Sprekende ogen met exotisch tintje Leven en wonen Südeckse dystrofie Kerstster Frans Molenaar zwart/wit ZATERNDAC 12 MAART 1994 REDACTIE HENRIETTE VAN DER HOEVEN SPREEKUUR Regelmatig krijg ik post van lezers. Soms gaat het om een opmerking of een aanvul ling op een stukje dat recent verschenen is. soms om een concrete vraag. Ik lees alles wat u mij toezendt, maar ik kan niet op alle brieven reageren. Een paar maal bereikte mij het verzoek iets over de zogenaamde Südeckse dystrofie te schrijven, en omdat dit raadselachtige ziektebeeld vrij veel voor komt: bij deze. Het beeld is genoemd naar de arts Südeck, die het nauwgezet bestudeerde en be schreef. Andere namen zijn: posttraumati sche dystrofie, reflex sympathische dystrofie en schouder-hand-syndroom. De Südeckse dystrofie komt vrij vaak voor: men schat dat in Nederland jaarlijks ongeveer 8.000 men sen deze ziekte krijgen. Het is de belangrijk ste oorzaak van invaliditeit na een ongeval of een operatie aan een arm of been. Soms is er geen oorzaak aan te wijzen en treedt het beeld spontaan op. Ook is het beschre ven na een hartinfarct of een beroerte. Na een gebroken pols treedt de dystrofie op in 8 procent van de gevallen, en vaker bij vrouwen dan bij mannen. I let eerste symptoom van de dystrofie is pijn en zwelling van een hand of voet, meestal enkele weken tot maanden na het ongeluk. De pijn is brandend van aard en de hand of voet is warm, opgezwollen en gevoelig bij aanraking, met name rond de gewrichten. Ook ziet men toegenomen haargroei of zweten in het aangedane ge bied. De huid kan rood of blauwig verkleurd zijn en bewegen is zeer pijnlijk. Pijnstillers helpen niet en men bemerkt krachtsverlies in de hand of voet, wat soms zo ernstig kan zijn dat spontaan bewegen niet meer mo- geli|k is. Dit geheel aan verschijnselen noemt men de 'warme fase' van de Südeckse dystrofie. Deze fase duurt klassiek drie tot zes maan den, maar kan ook vele jaren duren. Na de ze fase komt een periode waarin de hand wisselend warm of koud is en uiteindelijk wordt de huid koud. dun en glanzend van uiterlijk. In de laatste fase schrompelen huid en bindweefsel, waardoor de hand in een soort halve grijphouding wordt ge dwongen en verder onbeweeglijk is. Als de hand is aangedaan wordt aan dezelf de kant vaak ook de schouder pijnlijk en beperkt in zijn bewegingen (vandaar: schouder-hand-syndroom). Op röntgenfo to's is in ongeveer de helft van de gevallen en specifiek beeld vim botonlkalking te ien. Waardoor wordt het veroorzaakt? Südeck dacht indertijd dat het ging om een uit de hand lopende ontsteking, een overdreven en schadelijke vorm van de normale ontste king die op elk letsel volgt. I ven voor de duidelijkheid: als u zich flink stoot, ontstaat er een rode plek, die warm aanvoelt, vaak wat dik is en pijn doet. Warm. rood. dik en pijnlijk zijn de klassieke kenmerken van ontsteking. Is normaal. De verschijnselen i de Südeckse dystrofie lijken inderdaad nog het meeste op een ontsteking en recent onderzoek wijst erop dat die goeie ouwe Südeck het best bij het rechte eind kan heb ben gehad. Men denkt dat een bepaald soort agressieve zuurstofetomen (zuuistofiradii alen) de klachten geeft en de ontsteking gaande houdt. Zuurstofradicalen zijn in staat vrij wel alles te oxyderen en men noemt de vor ming van zuurstofradicalen dan ook 'oxydatieve stress'. De oorzaak is dus eigenlijk onbekend, en daarmee is het ook onduidelijk wat nu de beste behandeling is van deze dystrofie. Soms gaat hel vanzelf over. De klassieke be handeling bestaat in het doorsnijden of an derszins uitschakelen van de sympathicus, de zenuw die verantwoordelijk is voor het warm-koud verschijnsel. Deze behandeling helpt niet altijd en niet altijd is een wel be reikt resultaat blijvend. Als de dystrofie al lang beslaat of geen verbetering vertoont op de behandelingen, komt het moment dat men genezing niet meer kan verwach ten. Doorgaan met zoeken naar toch weer een nieuwe behandelingen weer een nieu we dokter leidt alleen maar tot teleurstellin- p I let is van belang dón de inventaris op te maken van de overgebleven functie, en het dagelijks leven, zowel thuis als op het werk, daaraan aan te passen. Moeilijk, zo'n ac- eptatie, maar daarin sta je nooit alleen. So wieso zijn er de medepatiënten, want vier van de vijf mensen die een ernstige Südeck se dystrofie doormaakten, kunnen hun ou de werk niet meer volledig opnemen. Hij hen is aanpassing en soms omscholing no dig MARISKA KOSTER arts -pi Greet Buchner I UIN illustratie Han van der Ven Een miljoen of meer 'kerstster ren' zijn er in de loop van de- cember over de toonbank ge gaan. Dit cijfer is een schatting mijnerzijds en ik ben bang dat die aan de lage kant is. Geen huiskamer of er stonden een of meer kerststerren oftewel Eup horbia pulcherrina planten te pronken: in rood, rose of wit. inmiddels zullen veel van de planten ter ziele zijn. Die heb ben de overgang van kas met juiste temperatuur, vochtigheid en voeding niet lang overleefd. Maar een groot deel (zoals de mijne) staat nog te pronken met kleurig blad. Hoe moet het nu verder met de ze planten die beter verdienen dan de composthoop? En vooral hoe krijgen we ze weer op kleur? Eerst eens de manier waarop we ze de zomer door moeten zien te krijgen. Geef ze om te beginnen nooit teveel water. Pas gieten als de boven grond droog aanvoelt. En nu komt het: snoei de plant in de loop van maart flink terug. Laat vijf centimeter van de dikke stengel staan en laat de plant dan-verdrogen op een lichte koele plaats. In de maand april krijgt hij weer voorzichtig water en als hij begint uit te lopen, krijgt hij veel goede verse potaarde. Geef de plant nu een lichte plaats, liefst niet in de vol le zon en verwen hem met af en toe wat plantenmest. 's Zomers, na eind mei, zet ik mijn Eup horbias in de tuin. Het worden dan fraaie bladplanten met prachtig lichtgroen blad. Denk vooral niet dat het nu ge daan is met de zorg. Die fraaie bladeren moeten nog een kleur krijgen en dat doen ze pas als de plant bloem vormt. Helaas doet ze dat pas als ze een week of acht slechts gedurende acht uren licht krijgt. Willen we rond de feestdagen bloeiende plan ten hebben dan zit er niets an ders op dan gedurende de maanden augustus en septem ber voortdurend op te letten: el ke ochtend om acht uur wordt de plant uit zijn donkere hol of kast gehaald om elke middag rond vier uur weer in het don ker te verdwijnen. En donker moet letterlijk worden geno men, een klein gloeilampje, een schijntje daglicht is al voldoen de om bloei te voorkomen. Als ik eerlijk moet zijn moet ik toe geven dat het bij mij vaak mis lukt omdat augustus juist de maand is met gasten, uitstapjes en vakantie. Het valt in de praktijk dus niet mee om de fraaie Euphorbia pulcherrina weer tot bloei te krijgen. Het is namelijk een zo genaamde korte dagplant die alleen bloeit na een periode van maximaal 8 uur licht per et maal. De Kalanchoe is ook een korte dagplant en die ben ik momenteel aan het dresseren in de hoop dat het lukt. Acht we ken opletten is heel erg veel voor een gewoon mens. Maar het valt te proberen. LEZERSVRAAG Komt er bij u al tuinierend of wandelend in de natuur een vraag op? Greet Buchner zal proberen voor u het antwoord te vinden. De vraag kunt u op sturen naar Damiate Dagbla den, Postbus 507, 2003 AP Haarlem t.a.v. de redactie LE VEN EN WONEN. Make-up: roze- en bruintinten overheersen Hoewel de laatste tijd steeds duidelijker wordt dat blauw een belangrijke rol gaat spelen deze zomer, - blauw staat iede re noord-Europese vrouw en is nooit helemaal weggeweest - overheersen in de make-up de bruin- aarde- en natureltinten, op de voet gevolgd door roze. Het accent ligt bij de meeste merken op de ogen, die flink worden aangezet met mascara en kohl, waardoor je een exoti sche oogopslag krijgt. Maar merken als Chanel, Dior en Margaret Astor hebben wel mooie blauwe en blauw/violet- tinten oogschaduw in de col lectie, die worden gecombi neerd met roze voor nagels, lippen en blusher. HENRIETTE VAN DER HOEVEN Neutraal, natuurlijk en eenvoudig. Zo wil Clinique de zomermake-up zien. Daarom zijn er tien nieuwe kleuren oogschaduw, van warm bruin tot neutraal beige-aarde 38). Ook nieuw is de watervaste mascara (geschikt voor draagsters van con tactlenzen) die je met elke Clinique oogmake-up remover kunt verwijde ren en een wenkbrauwpotlood met borsteltje om te modelleren - in don kerbruin en donkergrijs. Visagiste Na'ik Le Fur van Cacharel geeft de keus uit een gezond roze of een bruin-goud getinte zomermake- up. Het accent ligt op de ogen, die worden gekleurd met brun sanguine (bloedend bruin) en roze 42,95). Het bruin wordt aangebracht op het bewegende ooglid, in de plooi van het ooglid en als lichte schaduw on der de ogen. Met het roze kan de bruintint wat worden vervaagd. De Lutens zijn make-up voor Shiseido. In tegenstelling tot wat je bij andere make-ups ziet ligt hier het accent veel minder op de ogen. zou je op de foto zeggen. Maar dat is bedriegelijk. Dit weinig opgemaakte effect vraagt een heel subtiel spel met kleuren als violet-roestbruin of bruin-zwart. Ge lukkig heeft Shiseido tegenwoordig een brochure waarin dat allemaal haarfijn wordt uitgelegd. Vrolijk Heel iets anders is de vrolijke voor- jaarsmake-up van N07 waarin tin ten als paars en lila worden gecom bineerd met wazig grijs. Ook hier een ruim gebruik van kohl en mas cara. Bij de oogmake-up is de rest in roze tinten gehouden, zoals de krachtig roze lippen (China Pink 10,95) en nagels. Het voordeel van deze produktcn is dat ze geen geur- stoffen (overgevoeligheid) en geen lanoline bevatten. Margaret Astor combineert de zon- en aardekleuren met exotische tinten met rood. curry en roest, maar ook met zwart indigo en werkmans- blauw. Lippen en nagels kunnen van vurig rood tot aardetinten worden gekleurd, de mascara is zwart of rookblauw, ook de ogen worden in blauwtinten, met een parelmoer glans opgemaakt. Ook van dit merk is er een zijdezachte crème-make- up, die matteert als een poeder en dekt als een vloeibare make-up. De silky cream powder is er in drie kleu ren: beige, honing beige en zonnige beige. Prijs 16,95. Bruin, in combinatie met roze speelt een hoofdrol in de oogmake- up van Bourjois, de lippen zijn stra lend goudbruin (Ella 14,50) met een bijpassende blusher of roze bruin waarbij ceti dieproze blusher wordt gebruikt. De nagels zijn heel zacht beige of roze. Sophia Loren, die ook een rol speelt in de film Prêt a porter, bij de presentatie van Christian Lacroix. Presentatie wintermode Parijs decor nieuwe Altman-satire In Parijs werd de afgelopen weken de confectie-wintermode 1994-1995 gepre senteerd. Daaromheen begon regisseur Robert Altman met de opnames voor zijn film Prêt a porter (Confectie) over de haat en nijd achter de schermen van de modewereld. Sterren als Sophia Loren en Anouk Aimée treden erin op. Zo'n zeventig modehuizen toonden tot 11 maart hun nieuwe collecties in de ondergrondse zalen van het gerenoveer de Grand-Louvre-museum. Met span ning is uitgekeken naar Robert Altman, die zich voor zijn nieuwe film al maan den achter de schermen op de hoogte stelt van de modewereld. In de Hallen van het Louvre zijn de opnames met Sophia Loren. julia Roberts, Kim Basin- ger en Anouk Aimée begonnen. Veel echte ontwerpers, modellen en recensenten hebben zich de afgelopen tijd ingespannen om een rolletje te krij gen. Ze deden dit ondanks Altmans uit spraak dat hij van de film een frontale aanval wil maken op de oppervlakkige, door uiterlijke verschijning geobsedeer de modewereld. Maar Altman zweert ook dat zijn nieuwe film een eerbetoon wordt aan de modellen, de ontwerpers en de slachtoffers van de Parijse mode wereld, met wie hij maanden lief en leed heeft gedeeld. Mooie badkamer paradepaardje Een luxueuze badkamer is hèt paradepaardje van de Nederlandse *9* r- consument. Jaarlijks worden in ongeveer 200.000 eigen woningen badkamers en toiletten ingericht of gerenoveerd. Vorig jaar was a -TA met de aanschaf van het daarin verwerkte sanitair (baden, douche- bakken, closets, kranen en tegels) bijna een miljard gulden ge- moeid. Dit blijkt uit een onderzoek van het Economisch Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf (EIM) in opdracht van het Hoofd- bedrijfsschapDetailhandel(HDB). y. De jaren negentig lijken hét decennium te worden voor de bad- Niet alleen op de particuliere markt is er veel vraag naar sanitair, I maar ook vanuit de hoek van woningbouwcorporaties en project- ontwikkelaars (huurwoningen, kantoorpanden, en dergelijke). De 3* omvang van deze zakelijke markt wordt geraamd op ongeveer een L_|\- V half miljard gulden. Als een consument besluit tot het compleet in- *Hj t V richten of volledig renoveren van de natte hoek, wordt er volgens het MM in cImisiiiti'i'ii bedrag win 5.(10(1 int n (Kil) gulden uiigrg. ven aan sanitair. De vraag naar badkamerartikelen wordt beïnvloed door het streven van de consument naar hygiëne en ge zondheid, kwaliteit en wooncomfort. Branchedeskundigen gaan ervan uit dat de markt voor badkamerartikelen voorlopig nog met vijf tot tien procent per jaar blijft groeien. Zwart/wit. Zo ziet Frans Molenaar de mode voor komen de zomer. Zwart, wit, rood en maïs- geel. Meer kleuren vallen er niet te ont dekken in z'n nieuwste haute- couturecollectie, die hij in het Amster damse Amstel Hotel presenteerde. Een tonig? Met zo'n be scheiden kleurge bruik zou het dat bij menig ontwerper ongetwijfeld zijn. Maar niet bij Mole naar. De beperking die hij zichzelf heeft opgelegd, accentu eert juist zijn enor me creativiteit. Want je moet wel vat\ goede huize ko men wil je met niet meer dan vier kleu ren een collectie sa menstellen die blijft boeien. En dat deed 'ie. Van begin tot einde. Waarschijnlijk is Molenaar ook de enige Nederlandse couturier die hiertoe in staat is. Simpel omdat het bij hem niet de kleuren, noch de dessins zijn die tellen, maar de vormen. De geome trische vormen. Rechthoeken, cir kels, trapeziums, ze zijn dan ook weer allemaal terug te vinden in zijn zo- mermode. juist deze variatie in belijning zorgt ervoor dat zijn cre aties verre van saai zijn. Overigens is dat laatste voor een deel ook te danken aan het raffinement, waarmee Molenaar de kleuren zwart en wit combi neert. Soms gebeurt dit zeer subtiel met smalle contrastbiezen, zoals in zijn uitwaaierende (lak)jassen. Maar soms ook heel ge durfd, zoals in een serie pakjes, waarvan de verlengde jasjes zijn 'opgebouwd' uit vlakken in zwart en wit, gedragen op korte rokken van verticale zwarte en witte banen. De link met de Op-Art uit de jaren zestig is daarmee - bedoeld of onbedoeld - snel gelegd. Ook al omdat Molenaar consequent kiest voor korte rokken en voor meisjesachtige korte jurkjes in de prin- sesselijn of met een verhoogde taille. Opvallend zijn z'n unikleurige pakjes, waarvan de jasjes aan de onderzijde zijn voorzien van split ten. De 'panelen' die daardoor ontstaan, roepen in de verte associ aties op met de kantelen van een oude burcht. I let fraaist komt dit tot uitdrukking in een rode suède tailleur met in hoogte versprin gende 'panelen'. Minder geconstrueerd, maar zeker zo elegant ogen zijn japonnen met een eenvoudig glad bovenlijfje, kleine plooitjes op de heupen en een ceintuurtje met strik op de rug. Evenals de body's, die, ge dragen onder een wijde of strakke rok of bermuda met verhoogde taille, eruit zien als een ruime overslagblouse met een fraai gedra peerde hals. Maar het meest couture-achtig zijn ongetwijfeld zijn soepele overslagjurken in een opvallend noppendessin, met een wijde, klokkende rok, waarondereen strak mini-rokje met hetzelfde dessin schuilgaat. De zomerse melodieën, waarmee l.aurens van Rooyen op de piano de show omlijstte, sloten vooral goed aan bij de soepele pyjamavormige broeken met openvallende blouses, waaronder een geknoopt topje wordt gedragen dat het middenrif vrij laat. Ook de cocktailjurkjes van Molenaar zijn heel zomers; kleine zwarte minijaponnen in de prinsesselijn met tussengestikte biezen en met een lage ronde hals en smalle schouderbandjes. Zeker niet uitbundig, maar feestelijk dank zij de subtiele versieringen, zoals kleine strikjes, een lange rij stoffen knoopjes en geknoopte linten. Net als de rest van Frans Molenaars zomercollectie. KITTY VAN CERVEN mond is heel neutraal gekleurd in beige-roze, bruin met een vleugje kersenrood. De nagels hebben door de transparante nagellak 27,50) in zachtroze of pastelbeige weinig op vallends. Wat kleurrijker gaat het toe bij Max Factor. Ook hier zijn de ogen belangrijk. Gekleurd met de duo's sandstone-mahogany (zandsteen- mahonie of ebony-ivory (ebben hout-ivoorwit) krijgen deze een extra accent door royaal gebruik van zwar te kohl en mascara. De lippenstift 10,95) in firewood (letterlijk brandhout) cognac en raisin (rozijn) past prachtig bij de amberkleurige foto tyen De bedrieglijke eenvoud van Shiseido. foto pr blusher. Met een 'kleurdoos' van Dior, sable effet gres (ƒ71) ben je ei genlijk voor de ogen klaar. Het is een doos met twee prachtige roze tinten, een zandkleur, een violet en antrac- tiet grijs (dat kan worden gebruikt als kohl). Wie van een meer uitge sproken make-up houdt kan kiezen uit een doos met vier kleuren blauw en blauwpaars in combinatie met zachtroze of bruintinten in combi natie met heel bleek roze. Wat tips van Dior: durf schaduwen over elkaar heen te gebruiken of er drie te combineren: twee kleuren een highlighter (oplichtende kleur). Accentueer het geraffineerde effect van de zand- en schelpkleuren met zwarte mascara: zet ook de wenk brauwen aan. Breng een zachte kleur blusher aan op je wangen, dicht bij de neus. Bruin-en ivoortinten beheersen het kleurenpalet bij Helena Rubin stein maar de blusher is ook hier duidelijk in een warme rode kleur, sunny red (ƒ63) aanwezig. Maar voor wie de bruintinten niet geschikt zijn, is er violet, dat wordt gebruikt in combinatie met rose en paarsrose (voor ogen, blusher en lipstick). Ook bij Rubinstein worden de ogen extra aangezet met kohl en mascara. Een vleugje twijfel, zo noemt Serge De make-up in roze van Dior.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 27