk aan
de klant vragen wat hij in een
bepaald land gaal doen of waar
om hij daarheen gaat. En ten
tweede kunnen we op die ma
nier wel ophouden als reisorga
nisatie. Het is in driekwart van
de wereld op de ene of andere
wijze niet pluis. Althans, het is
maar net hoe je het bekijkt."
Amerika
Hij noemt het voorbeeld van
Amerika. „Daar wordt de
doodstraf nog altijd ten uitvoer
gebracht. Daar kan je tegen zijn.
Of voor. Maar het is niet aan
ons om daar een uitspraak over
te doen of consequenties aan te
verbinden. Dat moet ieder maar
voor zich weten. Ik weet zeker
dat er genoeg mensen zijn die
zich kritisch afvragen of ze naar
bepaalde landen moeten gaan.
En sommige landen bewust ook
mijden vanwege de daar heer
sende praktijken of geldende
normen. Of neem een vriend
van mij. Die gaat binnenkort
naar Noorwegen. Plakt een stic
ker met Save the Whales op zijn
auto. Zo kan je het ook doen".
Zuid-Afrika
Het is overigens niet de eerste
keer dat de NBBS te maken
krijgt met campagnes van actie
groepen. „Zuid-Afrika was in
het nog recente verleden een
andere heikele bestemming",
zegt Korthout. „Natuurlijk ben
ik persoonlijk nooit een voor
stander van de apartheid ge
weest. Maar dat wil nog niet
zeggen dat wij als organisatie
daarom geen mensen naar dat
land kunnen brengen. De stic
kers van anti-apartheidscomités
zaten nog op de deur. Intussen
vervoerden wij wel ondermeer
het ANC. Begrijp je."
De NBBS geeft overigens, net
als de meeste andere organisa
ties, wel degelijk negatieve reis
adviezen aan de klant. „Wij
conformeren ons wat het Plat
form Vakantie Adviezen voor
schrijft. Daar zitten onder ande
re de ANWB, Buitenlandse Za
ken, de Consumentenbond en
de ANVR in. Dat advies nemen
we absoluut over. zijn we ook
verplicht om af te geven. Praten
we in deze wel over louter ge
vaarlijke bestemmingen. Niet
zozeer over landen waar het op
het politieke of menselijke vlak
niet deugt."
Yemen
Hij moet even de papieren er bij
palcken, want de (oorlogs)situa-
tie ter plekke wil nog wel eens
wisselen. „Tien landen heb ik
hier. Algerije en Yemen, daar
gaan we in het geheel niet meer
naar toe. Verder raden we de
mensen af om het traject Caïro-
Luxor anders te doen dan per
vliegtuig. Het zuidoosten van
Turkije, het noordwesten van
Kenia, de bezette gebieden van
Israël, delen van Sri Dinka, de
Punjab in India, een stukje
Mexico en uiteraard het groot
ste deel van het voormalige Joe
goslavië staan ook op de lijst."
Balconia
Kortom, wie weg wil, nloet uit
kijken. Het meest veilige, onbe
smette (nou ja) plekkie op de
wereld is en blijft nog altijd dc
oude vertrouwde Costa Balco
nia. Daar lekker liggen mijme
ren achter een sappie over verre
en exotische bestemmingen.
Waar je vroeger niet bij na hoef
de te denken toen de folders
nog klopten met de werkelijk
heid. Maar waar het nu voor
geen meter meer deugt
Het 'zwartboek' van de caféhouder
•1 'Schrijf het even op, Jan.' Hoe
J vaak hoor je die kreet niet in
een drinkgelegenheid. En dan
j schrijft Jan het even op. Maar
vaak komt het voor dat Jan het
r! dan meteen op zijn buik kan
i schrijven en met zijn hemd kan
1 uitvegen.
Ja, drankschuld. Je hoort kaste-
leins vaak met een snik in hun
1 stem zeggen dat er maar weinig
2 aan te doen valt. En dat is ei-
"i genlijk ook zo. Mr. Wissink, we-
tenschappelijk medewerker bij
I de juridische faculteit van de
j Rijksuniversiteit Leiden, kan
hun wat dat betreft weinig
troost bieden.
„Natuurlijk is het zo dat de
klant die ergens een biertje dr-
inkt dat ook moet betalen. Net
zoals je dat moet doen als je iets
bij Albert Heijn koopt", zegt hij.
„Maar dan spreken we over ma
terieel recht. Procesrecht is heel
SI iets anders. Dan moet je gaan
beuijzen dat die persoon op de
I pof heeft staan drinken en dat
kan in sommige gevallen moei-
nil- lijk zijn. Het mooiste is het als
lin- de kastelein een getekende
te- schuldbekentenis heeft. Of als
lien er getuigen zijn die aannemelijk
•er<^ kunnen maken dat de klant in-
we- derdaad die biertjes heeft ge-
'oor dronken. Dan heb je die hobbel
eri van het bewijs genomen."
da:
„De klant draait dan voor de
ub- proceskosten op. Maar als het
om een kleine vordering gaat, is
het voor de kastelein vaak niet
de moeite zo'n proces te begin
nen. Want als de klant schuldig
wordt bevonden hoeft hij maar
een standaardbedrag aan pro
ceskosten te betalen, een be
drag dat altijd lager uitvalt dan
de werkelijke kosten. Dat klinkt
onrechtvaardig, maar dat is ge
daan om de andere kant te be
schermen. Kijk, als iemand geen
geld heeft en toch in zijn recht
staat, zou hij misschien geen
proces durven te beginnen van
wege die geldnood. Daarvoor is
dat standaardbedrag in het le
ven geroepen. Nee, het niet be
talen van een drankschuld zou
ik niet als flessetrekkerij willen
betitelen. We noemen dat wan
prestatie."
Stapkaart
Frans Bik, eigenaar van café De
Bontekoe in Leiden, heeft niet
vaak te maken met mensen die
niet willen betalen. „Wij hebben
hier een heel persoonlijke band
met de meeste klanten en dan
doe je zoiets niet gauw. Maar
het komt natuurlijk wel eens
voor dat er een verschil van me
ning ontstaat over de hoogte
van een rekening. Dat de klant
zegt dat hij heeft afgerekend
maar zich niet meer realiseert
dat hij is blijven hangen en er
toen nog een paar heeft geno
men. Maar dat lossen we altijd
in goede harmonie op. Als ik het
zelf echt niet zeker meer weet,
dan denk ik: laat maar gaan.
Het probleem wordt trouwens
voor een deel opgevangen door
de zogenaamde stapkaart die
wij verkopen. Die kaart kost ne
gentig gulden en dan mag je
voor honderd gulden drankjes
bestellen. En dat doen veel
mensen. Dan worden de con
sumpties gewoon van de kaart
afgeschreven."
Hans, de eigenaar van Café
Huis de Bijlen, verkoopt niet op
rekening. „Nee, Piet Krediet
woont hier niet. Bij de bakker
moet je je brood ook afrekenen.
Kijk en als iemand dan toch niet
wil betalen, hebben we een pro
bleem. Hoe ik dat oplos? Wat
denk je?"
George Julien, die een aantal ja
ren geleden Café Napoleon
dreef, is er door die drankschuld
behoorlijk ingestonken. „Ik ben
met dat café opgehouden, maar
de schulden zijn nog steeds blij
ven staan. Ik was verschrikkelijk
goed van vertrouwen. Ik be
schouwde mijn klanten als
vrienden en dan knijp je wel
eens een oogje dicht als ze geen
geld bij zich hebben. Ik heb wel
rekeningen laten oplopen tot
drieduizend gulden. Meestal
ging het dan om kinderen van
rijke komaf en ik dacht: dat zit
wel goed. En dan betaalden ze
ook wel, maar nooit het hele be
drag. Ik heb op een morgen
eens een koe in mijn achtertuin
gevonden. Degeen die de
schuld had wilde dat op die ma
nier aflossen, maar die koe heb
ik teruggebracht. Of er lagen in
eens een paar surfplanken in de
tuin. Ach, ik heb er eigenlijk al
tijd verlies op geleden. Van wat
er nog in het zwartboek staat,
zou ik een aardige wereldreis
kunnen maken. Ik heb die pe
riode toch vooral gezien als een
periode van plezier maken. En
daar moet je wat voor betalen.
De meeste van mijn klanten
waren wereldgasten
Rondjes
Maarten van den Berg van het
café Sus Antigoon begint niet
meer aan het op rekening drin
ken. „We hebben in het begin
gezegd: we poffen tot honderd
gulden, verdergaan we niet.
Maar dat liep na anderhalf jaar
gigantisch uit de hand. Er wordt
nu helemaal niets meer opge
schreven. Heel veel klanten zeg
gen: dat had je al veel eerder
moeten doen. Kijk, sommige
mensen zijn van plan maar vijf
entwintig gulden op te maken
maar als het dan gezellig wordt,
loopt het uit de hand en kun
nen ze niet betalen. Dat voor
kom je op deze manier. Het is
moeilijk om je geld te krijgen.
Als ik er achter ben waar de
mensen wonen, schrijf ik ze
even een briefje. Dan hou je wat
druk op de ketel. Maar ook al
Duidelijker kan het niet: in deze kroeg wordt niet meer gepoft.
beloven ze dan te betalen, vaak
zie je ze toch niet."
Karei V. - laten we hem maar
man die in bijna alle kroegen in
de omtrek wel een paar tientjes
schuld heeft staan. „Ja", zegt
hij, „daar schaam ik me best
heb, begin ik altijd rondjes te
geven. Vandaar die schuld. Ik
neem door de stad altijd een
bepaalde route, ik zorg dat ik
niet langs de cafés kom waar ze
nog wat van me krijgen. Straks
komt het nog zo ver dat ik naar
huis moet via Alkemade. Een
geintje natuurlijk. Maar ik vind
het heel rot. Af en toe kom je
die mensen van zo'n café toch
tegen op de markt en dan sta je
echt voor lui. Maar ik kan het
op het ogenblik toch niet beta
len en ja, de dorst, dc dorst die
Identificatieplicht een goed ID?
rdi-
een Vanaf 1 juni van dit jaar geldt in
ta^1 bepaalde situaties een identifi-
catieplicht. Minister Hirsch Bal-
'1 lin van justitie gaf gisteren het
van een voorlichtings
campagne die moet duidelijk
maken in welke situaties een
identificatiebewijs getoond
dient te worden. Een rondje
door de Leidse binnenstad le-
,vert wisselende reacties van het
1 publiek op. „Dat straks elke aap
met een helm op je naar je pa
pieren kan vragen", is nog wel
de meest uitgesproken mening,
jjaap Schrier zelfheeft geen
indidentificatiebewijs bij zich.
j„Maar ik ga dan ook niet naar
aafhet stadion, met de trein of heb
dajeen sofi-nummer nodig", toon-
de Leidenaar zich uitermate
oojgoed op de hoogte van de voor-
dé genomen plannen. „Ik heb het
lo* gisteravond op TV de zaak ge-
Ne* volgd en eerlijk gezegd vind ik
daj het een beetje eng. Vooral voor
i^ ouderen. Stel dat een mensje
em is haar kaart per ongeluk verge-
Kan ze zes uur op het bu-
reau worden vastgehouden. Ziet
de*: je het al voor je. En daarnaast
komt voor hen het verleden na
tuurlijk ook weer naar boven."
rij Dat blijkt. Want de bejaarde da-
me die vervolgens haar licht
de zaak laat schijnen, legt
osl onmiddellijk de link met dc
d^ oorlog. „Ik was twee dagen ge-
die trouwd toen de oorlog uitbrak.
vejEn in 1942 ging mijn man voor
twee jaar naar een werkkamp in
aj Duitsland. Toen had je ook die
persoonsbewijzen. Die moest
iedereen bij zich dragen."
tot Dat vond ze geen prettige erva-
lik
(NL)
RIJBEWIJS
ring, maar desondanks ziet de
Leidse ook 'lichtpunten'. „Het is
gewoon noodzakelijk geworden,
zo'n bewijs. Voor al die illegalen
die hier maar komen vreten van
de gemeenschap. Neem die
d'Ancona. Die moet toch een
draai om d'r oren hebben. Ze
laten er zo maar 100.000 toe."
Stemt mevrouw per ongeluk
ook op de CD? „Nee, de SP, hè.
Die doen nog wat in Leiden."
Het bejaarde echtpaar op de
markt, beiden getooid met alpi
no-petje, is heel wat genuan
ceerder in deze. „Meneer, ik
heb mijn identificatiebewijs al
tijd bij me", zegt de man en
klopt zich ter hoogte van zijn
binnenzak op de borst. „Mijn
rijbewijs. Wij hebben zeker de
oorlog wel meegemaakt, maar
daar geen nare ervaringen in
gehad. Ik vind het wel een goe
de zaak dat iedereen zich moet
kunnen legitimeren. Zo kan de
misdaad worden teruggedron
gen, denk ik."
De twee aow'ers, ras-Leidenaars
zo te horen, die op de hoek van
de Haarlemmerstraat en de
Donkersteeg de sores van alle
dag bespreken, hebben nog niet
echt nagedacht over dit onder
werp. Dan krijgen ze gezelschap
van Henk. Net als de bejaarde
dame op de markt pint ook hij
onmiddellijk de buitenlanders
vast aan het identiteitsbewijs.
„Zo'n kaart voor óns hoeft niet.
Ze kunnen toch zo zien dal je
Hollander bent."
Aart van Bochove is tegen de in
voering van de plicht. De CDA-
wethouder die na de verkie
zingsnederlaag zijn baan moet
opgeven en terugkeert als 'ge
woon' raadslid vertelt halverwe
ge de Haarlemmerstraat zijn
verhaal. „Ik ben een keer in
Hongarije in de cel beland om
dat ik een halve meter naast een
zebrapad overstak en vervol
gens mijn paspoort niet kon to
nen omdat die in het hotel lag.
Belachelijke zaak waaraan ik
mijn aversie tegen persoonsbe
wijzen heb overgehouden. Aan
de andere kant hoef je in Euro
pa alleen in Nederland en Enge
land geen identificatiebewijs te
kunnen tonen. In alle andere
landen wel. Zo gek is het dus
ook weer niet.
Kleding om van te 'smullen'. Een lolly was wat smakelijker geweest.
In het zaaltje van de speeltuinvereniging Mors-
kwartier is het druk en rumoerig. Er zijn zo'n zes
tig huisvrouwen, kinderen en een enkele vader of
grootmoeder bijeengekomen om de kindermode
show van het bedrijf Pompirella bij te wonen.
Achterin het zaaltje staat een scherm waar de
'modellen' gekleed worden. Met haarlak wordt de
blonde staart van een jeugdige mannequin in
model gehouden.
Het rumoer houdt aan als de show begint. Kin
derliedjes op een cassettebandje begeleiden de
eerste 'sterren'. De oudere kinderen, van zes tot
acht jaar, lopen parmantig een rondje door de
zaal en gaan op de tafel in het midden staan. Zo
kan de kindermode goed bewonderd worden. De
jonge modellen moeten aan de hand van hun
moeder hun rondje lopen. De allerjongsten, ba
by's, liggen in kinderwagens.
De vrouw die het commentaar verzorgt, heeft
moeite zich verstaanbaar te maken, zeker als een
jongetje in het publiek hartverscheurend begint
te huilen. Zijn moeder stopt een stukje banaan in
zijn mond. Het doet wonderen: hij is zo stil.
Nadat de modellen hun rondje hebben gelopen,
krijgen ze een applausje en moeten ze zich ra
zendsnel weer omkleden achter het scherm.
Streepjes zijn het favoriete motief dit seizoen, zo
wel voor de sweaters en T-shirts als voor de broe
ken. De meisjes hebben veelal wielrenbroekjes
aan, de jongens spijkerbroeken en een pet eigen
wijs achterstevoren op hun hoofd.
Bij elk kledingstuk dat geshowd wordt, krijgt het
publiek direct de prijs te horen. De kleren zijn
niet goedkoop, een sweater 85 gulden, bijpassen
de shorts 60 gulden, maar bij een modeshow
voor volwassenen zijn dit natuurlijk spotprijsjes.
En daar zul je ook nooit modellen zien met kle
ding waar het kartonnen labeltje nog aan hangt.
Een blonde peuter, Glen, staat resoluut stil als hij
een paar stappen heeft gedaan. Met grote ogen
kijkt hij vertwijfeld naar het publiek en draait zich
dan weer om, hij wil terug achter het scherm. Een
vrouw pakt hem bij zijn handje en leidt hem ver
der door de zaal. Hij zal zich die middag nog ver
schillende keren moeten verkleden en rondjes lo
pen.
Na afloop van de modeshow verkopen de dames
van Pompirella de kleding. „Het meeste kopen
we in, maar we hebben zelf ook kinderkleding
ontworpen," vertelt Roely van de Plas. I let bedrijf
Pompirella is opgericht door Roely en haar
schoonzus, Angelique van der Plas. „We bestaan
nu anderhalf jaar en dit is voor het eerst dat we
een modeshow geven, "zegt Roely. „Normaal ge
ven we party's bij mensen thuis." Dat de show
een beetje rommelig was vindt ze begrijpelijk.
„We doen dit voor het eerst en het is niet makke
lijk om met kinderen te werken."
De modellen heeft ze geworven bij familie en
vrienden. Ze krijgen allemaal een ballon en een
zakje snoep mee. Glen is blij dat hij weer in z'n
oude kloffie bij zijn moeder op de arm zit. Waar
schijnlijk is hij toch nog een beetje te jong voor
de glamour van het modellenleven.