'Je doet toch iets
van vitaal belang'
Juriaan: zakgeld in dolfijnenpotje
Het Gesprek van de Dag
VVV-bonnen nu ook
in Unicef-envelop
Hazerswoudse maakt kans op
titel 'Collega van het Jaar'
Studentes zoeken nog
vaatwerk voor vakantie
VRIJDAG 11 MAART 1994
Toos Pauwels (36), brugwachtster te Leiden
Is Leiden dan toch nog een
dorp? Is Leiden dan toch nog
een gat dat met kranten is
dichtgeplakt, een naar mest en
madelieven geurende enclave
in de moderne tijd? Je zou het
wel denken als je brugwachtster
Toos Pauwels hoort vertellen,
's Zomers moet ze haast-je-rep-
je van de hydraulisch bediende
Schrijversbrug nabij de Zijlpoort
op haar fietsje naar de vele
handbruggen die Leiden nog
telt, bruggen die vaak maar
twee keer per jaar opengaan.
Naar de boten en schepen die
daar liggen te wachten tot ze
hun reis kunnen vervolgen.
Meestal gaat het er gemoedelijk
aan toe. Maar als dat niet het
geval is en ze van de schippers
wat krachttermen naar haar
hoofd krijgt geslingerd, geeft
brugwachtster Toos die zoetwa
terkapiteins een koekje van ei
gen deeg. ,,Ja," zegt ze, ,,dan
dien ik ze wel van repliek. En
meestal is het dan meteen afge
lopen. Maar er zijn er ook bij
die gaan lopen dreigen. 'Wacht
maar', zeggen ze dan, 'ik ga je
baas bellen'."
Limburg
Toos Pauwels is geboren in
Limburg. Ze komt uit Maasbree,
maar woont sinds 1980 in Lei
den. „Toen ik de advertentie
zag staan, dacht ik: ja, dat lijkt
me wel leuk. Maar ik kon me
niet voorstellen wat dit vak in
hield. In Limburg heb je immers
maar weinig bruggen. Ach, de
mensen denken vaak dat je al
leen maar in een hokkie zit en
de brug open en dicht moet
doen. Maar er komt wel wat
meer bij kijken. Je moet heel
goed in de gaten houden op
welk moment je de brug open
doet en of er zich geen spelende
kinderen op bevinden. Ze doen
al gevaarlijk als je er bij bent,
laat staan op bruggen die je van
een afstand bedient. Maar er is
hier eem microfoon waarmee ik
ze kan waarschuwen. Soms
doen de mensen best gevaarlijk.
Laatst nog liep er een oude man
de brug op toen hij al open was.
Hij heeft zijn heup gebroken."
Techniek
Door haar mannelijke collega's
werd Toos in het begin nogal
eens betiteld als 'dat wijffie'.
Want mannen zijn toch vaak
technischer en dat willen ze wel
weten ook. Toos: „Ik begrijp
niet veel van techniek. Maar ik
heb een aardige collega die in
het begin altijd zei dat dat niet
erg was. 'Wat wil je', zei hij. 'Jul
lie hebben altijd met poppen
gespeeld en dan moet je zoiets
eerst leren'."
Op het moment dat we zitten te
praten, komt er een schipper
binnen. Reinier de Raad is zijn
naam. Zijn rode sjaal en zijn pet
geven hem iets joyeus. Zijn pro
fiel doet denken aan dat van de
Franse komiek Bourville. Rei
nier maakt zich zorgen of hij
vandaag nog wel op tijd zal
kunnen uitvaren want de Schrij
versbrug moet worden voorzien
van een nieuw tandrad. Toos
stelt hem gerust. Om twee uur
die middag wordt er proefge
draaid en als alles goed gaat zal
De Raad niet lang meer hoeven
te wachten.
„Best leuk hoor, die wijffies op
de brug", zegt De Raad. „Ik heb
het in Frankrijk wel meege
maakt dat ik ergens moest
wachten en dat er van die vrou
wen met zes rokken over elkaar
aan, allerlei broodjes en lekkere
dingen kwamen brengen. Dat
ze je vanaf de kade toch een
beetje begonnen te bemoede
ren. Nee, voor mij mag Toos
blijven."
Monitor
In het hokje op de Schrijvers-
brug staat een monitor waar
mee de Sumatrabrug in de ga
ten kan worden gehouden. Het
is een van de weinige bruggen
in Leiden die vanaf een afstand
kunnen worden bediend. Hoe-
4 A l
Toos Pauwels voor het bruggewachtershuis op de Schrijversbrug. Op de achtergrond de Zijlpoort.
wel er geen boten aankomen,
doet Toos Pauwels de brug even
omhoog. Een grappig gezicht: al
die mensen die daar voor spek
en bonen staan te wachten.
Jammer dat je hun gezichten
niet kunt zien, hun woorden
niet kunt horen. 'Mot voor die
ene rottige meerkoet het hele
verkeer lam worden gelegd?'
Bij brugwachters stellen wij ons
vaak mensen voor die met een
wat dromerige blik en in alle
zwijgzaamheid hun werk doen,
jaar in, jaar uit. Mensen die een
beetje filosofisch zijn aangelegd.
Maar Toos Pauwels is meer een
praktisch type. „Hoewel, als ik
vroege dienst heb, zit ik hier
best wel eens wat te mijmeren,
's Ochtends is Leiden mooi, erg
mooi. Dan kijk ik naar de meeu
wen die boven het water sche
ren, boven de huizen waarin de
mensen nog liggen te slapen. En
als er ijs ligt, krijgt de stad zoiets
wijds, zoiets eeuwigs. Maar veel
tijd om te dromen heb je hier
niet. Er zijn drie spitsuren per
dag en dan moet je behoorlijk
opletten. Ik sta er altijd van ver
steld hoe mensen zich in het
verkeer gedragen. Om de haver
klap jakkert er wel iemand door
het rode licht. In het begin zag
je de buschauffeurs wel vreemd
kijken toen ze hier een vrouw
zagen zitten. Maar nu toeteren
de meesten of ze steken even
hun hand op. Je hoort erbij. Lei
den is sinds ik dit vak uitoefen
meer voor me gaan betekenen.
foto ian holvast/mark lamfrs
Je hebt toch het idee dat je iets
doet van vitaal belang.
Toos is net zoals haar mannelij
ke collega's gekleed in het waar
dige blauw en grijs van de ge
meente. „Staat toch keurig",
zegt ze. „Alleen zou ik wel eens
een wat getailleerder jasje wil
len hebben."
Toen Juriaan Wagner drie jaar
was kreeg hij zijn eerste dolfijn,
een grijs pluche-beest met de
naam Flipper. De achtjarige
Leidenaar neemt zijn knuffel
beest overal mee naar toe. Hij
heeft inmiddels een verzame
ling van 500 dolfijnenspullen.
Een nagelborsteltje, een radio,
een penhouder, een bakvorm
pje, boeken, foto's en natuurlijk
videobanden met documentai
res en de tv-serie Flipper. Al zijn
zakgeld gaat in het 'dolfijnepot
je', zo spaart hij voor nieuwe
aanwinsten voor zijn verzame-
ling.
„Het zijn heel slimme dieren, je
kunt ze van alles leren," vertelt
Juriaan. Hij exposeert momen
teel al zijn spulletjes over dolfij
nen in een vitrine van de biblio
theek van de Merenwijk. Elk lid
van de 'bieb' mag daar op aan
vraag een kleine expositie in
richten mits het onderwerp iets
met boeken van doen heeft.
Voor de gelegenheid heeft Juri
aan zijn dolfijnepet op en ook
op zijn T-shirt staan dolfijnen
afgebeeld. „Ik spaar ook dingen
over haaien en walvisachtigen
zóals orka's", vertelt hij. Vindt
hij orka's dan geen enge dieren?
„Nee hoor, ik durf ze best te
In het Dolfinarium in Harder
wijk is hij een vaste bezoeker.
Juriaan heeft een jaarabonne
ment en in mei gaat hij een
week bij Harderwijk kamperen
zodat hij elke dag naar het Dol
finarium kan. Zijn favoriete dol
fijn is Maaike, die enthousiast
rondjes begint te zwemmen als
Juriaan eraan komt. „Ik herken
de dolfijnen aan de tekening op
hun zijkanten."
„Juriaan maakt gevoelsmatig
contact met dieren, dat merk ik
ook duidelijk als we naar de kin
derboerderij gaan", vertelt zijn
moeder. „Voor hem lopen de
dieren niet weg." Mevrouw Wa
gner vindt het wel goed dat Juri
aan zo druk bezig is met zijn
Juriaan Wagner: „Dolfijnen zijn hele slimme beesten, je kunt
hobby. „Hij kan erg goed leren
en dit is iets waar hij zich hele
maal in kan verdiepen."
Juriaan bezoekt regelmatig mu
sea en leest veel boeken over
walvisachtigen. Hij weet feilloos
de verschillen te noemen tussen
de tandwalvissen, baleinwalvis
sen en dolfijnen. En natuurlijk
heeft hij al besloten wat hij later
leren." foto hielco kuipers
wil worden. „Dan ga ik dolfij
nenshows doen in Harderwijk.'
RODERICK DE SMIT.
Reacties en suggesties voor
"Gesprek van de Dag"
Telefoon 071-356444
of
Postbus 54,2300 AB
te Leiden
Bruikbare tips worden
beloond meteen cadeaubon
van 25 gulden.
Die saaie witte envelop met
rood en blauwe accentjes, waar
in voorheen de VW-geschenk-
bon werd verkocht, ligt er uit. In
het vervolg gaat de bon, die in
zo'n dertigduizend winkels en
horeca-gelegenheden wordt ge
accepteerd als wettig betaal
middel, in een kleurig geschen-
kenevelop gestoken. Tenminste,
als de gever van de bon bereid
is om één gulden extra neer te
tellen.
Kleurige envelopjes zijn het.
tien verschillende in totaal. Met
gedichtjes als 'Een aardig ge
baar doet soms meer dan één
miljoen/ In plaats van fortuin
liever een zoenwant hoeveel
schatten 'n mens ook vergaart/
vriendschap is toch 't meeste
waard'. Of met een afbeelding
van een zoenend stel op de
voorkant.
De vrolijke envelopppen zijn
onderdeel van de actie 'Nieuw
Elan' van de Stchting landelijke
VW-Geschenkbon. Want hoe
wel de VW-bon nog steeds de
meest verkochte geschenkbon
van Nederland is, dreigt een
steeds groter deel van de markt
te worden ingenomen door al
lerhande andere cadeaubon
nen. Andere 'actie-onderdelen'
zijn uitbreiding van verkoop
punten en uitbreiding van ac-
ceptatiepunten.
Eén van nieuwe envelopjes is
een speciale. Deze draagt het
Unicef-logo. Voor elke Unicef-
envelop, die verkocht wordt,
gaat een kwartje naar dit kin
derfonds. De Stichting Landelij
ke VW-Geschenkbon hoopt op
die manier 30.000 gulden per
jaar in te zamelen voor Unicef.
Meubels verkopen schijnt een
moeilijk vak te zijn. Een mens
gaat nu eenmaal makkelijker
naar de groenteboer voor een
kilo worteltjes dan naar een
wooninrichtingzaak voor een
gloednieuwe bank. Slechts de
beste, de meest klantvriendelij
ke en collegiale verkopers ko
men in aanmerking voor de na
tionale titel 'Collega van het
Jaar', een onderscheiding inge
steld door de Centrale Bond van
Wooninrichters.
Verkoopster I. Meijer is door
haar collega's van Lucky Leder
in Hazerswoude-Rijndijk opge
geven bij de bond. Zij staat nu
als enige uit de regio op het
lijstje van 25 genomineerden.
„Je lacht je dood", zegt ze. „Ik
wist helemaal niet dat ze me
hadden opgegeven. En nu had
den ze ineens een grote bos
bloemen laten bezorgen en ver
telden ze het me. Waarom ze
me hebben opgegeven? Ja, ik
heb wel een idee. Maar dat ga je
natuurlijk niet over jezelf zeg
gen."
Volgende week zaterdag gaat ze
met haar drie collega's naar een
feestavond in Maarssen. Die
hebben de indruk dat dat Meij
er een grote kans heeft om door
de jury onder leiding van FNV-
man Johan Stekelenburg te
worden uitgeroepen tot Collega
van het laar. Waarom? „Heel
simpel", zegt verkoopster Willie
„In december maakten we
plannen om met een groepje
meiden op wintersport te gaan,
alleen wisten we nog niet hoe
we aan geld moesten komen. In
plaats van allemaal apart voor
een uitzendbureau te gaan wer
ken, besloten we om samen iets
te gaan doen. Zo kwamen we
op het idee van een afwasser-
vice. Veel mensen houden uit
gebreide familiediners met
Kerstmis en dan is het toch ide
aal als anderen de afwas komen
doen?"
Wie een hekel heeft aan afwas
sen of gewoon lui is, kan tegen
woordig de afwasservice 'Ge
rard' bellen. Er moet dan wel
flink wat vaat zijn, een uur werk
voor de drie studentes is het mi
nimum. En de klant moet het
liefst in het centrum van Leiden
wonen, „Want we hebben wat
vervoersproblemen door gesto
len fietsen enzo." Het tarief is
een tientje per persoon per uur.
Studente Gwendolyn vindt af
wassen niet vervelend. „Het is
leuker dan stofzuigen en andere
huishoudelijke werkzaamhe
den. En als we met z'n drieën
zijn is het ook nog gezellig. De
vaat mag ook best al een paar
dagen oud zijn. We wonen zelf
in een studentenhuis en zijn
dus wel wat gewend."
De naam 'Gerard' is de naam
van een groep studentes van de
studentenvereniging Augusti-
nus. „Als mensen vragen watje
gaat doen, kan je antwoorden
'Ik ga uit eten met Gerard of ik
ga naar de film met Gerard of ik
ga afwassen met Gerard.' En
dan gaan we gewoon met een
groep vriendinnen weg", aldus
Gwendolyn.
En hebben de dames al een ski
vakantie bij elkaar gespaard?
„We hebben vorige week in het
studentenblad 'Mare' geadver
teerd maar daar is nog geen re
actie op gekomen. Misschien
moeten we volgende week maar
eens stedelijk gaan adverteren.
Of hebben jullie op de redactie
nog een afwasje staan?"
RODERICK DE SMIT
De studenten-afwascentrale 'Gerard' wacht op werk. Voorlopig houden de studentes de moed e
foto hielco kuipers ARNOLD AARTS
Vlasveld. „We kunnen ons geen
betere collega wensen.
„laatst kwam er bijvoorbeeld
een doofstom echtpaar, dat op
zoek was naar een bank. Stad
en land waren die twee al afge
weest maar in al die zaken kon
er niemand met hen communi
ceren. Iedereen had moeite
Of Meijer in aanmerking komt
voor de hoofdprijs, een reis naar
Venetië waar op dat moment
een meubelbeurs wordt gehou
den, daar durft de gnomineerde
geen voorspellingen over te
doen.
Creditcard als
geboortekaart
Het lijkt verdacht veel op een
creditcard. Dezelfde afmeting
en hetzelfde materiaal. Maar in
plaats van een rekeningnum
mer en informatie over de eige
naar staan de persoonlijke ge
gevens van een pasgeborene op
de voorkant. Honderddertig fa
milieleden en kennissen van In-
grid en I>eo Colijn ontvingen
deze week een exemplaar.
Tevergeefs had het Hillegomse
echtpaar de afgelopen maan
den een aantal babyboeken
doorgespit, want het wilde per
se een originele geboortekaart
maken voor zijn eerste kind.
I-co, werkzaam bij de NV S.D.U.
(Staats Drukkerij en Uitgeverij),
bedacht toen dat via zijn baas
een oplossing kon worden ge
vonden. Een grafisch ontwerper
ging aan de slag. De geboorte
kaart werd voorgeproduceerd
en vrijdagavond, op de dag van
de bevalling, werden de per
soonlijke gegevens en foto van
Patrick aangebracht.
De telefoon. Voor dc een 'n
lastpost, voor de ander het eni
ge contact met de buitenwe
reld. Hoe het ook zij, buiten
kijf staat dat het apparaat in
onze samenleving een centrale
plaats inneemt. In de serie 'In
Gesprek' willen wij u een in
druk geven van de vreugden
maar ook van dc droefenissen
die de uitvinding van Alexan
der Graham Bell ons heeft ge
bracht.
Over de anonieme beller, het
onheilspellende gerinkel 's
nachts, de tijdmelding, de 06-
nummers, de autotelefoon, dc
zwetshoorn als geduchte con
current van dc brief, het socia
le tarief voor ouderen, de ver
nielde cel, het onthouden van
meer. En dat alles onder het
motto: anno 1994 vullen
praatjes wel degelijk gaatjes.
Vandaag: de anonieme beller
en de vanglijn.
Zet een man onder een lekkende
kraan. Zorg dat de druppel op
zijn hoofd terechtkomt laat
hem daar zo'n week of twee zit
ten. Na die twee weken kunt u
hem direct doorbrengen naar
het gekkenhuis.
In het Museum De Gevangenen -
poort in Den Haag is mij eens
uitgelegd dat dit in vroeger eeu
wen een vaak beproefde martel-
methode was. Als 's nachts de te
lefoon weergaaf en het geluid in
de stille ruimte van mijn woon
kamer druppelt, moet ik altijd
denken aan die martelmethode.
Nu al zo'n twee maanden lang,
niet elke dag. maar wel zeer re
gelmatig. word ik gebeld door ie
mand die aan de andere kant
van het apparaat niets zegt.
Geen hijger, nee. hoewel ik zijn
of haar ademhaling wel hoor.
Meestal gebeurt het op het tijd
stip voor het slapen gaan. Zijn
het inbrekers die proberen of ik
thuis ben Of is het de een of an
dere malloot die mij een onrus
tige nacht wil bezorgen?
We lijden gelukkig niet alleen in
deze wereld. Meer mensen heb
ben last van die anonieme bel
lers. Of last gehad. Kat ja bijvoor
beeld. ..Je schrikt je een ongeluk
als je midden in de nacht wordt
gebeld. Bij ons gebeurde dat om
de haverklap. De persoon aan de
andere kant van de lijn zei aller
lei akelige dingen, schold me uit
en vertelde gore moppen. We
hadden wel een vermoeden wie
het was. In het verleden hebben
we eens iemand met psychische
problemen een beetje geholpen
en die was het. denk ik. Je doet
na zo'n telefoontje geen oog
meer dicht. We hebben dan ook
uiteindelijk een geheim nummer
genomen. Maar dat is af en toe
best lastig. laatst wilde er ie
mand uit Duitsland bellen maar
die kon ons niet vinden. En ja.
hoe lang blijft zo'n nummer ge
heim? U heeft het nu ook. Kijk.
de telefoon maakt dat vreemden
toch even je huis kunnen bin
nenkomen. Al is het alleen maar
met hun stem."
Voorlichter Blom van de Leidse
politie zegt dat er niet veel aan
te doen is. ..Hoe moet je zo'n
proces-verbaal rond krijgen? De
anonieme beller of de hijger ligt
altijd op het kerkhof. In het ver
leden hebben we ooit een 37-ja
rige man uit Voorschoten kun
nen pakken. Hij zocht in een
studentenalmanak de namen
van studentes op en viel hun ou
ders lastig. Die vent hebben we
gepakt. We nemen klachten over
anonieme telefoontjes meestal
voor kennisgeving aan en geven
de mensen de raad de PIT te
bellen. Veel mensen weten mis
schien niet dat ze daar een zoge
naamde 'vanglijn'hebben Men
sen die structureel worden lastig
gevallen, krijgen dan een tapje
op hun lijn en daarmee kunnen
ze de anonieme beller opspo-
We geven de mensen het advies
zo mui mogelijk ttrug ir zrggru.
want reactie is succes. Je kunt
ook met vrienden afspreken dat
ze de telefoon een aantal keren
laten overgaan, zodat je weel
dat het be la? tul is. En een oplos
sing is natuurlijk een antwoord
apparaat. Dat heeft het voordeel
dat die anonieme stem op de
band staat en we misschien iets
meer kunnen doen."
Hanneke Kluck. voorlichtster bij
PTI' Telecom, bevestigt het be
staan van de zogenaamde
'vanglijnal wordt die bij de
PTT niet zo genoemd. „Ais de
mensen voortdurend plaagtele-
foontjes krijgen, kunnen we in
de centrale iets mnbrengen
waarmee we de plager kunnen
localiseren. Ook de abonnees
krijgen een apparaatje dat ze
meteen moeten inschakelen als
de anonieme beller weer toe
slaat. In de centrale wordt gere
gistreerd wie er belt. We sturen
hem dan een brief om ermee op
te houden. Als-ie toch doorgaat,
maken we naam en adres be
kend aan de geplaagde.
