'Ellendige rotrace' vergalt plezier Zijlstra
Coaches pleiten
voor gewijzigde
opzet kernploeg
Kerrigan kan zilveren plak verzilveren
Olympische Winterspelen
Pechstein kaapt laatste medaille
weg voor de neus van Niemann
Schaatssters missen prikkel voormalige DDR
SATERDAG 26 FEBRUAR11994
b''lk vraag me af of het dat allemaal waard is
t^AMAR WYBREN DE BOER
Hun samenwerking was uitgegroeid tot een mini-ver
bond. Carla Zijlstra eindigde in Albertville tweemaal als
irierde en raakte daardoor besmet met het olympisch vi
rus. Coach Henk Gemser koesterde vier jaar eerder een
"gouden droom, maar kwam in Calgarv een fractie tekort.
internationale toernooien na de
vijf kilometer op het podium.
Van de zestien vrouwen die gis
teren aan de start verschenen,
had Zijlstra bovendien de een-
na-snelste tijd achter haar
naam staan. Weliswaar tien se
conden achter op Gunda Nie
mann. maar ook drie seconden
voor de nummer drie, Elena
Belci. Terwijl de Italiaanse, net
als tien andere rijdster, een per
soonlijk record liet noteren,
bleef Zijlstra zes tellen van haar
'grens' verwijderd.
Een olympische herkansing
komt er niet, wist Zijlstra. Ze
zou het niet kunnen opbrengen.
..Zoals ik de afgelopen twee jaar
hiermee bezig ben geweest, wil
ik nooit weer. Ik kan het niet
opbrengen om nog een keer in
zo n strak regime alles opzij te
zetten voor een bepaald doel. Ik
heb het zelf gewild en nu vraag
ik me af of het dat allemaal
waard is. Misschien ben ik wel
te gefixeerd geweest op deze
Schaatsen
hJlPA-VERSLAGGEVER
X)oor het lot samengebracht ko-
Jlen ze achttien maanden terug
yHamar als podium voor hun re-
branche. Vrijdag 25 februari
|994. de dag van de vijf kilome
ier. kreeg een gouden kruisje op
isle kalender. Toen het gisteren
jo ver was, spatte de droom ru-
jver uiteen dan bei-
Sen ooit voor moge-
ijk hadden gehou-
BB
Minutenlang zaten
Qe zwijgend naast el-
caar op een bankje.
Gemsers arm om de schouders
fan zijn pupil geslagen. „Soms
lijn er amper woorden te vin-
fflen om uit te drukken wat je
ptoelt. Ie kunt de race wel zake-
aiijk evalueren, maar dat is niet
- paar het om gaat op zo'n mo
fent, Het is weten en voelen
laar je samen zo lang voor ge-
verkt hebt", zei de coach. Zijl-
e;tra probeerde in eerste instan
tie nog nuchter te blijven. „Het
lat zoals sport kan zijn."
da Maar kort daarop moest de
|2-jarige Groningse huilend
begeven nooit rekening te heb-
ten gehouden met een ontgoo-
theling. „Al die maanden heb ik
ne perfect voorbereid. Het idee
lat het ook fout kan gaan, sluit
eenvoudig uit." Nauwelijks
wee maanden terug kreeg ze
iiog de bevestiging dat ze op
"wers lag. „Bij de World Cup
eed ik 7.23, met een hoop trai-
lingsdagen in de benen. Uitge-
ust moet je dan 7.20 kunnen
jjden of daaronder. Dat de win-
lende tijd hier 7.14 of zo ging
_jorden, dat wist ik allang en dat
naakte me ook niet bang."
n Sinds de mislukte greep naar
jl^lvmpisch eremetaal in Alberj-
.jjlle stond ze bij alle belangrijke
"U
De drie kilometer, een week
eerder eveneens eindigend in
een teleurstelling, had haar al
aan het denken gezet. ..Daar
bleek dat ik de spanning die ik
mezelf heb opgelegd niet de
baas kan." Gistermiddag stond
ze naar eigen zeggen mentaal
toch weer fris aan de start. „Ik
heb een goed gesprek met me
zelf gehad en daarna was het
vergeten." Zelfs Gemser was vol
bewondering voor de geestelijke
veerkracht van zijn oogappel.
„Ik geloofde, dat we de zaak
nog op tijd weer op de rails
hadden gekregen."
Even leek de 'oude' Zijlstra
ook door het Vikingschip te glij
den. De aanblik van de supertij-
den van Pechstein en Niemann
op het scorebord hadden geen
verlammende werking op de
HAMAR GOVERT WISSE
De schaatscoaches Ab Krook,
Henk Gemser en Wopke de
Vegt hebben een plan inge
diend bij de KNSB, waarin
wordt voorgesteld de struc
tuur van de huidige drie kern
ploegen te wijzigen. Het drie
tal acht het verstandig met
het oog op de invoering van
de WK afstanden (1996) de
huidige sprint-, vrouwen en
mannen-kernploegen te ver
vangen door een groep spe
cialisten en een categorie all-
rounders. Beide zouden moe
ten bestaan uit zowel man
nen als vrouwen. Dok wordt
aangedrongen op het instel
len van een Jong Oranje-
sprintploeg.
Het trio hoopt met de invoe
ring van een specialisten
team, dat Nederland in de
toekomst meer te bieden
heeft op de Winterspelen en
de WK afstanden dan nu in
Hamar. Of de KNSB instemt
met de ideeën is onbekend.
Begin maart komen bestuur
en technische staf bij elkaar
voor overleg. Het moeilijke is,
dat de ideeën zijn gelanceerd
door drie mensen, die zelf na
1 april niet meer in functie
zijn.
De bond heeft bovendien tal
van andere problemen aan
het hoofd. Zo is ze momen
teel druk op zoek naar een
voorzitter en staat ze op het
punt een andere beleidsmati
ge structuur in te voeren.
Daarnaast vormt ook vinden
van een bijna compleet nieu
we trainersstaf een enorme
klus. Temeer, daar de com
missie. die daarmee belast is.
ook binnenkort wordt ont
bonden. Begin maart gaan
dus allerlei personen om de
tafel zitten, die over enkele
maanden geen enkele zeg
genschap meer hebben.
Van de huidige staf blijft al
leen Ix?en Pfrommer (long
Oranje) op zijn post. Krook
(allround-mannen). Gemser
(allround-vrouwen). De Vegt
(sprint) en Koops (conditie
trainer in de zomer) vertrek
ken, al dan niet vrijwillig.
Krook is wel in voor een an
dere functie, bijvoorbeeld die
van een soort 'supervisor'. Of
ficieel heeft hij zijn ontslag
overigens nog steeds niet in
gediend. Gemser wel. De
ClOS-leraar vindt werk en
hobby niet meer te combine
ren. Sprinttrainer De Vegt wil
graag blijven, maar hij weet
officieus al. dat hij moet op
krassen. Koops ten slotte wil
zich voorlopig richten op zijn
studie.
benen van de geboren Friezin.
Op gezag van Gemser koos Zijl
stra niet voor een agressieve
opening, zocht in de eerste ron
den slechts naar het ritme en de
juiste techniek, om bij de drie
kilometer-passage te kunnen
constateren dat ze slechts een
halve seconde boven het 'bron
zen' schema koerste.
In de wetenschap dat Zijlstra
in de laatste vijf ronden altijd
haar winst boekt, bloeide de
hoop in het hart van Gemser
op. Bij de volgende doorkomst
zag de coach dat ditmaal het te
gengestelde het geval was. „Een
verldaring? Ik weet het niet; ik
vraag me ook af hoe het zo
heeft kunnen lopen." Zelf wist
Zijlstra al eerder dat de missie
gedoemd was te stranden. „Na
vier, vijf rondjes merkte ik al dat
het gevoel wat ik anders heb er
niet was. Vanaf dat moment
was het een ellendige rotrace."
Zijlstra vroeg zich zelfs hard
op af of de ontluisterende ne
derlaag haar niet voorgoed be
roofd had van sportieve ambi
ties. „Ik stop niet met schaat
sen. maar in welke vorm ik ver
der ga, daarover moet ik de ko
mende dagen eens goed naden
ken." Haar studie of toekomsti
ge werk zal ze nooit meer on
dergeschikt maken aan een 'on
zeker sportief doel'. „De combi
natie tussen sport en studie,
zoals vroeger, daar was ik mis
schien toch gelukkiger mee.
HAMAR «NPA
ajoel maakt reputatie waar
:ra^MARrenze lolkema
lunstrijden
j ^A-VERSLAGGEVER
"Ofschoon ze geen spat op elkaar
jken, gingen de kunstschaats
eer Kerrigan en Harding de
Dorbije weken ongewild als
alen dolle tweeling door het le-
a#n. Zonder de één geen ander
te/aar Nancy ging, daar was To-
ya. Aan de gedwongen en op-
feblazen relatie, ongeveer zo
koud als het weer in
Noorwegen, kwam
gisteravond een ein
de. De zwaarst be
vochten olympische
medaille van 1994,
weliswaar zilver,
rheidde Kerrigan tot haar grote
teugde definitief van haar
achtmerrie. Althans, op het ijs
Oksana Bajoel, een zestienja-
g weeskind uit de Oekraïne,
Dldeed aan haar stand als we-
tldkampioene en won goud.
j pp het ijs vergeet ik mijn
jugdjaren", zei Bajoel gister
avond. Ze verloor haar moeder
tl oma op jonge leeftijd en Ba-
iniel senior is al jaren spoorloos.
tiHet ijs helpt me over de pijn
olipen."
enVoor Kerrigan staat ondanks
aar zilveren plak vanaf volgen-
t week een pot met dollars te
oriachten waarin ze mag graaien
n9> vaak ze wil. Walt Disney bij-
enjorbeeld had twee miljoen
icbilden over voor de verfilming
3o)n het kunstschaatssprookje.
vapsmetica-gigant Revlon wil
yjn lucratief contract met 'The
nl American Girl' afsluiten.
IS Harding, die gisteren voor
injcl ophef zorgde door haar kür
ist onderbreken vanwege een te
Oksana Bajoel laat haar emoties de vrije loop. als zij beseft dat zij olym
pisch goud heeft gewonnen. foto rtr
strak zittende veter en achtste
werd, moet op zoek naar een
doofpot om het schandaal van
de aanslag - nu zeven weken te
rug - diep in weg te stoppen.
Haar ex-man heeft inmiddels
bekend de kwade genius te zijn.
Hij liet een huurling de knie van
Kerrigan met een staaf bijna ka-
potbeuken. De vraag is nu of
Harding het allemaal geweten
heeft, zoals haar gewezen echt
genoot beweert.
„Terwijl Harding groot had
kunnen wordenzegt John Po
wers, Amerika's meest bekende
journalist inzake 'Skategate' en
in Hamar vraagbaak voor menig
onwetend verslaggever. „Ameri
ka houdt van vechters zoals zij.
Een beroerde jeugd gehad en
dan toch aan de top gekomen.
Alleen had ze niet moeten doen
wat ze met Nancy heeft gedaan.
Nancy gaat nu naar Disneyland,
Tonya naar de gevangenis.'
De Amerikaanse justitie be
moeit zich vanaf volgende week
weer met de zaak. wanneer alle
hoofdpersonen thuis zijn. Kerri
gan is dan de gelukkigste Ame
rikaan. Zij lachte gisteravond
vanaf de eenahoogste positie op
het erepodium naar minimaal
110 miljoen landgenoten die via
CBS het ijsdrama aanschouw
den. De verplichte olympische
kür van woensdagavond was in
de VS het best bekeken sport
evenement ooit. De slotepisode
van M.A.S.H., de wie-vermoor-
de-JR-aflevering van Dallas en
Roots blijven onovertroffen.
CBS had de mazzel dat giste
ren niet alleen Kerrigan door
het beeld reed. Katerina Witt, de
vrouw tussen de meisjes, kerfde
als afsluiting van een histori
sche avond een emotionele kür
in het olympische ijs. De jury
vond het merkwaardig genoeg
niets. Witt werd zevende. Zij
droeg haar 'Where have all the
flowers gone' op aan het door
de oorlog verscheurde Sarajevo,
de stad waar de Duitse tien jaar
terug olympische roem vergaar
de. Die boodschap is in Ameri
ka maar half aangekomen, vol
gens Powers. „Mannen in Ame
rika willen Witt alleen maar zien
om haar ideale vormen. Kerri
gan is meer de droom van iede
re huisvrouw."
Kerrigan glom gisteravond na
een staande ovatie. „Zilver is
meer dan waarop ze had gere
kend", zei vader Dan Kerrigan.
„Tot 1991 hadden we nooit aan
de Olympische Spelen gedacht.
Vroeger speelde ze ijshockey
met mijn zoons, in de achter
tuin. De jongens zetten haar al
tijd in het doel. Er is bij ons
thuis nooit over goud gespro
ken. Nancy wilde gewoon één
van de meisjes zijn. Dat wil ze
nog steeds. Maar door al die
aandacht van de media is haar
leventje toch wel veranderd.
Geloof me. het is een circus.
Kerrigan senior, lasser van be
roep en in Hamar door tabak en
whisky bijna zijn stem kwijt,
keek gisteravond samen met
zijn bijna blinde vrouw Brenda
naar Nancy's zilveren dans. CBS
stelde, achter de commentaar
posities, een monitor beschik
baar waar moeder Kerrigan
haar uiterst geringe gezichtsver
mogen tegen het scherm mocht
drukken.
„Op die manier kan ze toch
iets zien", legde Dan Kerrigan
uit. „Maar mijn vrouw heeft
geen idee hoe Nancy eruit ziet.
Ze kan zich alleen iets inbeel
den als ze met haar vingers het
gezicht van Nancy betast. Haar
wens is Nancy een keer goed te
kunnen zien. Maar daarover
kunnen we nu wel somber
doen. dat helpt ook niets. Bren
da weet precies hoe Nancy
schaatst, ik vertel tijdens de kür
de details. Maar door alle op
winding wil ik dat nog wel eens
vergeten. Krijg ik weer een por.
Ach, je raakt er aan gewend. Ik
doe dit al dertig jaar."
De Russin Bazjanova was ge
vaarlijk, mogelijk Carla Zijlstra
en misschien, zou Elena Belci in
staat zijn een aanval te doen op
Gunda Niemann. Maar Claudia
Pechstein? Die had kort voor
het winterseizoen nog met een
fikse bronchitis in bed gelegen.
Wat had de Berlijnse nmj ge
presteerd de afgelopen wejeeri?
Pechstein zou afctevredenlmo
gen zijn als zif rférbrons vanm-
bertvillekon prolongeren.
Die Pechstein werd de sensa
tie van de vijf kilometer. „Ik ben
Claudia Pechstein, net 22 jaar,
kom uit Berlijn en ik zit hier tot
mijn stomme verbazing met
een gouden medaille." Aldus
presenteerde ze zich. op ver
zoek van perschef Kjell-Gunnar
Dahle, aan het internationale
verslaggeverskorps.
De race van haar leven had ze
gereden, zo zei ze. Zelfs de ge
doodverfde kampioene Nie
mann moest toegeven dat ze
gisteren in een 'fair' gevecht het
hoofd had moeten buigen. „Ik
heb vier jaar lang geen vijf kilo
meter verloren, maar ik moet
zeggen; vandaag heeft Pech
stein verdiend gewonnen", al
dus Niemann. Zonder goud
keert de F rfuilse. die op drie af-
Standi^ lilcU^Xliriaal was. te
rug naar hufs.ml)e val op de
drie kilomete^eeft me de afge
lopen week constant achter
volgd". meende ze.
De opvolgster van Niemann
komt mogelijk uit Nederland.
Scheidend bondscoach I leuk
Gemser riep Annamarie Tho
mas uit tot 'toekomstig wereld
kampioene'. De 22-jarige rijd
ster uit Nijetrijne liet in het Vi
kingschip vier persoonlijke re
cords noteren, inclusief een na
tionaal record. Bescheidenheid
blijft vooralsnog haar handels
merk. „De eerste twee jaar ben
ik geen kandidaat voor de we
reldtitel. Kijk eens naar de mei
den die nog allemaal boven me
staan. Niet één van hen stopt."
Op de 1500 meter kwam Tho
mas een slag tekort voor de
bronzen medaille. „Daar heb ik
zelf ook even van gebaald, maar
dat is geen reden om ontevre
den te zud. AchiciiiJ.ivJiel altijd
gemakkelijk praten. Op da# mo
ment kon ik. denk ik. niet har
der. Misschien over vier jaar."
Voor Tonny de Jong. de ben
jamin in de equipe van Gemser,
was de veertiendaagse in Ha
mar een 'hartstikke leuk toer
nooi'. Het mooiste komt wel
licht nog. „Ik mocht niet naar
de openingsceremonie, maar ik
mag wel naar de sluiting. Hope
lijk maken ze d'r wat moois
van."
IMAR GOVERT WISSE
b Superman leidde Johann Olav Koss de schaatswe
ld vorige week de 21ste eeuw binnen. De Noorse uit-
Irsting op het ijs van Hamar werd eerder dit seizoen
loraf gegaan door Dan Jansen, die op de 500 meter
In onneembare muur heeft gesloopt. Het mannen-
haatsen maakt een explosieve ontwikkeling door.
Hoe anders is de situatie bij de vrouwelijk helft van
It schaatspeloton. Wie de Niemannen, Hunyady's en
jlstra's aan het werk ziet. krijgt het idee te kijken naar
;rdn sportieve versie van Back to the Future Terwijl
jg >ss en Jansen deze winter het ene wereldrecord na het
js|dere uit de hoge Noor toveren, gaan de vrouwen te-
Linde tijd.
Niemann verbeterde weliswaar in december Van Ge
:,siips mondiale toptijd op de vijf kilometer, maar daar-
igt'e was al het VTOUwenkruit verschoten. De Haarlemse
1 jg - thuis voor de buis - zes jaar na haar goldrush in
glgary. dat haar drie olympische records onaange-
.pjerd bleven in Hamar.
Dat de internationale prestaties bij de vrouwen te
gelopen, heeft alles te maken met de opheffing van de
erf)R. De gevolgen van de val van De Muur in 1989
:ve>rden ruim vier jaar na alle maatschappelijke veran
deringen nu ook sportief zichtbaar. In 1992, toen Nie
mann nog uitdreef op haar DDR-basis. pakte ze twee
keer goud en won Börner de 1500 meter. Ditmaal greep
Niemann met vallen en opstaan brons en zilver en had
ze de mazzel, dat Pechstein eveneens een Duits pas
poort op zak had.
Het DDR-sportsysteem heeft in de zeventiger en
tachtiger jaren ontelbare kampioenen geproduceerd.
Karin Enke (later Kania) won in 1980 op de 500 meter
het eerste schaatsgoud voor het toenmalige Oost-
Duitsland. Er volgden nog acht gouden medailles. Bij
de laatste drie in 1992 was het voorvoegsel Oost al voor
de naam Duitsland verwijderd, maar Niemann en Bör
ner dankten hun succes louter en alleen aan hun oplei
ding in de DDR. Een land, waar nog beginnende pubers
van bovenop kregen opgelegd, welke tak van sport ze
moesten 'kiezen'. Waar dopinggebruik heimelijk werd
gestimuleerd ter meerdere eer van volk en vaderland.
Waar sportmensen het grauwe bestaan van alledag
konden ontvluchten, als ze titels pakten en records ver
beterden. Ze kregen een betere baan, een toelage en
korting bij aanschaf van een Trabant.
Al die prikkels zijn weg. De Muur is verdwenen, de
sportcultuur ook. Dat was de afgelopen dagen te mer
ken in Hamar. De Duitse schaatsvrouwen hebben, met
uitzondering van Pechstein. een forse stap terug ge
daan. Ze namen hun concurrentes mee in hun vrije val.
Die hoeven immers niet meer te jagen op de 'anabolen-
meisjes' (citaat Hunyady). Ook die prikkel is verdwe
nen.
Interessant is om te zien, wie de komende jaren de
koppositie gaat overnemen. Rusland (onder anderen
Bazjanova) is een voorname kandidaat. Nederland
staat ook te popelen om gebruik te maken van het
machtsvacuüm. Annamarie Thomas en Tony de Jong
hebben in Hamar de hoop in de Oranje-harten doen
toenemen, dat ooit weer eens de tijden van Atje Keu
len-Deelstra gaan herleven. Voorzichtigheid is echter
geboden. Drie jaar geleden werden Lia van Schie en
Sandra Voetelink regelrecht de hemel ingeprezen. Bei
de vrouwen tobben nu wat op regionaal niveau. Even
eens drie jaar terug was Christine Aaftink een wereld
topper. De reuzin uit Baambrugge twijfelde ditmaal al
van tevoren of ze wel naar Hamar moest gaan. Ze ging
en had dat beter niet kunnen doen.
De zwakke resultaten van Carla Zijlstra versterkten
het vorige week al overheersende gevoel in Hamar, dat
Nederland tot de 'losers' van de 17ste Winterspelen be
hoort. Nul goud, één keer zilver, drie maal brons. De
schaatsnatie heeft gepresteerd naar haar aard: Zuinig.
Zelden zal een schaatsster met zo veel plezier zijn gevallen als Claudia Pechstein, pal na haar imponerende
5000 meter. Haar vreugde werd even later nog groter, toen haar tijd goed voor goud bleek. foto ipa
