R
Een huwelijk als hoofdprijs
Rtv show
Pedofielen praten
vrijuit in Bachvirus
Wildwest om een
plaats op de kabel
Oote, oote, Boekenbal, Dichter tot U
v WOENSDAG 16 MAART 1994
14
TV-kijkend Nederland zegt nog steeds 'jategen Love Letters
HILVERSUM SUSANNE V
uud is nog niet heie
naal zeker
zijn
zaak. Hrwin wel: drie
maal slaan is bij hem driemaal
raak. Met een professioneel ge-
haar zwaait hij de golfclub om
hoog en geeft het balletje een
mep. Pats! Hole in one. Zelfver
zekerd kijkt hij over zijn schou
der. Het glimmende autootje
staat uitdagend op Hrwin te
wachten. Mocht hij straks de fi
nale niet halen en Esther niet
zijn eeuwige trouw kunnen be
loven voor de camera, dan wil
hij toch in elk geval de auto mee
naar huis nemen.
Ruud raakt alleen maar meer
in de stress van de zelfverzeker
de Hrwin. Hij haast zich naar de
golfbaan die uitgelegd is in de
dccorhal achter Studio 24 van
John de Mol Produkties. „Nog
één keer." Ook hij gluurt even
verlekkerd naar de auto. Als hij
straks tijdens de opname van
lj)ve Letters zo'n zelfde slag
maakt is er niets aan de hand.
Dan is de auto voor hem en zijn
Christy-Anne.
Maar om die auto is het ze ei
genlijk geen van allen te doen.
Winnen willen ze, want dat be
tekent dat ze nog diezelfde
avond als wettige echtgenoten
samen in bed zullen stappen.
Love letters, dus. De formule
mag inmiddels bekend worden
verondersteld: drie paren strij
den onder leiding van Linda de
Mol om de hoofdprijs. En dat is
niets meer en niets minder dan
een huwelijksvoltrekking op te
levisie voor een miljoenenpu
bliek.
Terwijl de presentatrice met
nepkandidaten de generale re
petitie ingaat voor aflevering
negen, begint het bloed bij de
drie kandidatenparen te kriebe
len. Het uur van de waarheid
komt naderbij. Stilzitten wordt
steeds moeilijker voor Ton (32)
en Petra (30) uit Rotterdam. Hr
win (26) en Esther (24) uit Vel-
serbroek en Ruud (24) en Chris
ty-Anne (22) uit Westervoort.
Feest
Voor Hrwin en Esther is het van
daag altijd feest. Als zij niet win
nen, trouwen ze toch. „We kun
nen dan na het winnende paar
getrouwd worden hier in Hilver
sum. Daarna gaan we naar Be
verwijk om feest te vieren.
Mochten we we! winnen, dan
zeggen we dat af." De winnaars
mogen met hun honderd gasten
Op kosten van de TROS in Hil
versum feest vieren.
Op de studiovloer worden de
eerste tranen geplengd. De oor
zaak: het filmpje met het huwe
lijksaanzoek van Petra. De pro-
duktiemedewerkers zien tijdens
de generale repetitie het aan
zoek voor het eerst en zijn ont
roerd. Ook het gezicht van Lin-
Ringen passen, voordat Love Letters begint.
da spreekt boekdelen. Met open
mond ziet ze Petra in Tons ar
men vallen. TROS-regisseur
Philip Woldringh zit op de nu
nog lege tribunes mee te genie
ten. lachend neemt hij de com
plimentjes in ontvangst.
De kandidaten leveren het
basis-idee aan voor de huwe
lijksaanzoeken en Woldringh
werkt ze uit en neemt ze op. Zo
ontvoert hij Hrwin van het
strand in IJmuiden op een ka
meel en brengt hem naar een
oase in de duinen. Daar wacht
Esther verkleed als haremdame.
Voor het huwelijksaanzoek van
Ruud moest Philip de lucht in.
Ruuds vriendin Christy-Anne
ziet nietsvermoedend vanuit de
cockpit hoe Ruud op de grond
het toestel naar zich toe taxiet.
De zes kandidaten zitten een
paar uur voor de opnamen voor
het laatst bijeen gegroepeerd in
een kleine rustkamer. Eén voor
één worden ze bij de make-up
geroepen. Soms is dat even
schrikken. Esther stormt ont
stemd de kamer in. ,,lk heb di
rect gezegd dat mijn vriend dit
niet mooi vindt."
Ze doelt op het lijntje onder
haar ogen. Met een stevige haal
veegt ze de make-up onder haar
ogen vandaan. „Ik ben normaal
nooit opgemaakt. Ik ben zo me
zelf niet."
Ze kijkt Christy-Anne eens
onderzoekend aan en conclu
deert dat ook zij zonder make
up veel mooier is. Christy-Anne
maakt zich er niet druk om, zij
is meer bezig met de sokken
van haar aanstaande echtge
noot, die enigszins in paniek
komt vragen welke kleur hij aan
moet treldcen.
Zoenen
Kandidatenbegeleider Peter
Oversteegen houdt ondertussen
een oogje in het zeil. Hij zorgt
ervoor dat alles op rolletjes
loopt. Op tijd een boterham en
een kop soep naar binnen en
nog even een laatste keer oefe
nen met het aanschuiven van
Spraakmakende documentaire bij NCRV
de trouwringen. „Je hand een
beetje schuin houden, zodat de
camera hem goed kan pakken",
legt hij geduldig uit. „Ik moet
een goede sfeer creëren, de kan
didaten bij elkaar houden en de
gekste vragen beantwoorden. Of
ze bijvoorbeeld per se moeten
huilen en wanneer, waar en hoe
De kandidaten komen een
paar dagen voor de opnamen al
naar Hilversum. Ze krijgen een
uitgebreide rondleiding door de
studio's en hebben alle tijd om
de lampen. Alle spelonderdelen
worden geoefend, zodat ze niet
voor verrassingen komen te
Een paar minuten voor de de
finitieve opname dringt het
langzaam tot de kandidaten
door dat binnen een uur duide
lijk is of ze nog diezelfde avond
trouwen. Knieën beginnen te
knikken, handjes trillen en het
wordt verdacht stil op het kleine
bankje achter het decor. Nu
komt het erop aan.
Petra en Ton hebben weinig
goede herinneringen aan de
laatste repetities. „We lagen er
als eerste uit", vertelt Petra.
„Maar, we gaan winnen. Ik voel
het gewoon", fluistert ze zelf
verzekerd voordat ze de trap af
daalt.
(Nederland 2, vrijdag, 19.58
uur)
TNT Cartoon Network weigert betaling
AMSTERDAM
Het is tegenwoordig
dringen geblazen
op de kabel. Tal van
nieuwe zenders proberen een
plaatsje te bemachtigen en een
graantje mee te pikken op de
televisiemarkt. Een
week een gesprek met de Vecai,
de overkoepelende organisatie
van kabelexploitanten, over de
regelgeving op kabelgebied.
De Vecai gaat er in principe
van uit dat kabelexploitanten
geld moeten krijgen voor door
gifte van programma's, al kun
nen exploitanten zelf anders be
slissen. „Kabelexploitanten zijn
ondernemers. Ze hebben een
Vasalis, I.odeizen,
Jean Paul Rawie
en Kees Stip, waar
vind je die?
Zoek zoek zoek zoek zoek
zoek
Je vindt ze in een boek
Voilé, een gedicht. Niet echt
een mooi gedicht. Een prutsge
dicht eigenlijk. Maar het rijmt
en het gaat ook min of meer er
gens over, wat in de poëzie niet
i per
node
i gedicht dat als
die
,vko-
mers is het Ameri
kaanse TNT Car
toon Network. Het
station hoopt legen
het eind van het jaar
een vrijwel totaal
bereik te hebben op
de Nederlandse ka
bel. die zo'n 4,5 mil
joen huishoudens
bedient.
Maar die ver
wachting is wellicht
wat al te optimistisch. Het sta
tion uit de stal van mediamag
naat Ted Turner heeft blijkbaar
geen rekening gehouden met de
I lollandse koopmansgeest. TNT
Cartoon Network weigert uit
principe kabelexploitanten te
betalen voor doorgifte van hun
programma's. „We maken al
genoeg kosten door dc produk-
t ie van de programma's. We
ling in helpen door te gaan be
talen voor doorgifte", zegt Clai
re Quintin, die namens TNT de
onderhandelingen voert met de
kabelexploitanten in heel Euro
pa.
De Nederlandse exploitanten
gaan er echter vanuit dat zij
geld krijgen voor het doorgeven
van een zender. Geen wonder
dus dat het tot nu toe nog niet
erg wil lukken met de kabeldis
tributie van het film- en car
toonkanaal.
Capaciteit
Nederland is als één van de
dichlstbekabelde landen van de
wereld erg gewild bij program
ma-aanbieders. Maar er is nu
eenmaal niet genoeg capaciteit
op de kabel om alle zenders te
huisvesten. Er moet dus onder
handeld worden. Een potentiële
aanbieder moet in gesprek met
zeker 160 exploitanten dan wel
geriieenteraden. afhankelijk van
wie de machtiging heeft, die al
lemaal verschillende criteria en
tarieven hanteren. Erg overzich
telijk is het daardoor niet. Niet
voor niets hebben vertegen
woordigers van TNT volgende
DEQwMR
GROOT KIJKPLEZIER
VOOR IONG EN OUD
kabelnet opgezet en betaald,
dus het is logisch dat een pro
gramma-aanbieder betaalt voor
gebruik van dat net", zegt R.
Jutten, hoofd van de juridische
afdeling van de Vecai.
Jutten schat de kosten voor
het gebruik van een kanaal op
zo'n 40 cent per abonnee per
jaar. Kabelkranten betalen in
sommige gevallen twee gulden
per aansluiting, voor doorgifte
van RTL 5 wordt dit jaar nog 35
cent per aansluiting op tafel ge
legd, en daarna 12 cent. CNN
betaalt niets, Discovery Channel
krijgt geld toe.
Eerlijke behandeling
Volgens Jutten willen de com
merciële zenders gratis en voor
niets op de eerste rang zitten.
Volgens mediajurist mr. P.B.
Hugenholtz willen de program
ma-aanbieders gewoon een éér
lijke behandeling. „Het pro
bleem is dat zij helemaal geen
rechten hebben. Er zijn nauwe
lijks regels, er is sprake van vol
strekte willekeur en exploitan
ten hebben geheel de vrije
hand. Ook is er geen beroep
mogelijk als een zender wordt
geweigerd. Er is geen open
marktsituatie. De PTT, ook een
monopolist, heeft zich te hou
den aan allerlei regels, er zijn
vaste tarieven voor bepaalde
diensten, en de verplichting aan
iedereen capaciteit te leveren.
Maar kabelexploitanten hebben
een soort onaantastbare
machtspositie opgebouwd
waaraan de aanbieders zich
maar hebben te onderwerpen."
bijvoorbeeld
volgt begint:
'oote oote oote
boe
oote oote
oote oote oote boe'
Hoezo is 'Het Wereldje' op
eens tot de schone kunst der rij
melarij bekeerd? Is het Sinter
klaas? Neen. Het is Boeken
week. En de Boekenweek staat
dit maal in het te
ken van de poë
zie. Want het gaat
reuze beroerd met
dit ondergescho
ven kindje van de
letteren. Het afge
lopen jaar was
nog geen half pro
cent van alle ver
kochte boeken
een dichtbundel.
En dat was dan
nog een top-jaar
voor de poëzie,
dankzij Jean Paul
Rawie's rijmende
bestseller 'Onmo
gelijk geluk'. Het
is dus zaak om de
verkoopcijfers van
het rijmwezen
met spoed op te
krikken, aldus de
CPNB (Stichting Collectieve
Propaganda van het Nederland
se Boek). Dus wordt een groot
offensief gestart om het vader
land weer aan de poëzie te krij
gen. Zo komt er een glossy ma
gazine waarin wordt uitgelegd
dat gedichten NIET saai zijn,
een mapje met rijmende an
sichtkaarten en een CD met ar
tiesten die een gedicht 'uitvoe
ren'. En om het offensief maar
meteen op volle kracht af te vu
ren stond de officiële opening
van de Boekenweek, het afgelo
pen nacht in Amsterdam ge
houden Boekenbal, ook geheel
in het teken van De Dichtkunst.
De dichtkunst van de, let op de
olijke moderne spelling, 5-ti-
gers. Het bal was zelfs voor de
gelegenheid omgedoopt in het
'oote oote boekenbal', naar het
hierboven gedeeltelijk geciteer
de gedicht van Jan Hanlo. Dat
eindigt met de veelzeggende
woorden:
Het
Wereldje
PANDA DE
L'ISLE
'deu deu deu da dd deu
deu deu deu deu'
Als dét geen poëzie is!
'Het Wereldje' mengde zich
in de Stadsschouwburg tussen
de dichters om eens te onder
zoeken hoe het volgens de ex
perts nu echt gesteld is met de
poëzie in Nederland.
Roze champagne
Al bij het binnenkomen worden
de balgangers geconfronteerd
met, jawel, poëzie. 'Instant poe
try' in de foyer. Ene Frits ver
vaardigt op afroep gedichten op
een vooroorlogse typemachine.
„Bent u in voor een leuk ge
dicht? U zegt het maar." Bent u
een Echte Dichter? - informeer
ik voorzichtig. „Ik ben dichter
bij u dan u denkt." Hoe poë
tisch. Er wordt roze champagne
geserveerd en verse oesters ad f
1.50 per stuk. En De Literatuur
is volop aanwezig. Zo ontwaren
we HP/De Tijd
journalist Jan
Zandbergen. Jan
Zand, hoe staat het
met de poëzie in
Nederland? „Dat
rijmt!" U ziet, dich
ten is een soort vi
rus. Het grijpt ra
zendsnel om zich
heen. En dat ge
dicht oote oote et
cetera, wat vind je
daarvan? Zandber
gen: „Ja, dat heb ik
begrepen. Hele
maal." Jaap van der
Zwan, vormgever
van het eerder ge
noemde glossy ma
gazine en van de
Boekenweek-cd:
„Mijn dochtertje
dacht dat er alle
maal koeien zouden komen
vanavond. Vanwege al dat
'boe'." Maar neen, we signale
ren geen enkele blaarkop onder
het publiek. Wel valt het op dat
het Boekenbalgangers dit jaar
slechts uiterst slapjes gehoor
hebben gegeven aan de oproep
in 'gepaste kleding' dit jaar
dus 5-tiger jaren outfits, met
vetkuiven en petticoats te
verschijnen. Zelfs Harry Mu-
lisch'heeft zich geen passende
kuif aangemeten. Hoe staat het
met de poëzie in Nederland,
meneer Mulisch? De schrijver
maakt een breed gebaar naar de
binnendrommende mensen
massa. „Nou, moet je kijken.
Goed, zou ik zeggen. O, U be
doelt de verkoop? Ja, dat is wat
anders." Jean Pierre Rawie.
poëtisch top-scorer van 1993:
„Hoe het met de poëzie gaat?
Daar heb ik absoluut geen idee
van. Maar met mij gaat het wel
goed." Joost Zwagerman schrikt
een beetje van de vraag: „Oh,
oh, ik heb me juist zo voorgeno
men om geen mening meer
over poëzie te hebben na de
Maximalen. Ik schrijf nog wel
gedichten, maar die zijn voor
thuis in de la." Tim Krabbé:
„Poëzie? Oh! My God!!"
Badtas
Schrijfster Hermine de Graaf is
positiever: „Het gaat GOED! Eva
Gerlach, Anna Enquist en Jean
Paul Rawie zijn heel goede
dichters. Echt de voortzetting
van de eenvoud, gecombineerd
met een heel grote zeggings
kracht." A.F.Th, van der Heij
den vindt ons zelfs „Een volk
van dichters." Waarom wordt er
dan zo weinig poëzie verkocht?
„Ja, de verkoop is een heel an
dere afdeling. Degenen die echt
van taal houden kopen poëzie.
Maar de meeste mensen kopen
een boek voor ontspanning, om
op het strand te lezen, met de
badtas onder het hoofd."
A.F.Th, is zó beroemd dat er wel
zes fotografen tegelijk heel on
poëtisch aan hem staan te ruk
ken. Ook heel beroemd is na
tuurlijk Ivo de Wijs. „De poëzie?
Nou ja, gemiddeld worden er
van een dichtbundel 570 exem
plaren verkocht. Ik ben natuur
lijk maar een huis- tuin- en keu-
kendichter, maar ik verkoop er
veel meer. Dus met mij gaat het
prima."
In de grote zaal wordt onder
tussen poëtisch ballroom ge
danst. Uitgevers swingen met
hun secretaresses, dichters
quick-steppen met bewonde
rend naar hen opblikkende
fans. Hans van der Kamp,
succesvol debutant met zijn
'Nette mensen in een nieuwe
tijd' beschouwt de feest
vreugde vanaf een tafeltje
terzijde. Is hij in zijn grote
wijsheid misschien een van
de weinigen die dat gedicht
van Hanlo begrijpt? „Ik
neem aan dat het dezelfde
Dadaïstische toeterij is als
in de jaren '30. Maar be
grijpen..."
Jan Hanlo had overi
gens naast het dichten
nóg een hobby: leven-
gevaarlijke toeren uit
halen op zijn motor
fiets. Hetgeen hem in
1969 op de verkeerde
weghelft de dood in
joeg. Na nog een roze
champagnetje of wat
besluiten Van der
Kamp en ik in uiterst
dichterlijke stem
ming dat zijn 'oote oote boe'
misschien wel profetisch be
doeld was. We moeten de onbe
grijpelijke woorden natuurlijk
lezen als 'auto auto boem'.
Ziezo, alweer een gedicht
voor leken verklaard. U ziet het:
de poëzie is niet dood. Maar
springlevend. Koopt allen dicht
bundels.
HILVERSUM HERMAN ELZINCA
Een heuse rel was er vorig jaar
rond de documentaire Het
Bachvirus, die de NCRV van
avond uitzendt. In de film pra
ten drie mannen vrijuit over
hun pedofiele gevoelens en be
zoeken ze ook een concert van
een jongenskoor. Om te genie
ten van de muziek, maar meer
nog van de daar zingende jonge
jongetjes.
Het bestuur van het Noord
hollands Jongenskoor uit Alk
maar, dat in de film figureert,
maakte bezwaar tegen de film.
Met de dirigent was weliswaar
overeenstemming bereikt voor
de opnames, later zou pas zijn
gebleken dat het koor het mid
delpunt vormde van een pro
gramma over pedofilie en dat
vond het bestuur te ver gaan.
Ruzie dus. Plus de dreiging van
een kort geding, dat na veel vij
ven en zessen werd ingetrokken
toen de produktiemaatschappij
van Het Bachvirus enkele minu
ten uit de film sneed. Vervol
gens was de film op de Neder
landse Filmdagen in Utrecht te
zien en nadien ook kort in de
bioscoop. En nu dus bij de
NCRV, die Het Bachvirus overi
gens meeproduceerde.
Uit alle berichten die rond de
rel naar buiten kwamen kon
worden opgemaakt dat concer
ten van jongenskoren, zoals dat
uit Alkmaar, regelmatig door
pedofielen worden bezocht. Op
zich is dat natuurlijk geen pro
bleem. In Het Bachvirus echter
worden de zingende jongens
min of meer 'gebruikt' om het
verhaal van de drie geportret
teerde. pedofielen te vertellen.
En in die zin is het wel begrijpe
lijk dat het koor daar bezwaar
tegen maakte.
De drie mannen uit de film
hebben, afgezien van hun spe
cifieke gevoelens, weinig ge
meenschappelijks. Robert
Rehm ontdekte rond zijn dertig
ste dat hij pedofiel was en
maakte dat via een stencil
meteen maar bekend aan de
buurt. Onnodig te zeggen dat
dit de nodige problemen gaf.
Piet van der Wiel kwam met
jonge jongens in contact toen
hij bestuurder was in het jeugd
werk. Volgens eigen zeggen was
er altijd voldoende aanbod van
jongetjes, die bij dan meenam
op zijn boot. Inmiddels is daar
door het jeugdwerk overigens
een stokje vóór gestoken. Mario
de Graaf ten slotte schildert zijn
hele leven al jongens. Hij heeft
zijn hart verpand aan Noorwe
gen, waar het hem geen enkele
moeite kost om de jongens in
Agressie
Wat de drie mannen gemeen
hebben is het onbegrip, de woe
de en de agressie die ze tegen
komen als de buitenwacht ach
ter hun voorkeur komt. Dit
komt natuurlijk voort uit onbe
kendheid met het verschijnsel
en het feit dat pedofilie grada
ties kent. Zo heeft de recente
aanhouding van de jonge moor
denaar op een Amsterdamse si
garenwinkelier de aandacht ge
vestigd op de praktijken van pe
doseksuelen. De verdachte ging,
aldus de berichten, van hand
tot hand in dat wereldje en
daardoor was zijn persoonlijk
heid beschadigd.
De drie mannen uit Het Bach
virus lijken geen pedoseksuelen,
uit hun verhalen blijkt ook eer
der het tegendeel. Maar garan
ties geeft niemand. En in dat
licht bezien zijn schrikreacties
van ouders zeer verklaarbaar.
Rehm vertelt over een contact
dat hij had met een jongetje,
maar hoe daar door de ouders
abrupt een eind aan werd ge
maakt toen ze achter zijn ge
aardheid kwamen. Hij had de
jongen nooit met een vinger
aangeraakt en zou dat ook nooit
doen, vertelt hij alvorens in
snikken uit te barsten.
Het meest extreme voorbeeld
van afkeuring zien we als Rehm
vertelt dat hij nooit gebruik kan
maken van de binnentuin bij
zijn woning. Als hij die betreedt
stromen de omwonenden toe
om hem te bedreigen of te mis
handelen, zegt hij. Op verzoek
van de filmers gaat Rehm naar
buiten en inderdaad is het niet
veel later een drukte van belang
en vliegen de verwensingen
hem om het hoofd.
Na de opvoering van Bachs
Hohe Messe trekt Mario de
Graaf de stoute schoenen aan
en spreekt een van de koorjon
gens aan. In de volgende scène
komt deze bij De Graaf thuis
om te poseren voor een schilde
rij. De vraag of wat daarna volgt
bijdraagt aan begrip voor pedo
fielen moet iedere kijker maar
voor zichzelf beantwoorden.
Na de documentaire Het
Bachvirus volgt om 23.25 uur
een speciale rechtstreekse afle
vering van Rondom Tien, waar
in Violet Falkenburg napraat
over de film. Kijkers kunnen te
lefonisch reageren op de docu
mentaire.
(Nederland 1, vanavond om
22.42 uur)
'"stant Poetry.
