Napels ontwaakt uit een bizarre droom ZATERDAG 12 MAART 1994 Er gioon hoop voor Ontmanteling van machtssysteem in gang gezet Napels, de Italiaanse probleemstad aan de voet van de Vesuvius. Voor het eerst zijn magistraten er met de hulp van 'spijtoptanten' in geslaagd corrupte politici aan te klagen en de banden bloot te leggen die zij hebben met de Napolitaanse majfia, de camorra. Hetzelfde overkwam in totaal achttien (onderzoeks)rechters. Niet minder dan zestig vooraanstaande maffiabazen verdwenen de afgelopen tijd achter de tralies. Het lijkt echter nog maar het begin van de ontmanteling van een pervers machtssysteem. Hij staat niet langs, maar op de drukke weg die de wijk Santa Lucia verbindt met het Plein van het Plebiciet. Vanachter zijn kartonnen katheder lijkt de man elk moment het woord te zullen richten tot een denkbeeldige menig te. Hij zwijgt echter en kijkt onverstoorbaar toe hoe de automobilisten zich langs hem manoeuvreren. Hij heet Pasquale, deze ton ronde Napolitaan van 45 jaar, en is van be roep sigarettensmokkelaar. Op de 'lessenaar' ligt zijn waar uitgestald: drie pakjes Marlboro en een pakje Merit, Amerikaanse blonden zoals ze in jargon worden genoemd. Pasquale is een van de naar schatting 40.000 Napolitanen die leven van de verkoop van gesmokkelde sigaretten. Hij woont in een met wasgoed behangen straatje in Santa Lu cia, het onbetwiste centrum van de Napoli taanse smokkelbendes. Pasquale is kwaad. Hij verkettert de. Romeinse politici die on langs een wet hebben uitgevaardigd, die zo wel de verkopers als de kopers van 'blonden' zwaar straft. Wie meer dan 15 kilo sigaretten smokkelt of verkoopt, kan één tot vier jaar gevangenisstraf krijgen. De koper wordt ge trakteerd op een boete van 112 gulden en moet, op eigen kosten, zijn naam, samen met die van andere zondaars, laten publiceren in een krant. „Vertelt u mij maar hoe ik in een stad als Napels mijn hoofd boven water moet hou den zonder de blonden", bromt Pasquale. „Ik verdien tussen de 1000 en de 1500 gulden per maand en daar moet een gezin van vier per sonen van eten." Pasquale wil best zijn acti viteit stoppen en een bijdrage leveren aan de nieuwe politiek van burgemeester Bassolino, maar op één voorwaarde: dat er gezorgd wordt voor vervangend werk. „Zolang dat werpen; je ziet nog niet het geval is, blijf ik hier pe vent die mij weg krijgt." Pasquale gooit zijn hoofd i beide mondhoeken omlaag voor zich uit. Op nog geen tien meter staan vijf politieagenten. Ze grijpen niet in, hoewel een van hen met geïrriteerde stem zegt: „De koop en verkoop van sigaretten is verboden, meneer. De harde lijn begint zijn nek, trekt n spiedt trots meter afstand vruchten af t maar weinig venters. De lijn blijkt niet zo hard te zijn, maar heeft al wel geleid tot felle protestmanfesta- ties voor het gemeentehuis. In Napels ging het 'volk van de blonden' de straat op, en ook in de havensteden Bari en Brindisi in de regio Puglia, de hak van de Italiaanse laars, klonk protest. De eigenlijke smokkel heeft zich de laatste jaren verplaatst naar Puglia, waar de sigaretten, die 's nachts met superspeedbo ten worden opgehaald uit Albanië, aan land komen. Met vrachtwagens wordt de smok kelwaar overgebracht naar Napels, van waar uit de distributie over heel het land plaats- De Napolitaanse smokkelaars en 'detaillis ten' eisten een onderhoud met burgemeester Bassolino, die echter weigerde hen te ont vangen. Hij zegt: „Ik heb het niet gedaan, omdat ik het niet juist acht. Ik kan ook geen alternatief werk verschaffen. Mijn taak is de voorwaarden te creëren voor de ontwikkeling van een gezonde economie. In deze stad moet iedereen zijn bijdrage leveren aan de terugkeer van de legaliteit. Napels staat er belabberd voor omdat zowel de kleine als de grote criminaliteit niets in de weg is gelegd. Ze zijn juist gebruikt om het politiek-maffio- se systeem in stand te houden." Oude activiteit De sigarettensmokkel wordt vaak afgedaan als folklore, maar is in werkelijkheid een van de oudste activiteiten van de 'moderne' ca morra. De opbloei van de organisatie valt sa men met de landing van de Amerikaanse troepen in Sicilië in 1943. De weg voor de Amerikanen was vrijgemaakt door Lucky Lu ciano, de maffiabaas van Italiaanse origine die vanuit een Amerikaanse gevangenis zijn collega's in Sicilië had weten te mobiliseren. Lucky Luciano werd in 1946 het land uitge zet en vestigde zich in Napels, waar hij het contactpunt werd voor de Napolitaanse geor ganiseerde misdaad en de Siciliaans-Ameri kaanse maffia. Onder zijn invloed begon de gefragmenteerde en anarchistische camorra meer structuur te krijgen. Ze wist te profite ren van de florende zwarte markt en wierp zich op de sigaretten die met Amerikaanse oorlogsschepen, maar ook met koopvaardij schepen, via de vrijhaven Tanger, Napels be reikten. breidden zich uit. Aan de prostitutie, afper sing en de zwarte lotto en toto werd de con trole over de vlees- en fruitdistributie toege voegd. De sigarettensmokkel bleef echter, tot in de jaren '70, de belangrijkste bron van in komsten. De overstap van de sigaretten- naar de heroïnehandel, bleek niet groot. Een en ander was vooral mogelijk dankzij de banden met de Siciliaanse maffia. De beroemde spijtoptant Buscetta zou zeggen dat de ca morra in feite een loopjongen was van Cosa Nostra. Nieuwe stijl De poging om de camorra te modelleren naar Siciliaanse model, is van camorrabaas Raffaele Cutolo. Hij organiseert, het grootste deel van de tijd vanuit de gevangenis - waar hij nog zit -, een camorra nieuwe stijl, centra listisch en met sterkere hiërarchische ban den, die de naam krijgt Nieuwe Georganiseer de Camorra (NCO). Tegen de in de loop van de jaren '70 snel sterker wordende NCO, or ganiseren de 'oude' families zich in de Nieu we Familie (NF). Het zijn de clans die fortuin gemaakt hebben in de sigarettensmokkel, een activiteit die zich heeft verplaatst naar Puglia en in de schaduw is komen te staan van de veel meer opleverende drugshandel. Tbt 1985 vechten de twee groepen, met 'Si ciliaanse methoden', een oorlog uit die hon derden doden eist. De Nieuwe Familie weet de NCO van 'professor' Cutolo, met hulp van de Siciliaanse maffia, te verslaan. Het model van Cosa Nostra wordt echter \\eer verlaten en de camorra keert terug naar haar oude, gefragmenteerde organisatiestructuur. Vol gens het onlangs gepresenteerde rapport van de parlementaire anti-maffia-commissie be staat de camorra vandaag de dag uit 111 clans met in totaal 6700 'soldaten'. De mach tigste familie is die van Carmine Alfieri, de man die nu heeft besloten met de justitie sa men te werken. Het rapport van de commissie is revolutio nair te noemen, omdat voor het eerst zonder omhaal de banden tussen de camorra en de (nationale) politiek worden onderkend en de camorra wordt omschreven als de domine rende macht in de economie van heel de re gio Campanië. Er is sprake van een heuse verstrengeling tussen politiek, Vorige week werd bekend dat de anderhalf jaar geleden gearresteerde Italiaanse 'su- perboss' Carmine Alfieri, een van de historische leiders van de carqorra, met de jus titie samenwerkt. In politieke kringen, maar ook binnen de vrijmetselarij en de ca morra zelf houdt men opnieuw het hart vast. Dat enkele honderden 'camorristi' hebben laten weten zich - op bepaalde voorwaarden - te willen overgeven aan de Italiaanse staat, lijkt verband te houden met eventuele bekentenissen van Alfieri. Deze tekenen van een 'voorjaar van Napels' worden gekoesterd door Antonio Basso lino, de ex-communist die enkele maanden geleden de neo-fasciste Mussolini ver sloeg in de race om het burgemeesterschap. Hij erft een ontredderde en letterlijk failliete gemeente, maar dat lijkt hem niet te deren. Bassolino heeft zich ten doel ge steld van Napels weer een 'normale stad' te maken. Hij huldigt het standpunt dat de wijdverbreide cultuur van de illegaliteit moet verdwijnen. Door de herinvoering van, ogenschijnlijk banale, regels en wetten, wil hij de stad van het dode spoor lichten en waardigheid geyen aan het leven van de Napolitanen. Bassolino heeft met het oog hierop zelfs enkele nieuwe wethouderschappen ingesteld, zoals die van Normaliteit. Waardigheid en Doorzichtigheid. Ontwaakt Napels werkelijk? Is er een alternatief voor het regiem dal de afgelopen decennia de stad heeft geplunderd? Wat is de camorra; waarin onderscheidt ze zich van de Siciliaanse maffia, en is het waar dat ze op haar laatste benen loopt? Een por tret van een stad waarin alle referentiepunten zijn weggevallen en een burgemeester wordt gevraagd werk te verschaffen aan 40.000 sigarettensmokkelaars. die stamt uit de periode van de gro te maffia-oorlog. De camorra is altijd ondernemer geweest in het gebied dat zij controleerde. Met de golf van aanbestedingen voor openbare werken die dankzij het ontwikkelingsfonds voor Zuid-Italië en de aardbeving van 1980 wer den gegund, kon ze haar rijkdom investeren en uitgroeien tot een economische groot macht. De politici werden 'gekocht' met door de clans gecontroleerde stemmen. In Campanië zijn inmiddels acht parle mentariërs, zes christen-democraten en twee socialisten, officieel beschuldigd van banden met de camorra. De belangrijkste is Antonio Gava, ex-minister van binnenlandse zaken. Een doorslaggevende bijdrage aan hel offen sief van de magistraten leverde de mafiose zakenman en rechterhand van Alfieri, Pas quale GalassO, die vorig jaar werd gearres teerd en snel uit de school begon te klappen. Ook werd duidelijk hoe enorm groot de eco nomische macht was van het duo Alfieri-Ga- bazen. Maa lasso. Hun imperium, waarvan talloze 'onverdachte' bedrijven deel uitmaken, ver tegenwoordigt een waarde van 1.8 miljard gulden. Napels lijkt te ontwaken uit een bizarre droom. Men applaudiseert bij de val van de immer voor onaantastbaar gehouden partij- r tegelijkertijd realiseert men zich de ravage is die zij achterlaten, a in de camorra zijn spectaculair, maar de anti-maffia-commisie benadrukt juist hoe sterk haar, met name economische, macht is. De camorra is systematisch onder schat en in Napels en de regio Campanië de enige bemiddelaar tussen de maatschappij en de staat, aldus commissievoorzitter Vio- lante. Hij voegt eraan toe dat de bestrijding zeer moeilijk zal zijn, omdat de camorra be staat uit talloze clans, die zich even snel vor men als ontbinden, en het onderscheid tus sen ondernemers en 'camorristi' vaak niet is Test-case Ook is het de vraag of de relatie tussen de po litiek en de camorra werkelijk is vernietigd. Een belangrijke test-case zullen de verkiezin gen van 27 en 28 maart zijn. De Napolitaanse anti-camorra-magistraten vrezen dat de aan kondiging van enkele honderden can de wapens in te leveren en zich te 'vei ren' van de camorra, verband houdt i verkiezingen. Mancuso, coördinator van de camorrabe strijding, zegt dat het niet om 'spijtoptanten' gaat, maar om personen die via de politici een voor hen gunstige wettelijke regeling wil len afdwingen ..Bisschop Riboldi, de persoon tot wie zij zich hebben gewend, lijkt te wor den gebruikt om een 'pastorale dekmantel' te geven aan het zoveelste pact t en de politiek", aldus Macuso. De magistraat zegt dat de niet is verslagen. „De organisatie is verwond, gedesoriënteerd en op zoek naar nieuwe partners. Ze heeft echter nog een enorm machtspotentieel en de 'humus' - sociale en economische achterlijkheid - is intact." De magistraat benadrukt dat er wel grote kansen liggen voor de Italiaanse staat. „Ongeveer 200 camorristi werken samen met de justitie. De 'bekering' van de baas der bazen, Carmi ne Alfieri, is van groot belang. Ons probleem is dat het Openbaar Ministerie van Napels een chronisch gebrek heeft aan middelen en 4jde- nschappen. Er komt c doe Alfie i informa- lerking kunnen wij i heeft gezegd: 'de i fase is afgesloten', voor zorgen dat hij FOTO ARCHIEF ANEFO staat heeft gewonnen, t laten wij er in Godsnaa werkelijk gelijk krijgt." Aan de noodkreet van het Napolitaanse OM is inmiddels gehoor gegeven. Minister van Justitie Conso besloot het uit dertien man bestaande anti-camorrateam uit te brei den met tien magistraten. Burgemeester Bas solino heeft positief gereageerd op het initia tief van Rome. Hij gokt op een morele weder geboorte van de Napolitanen en zal werken aan een terugkeer van de legaliteit, maar heeft altijd laten weten dat hij hierbij abso luut in de rug gedekt dient te worden door de nationale regering. „Wonderen kunnen niet van mij worden verwacht", zei hij onlangs. Misschien voltrekt zich nu een klein wonder: Italië dat zich eindelijk ontfermt over zijn zorgenkind Napels. CODE GRABBER, HET NIEUWSTE WAPEN VAN AUTODIEVEN Een toenemend gebruik van alarmsystemen kan niet verhinderen dat er in Nederland meer auto's worden ge stolen dan ooit. Verzekeringsbedrij ven verscherpen daarom hun eisen ten aanzien van alarm- en blokkeer- systemen. Sommige verzekeraars stellen dergelijke installaties zelfs verplicht. Ook de technische eisen waaraan alarm- en blokkeersyste- men moeten voldoen, komen hoger te liggen. .Auto's worden steeds verder volge stopt met elektronica. Daar is niets op tegen zolang rekening wordt ge houden met de invloed die die appa ratuur onderling uitoefent. En het mag niet zo zijn dat het alarm afgaat et je auto een hoog spanningsleiding passeert; dat komt de veiligheid van het verkeer niet ten goede," zegt T. Koopmans, preven tie-ingenieur bij de TBBS, het bureau dat de systemen in samenwerking met TNO keurt. „Binnenkort wordt een nieuw auto-telefoonnet in wer king gesteld; wie weet wat dat weer tot gevolg heeft." Het nieuwste wajDen van de autodie ven is de zogenaamde code grabber. Het is een in Engeland ontwikkeld apparaatje waarmee de radio-code van deurvergrendelingen met af standsbediening 'gegrepen' kan wor den. Een eenvoudige druk op de knop herhaalt de code, zodat de por tieren worden ontgrendeld en de dief zo kan wegrijden. „In Engeland betekenen die code grabbers een kleine ramp," zegt me vrouw Van Leeuwen van de Neder landse vereniging van Automobiel Assuradeuren (NWA). „In Nederland duiken ze nu ook op, maar een be langrijk verschil met Engeland is, dat systemen voor radiografische deur vergrendeling daar over grote afstand werken, tot wel twintig meter aan toe. In Nederland is die afstand ge middeld een meter of zeven en de dief moet tussen de auto en de eige naar in staan om de cpde op te pik ken." Ook de prijs van de code grabber is voor de modale autodief een be zwaar: de apparaatjes kosten zo'n drieduizend gulden. Koopmans ge looft om die reden niet in het gevaar van de nieuwste vinding. „Tot voof kort waren er wel kwetsbare syste men die werkten met infra rood licht. Meteen universele afstandsbe diening voor tv-toestellen vielen au- tosloten zonder moeite te openen. De fabrikanten hebben het ontwerp van dat infra-rood systeem inmid dels aangepast." Nieuw op de Nederlandse markt is de zogenoemde failsafe-beveiliging. Daarbij moet de eigenaar een code intoetsen of een speciale sleutel ge bruiken voordat hij zijn auto start. Zonder die handeling wordt het elek trische systeem van de auto op twee of drie plaatsen onderbroken, zodat wegrijden onmogelijk is. Het systeem werkt daarom ook tegen dieven die auto's zonder contactsleutel, door het verbinden van de bedrading, kunnen starten. Koopmans denkt dat met die blok- keer-beveiliging autodieven voorlo pig buiten spel worden gezet. „Ze kunnen je auto helemaal leeg roven, alles slopen wat er te slopen valt en er desnoods de wielen onder van daan halen, maar hij komt geen me ter van zijn plaats." Door TNO en dè TBBS goedgekeurde blokkeersystemen zijn pas sinds kort te koop, gemiddeld voor zo'n vier honderd gulden. Koopmans bena drukt dat het inbouwen van de appa ratuur nauw luistert. „In Duitsland gebruiken installateurs bedrading in verschillende kleuren; dat werkt lek ker makkelijk. Helaas geldt dat ook voor dieven. Daarom zeggen we in Nederland: alle kleuren draad zijn toegestaan, als het maar zwart is." Koopmans schetst autodiefstal als een eeuwige wedloop tussen auto mobilisten en verzekeraars aan de ene kant en het criminele circuit daar tegenover. Dé oplossing bestaat daarom niet. „Ik weet dat er gesleu teld wordt aan apparaatjes waarmee je de code van met fail safe beveilig de auto's kunt kraken. Die dingen werken nog niet, of ze werken niet snel genoeg. Hoe lang het duurt weet ik niet, maar er komt een dag dat het een kwestie van razend snel scannen is om de juiste code te vinden. En dan bedenkt de industrie weer iets Steeds meer verzekeringsmaatschap pijen verplichten hun klanten tot aanschaf van een vorm van beveili ging. Nationale Nederlanden bij voorbeeld, stelt de grens op 75.000 gulden. „Cliënten die in een dure au to willen rijden, maar geen alarm willen aanschaffen moeten we 'nee' verkopen," zegt directie-medewerker Bilthof van Nationale Nederlanden. Verzekeraar Aegon biedt klanten sinds enige tijd een gratis blokkeer- systeem aan. Voorwaarde is wel dat zij minstens drie jaar hun auto bij dat bedrijf verzekeren. Andere verze keringsbedrijven piekeren o soortgelijke of geheel alter aanbiedingen. Ook Nationale Nederlanden koestert dergelijke plannen, maar welke kant het op gaat staat nog niet vast. Bilt hof: „Op het moment worden we met plannen bestookt door talloze Willy Wortels, die allemaal een unie ke, geniale vorm van beveiliging uit gevonden hebben. We bekijken die ideeën op hun effectiviteit; tot nu toe is er niels hij." Bilthof zou het liefst 'iets anders' wil len doen als concurrent Aegon, maar wat precies kan hij nog niet zeggen. „Het komt hier op neer: we zoeken naar mogelijkheden om het aantal autodiefstallen te beperken."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 35