Taxi verkeer plat
tijdens crematie
Binnenland
Van der Valken op vrije voeten
na betalen van 1,75 miljoen
Tweedehands kunst of kitch
Amsterdam blijft van
PvdA, Den Haag van VVD
CDA'er: Zo klonk het vast
ook bij ondergang Titanic
Kok: PvdA heeft fikse
tik op de neus gekregen
Winst CD 'schaduw over verkiezingen'
Het slotdebat kan beginnen
'Waarom stemmen zo weinig mensen?'
Een op vier schoolkinderen
naar stembus in Schiedam
Terpstra (VVD): 'Sinds
vanavond kan alles nog'
Van Mierlo: U vergeet
dat we hebben gewonnen
DONDERDAG 3 MAART 1994
3
Vier jaar voor frauderende zakenman
assen Een 44-jarige zakenman uit Groningen is gisteren door
de rechtbank in Assen veroordeeld tot vier jaar cel wegens frau
de en deelname aan een criminele organisatie. Samen met vier
anderen vormde de zakenman de kern van een criminele orga
nisatie, die binnen een stelsel van BV's en buitenlandse rechts
personen fraude pleegde. De rechtbank deed verlaat uitspraak
omdat onderzocht moest worden of de epilepsie waaraan de
Groninger lijdt, zijn gedrag wellicht had beïnvloed. Dat bleek
niet zo te zijn.
"Tropisch zwemparadijs' Norg in de as
norg» In de Drentse gemeente Norg is gisteravond het grootste
deel van een zwembad door brand verwoest. Omdat er giftige
stoffen uit isolatiemateriaal konden vrijkomen, werd de bevol
king opgeroepen ramen en deuren te sluiten. Het viel achteraf
mee met schadelijke uitstoot. De brandschade is zeker drie ton.
Het zwembad was niet verzekerd. De gemeenteraad zou van
avond over de toekomst van het bad beslissen, dat in 1989 half
afgebouwd werd achtergelaten toen de aannemer failliet ging.
Het moest een tropisch zwembad worden.
Koppeling isoleert FNV in SER
den haag De wens van de vakcentrale FNV om de koppeling
tussen lonen en uitkeringen als uitgangspunt te nemen voor de
komende jaren, stuit op weerstand van de werkgevers en onaf
hankelijke kroonleden in de Sociaal Economische Raad (SER).
Deze weigeren het ontwerp-advies over het economisch beleid
van de komende jaren bij te stellen. In het advies stelt de SER
dat koppeling er de komende jaren vrijwel zeker niet in zit en
dat aan bevriezing van de uitkeringen en het minimumloon niet
valt te ontkomen. De FNV moet nu terug naar de bonden, die de
vakcentrale juist opdracht hadden gegeven het SER-advïes aan
te passen. Het lijkt ondenkbaar dat de bonden, en de vakcentale,
uiteindelijk zullen instemmen met het ontwerp-advies.
Chauffeurs rouwen om vermoorde collega
Tijdens de crematie van de dit weekeinde vermoorde 56-
jarige Rotterdamse taxichauffeur heeft het taxivervoer in
de grote steden vandaag enige tijd stilgelegen. Honder
den collega's uit het hele land kwamen naar Rotterdam
voor de rouwplechtigheid. Vanaf kwart voor drie namen
de taxicentrales in Rotterdam, Amsterdam, Den Haag en
Utrecht een half uur lang slechts voor noodgevallen rit
ten aan.
rotterdam
Over de uitvaart
chauffeur is met
les in het hele land overleg ge
voerd, zegt president-commis
saris Reith van de Rotterdamse
Taxi Centrale (RTC), de werkge
ver van de doodgeschoten
chauffeur. „We proberen alles
zo ordelijk mogelijk te laten ver
lopen. Dat is ook de wens van
de nabestaanden". De politie
verwachtte vanmorgen dat de
honderden taxi's die aan het
begin van de middag naar Rot
terdam zouden komen, voor de
nodige verkeersoverlast zouden
zorgen.
Rond de standplaats van de
vermoorde chauffeur, aan de
achterkant van het Centraal
Station, zijn gisteren honderden
bloemstukken gelegd. De plaats
waar de chauffeur afgelopen
vrijdagnacht zijn laatste vracht
je oppikte, is de hele dag vrijge
houden en afgezet met een cor
don van bloemen.
Het onderzoek naar de moord
is nog in volle gang. De politie
trekt tips na en onderzoekt de
ritten die de man in het verle
den heeft gemaakt. Er zijn ech
ter geen aanwijzingen die in de
richting van de dader wijzen.
De taxicentrales willen bin
nenkort met het ministerie van
justitie overleggen over een be
tere beveiliging van de taxi's.
Daarbij wordt onder meer aan
gedrongen op een directe ver
binding met de politiemeldka-
mers. „Wij willen
Hirsch Ballin houden aan zijn
toezeggingen voor een betere
beveiliging", aldus Reith.
De zes gebroeders Van der Valk
en een medewerker van het ho-
reca-concem worden op borg
tocht vrijgelaten. Ze moeten
daarvoor te samen 1,75 miljoen
gulden betalen. De rechtbank in
Den Haag heeft dat gisteravond
besloten.
De voorlopige hechtenis werd
formeel wel verlengd met dertig
dagen, maar de verdachten
worden toch vrijgelaten omdat
de raadskamer hun belangen
niet te veel wil schaden.
Het zal nog een paar maan
den duren voordat het voorbe
reidend onderzoek is afgerond,
aldus officier van justitie N.
Zandbergen. In de tussentijd zal
de voorlopige hechtenis waar
schijnlijk nog een paar keer
worden verlengd.
De verdachten kunnen zo
lang niet gemist worden in hun
bedrijf, zei woordvoerder Char
les Huijskens gisteren in een re
actie op de onverwachte vrijla
ting. „Het draait zo natuurlijk
ook wel, maar het
als ze erbij zijn."
Hij wees erop dat er ook emo
tionele en psychische redenen
zijn voor de vrijlating van de
Van der Valken. Vooral
'pater familias' Gerrit van der
Valk is het een zware last om -
samen met zijn vijf broers - op
gesloten te zitten in het cellen
blok waarin de ontvoerder van
zijn vrouw Toos jaren geleden
ook zat opgesloten. De zeven
moeten zich wel beschikbaar
houden voor justitie.
laat haar kritische oog vallen op e
Centrumdemocraten ran 11 naar 77 zetels
De PvdA is in Amsterdam met
grote voorsprong de grootste
partij gebleven. De sociaal-de
mocraten zagen zelfs kans om
aan hun twaalf raadszetels er
nog twee toe te voegen. D66
verloor daarentegen geheel te
gen de trend in een zetel en
komt met acht zetels in de ge
meenteraad. Daarmee lijkt het
zeker dat de PvdA inderdaad de
nieuwe burgemeester van de
hoofdstad gaat leveren. D66 lijkt
na het verlies gisteren weinig
aanspraak meer te kunnen ma
ken op deze post.
Opmerkelijk is ook de uitslag
in Den Haag. Daar is de WD
sinds gisteren de grootste partij.
a harkema
Het CDA krimpt, maar het zaal
tje in het Rotterdamse hotel At
lanta waar de christen-demo
craten hun verlies trachten te
verwerken, is wel heel erg klein.
Hooguit tien bij tien meter en
slechts te bereiken met een mi-
niscule hotellift. Het Delfts stu
dentenorkest Pipacs vult een
kwart van de ruimte, tientallen
journalisten de rest. Als vanaf
een uur of acht ook nog de ene
na de andere CDA-prominent
binnendruppelt, is er nauwelijks
beweging mogelijk. Een CDA'er
moppert: „Zelfs een kleine par
tij als de RPF huurt een grotere
zaal af."
Het orkest speelt droevige zi-
geunermuziek. „Zo moet het
ook geklonken hebben tijdens
de ondergang van de Titanic",
moppelt iemand. „Dit is een
noga) dramatisch verlies, ik ben
riog niet bekomen van de
tilburg paul koopman
De stemming is mat en terneer
geslagen in de Stadsschouw
burg van Tilburg. Wim Kok be
klimt het spreekgestoelte. „We
hebben een fikse tik op onze
neus gekregen." Kok slaat met
de hand op tafel en spuwt stac
cato zinnen in de microfoon.
PvdA-fractievoorzitter Wöltgens
neemt het verlies van zijn partij
wat laconieker op. Hij nipt aan
een biertje onder een portret
van King Lear. „De verkie
zingsnederlagen hebben de
PvdA gehard. Het CDA krijgt
een flinke duw en dat is wen
nen. Met ons gaat het al langer
Hoewel de liberalen daar niet
veel meer wonnen dan elders in
het land (tussen de twee en drie
procent van de stemmen)
maakten de klappen voor PvdA
en CDA. die beiden zeven pro
cent verloren) dat de WD hen
voorbijstreefde.
In Rotterdam kreeg de PvdA
de grootste klap te incasseren.
Ondanks de inzet van de oud
staatssecretarissen Simons en
Kombrink kelderde de partij
daar van 35,8 naar 24,8 procent
van de stemmen. In de Maas
stad vierde ook extreem-rechts
zijn grootste triomf met zes ze
tels in de raad. De CD stijgt van
één naar vijf zetels, de CP'86
hield een raadszetel.
slecht." Jeltje van Nieuwenho-
ven kan in het verlies van het
CDA geen troost vinden. „Ik
ben niet zo'n type dat lacht om
het verdriet van een ander."
Partijvoorzitter Rottenberg: „Ik
wil de nederlaag niet wegpra
ten, maar we stonden vorige
week nog op veertien procent in
de peilingen en zijn toch opge
klommen naar twintig procent.
De val is, twee maanden voor
de verkiezingen, gestopt." Wal
lage: „Een verlies van vijf zes
procent moet je niet voorstellen
als iets moois. We hebben een
flinke tik op onze vingers gekre
gen, maar onze handen zijn niet
afgehakt."
'Een schaduw over deze verkiezingen', zei
minister Hirsch Ballin van justitie gisteren
over de forse winst van extreemrechts bij de
gemeenteraadsverkiezingen. PvdA-leider
Kok sprak van 'een zwarte gebeurtenis' en
riep alle PvdA'ers op te proberen de CD-
stemmers van nu terug te halen in het de
mocratische kamp. Scheidend WD-voor-
zitter Van Leeuwen noemde de winst van
de CD 'vreselijk, heel erg'. Ook zij riep op
met 'die mensen' in discussie te gaan.
De Centrumdemocraten zagen hun zetel-
.oudigen van 11 tot 77. terwijl
de nog extremere CP'86 nu negen gemeen
teraadszetels bezet in plaats van de vier van
vier jaar geleden.
De CD-aanhang blijkt vooral te komen
van jongeren tot 35 jaar. De partij haalde de
winst bij vroegere PvdA- en CDA-stemmers
en bij nieuwe kiezers. Als de opkomst nog
hoger was geweest, had vooral de CD daar
van geprofiteerd. Het bureau Inter/View
achterhaalde overigens dat de opkomst bij
de gemeenteraadsverkiezingen extra hoog
was omdat veel mensen juist wilden voor
komen dat de CD veel stemmen zou win
nen. Over het hele land wonnen de CD en
CP'86 fors. De zes steden waarin de CD het
schrikzegt landbouwminister
Piet Bukman hardop.
Partijvoorzitter Van Velzen
doet zijn best opgewekt te kij
ken, maar hij lacht als een boer
met kiespijn. Al vroeg in de
avond analyseert hij: „We dra
gen de moeilijke boodschap uit,
dat we allemaal wat moeten in
leveren omwille van onze toe
komst. Die boodschap moeten
we de komende maanden beter
uitdragen".
Minister De Vries van sociale
zaken zit stil in een hoekje. „Ik
ben niet vrolijk. We lijden nu
wel een heel fors verlies. Ik had
het niet zo erg verwacht. Ik
dacht dat de onrust die was
ontstaan naar aanleiding van de
AOW wat was weggeëbt. Dat we
weer wat aan het rechttrekken
waren, naar dal is dus niet het
geval." Partijleider Brinkman
blijft hopen: „We gaan er de ko
mende maanden stevig tegen-
rotterdamDe lijsttrekkers Wim Kok, Hans van Mierlo, Frits Bolkestein, Ina Brouwer, Mohammed Rabbae en Elco Brinkman maken zich in het
stadhuis van Rotterdam op voor het slotdebat op TV. foto anp
Waarnemers Derde Wereld stomverbaasd:
utrecht guido de b
Mohammed Salih is geschokt. De Soedane-
se antropoloog ziet met grote ogen aan hoe
de Nederlandse kiezer maar matig te por
ren is voor de gemeenteraadsverkiezingen.
„Ik ben verbaasd dat zoveel mensen niet
stemmen", verzucht hij.
Salih is een van de waarnemers uit de
Derde Wereld die door de humanistische
ontwikkelingsorganisatie Hivos zijn uitge
nodigd om de gemeenteraadsverkiezingen
hier kritisch onder de loep te nemen. Hij is
onlangs benoemd tot hoogleraar ontwikke
lingsstudies aan het Haagse Institute of So
cial Studies. Samen met de Salvadoraanse
milieu-activist Ricardo Navarro hezoekt hij
stembureaus en wijkcentra in Utrecht en
Soest. De zelfgenoegzame Nederlandse de
mocratie een spiegel voorhouden, dat is de
bedoeling van het Hivos-initiatief.
In Soest luistert Salih beleefd naar de
voorzitter van het stembureau die uitlegt
hoe het allemaal werkt: de oproepkaarten,
de stembiljetten, het rode potlood. Buiten
regent het. Volgens de voorzitter zal de op
komst mede door het slechte weer niet ver
boven de vijftig procent uitkomen. Salih
kan het bijna niet geloven. „In ons deel van
de wereld worden mensen niet afgeschrikt
door het weer. Daar zijn ze bereid om in de
strijd voor democratie naar de gevangenis
te gaan of zelfs te sterven." Navarro snapt
er ook weinig van. „De Nederlanders moe
ten meer betrokken worden bij de politiek",
zegt hij. „Anders nemen diegenen die de
economische macht hebben de beslissin
gen." In El Salvador, waar over ruim twee
weken verkiezingen zijn, gaat het heel an
ders toe, .heeft hij al geconstateerd. „Bij ons
is democratie een permanente strijd. Bij
stembureaus zijn altijd vertegenwoordigers
van de diverse partijen aanwezig om te
controleren of er geen fraude gepleegd
wordt. Dat is ook hard nodig. In Nederland
verlopen verkiezingen wat meer ontspan-
Bezoeken aan wijkcentra in Soest en
Utrecht stemmen de heren echter wat
hoopvoller. „Uw project is een hoeksteen
van de democratie", zegt Salih tegen een
hoogste scoorden waren achtereenvolgens
Dordrecht (8,7 procent), Roosendaal (9,1
procent), Den Haag (9,2 procent), Vlissin-
gen (9,9 procent), Rotterdam (10,2 procent)
en Schiedam 11,3 procent).
Janmaat zelf kraaide in Den Haag victo
rie. „Wij houden onze mond niet langer
liet hij weten. De CD-lijsttrekker bij de
raadsverkiezingen in Den Haag en Amster
dam zei overigens gewoon in de Tweede
Kamer te blijven. Van kiezersbedrog wilde
hij niet horen. „Het had alleen een gunstig
effect voor de partij", aldus Janmaat. Om
gerekend naar kamerzetels zouden de CD
vier plaatsen krijgen.
schiedam.
De i
Een op de vier schoolkipderqp
in Schiedam heeft gisteren ge
stemd vor de kinderraad. Van
de volwassen Schiedammers
ging 61 procent naar de stem
bus. Bij een opkomst van welge
teld 23 procent van de kinderen
werd Woudhoek/Groenoord de
grootste partij met tien zetels.
Woudhoek/Kethel verwierf er
acht, Oost/Binnenstad zes. Zuid
en West vier en Nieuwland drie.
enige
gen in Nederland voor een ech
te kinden.t.id werd van alle kan
ten gevolgd door de media. Het
Jeugdjournaal en Radio Rijn
mond deden live verslag van de
verkiezingen.
Op de Turkse Dag van het
Kind, zaterdag 23 april, is de
eerste vergadering van de kin
derraad. Tijdens die dag worden
de wethouders en burgemees
ters gekozen. De kinderraad zal
vier maal per jaar vergaderen.
almere wilfred scholten
„We zijn de grootste partij in
Nieuwegein!". gilt WD-kamer-
lid Annemarie Jorritsma. Ze legt
haar arm op de schouder van
collega Erica Terpstra. „Dat jij
daar bent weggegaan, heeft
geen nadelig effect gehad."
De beide vrouwen in de top
vijf van de WD, roepen, lachen
en juichen als de uitslagen op
de TV verschijnen. Het lijkt wel
een voetbalwedstrijd. Het is het
enige leven in het verder sfeer
loze restaurant in het stadhuis
van Almere, waar de WD bijeen
is. Het is opvallend voller en
leuker bij de lokale uitslagen
avond in een ander gedeelte
van het gebouw.
De stemming onder de libera
len is goed. Maar tweede partij
van Nederland, de belangrijkste
doelstelling voor de verkiezin
gen, zijn ze nog niet. Toch
wordt verwacht dat het gaat
lukken op 3 mei. „Sinds van
avond is alles mogelijk. Hef
wordt een nek-aan-nekrace met
de PvdA. Het verschil is nog
maar drie zetels", brult
Terpstra. „Moet je kijken, twee
de partij in Amersfoort!"
WD-voorzitter Dian van
Leeuwen, die zich bij Jorritsma
en Terpstra heeft gevoegd, krijgt
via haar zaktelefoon te horen
dat «F- WD-ook in ZoemiimU
de grootste partij is. „Er komen
dus een hoop liberale burge
meesters bij." WD-leider Bol
kestein geeft toe dat hij twijfe
lende stemmers wil winnen.
Maar hij zal zijn campagne niet
veranderen. De boodschap blijft
hetzelfde. „Vanavond ben ik te
vreden, maar voor 3 mei nog
niet", zegt de lijsttrekker voor
dat hij vertrekt naar het grote
debat tussen de lijsttrekkers in
Rotterdam.
buurtwerker in de Soester wijk Smitsveen,
die zojuist heeft verteld hoe groot de be
trokkenheid van de bewoners is geweest bij
het opknappen van de achterstandswijk net
veel migranten en grote werkloosheid.
Salih constateert dat in wijk- en buurt
centra een soort democratie is ontstaan die
gedeeltelijk los staat van de formele kanalen
van stadsbestuur en gemeenteraad. „Men
sen hebben blijkbaar andere wegen om
zich politiek te uiten. Dat verklaart wellicht
waarom ze zich afkeren van de nationale en
lokale politiek. Ze proberen die zoveel mo
gelijk te vermijden, omdat ze geloven dat ze
zelf hun toekomst in handen hebben."
Hij vindt het te ver gaan om van een cri
sis van de Nederlandse democratie te spre
ken. „Maar er is duidelijk behoefte aan ver
nieuwing. De vraag is hoe mensen weer
door de politiek aangetrokken kunnen wor
den. Ik geef de kiezers niet de schuld. Zij
hebben het recht om niet te stemmen. Het
zijn de politici die de politiek interessanter
moeten maken."
Getipt voor goud. geëindigd
met brons. Toch is hij blij met
een troostprijs. Hans van Mierlo
heeft de afgelopen weken het
kunstje kunnen afkijken van
schaatser Rintje Ritsma. „Ieder
een wil me maar verdrietig zien,
maar ik ben blij", sputtert Van
Mierlo.
Hij is een onbegrepen man.
De buitenwacht wil teleurstel
ling zien, maar hij laat niets blij
ken. Moeiteloos spreekt hij voor
de camera's en microfoons over
de gestage groei van zijn partij,
de campagne die nu gaat begin
nen en de hogere winst op 3
mei. Daar wordt vanaf nu aan
gewerkt. Bovendien: „U vergeet
te vertellen dat we hebben ge
wonnen."
Even daarvoor - in een ach-
terafkamertje - bekijkt hij met
een verbeten en vertrokken ge
zicht de uitslagen. Vijftien pro
cent van de stemmen is niet zo
veel als verwacht. De wispelturi
ge kiezers hebben D66 een
kunstje geflikt.
Dus geen felicitaties, bloemen
of omhelzingen. De avond van
de paradox. Winnen, maar toch
een beet ie verliezen. De lande
lijke uitslagenavond van D66 is
er een van verloren euforie.
hier en daar een par
ti de vele journalisten,
je noemt verkiezings
chertst een bezoeker
van het nabijgelegen restaurant.
Blijheid is er af en toe op het
videoscherm. Bij de senioren
partij in Maastricht gaat het er
zo te zien levendiger aan toe
dan in de hal van het Delftse
Technickmuseum. Op de video
wordt gefeest, hier beschaafd
gebabbeld. De minne is kil en
koud, waarschijnlijk met voor
gevoel gekozen. Zelfs het Haag
se bandje kan de magere D66-
aanhang niet oppeppen.
Mat. mi
tijlid tut
„Echtw