Voorstellen Bomers
stuiten op 'twijfels'
Kerk Samenleving
Zuidafrikaanse priester
mag toch in parlement
Ontbijten in Marekerk
'Tijd voor middelbaar
evangelisch onderwijs'
Slepend front
MAANDAG 7 MAART 1994
BINNENLAND KORT
Huwelijken (1)
Het aantal kerkelijk gemeng
de huwelijken is in de loop
van deze eeuw fors toegeno
men. In 1914 koos nog bijna
90 procent van de kerkleden
een huwelijkspartner van de
zelfde kerkelijke gezindte; in
1986 was dit percentage ge
daald tot iets minder dan 75
procent. Dit blijkt uit een on
derzoek waarop de socioloog
drs. J. Hendrickx vandaag
aan de faculteit der sociale
wetenschappen van de Ka
tholieke Universiteit Nijme
gen promoveert. Zijn onder
zoek eindigt in 1986, het jaar
waarin het Centraal Bureau
voor de Statistiek stopte met
het verzamelen van gegevens
over de kerkelijke gezindte
van huwelijkspartners. Met
name gereformeerden en
rooms-katholieken waren al
tijd geneigd een partner met
eenzelfde godsdienstige ach
tergrond te kiezen, terwijl
hervormden al vaker een Ie
vensgezel huiten hun eigen
groep zochten. In de jaren
zestig en zeventig gingen ook
gereformeerden en katholie
ken meer gemengde huwelij
ken aan. Voor joden is het al
tijd belangrijk geweest een
partner uit eigen kring te kie-
Hu wel ij ken (2)
Hendrickx brengt de veran
deringen in verband met
maatschappelijke ontwikke
lingen als de toenemende
verstedelijking, de toename
van binnen- en buitenlandse
migratie en de groei van het
gemiddelde inkomen. Op al
lerlei manieren, vooral ook
via de massamedia, komen
mensen in aanraking met
andere ideeën. „Ze zijn tole
ranter geworden voor ideeën
van mensen uit andere groe
pen. Bovendien zijn ze min
der gevoelig geworden voor
druk vanuit hun sociale om
geving", zegt hij. Het is vol
gens Hendrickx dan ook lo
gisch dat in de provincies
Noord- en Zuid-Holland en
Utrecht, met een hoge graad
van urbanisatie en industria
lisatie, kerkelijk gebonden
Nederlanders minder geïnte
resseerd zijn in een huwelijk
met een partner uit eigen
kring, dan in provincies met
een overwegend agrarisch
karakter.
Huwelijken (3)
Tegelijk vindt de promoven
dus het toch nog opmerkelijk
dat in 1986 75 procent van
de kerkleden een huwelijks
partner van dezelfde gezind
te uitkoos. Hij wijst ter ver
klaring onder meer op het
nog steeds verzuilde onder
wijs, waardoor velen op
groeien met leeftijdsgenoten
van dezelfde levensbeschou
wing. „Je hebt toch je eigen
achtergrond. Blijkbaar vin
den mensen het geloof nog
steeds belangrijk bij de keuze
van hun huwelijkspartner."
Eredoctoraat
Aan de oud-katholieke eme
ritus-aartsbisschop van
Utrecht, mgr. M. Kok. wordt
vandaag een eredoctoraat
door de Christelijke Theolo
gische Academie te War
schau verleend. Mgr. Kok
krijgt het eredoctoraat we
gens zijn verdiensten voor de
Nationale Katholieke Kerk in
Polen, die lid is van de Unie
van Utrecht. Tijdens het
communistische regime
heeft hij zeer geijverd voor
goede betrekkingen met de
lidkerken in het Westen. De
Unie van Utrecht omvat
Oud-Katholieke Kerken in
Nederland, Duitsland, Oos
tenrijk, Polen, Zwitserland,
Canada en de Verenigde Sta
ten alsmede enkele kleinere
groeperingen in Frankrijk,
het vroegere Joegoslavië, de
Scandinavische landen en
Tsjechië.
DICK VAN DER P
Maaltijd 'Op water en brood' Weinig vertrouwen in andere opstelling bisschop
Het 'Knooppunt voor jongeren
pastoraat en diaconaat' in I-ei-
den organiseert vanavond op
nieuw een maaltijd 'op wateren
brood'. Dit keer staat de bijeen
komst in het teken van de poli
tiek: waar staan de politieke
partijen voor en ziet de kiezer
door de bomen het bos nog?
Deze en andere vragen komen
aan de orde in het gebouw aan
de Oude Rijn 44b, van 18.00 tot
19.30 uur. Fen vertegenwoor
digster van het politiek informa
tiecentrum 'De invalshoek'
geeft een toelichting op de acti
viteiten van buitenparlementai
re groepen.
De maaltijd 'Op water en
brood' is toegankelijk voor ie
dereen vanaf 17 jaar. De bijeen
komst is bedoeld als solidari-
teitsmaaltijd voor 'mensen die
het minder hebben dan wij'.
JOHANNESBURG.
De rooms-kalholieke pater
Smangaliso Mkhatshwa mag
van zijn bisschop toch zitting
nemen in het nieuwe Zuidafri
kaanse parlement, dat eind
april wordt gekozen. Dit hebben
kerkelijke kringen in Zuid-Afrika
laten weten. Een officiële be
kendmaking door bisschop Paul
Nkhumishe van Witbank, die
tot dusver heeft geweigerd de
pers te woord te staan, wordt
deze week verwacht.
De Zuidafrikaanse bisschop
penconferentie verbood
Mkhatshwa en zuster Bernard
Ncgube in januari om voor het
ANC kandidaat te staan bij de
verkiezingen. Dat gebeurde
zonder dat de twee waren ge
raadpleegd. Dit laatste stak
Mkhatshwa zeer omdat hij ja
renlang secretaris was van de
bisschoppenconferentie.
Nu de apartheid in feite voor
bij is, moeten ook in Zuid-Afrika
priesters en religieuzen zich
volgens de bisschoppen houden
aan de regels van de RK Kerk.
Mhkatshwa heeft zijn bisschop
er echter van weten te overtui
gen dat het best mogelijk is om
als priester èn als parlementari
ër te werken.
De voorstellen van bisschop Bomers om de problemen in
het bisdom Haarlem te overwinnen, stuiten op 'grote
twijfels' bij de achterban. Er is weinig vertrouwen in een
andere opstelling van de bisschop.
kwesties op liturgisch en oecu
menisch terrein overlaat aan de
vicarissen De Groot en Geukers,
overigens 'met behoud van de
canoniekrechtelijke verant
woordelijkheid, zoals toever
trouwd aan de bisschop'. Beide
vicarissen zullen het door hen
gevoerde beleid aan het bis
schoppelijk bestuur rapporte-
Dit zeggen de dekensvergade
ring, de priesterraad, de dio
cesane pastorale raad en de staf
van het Willibrordhuis (de
priesteropleiding van het bis
dom) in een gezamenlijke ver
klaring na een 'zeer diepgaande
en soms emotionele discussie'
over het antwoord van mgr. Bo
mers op het rapport van de
commissie-Van den Muijsen-
bergh. Vooralsnog zullen zij
geen verdere stappen onderne-
In zijn antwoord zegt Bomers
onder meer dat hij gedurende
een a twee jaar het feitelijk be
leid inzake de priesteropleiding
in het Willibrordhuis, de toela
ting van priesterkandidaten en
Redemptoris
Mater van het behoudende
Neo-Katechumenaat in Nieuwe
Niedorp is volgens Bomers naar
de letter van de wet geen dio
cesaan seminarie van het bis
dom Haarlem. „Noch ik als bis
schop noch de rector van het
Willibrordhuis dragen enige
verantwoordelijkheid voor deze
opleiding."
In de gemeenschappelijke
verklaring van dekens, priesters,
DPR en Willibrordhuis wordt
Bomers 'dringend verzocht' zijn
contacten met dit seminarie op
te schorten totdat een commis
sie varr de bisschoppenconfe
rentie helderheid over de posi
tie ervan in de Nederlandse
kerkprovincie heeft verschaft.
„Wij vragen dit ook met het oog
op het behoud van de priester
opleiding van het bisdom, zoals
die in het Willibrordhuis gestal
te krijgt."
Bisschop Bomers, aan wie de
verklaring vrijdagavond is over
handigd. zei deze eerst grondig
te willen bestuderen voordat hij
er officieel een reactie op geeft.
Kerkrechtelijk is de bisschop
voorzitter van de priesterraad
en de diocesane pastorale raad
(het 'parlement' van het bis
dom). Formeel gesproken kun
nen zij niet zonder de bisschop
vergaderen en verklaringen uit
geven.
leiden Een sponsomacht van de jongerengroep
van de hervormde Marewijkgemeente in Leiden
heeft het afgelopen weekeinde 7000 gulden ge
bracht. Het betreft hier een voorlopig resultaat om
dat er volgens woordvoerder F. Moree nog steeds
geld binnenstroomt. De opbrengst is bestemd voor
een vluchtelingenproject in Thailand, waar uit Bur
ma (het huidige Myanmar) gevluchte Karen - een
volk met een eigen cultuur, taal en geschiedenis -
in huttendorpen zijn ondergebracht. De hulpactie
van de Marewijkgemeente maakt onderdeel uit
van een landelijke campagne van de Hervormd-
Gereformeerde Jeugdbond, die in de periode van
najaar '93 tot aan Hemelvaart van dit jaar een be
drag van een half miljoen gulden voor de Karen
bijeen wil brengen.
De sponsomacht in de Marekerk begon afgelo
pen vrijdagavond met een informatie-bijeenkomst
over het project. Het 'sportief en gevarieerd pro
gramma', dat uiteindelijk het geld moest opleve
ren, begon om 23.00 uur. De activiteiten werden
afgesloten met een gezamenlijk ontbijt in de Ma
rekerk. De opbrengst wordt concreet besteed aan
rijst, dekens, muskietennetten, schoolmateriaal en
Bijbels. FOTO HENK BOUWMAN
Predikante vecht vergeefs
losmaking aan bij rechter
De predikante van de Samen
op Weg-gemeente van Bid
dinghuizen, drs. H. van der
Zwaag, heeft vergeefs bij de
burgerrechter aangeklopt om
haar losmaking aan te vech
ten. De kerk van Biddinghui
zen hoeft haar geen schade
vergoeding te betalen en even
min actie te ondernemen om
de naam van de predikante te
rehabiliteren, zo oordeelde de
president van de rechtbank in
Lelystad. Van der Zwaag (32)
werd in 1992 door de kerk in
Biddinghuizen en de classis
Flevoland uit haar functie ont
heven omdat ze onvoldoende
zou functioneren. Van der
Zwaag liet bij monde van haar
raadsman weten dat het door
de hele affaire voor haar on
mogelijk was geworden elders
het ambt van predikant uit te
kunnen oefenen. Daarom
wenste ze rehabilitatie en een
schadevergoeding van 25.000
gulden.
Het is de hoogste tijd voor de
oprichting van een evangelische
middelbare school voor mavo,
havo en vwo in Nederland. De
reformatorische en gerefor
meerd-vrijgemaakte scholen
weigeren evangelische leerlin
gen en in het 'gewone' protes
tants-christelijke onderwijs
komt de nieuwe generatie 'op
het totaal verkeerde spoor'.
Met deze boodschap probeert
de stichting Evangelisch Voort
gezet Onderwijs (EVO) haar
achterban te mobiliseren. Om
haar standpunt te onderbou
wen heeft zij naar 20.000 adres
sen een enquête gestuurd waar
in de behoefte aan een evange
lische school wordt gepeild. Met
de uitkomst hoopt EVO de Raad
van State duidelijk te kunnen
maken dat er wel degelijk een
'evangelische identiteit' bestaat
en dat eigen middelbaar onder
wijs bestaansrecht heeft.
De stichting is een initiatief
van de evangelische bijbel-
school 'In de Ruimte' in Soest.
Zij probeert al enkele jaren in
het midden van het land een
middelbare school te vestigen.
Het ministerie van onderwijs
heeft de aanvraag meermalen
afgewezen. Eind 1992 wees ook
de Raad Van State een verzoek
af. Die beschouwt 'de evangeli-
schen' niet als een aparte stro
ming binnen het protestants
onderwijs. Binnenkort behan
delt de Raad van State een
nieuw beroep van de stichting.
Dan hoopt de stichting met de
uitkomst van de peiling een ex
tra argument te hebben.
Vaticaan wil moslims betrelcken
bij verdediging van 'Het gezin'
vaticaanstad cic
Het Vaticaan wil intensiever met moslims samenwerken om de
rechten van het gezin'te verdedigen. Dit heeft het Vaticaan afgelo
pen zaterdag bekend gemaakt in een 'boodschap aan de moslim
vrienden', ter gelegenheid van het islamitische feest ld Al-Fitr, het
einde van de ramadan.
Het gezin is voor de gelovigen een heilig instituut, aldus het do
cument, dat is ondertekend door kardinaal Francus Arinze, voorzit
ter van de pauselijke raad voor de interreligieuze dialoog. Het geluk
en de harmonie van het gezin hangen rechtstreeks af van het juiste
ethische gedrag van de gezinsleden.
HET WEER
Tijdens het voorbije weekeinde liet
maart zich van een voorjaarsachti
ge kant zien. Vooral zaterdag bleek
de zon in staat het kwik tot een
aangenaam niveau op te krikken.
Oost-Maarland in Limburg scoorde
het hoogst met 15.7 graden. Ver
der naar het westen schoven even
na de middag nog vrij dichte wol
kenvelden voorbij, zodat de op
gaande lijn even werd verstoord.
Toch kreeg de namiddag een lente
sfeer; de zon kwam er goed door en
het kwik haalde nog 11.9 graden
in Katwijk en 11.5 graden in Haar
lem. Zondag bleef het wat koeler in
van oorsprong polaire lucht, maar
de zon deed ook nu weer erg zijn
best. Fraaie formaties vederwolken
zwierven langs de hemel, maar een
groot deel van de dag bleef het op
gewekt weer.
De hoge sluierwolken wijzen
meestal op een aftakeling. Later
raakte het zwaarbewolkt bij aan
trekkende zuidwester; tot in de
avond bleef het droog. Een Atlanti
sche depressie roert zich danig,
maar de invloed van een krachtige
hogedrukuitloper vanaf de Azoren
houdt de neerslag binnen de per
ken. Ook morgen kan het soms wat
licht regenen door een traag, sle
pend front boven het noorden van
het land. Het beeld verandert de
eerstkomende dagen niet veel. Ons
land ligt op het grensgebied van in
vloedssferen met diepe IJslandde-
pressies in het noorden en een vol
hardend hogedrukgebied zuidelij-;,
ker op de oceaan, dat voortdurend
probeert Nederland buiten de ac
tieve regenzones te houden.
Dit lijkt aardig te lukken, helemaaf
droog blijft het weliswaar niet,
maar er zijn ook heldere momenten
bij wat zonBovendien wordt er
milde lucht aangevoerd met vooral
landinwaarts weer maxima van 11
12 graden; aan zee iets minder
zacht. Onze regio begint in deze
tijd van het jaar de verkoelende
werking van het 5 graden koude
Noordzeewater te voelen, althans
bij aanlandige wind. Dat scheelt al
gauw 2 a 3 graden ten opzichte
van het binnenland. De kuststrook
zal het tot laat in de zomer met iets
lagere middagtemperaturen moe
ten doen. Daar staat tegenover dat
de kustbewoners gedurende het zo
merhalfjaar van meer zonne-uren
kunnen genieten.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
dinsdag.
Engeland. Schotland,
Ierland
In Schotland,
Wales en het westen
Schotland opklaringen, af-
gen- of hagelbuien In
oost-Engeland vandaag
droog en een enkele op
klaring, morgen van het
westen uit regen Maxima
tussen 10 en 15 graden.
België en Luxemburg:
Wolkenvelden en plaatse
lijk wat lichte regen of
motregen.
Noord- en ^idden-Frank-
den, maar vrijwel overal droog. Meer
naar het zuiden perioden met zon. Mid-
dagtemperatuur tussen 11 en 14 gra-
Zonnig en warm, middagtemperatuür
aan de kusten tussen 20 en 25 graden
Madeira:
Wolkenvelden, ook af en toe wat zon en
droog. Maxima oplopend naar 20 gra-
Spanje:
Flinke zonnige perioden, vooral in het
noorden ook enkele wolkenvelden
Droog. Middagtemperatuur tussen 17
en 21 graden, aan de Golf van Biskaje
wat lager, in Andalusië wat hoger
Canarische Eilanden:
Wolkenvelden, vooral aan.de zuidstran-
den ook geregeld zon Maxima aan de
zuidstranden weer oplopend naar 23
Marokko:
Westkust: Veranderlijk bewolkt en vooral
ten zuiden van Casablanca een enkele
regen- of onweersbui. Middagtempera
tuur ongeveer 20 graden, maar bij Tan-
ger maxima tot 24 graden.
Zonnig, eerst ook nog enkele wolkenvel
den. Droog. Middagtemperatuur aan het
strand vandaag 17 graden, morgen iets
Zuid-Frankrijk:
Droog en flinke zonnige perioden. Mid
dagtemperatuur rond 15 graden, aan de
kusten tussen Montpellier en Perpignan
enkele graden hoger. In de Franse Alpen
en Pyreneeën droog en overwegend zon
nig. Middagtemperatuur op 2000 meter
hoogte oplopend tot ongeveer +7 gra-
Mallorca en Ibiza:
Droog en flinke zonnige perioden. Mid
dagtemperatuur rond 19 graden.
Droog en overwegend zonnig weer. Mid
dagtemperatuur ongeveer 16 graden. In
de Italiaanse Alpen en Dolomieten mid
dagtemperatuur op 2000 meter hoogte
oplopend naar ongeveer +7 graden.
Corsica en Sardinië:
Droog en flinke zonnige perioden. Mid
dagtemperatuur ongeveer 17 graden.
Griekenland en Kreta:
Vandaag overwegend zonnig, morgen
ook enkele wolkenvelden. Droog. Maw-
Turkije en Cyprus:
Droog en flinke perioden met zon. Maxi
ma van 13 graden op de Dardanellen tot
18 op Cyprus.
Duitsland:
Overwegend bewolkt en in het noorden,
en mogelijk ook h
regen In het zuiden af en toe zon. Mid
dagtemperatuur ongeveer 12, in het
Zwitserland:
Aan de noordflank van het Alpenmassief
bewolking. In Wallis,
Tessin en Engadm overwegend zonnig.
Droog. Middagtemperatuur op 2000
meter uiteenlopend van iets onder nul in
tot+5 plaatselijk in het zui
den. morgen iets zachter.
Oostenrijk:
ng en vrijwel
oog. In Karinthië en Steie
vrij zonnig. Middagtemperatuur op
2000 meter hoogte vandaag rond het
"vriespunt morgen enkele graden t
Neerslagkans
Minimumtemp
Middagtemp.
WEERRAPPORTEN
DINSDAG 8 MAART 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 07.09 Zonondi
Maan op 05.06 Maan on
Waterstanden Katwijk
Hoog water 00.08 12.38
Laag water 08.01 21.06
Weerrapporten 06 maart 19 uur
in*5 17 11 2.0
wil 11 5 0.3
Klagenfurt
Kopenhagen
