De zegeningen van de superheffing Binnenland 'Auschwitz blijft symbool voor wat er kan gebeuren' Elektronische snelweg komt in zicht WOENSDAG 16 MAART 1994 Garantieprijzen van Europese Unie maakte veeboeren miljonair De superheffing is een zegen geweest. De melkveehouderij heeft daardoor haar eigen sanering betaald en een aantal veehouders is er zelfs miljonair door geworden. En wat de resterende veehouders betreft: hun inkomen is nog nooit zo hoog geweest. Vorig jaar, toen de landbouwvoormannen gewag maakten van barre tijden in de agrarische sector, bedroeg het gemiddelde bedrijfsinkomen nog 70.000 gulden. „Toen de super heffing werd ingevoerd, was ik secretaris van de Overijsselse CBTB. Als ik op een bij eenkomst zei dat er ook goede kanten aan de superheffing zaten, werd ik bijna van achter de tafel gesleurd. Twee jaar later dreigde hetzelfde te gebeuren als ik de super heffing ter discussie stelde", blikt Chris van der Slikke (46) in zijn kantoor in het cen trum van Emmeloord terug op tien jaar superheffing. EMMELOORD KEES VAN OOSTEN Chris van der Slikke sprong in het gat. De zekerheid van een baan bij de CBTB ruilde hij in voor de dynamiek van het on dernemerschap. Sinds enkele jaren is hij directeur van Platte land Vastgoed in Emmeloord, makelaars en taxateurs in agra risch onroerend goed. De BV telt inmiddels acht werknemers. Naar een negende, een mede werker voor Zeeland, wordt ge zocht. De handel in melkquota is een van de meest lucratieve be zigheden van de BV die tegen een bepaalde provisie vraag en aanbod bij elkaar brengt. En dan te bedenken dat bij de in voering van de quota door zwartkijkers het einde van de melkveehouderij werd voor speld. Van der Slikke: „De superhef fing is onder dwang van de om standigheden tot stand geko men. Er moest iets gebeuren. De overschotten rezen de pan uit en de financiering hiervan kostte de Europese Gemeen schap handenvol geld. Kortom: pijnlijke maatregelen waren noodzakelijk." Die maatregel bestond in het toekennen van quota, dat wil zeggen dat elke individuele melkveehouder een bepaalde hoeveelheid melk mocht leve ren. Werd het quotum over schreden, dan moest daar een boete over worden betaald. Te genover die beperking stond echter de garantie van een vast gestelde prijs, zodat de melk veehouder een gegarandeerd inkomen had. ,,Ik mag het ei genlijk niet hardop zeggen, maar een melkveehouder in de Europese Unie heeft dezelfde zekerheid als een goedbetaalde ambtenaar." Die prijsgarantie staat borg voor een goudgerande toe komst. Niet alleen voor de blij vers, maar ook voor de vertrek kende agrariërs. Door die zeker heid zijn die destijds individueel toegewezen quota letterlijk goud waard. Immers, een melk veehouder die wil uitbreiden is bij een groter quotum verzekerd van een dito hogere omzet. En dus is hij bereid om flink in de buidel te tasten voor een uit breiding van zijn quotum. Zo ontstond een levendige handel in quota. Op dit moment wordt er voor een kilo melk gemiddeld, afhan kelijk van het vetgehalte, ruim vier gulden betaald. Dat bete kent dus dat een boer met een betrekkelijk klein quotum, zeg 200.000 liter gelijkstaand met zo'n 35 koeien, bij verkoop zo'n acht ton 'beurt'. Grotere jon gens mogen zich al snel miljo nair noemen. Daar komt nog bij dat de grond en de boerderij ge woon eigendom blijven van de verkoper. De kopers van quota kunnen op hun beurt niet alleen hun omzet verhogen, bovendien zijn dergelijke transacties fiscaal aantrekkelijk. „Het gekochte quotum kan in vijf jaar worden afgeschreven. Dat scheelt dus een slok op een borrel bij de be lastingaangifte. Met andere woorden: de fiscus heeft ook haar steentje bijgedragen aan desanering." Politiek De politiek, en niet langer het vrije spel der maatschappelijke krachten, bepaalt de toekomst van de melkveehouderij. En dat lijkt voor de veehouders gunstig uit te pakken, alle aversie tegen bureaucratie en regelzucht ten spijt. „De politiek bepaalt de melk prijs. Dat heeft niks meer met de markt te maken en dat is gunstig voor de bedrijfstak. Per soonlijk denk ik dat de macht van Duitsland en Frankrijk bin nen de Europese IJnie (EÜ) zo groot is dat de melkprijs over eind blijft. Dat is een mooie ba sis voor een gezonde bedrijfs voering", oordeelt Van der Slik ke, die een uitstekende toe komst voor het overigens steeds kleiner wordende aantal vee houders voorspelt. „Want", laat hij er geen misverstand over be- Chris van der Slikke, directeur van Platteland Vastgoed BV: „De handel in melkquota is e i de meest lucratieve bezigheden van de BV." staan, „de sanering zal door gaan. Daar hoeven we echter niet al te zielig over te doen. Veehouders die er mee willen stoppen, worden niet met een fooi afgescheept." Een toenemend aantal uitge kochte veehouders emigreert. Canada is weer favoriet. De ka pitaalkrachtige emigranten worden volgens Van der Slikke, daar met open armen ontvan gen. „Als WW'er of bijstands ontvanger kom je er niet bin nen. Maar als je vijf miljoen voor je quotum hebt ontvan gen, dan gaan alle deuren open", weet Van der Slikke die zelf familie in Canada heeft. die populariteit ■i Canada? „In sommige delen van Cana da, in Alberta en Ottawa, stikt het van de Nederlanders. De kerk, vaak met een Nederlandse dominee, is het sociale middel punt. De kerken functioneren daar nog zoals de gereformeer de kerken in ons land vlak na de oorlog. Hele hechte bolwerken. Men voelt zich daar snel thuis, en dat kan bijvoorbeeld niet ge zegd worden van het Franse platteland." Gaat het de veehouders naar den vleze, in de rest van de landbouw is het huilen met de pet op. In de akkerbouw, de fruitteelt, de tuinbouw en de varkenshouderij dreigt een ijs koude in plaats van een warme sanering. Uitgerekend in de sec toren waar de alom bejubelde vrije markteconomie van toe passing is en dus de wet van vraag en aanbod geldt, staan ve len op het punt te bezwijken onder de schuldenlast en/of la ge prijzen. „Financieel gezien niet. Maar het ongewisse geeft ook kleur aan het bestaan. In de tuin bouw is het altijd vrijheid-blij heid geweest. Goeie en slechte jaren wisselen elkaar af. Nu gaan er bedrijven kapot. Maar de reactie is laconiek: It's all in the game. Bedrijven zijn op dit moment niks waard. Vöor een appel en een ei kun je je slag slaan. In het Westland kun je voor de helft van de stichtings- kosten een bedrijf kopen. Maar dan moet je natuurlijk wel geld hebben en dat is het probleem. Want bij de bank hoef je ook niet aan te kloppen." In de akkerbouw, waar het geweeklaag ook niet van de lucht is, dient volgens Van der Slikke de onafgebroken stroom van onheilstijdingen ook enigszins gerelativeerd te wor den. De prijsvorming van de vrije produkten is weliswaar slecht, daar staat tegenover dat de EU voor graan en bieten toch een bodem in de markt heeft gelegd. „Het eerste wat ze bij een eventuele koop van een akkerbouwbedrijf vragen, is of er een bietenquota op zit. Dan ben je van een zeker inkomen verzekerd. En dat vertaalt zich meteen in een hoger bod." Al met al is Chris van der Slik ke over de toekomst hoopvol gestemd. „Bij alle jammerver- halen wordt wel eens vergeten dat het in de melkveehouderij al jaren achtereen gewoon goed gaat. En dan praat je toch over een grote bedrijfstak. Toen de Europese Gemeenschap werd opgericht, was de doelstelling dat de produktie daar zou plaatshebben waar het klimato logisch en geografisch het best zou gedijen. Welnu, Nederland is geschikt voor veeteelt. In de zomer staan de koeien in gra zige weiden, .terwijl er in het Zuiden geen sprietje gras riteer te vinden is. Bovendien is de af zet, van boer naar consument, perfect geregeld. In de akker bouw en tuinbouw is het de laatste jaren wat magertjes. Maar na regen komt zonne schijn. Zeker weten Anitia Löwenhardt eerste comité-voorzitter van de na-oorlogse generatie AMSTERDAM YVONNE HOF „Moet dat r log?" Anita altijd, die oor- iwenhardt, de ;r van het Ne derlands Auschwitz Comité, hoort die opmerking de laatste jaren nog maar zelden. „Sinds de etnische zuiveringen in ex- Joegoslavië is oorlog weer dicht bij gekomen", zegt de eerste voorzitter van de na-oorlogse generatie. Haar voorgangster Annetje Fels nam onlangs na twintig jaar afscheid. De herin nering aan Auschwitz moet le vend blijven, vinden de twee. Als hèt symbool van waartoe ra cisme en fascisme kunnen lei den. Er was een tijd dat Fels dacht: alles is voor elkaar, er is geen Nederland. „Later dat we door moes- niet konden kwamen steeds meer mensen op de jaarlijkse herdenking, jonge mensen, en, belangstel dat lenden. De steeds groter. De verjonging is daarom ingeze erd in het comité Löwenhardt (45) is nu zeven jaar actief. Sinds 1975 zit ze al in het Am sterdamse 4 en 5-mei Comité. Haar vader en moeder overleef den concentratiekampen maar ze verloor tientallen andere fa milieleden. „De leden van het Auschwitz Comité zijn nu een soort familie voor me gewor den". zegt ze. „Zij en andere jonge mensen zijn er door mij bij gehaald", zegt Fels. „Er was eerst wel veel weerstand. Ouderen vonden het moeilijk jongeren binnen te hebben. Die dachten toch: zij hebben de oorlog niet meege maakt." Voor Löwenhardt rs de taak om Auschwitz nooit te laten vergeten, moeilijker dan voor haar, denkt Fels. „Iedereen weet dat ik een overlevende ben. Aan de andere kant hebben jongere mensen ook geleden onder de oorlog, ook mensen die ema ge boren zijn. Familie is omgeko men. Veel mensen voelen zich geroepen om die te herden e nieuwe voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité en haar voorgangster, Anita Löwenhardt (links) i Annetje Fels. foto am ken." Direct daaraan verbonden is de strijd tegen het opkomend rechts-extremisme. Het Auschwitz Comité is daarin een ander soort organisatie dan an dere eimoet dat ook blijven, vinden beiden. „Gelukkig zijn er nu anti-discriminatieburo's en anderen die zich keren tegen racisme. Auschwitz was het ui en fascisme' toe kunnen leiden. Er is geen ander voorbeeld in de geschiedenis dat zo duidelijk is", zegt Löwenhardt. Vertalen Zestigduizend joden uit Neder land werden vermoord in Auschwitz. „Het moet als sym bool blijven bestaan om de ge neratie na ons duidelijk te ma ken waar het naartoe kan gaan. Je moet lering uit die geschiede nis trekken en het vertalen naar vandaag. Ik kreeg vaak uit mijn omgeving de opmerking te ho ren: moet dat nou altijd, die oorlog. Vooral de laatste twee jaar hoor ik dat nauwelijks meer. De etnische zuiveringen in ex-Joegoslavië zijn heel dichtbij: dat was voor veel men sen een vakantieland." Fels maakt toch onderscheid tussen toen en nu. „Het verschil is dat iederéén daar wapens beeft, dat hadden de joden niet. Het is natuurlijk verschrikkelijk wat daar gebeurt, maar Hitier had precies bedacht hoe bij de joden om zou brengen. Er wa ren dodenfabrieken. En wij had den niks anders gedaan dan dat we joden waren. We hebben de plicht om daaraan te refereren: denk er aan, zo ver kan het gaan. De 79-jarige Fels is bijna veer tig jaar actief geweest in het co mité, waarvan ze nu ere-voor- zitter wordt. Hét was een ge vecht om na de oorlog erken ning te krijgen. „Wij hebben er eigenlijk voor gezorgd dat be kend werd wat er is gebeurd. Niemand wist wat Auschwitz was. De eerste jaren dachten mensen dat je een telefoon nummer op je arm had. Ik be greep wel dat ze het niet kon den bevatten. Ik kon het in Auschwitz ook niet geloven als ze zeiden: hier kom je nooit uit, alleen door de schoorsteen." Ze slaakt een zucht als ze op somt wat er allemaal door het comité is gedaan. Na een jaren lange strijd kwam er in 1972 de uitkering voor oorlogsslachtof fers. Inzamelingen voor een monument bij het vernieti gingskamp Birkenau. tentoon stellingen. het gevecht tegen de vrijlating van de Drie van Breda, onderzoek in de zaak Menten, de jaarlijkse herdenking in Am sterdam eind januari, de twee jaarlijkse reis naar Polen. „We zijn toch een soort symbool ge worden van wat de joden heb ben meegemaakt." Fels vindt het opkomend ra cisme verschrikkelijk. „We moe ten ze niet de kans geven zo door te gaan." Löwenhardt: „Bij Janmaat gaat het nu over Turken en Marokkanen. Maar ook homo seksuelen, gehandicapten en andere minderheden komen aan de beurt. Hij heeft nu door zijn uitlatingen in Elsevier zijn ware gezicht laten zien. Het houdt nooit op. Mensen die 'anders' zijn, zijn altijd zonde bok bij dit soort figuren." 1 HAAG WILCO DEKKER Een telefonisch bestelde video direct op de buis? Via de computer een keuze maken uit tv/eedehands auto's in plaats van twin tig pagina's advertenties in de krant door spitten? Onderwijs thuis, waarbij met de leraar wordt gepraat via fullmotion video? Het kan allemaal, nu de aloude telefoonka bel steeds meer een elektronische snelweg wordt. Lange tijd leek het digitale fantasie, maar stapje voor stapje komt de elektroni sche snelweg nu toch in zicht. In de Verenigde Staten wordt al volop met miljarden gegoocheld om de beste po sitie aan het begin van die snelweg te ver werven. Telecommunicatie-gigant MCI maakte een paar wekene geleden bekend bijna veertig miljard gulden te steken in de aanleg van de elektronische snelweg. Ka beltelevisiemaatschappijen. telecommuni catiebedrijven en uitgevers zoeken elkaar in het land van de onbegrensde mogelijk heden op om straks samen de consument tegen betaling te verwennen met allerlei prachtige diensten. Eén telefoontje is ge noeg. Het netwerk van kabels dat in de grond ligt, kan namelijk voor veel meer gebruikt worden dan voor een gesprekje met een familielid. Het is ook geschikt voor het ver sturen van digitale informatie. Daardoor kunnen grote hoeveelheden beeld, geluid en gegevens met hoge snelheid over de te lefoonlijn worden gejaagd. Snel amusement Voor het bedrijfsleven is er in dertig steden in ons land al ISDN (Integrated Services Digital Network), een snel digitaal tele foonnet. Dat maakt bijvoorbeeld video vergaderen, telewerken of electronic mail aanzienlijk makkelijker. Voor de consu ment kan het digitale net straks vooral een keur aan amusement bieden. De elektroni sche snelweg maakt het straks mogelijk een video op te vragen die direct over de telefoonlijn verstuurd wordt. Of een film door een druk op de toets van een gelukkig einde te voorzien. Of muziek van CD-kwa- liteit via de telefoon op een cassettebandje. Van dit soort mogelijkheden wordt al ja renlang gedroomd. Successen in de prak tijk zijn echter nog zeldzaam. Een Lim burgs tweeweg-experiment stierf een zach te dood en snelwegachtige diensten als Vi deotex worden nou niet bepaald massaal geraadpleegd. Zit de Nederlandse consu Zit de Nederlandse consument te wachten op ment eigenlijk wel te wachten op de snel weg? Jawel, denkt de Rotterdamse hoogleraar bedrijfskunde Vervest: „Maar dan moet je zinvolle diensten aanbieden tegen aan trekkelijke prijzen. Heel hard roepen dat iets een massaprodukt is, dat méakt het nog geen massaprodukt. Zo'n service met aanbiedingen van tweedehands auto's, die je op prijs, merk en bouwjaar gericht kunt opvragen, die doet het in Frankrijk heel goed. Maar het is ook zinvol, omdat je dan niet al die kranten door hoeft te werken Vervest vergelijkt de situatie rond de elektronische snelweg met het begin van het televisie-tijdperk. „Er was in 1925 al een televisie, maar pas in de jaren vijftig werd het een massaprodukt. Voor het zo ver was moesten allerlei partijen samen werken om de TV als massa-artikel van de grond te krijgen. Je had studio's nodig, een omroep, mensen die programma's konden maken èn een bedrijf dat goedkope TV-ap- paraten maakte die de mensen konden ko pen. De elektronische snelweg bevindt zich in dat beginstadium." Investeren De beheerder van de snelweg, PTT Tele com, stelt zich dan ook voorlopig beschei den op. „Wij bieden de snelweg aan, voor lopig niet de auto's. Een videoketen die met video-on-demand wil beginnen, kan bij ons aankloppen. We gaan dat soort din gen niet direct zelf aanbieden, maar willen wel graag samenwerken. Ieder zijn eigen werk." zegt directeur operaties Coolen van het netwerkbedrijf van PTT Telecom. PTT Telecom investeert per jaar ruim twee miljard gulden om het netwerk aan de modernste eisen te laten voldoen. Naast 302.000 kilometer koperkabel ligt er ook al 15.000 kilometer glasvezel, dat nóg sneller nög meer kan. Op al die kilometers snel weg is het nu nog relatief rustig. Wanneer verwacht Coolen de eerste files? „Tsja, er zijn zóveel mogelijkheden. De makelaar die je na een telefoontje huizen laat zien op je eigen TV. Of thuis op de buis je va- kantieplek uitzoeken. Wat er binnen een jaar of vijf wel gaat komen is dat video-on- demand. Ook met het teleshoppen gaat het lukken. Voor de rest is het echt koffiedik kijken", zegt de netwerk-directeur. Vervest is ook voorzichtig. „Wie had vijf tien jaar geleden gedacht dat we op onze kantoren allemaai een eigen PC hadden? Niemand toch. Het wordt een kwestie van veel proberen, van vallen en opstaan. Din gen aanbieden die mensen echt willen. Je kunt alleen achteraf constateren dat iets een succes is geworden. Nu voorspellen wanneer de elektronische snelweg echt doorbreekt is zinloos." ,Een melkveehouder in de Europese Unie heeft dezelfde zekerheid als een goedbetaalde ambtenaar." foto min. van lanbouw en visserij

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 6