Praten met 'afgesneden broeders' Kerk Samenleving Eigenparochie verwelkomt priester Van Ruiten 7 ZATERDAG 26 FEBRUAR11994 UIT DE KERKBLADEN Jubilea (1) Van een predikant of pastoor wordt tenminste verwacht dat hij bij belangrijke ge beurtenissen in het leven van zijn parochie- of gemeentele den even zijn gezicht laat zien. Maar zo eenvoudig ligt dat altijd niet, zo legt domi nee B H. Weegink uit in de kerkbode 'Om de Oude Kerk' van hervormd Katwijk aan '/jee. Hoe weet je immers wanneer iemand bijvoor beeld een zilveren of gouden huwelijksfeest viert - of ge zinsuitbreiding heeft gekre gen - als niemand je daarvan op de hoogte stelt? „Natuur lijk wappert er wel eens een 'hulde aan het bruidspaar' boven één of andere deur. Of slingert ergens een 'hoera, we hebben een dochter- zoon' voor het raam. Je kunt dan niet zeggen dat 'ze het stil houden'. Als kerk hante ren we echter de regel van gepast medeleven. We sprin gen er niet automatisch bo venop, omdat het op papier slaat. We blijven ook niet van verre, omdat vandaag de dag alles zo 'privé' zou zijn. We leven mee als er bericht wordt gestuurd. Dan mag er vanuit de kerkelijke gemeen schap bezoek en pastoraal contact worden verwacht." Jubilea (2) Dat bericht hoeft van Wee gink heus niet een deftig ge drukte kaart te zijn. „Het kan ook worden aangezegd. Niet lukraak op straat tegen de eerste de beste ziel die wel van 't gezelschap zal wezen. Ook niet in het looppad bij de supermarkt. Effe meer dan dat: aan de pastorie, via een ambtsdrager, via de praaldraad. Op die manier proberen we gestalte te ge ven aan de bijbelse opdracht elkander in vreugde en zorg bij te staan." De dominee haast zich te verklaren dat 'achter dit verhaal in de kerk- krant geen verborgen aanlei ding schuilt'. „Er is niets ge beurd en niemand krijgt dus een poeier uitgedeeld. Ge woon voor de goede orde en 'voor het geval dat' staat het er. Om tenslotte tot het begin terug te keren: Vier uw fees ten, o Israël!" Oude duinpad De Katwijkse predikant J. Beider heeft niet alleen de gave van het Woord. Hij kan het soms ook zo prachtig op schrijven. Zoals deze week in, alweer, 'Om de Oude Kerk, als hij verhaalt van een predikbeurt in Noordwijk. „Hel was een belevenis apart de eeuwenoude 'Noortikse kerk' in het inwendige te mo gen betreden. De kerk, ooit gewijd aan Si. Jeroen, met zijn slanke zuilen en hoge gewelven is een juweeltje van middeleeuwse bouwkunst. De oude koorbanken, in een grijs verleden gevuld met monniken in lange pijen, herinnert nog aan andere tij den. De gemeente is klein vergeleken bij de reusachtige afmetingen van het bede huis. Maar ook hier mag het Woord nog zondag aan zon dag gepredikt worden. De weg heen en terug voerde door het oude duinpad, dat na het invallen van de duis ternis er verlaten bij lag. Niets dan stilte en soms op de achtergrond het zachte Beider besluit het relaas van deze gastpreek als volgt: „Het Woord is weer gezaaid. De Geest mocht het nu maar bedauwen, opdat het vrucht baar zij tot een leven waarin we afzien van alle eigenhe den en de Man van smarten Die het oordeel tot overwin ning uitbracht, stellen als het Middelpunt van ons verlan gen en het enig Rustpunt van DE RECHTER HEINZ BOES HET WEER HANS VAN ES Februari redt winterse eer' Hervormde praeses G. Spilt overleden De oud-praeses van de synode der Nederlandse Hervormde Kerk, ds. G. Spilt, is op 76-jarige leeftijd in zijn woonplaats Ede overleden. Hij was van 1975 tot 1980 synodevoorzitter. Spilt was tot dusver de laatste Bonder die praeses was. Van zijn hand ver schenen enige catechisatie boekjes. Hij was Ridder in de Orde van de Nederlandse Priester A. van Ruiten staat morgenoch tend voor een gehoor dat voornamelijk uit dorpsgenoten bestaat. De op Kaag-eiland geboren en getogen Van Ruiten, die van daag in Amsterdam wordt gewijd, leidt om 10.00 uur zijn eerste mis in de parochie kerk 'Johannes Evangelist' in Buitenkaag. Hei 38-jarige lid van van de 'paters van het allerheiligst ment' gaat voor zijn congregatie wonen en werken in de hoofdstad. Van Ruiten is wat genoemd wordt een 'late roeping'. Hij volgde aanvankelijk een opleiding tot vliegtuigbouwkundige en elektronicus aan de Anthony Fokker- school, om later over te schakelen naar or thopedie. Omdat het verlangen zich volle dig aan geloofszaken te wijden steeds ster ker werd. nam hij een aantal jaren geleden zijn intrek in een klooster in Baarlo. Daar werd hij gestimuleerd om de priesteroplei ding te volgen. Voor deze 'rijpere' priester studenten is in Breda het instituut 'Bo vendonk' in het leven geroepen. De wijding van Van Ruiten heeft van daag plaats in het Begijnhof in Amster dam. Als priester krijgt de Kager niet direct een eigen parochie toegewezen. Samen met een aantal collega-paters is het de be doeling dat hij gaat werken binnen een soon 'uitzendbureau' voor verschillende parochies in de hoofdstad. e wolkenvelden, maar perioden met zon. ximumtemperatuur on geveer -6 graden, zondag iets hoger, 's Nachts mati ge tot strenge vorst. Engeland, Schotland, Wales en Ierland: met regen, in Schot land mogelijk voorafge gaan door sneeuw Tem peraturen uiteenlopend n 4 graden in Schotland tot 12 graden het zuiden van Engeland en Ierland. Zaterdag van het westen de Costa's in het oosten e avond droog Zondag half tot zwaar bewolkt en op de meeste plaatsen nog bui. Middagtemperatuur zaterdag I 20 graden, in het westen lager. Jag aan de Costa's in het oosten en en maxima rond 18 graden, elders Canarische Eilanden: Wolkenvelden en een enkele bui, zon- aan de zuidstranden droog en gere- zon. Maxima aan de zuidstranden ongeveer 20 graden. Zuid-Frankrijk: Zaterdag flinke perioden met zon en jroog. Zondag vanuit het westen toene mende bewolking en tot aan het Cen- il Massief van tijd tot tijd regen. Mid dagtemperatuur zaterdag ongeveer 20 graden, aan de voet van de Pyreneeën i] föhn nog wat hoger Zondag iets koe- :r. In de Franse Alpen enkele wolken velden. maar ook af en toe zon. Zondag toenemende neerslagkansen. Tempera- op 2000 meter in de Franse Alpen ongeveer plus 5 graden. In de Pyrenee- t zaterdag eerst nog vrij zonnig. In de •op van de dag meer bewolking en van et westen uit tot in de dalen regen. Temperatuur op 2000m ongeveer 9 gra- Mallorca en Ibiza: Zaterdag droog en flinke perioden met Zondag meer bewolking en een en kele bui Maxima zaterdag ruim 20. zon dag ongeveer 18 graden Italië: Flinke perioden met zon en droog. Zon- in het noorden enkele wolkenvel- Maxima ongeveer 11 graden in lombardije, oplopend tot 19 graden bij Rome en op Sicilië In de Dolomieten en Alpen droog en zaterdag perioden met Op zondag meer bewolking Tem peratuur op 2000 meter ongeveer plus Griekenland en Kreta: Zaterdag droog, maar eerst nog enkele wolkenvelden Geleidelijk meer zon. Zondag droog en perioden met zon Maxima langs de kusten tussen onge- r 17 graden Turkije en Cyprus: Kusten: Zaterdag nog veranderlijk be wolkt en een enkele bui. Zondag wolken en. maar ook af en toe zon. Droog, ima van 11 graden rond de Dar- danellen tot 18 op Cyprus. Duitsland: Wolkenvelden en in het noorden wat re- sneeuw of ijzel. In het zuiden af en ron. Zondag droog en perioden met Jag enkele graden boven nul. Tem peratuur naar het zuiden toe oplopend tot plaatselijk 18 graden bij föhn in mg en op de meeste plaatsen droog. Heel zacht met op 2000 meter temperatuur van ongeveer plus 6 gra- Oostenrijk: Flinke opklaringen en droog Zondag in het .westen enkele wolkenvelden, maar in de laagvlakte perioden met zon. Tem peratuur op 2000 meter stijgend naar ongeveer plus 6 graden in Tirol. Middag- WEERRAPPORTEN -3 0(fr i -2 o a 1 00 b 0.4. E 0 13 °4b i •2 of ei 1 o (trol 6 :lu Ik 2®r of" 0 *iw 1 h. 8 -h -3 of ei 13 X 11 gij 2 ildi o ike 3 vro h 1 13 o: m -3 oisw -9 T" tra 8 0 JJde ofen Jegi -10 o je 1 -3 oln r h 23 o 1 ha 16 o va: 8 17 2 Elk 10 1 Wenen ongeveer 12 Toronto Buiten- en binnenverbandersna kwart eeuw eindelijk om de tafel Vandaag worden de winterse spo ren definitief uitgewist. We kunnen terugzien op een koudeperiode van bijna twee weken, die zo'n beetje alle ingrediënten heeft gebracht, die je van een vorstperiode mag verwachten. Na een felle kou-inval met een ijzige wind kwamen we snel op het ijs en volgden enkele zonnige, pittige dagen. Het laatste hoofdstuk van de winter stond in het teken van sneeuw en ijzel Kortom, een ijsperiode vol afwisse ling, waarbij in onze regio vier en landelijk vijf ijsdagen werden ge teld; dagen dus, waarop het kwik niet boven nul uitkwam. Boven de sneeuw ging het kwik op sommige nachten flink onder uit. Plaatselijk was het sinds janua ri 1987 niet meer zo koud. Woensdrecht en Leeuwarden no teerden resp -16.5 en -15.3 gra den. Het wintergetal, een optelsom van de gemiddelde negatieve dag temperatuur, bleef staan op 63 Uiteindelijk neemt de vorstperiode van november met 38 punten de grootste koudeproduktie voor zijn rekening. De winter als geheel bleef aan de zachte kant doordat het hoogseizoen werd beheerst door westcirculaties. Februari weet de winterse eer te redden. De gemiddelde tempera tuur blijft dankzij de koudeperiode circa 1 graad beneden normaal. De laatste dagen van de weerkundige winter - december tot februari - |jc worden weer ouderwets zacht. Een eerste golf oceaanlucht spoedt zichP{ vandaag over het land. In de noor- p delijke provincies wordt nog wat n, weerstand geboden, maar zondag krijgt het hele land zeer comforta- jk< bele temperaturen. Vooral in het n| zuiden kan de 10-gradengrens jjf overschreden worden. Het weer- ,R beeld is wat somber en regenachtig^ en de milde lucht, die over de kou- de bodem strijkt, kan aanleiding 6 geven tot mistvelden. Ea Na het weekeinde blijft ons land f ruim in de zachte lucht. De dooi- grens komt niet verder dan de linie C- Denemarken-Polen, omdat de kou boven Noord- en Oost-Europa on- h der een nieuw Skandinavisch hoge-rk drukgebied standhoudt. Ondanks ha- de nabijheid van het koudegebied p i wijzen de prognoses erop dat de i,n lenteachtige lucht boven onze om- L geving nu voet bij stuk houdt. L HET WEER IN EUROPA „luist wat het dichtste bij is, doet het meeste pijn." Volgens de vrijgemaakte dominee Bas Luiten is dat één van de redenen waar om nu pas gesprekken op gang zijn gekomen tussen de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) en de Neder lands Gereformeerde Ker ken. Dit laatste kerkge nootschap ontstond in 1967 na een 'breuk' binnen de vrijgemaakte kerken. ZWOLLE WIM SCHRUVER Het conflict, ook wel bekend als 'de scheuring', was een trauma tische ervaring. Zowel voor de 'buitenverbanders' - degenen die uit het kerkverband waren gegaan - als voor de 'binnenver banders'. Soms maakten ge meenten als geheel een keuze, vaak ook ging de breuk dwars door het kerkvolk heen. Vriend schappen liepen averij op. De breuk bleek niet te lijmen. Al spoedig vormden de 'buiten verbanders' een eigen kerkver band (nu zo'n 30.000 zielen, te gen 120.000 vrijgemaakten), dat bewust losser van structuur was dan het verband dat men had verlaten. De posities werden enige toenadering leek voor lan ge tijd niet meer mogelijk. „Daar moesten blijkbaar eerst 2S jaar overheen gaan", zegt Luiten, predikant in Zwolle. Uit zijn koker kwam op de vrijge maakte synode, vorig najaar in De Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt van Lisse. foto wim dijkman Ommen, het voorstel weer con tact te zoeken. De Nederlands gereformeerden hadden eerder al uitgesproken alert te zullen zijn op signalen van vrijge maakte kant. En zo is het geko- Besloten werd te kijken of en hoe er een gesprek kan plaats vinden. Dal is dan ook de eerste vraag die de delegaties moeten beantwoorden: waarom en waartoe voeren we dit gesprek? Een andere gewichtige vraag zal zijn hoe beide kerkverbanden omgaan met de gereformeerde belijdenis. Want daar draaide het allemaal om in 1967. Cen traal stond de 'Open brief, waarin een aantal predikanten relativerend schreef dat al wat reformatorisch is in Nederland, in uiteenlopende stijl bouwt op het ene grote fundament. „Op die manier werd de bin ding aan de belijdenissen ont kracht. Het fundament van de kerk kwam in gevaar en daar kwamen anderen tegen in het geweer", aldus Luiten. Van Ne derlands-gereformeerde zijde is altijd ingebracht dat het geen kerkelijk stuk was, maar dat maakte de stellingname van de ondertekenaars niet minder ernstig, vindt Luiten. In de loop der jaren is geble ken dat binnen de Nederlands Gereformeerde Kerken meer vrijheid is gekomen als het gaat om de binding aan de belijde nissen, aldus Luiten, die daar aan toevoegt: „Tegelijkertijd bleek dat er daar ook een hele boel broeders en zusters zijn die de belijdenis van harte liefheb ben." „Dat heeft ons aan het den ken gezet", vervolgt de predi kant. „Op de synode heb ik ge zegd: we zijn nu 25 jaar verder. Er is daar een ontwikkeling ge weest, maar je ziet ook dat er mensen zijn die die vrijheid niet willen. Daarbij heb ik bena drukt: altijd is een gesprek mo gelijk, zelfs met een 'afgesne den' broeder praat je nog." Er is binnen de vrijgemaakte kerken zorg over opvattingen van bepaalde Nederlands-gere formeerde voorgangers. En ter wijl bij de vrijgemaakten de vrouw in het ambt niet aan de orde is, kennen sommige Ne derlands-gereformeerde ge meenten al vrouwelijke diake nen en ouderlingen. Bovendien vroeg juist vorige week een vrouw daar preekbevoegdheid aan. Luiten weet ervan. „Maar", zegt hij, „je mag die kerk niet als geheel opknopen aan enkele opvattingen." Luiten: „Het is niet onze hob by, maar het is onze roeping eenheid te bevorderen met ie dereen die hetzelfde geloof be lijdt. Ik weet ook niet waar we uitkomen. Ik weet wel wat het uitgangspunt is: de belijdenis sen. En ik denk dat binnen de Nederlands Gereformeerde Ker ken intern daarover ook eens duidelijkheid zal moeten ko- Bedevaart en pelgrimage Voor de Universiteit voor Theologie en Pastoraat (UTP) in Heerlen vormen 'bedevaart en pelgrimage' al gerui me tijd belangrijke onderzoeksthema's. Ook nu de UTP vanaf 1992 als Universitair Centrum voor Theologie en Pastoraat deel is gaan uitmaken van de Katholieke Uni versiteit Nijmegen, blijft de aandacht gericht op allerlei aspecten van deze 'volksreligieuze fenomenen'. In de bundel 'Bevaart en pelgrimage' zijn tien artikelen opge nomen waarin de veelkleurigheid van het onderwerp goed tot uitdrukking komt. Hel centrale aandachtspunt is de spanning tussen traditie en moderniteit. En meer in het bijzonder de vraag: sluit de huidige beleving van de bedevaart en de pelgrimage aan bij de traditionele (christelijke) beleving of geven de bedevaartgangers en pelgrims vandaag de dag een nieuwe invulling aan een oude traditie? De bijdragen van de verschillende auteurs bevatten onder meer verslagen van en achtergrondinformatie over pelgrimages naar Lourdes, Santiago de Composte- la en de eeuwenoude bedevaartsplaatsen in Wales. Ook een artikel over een islamitisch bedevaartsfeest ont breekt niet. Uit eigen land komt een bijdrage over de 'heilswaarde van tal van volksreligieuze fenomenen in een volksbuurt in Maastricht'. En zoals het weten schappers betaamt, wordt afgesloten met een indruk wekkende lijst van noten en geraadpleegde literatuur. In de 'uitleiding' van het boek wordt erop gewezen dat de belangstelling voor bedevaarten nog steeds on gekend groot is. Dat uit zich onder meer in de interesse voor het rituele handelen zelf: niet alleen van bede vaartgangers, maar ook van 'cultuurtoeristen'. Maar ook in de populair-wetenschappelijke literatuur valt die opleving waar te nemen, en dan met name in de grote stroom verslagen van pelgrims en bedevaartgangers. Het was de bedoeling van de auteurs van 'Bedevaart en pelgrimage' om de lezer wat wegwijs te maken in de materie en vooral de nieuwsgierigheid te prikkelen. „Want nieuwsgierigheid is een belangrijk motief. Niet alleen voor lezers, maar ook voor pelgrims en weten schappers." Geschiedenis en archeologie van de Bijbel De kunsthistoricus en archeoloog John Romer werkte negen jaar aan het standaardwerk 'Geschiedenis en ar cheologie van de Bijbel'. Zijn beschrijving van hoe het 'boek der boeken' werd geschreven en door wie, omvat een gigantische tijdspanne: hij begint zijn relaas met een 'bezoek' aan Abraham en eindigt met een beschrij ving van de twintigste eeuwse archeologen die nog steeds op zoek zijn naar sporen van de oude Israëlieten. De oorspronkelijke Nederlandse uitgave van Romer s werk verscheen aan het eind van de tachtiger jaren bij de Stichting Teleac in Utrecht. De gebonden uitgave met vele kleurenfoto's, tekeningen en andere illustra ties die hier wordt besproken, is uit het fonds van uitge verij Tirion in Baarn. Romer omschrijft de geschiedenis van het ontstaan van de bijbel als 'een verslag van de wijze waarop enke le van de vroegste ideeën van onze cultuur vanuit het oude Nabije Oosten in het hedendaagse Westen zijn te rechtgekomen'. „Tijdens deze 'reis' heeft de Bijbel de westerse beschaving zowel de idee verschaft van een universele orde in het heelal als een zeer eigen beeld van God. De Bijbel gaf het Westen de specifieke idealen die onze cultuur bepalen: de idee van vooruitgang, het gevoel van innerlijke verdeeldheid en ook van een we zenlijke ontevredenheid met het bestaan." Romer werkte niet vanuit theologische uitgangspun ten: hij blijft in dit boek voor alles kunsthistoricus en ar cheoloog, die onder meer onderzoeksmethoden toe past die voor de bestudering van het oude Egypte zijn ontwikkeld. Voor zover dat mogelijk was. tenminste. Want in tegenstellling tot de 'rustige akkers van het ou de Egypte stuit men in de bestudering van het oude Is raël op mijnenvelden van politieke tegenstellingen en religieuze vooroordelen'. Maar dat maakt John Romer's onderzoek naar de ontstaansgeschiedenis van de Bijbel juist zo ongemeen boeiend. Geschiedenis en archeologie van de Bijbel John Romer. - Baarn Tirion. 436 p. ISBN 90-5121 -263-1Prijs89,50 gulden. DICK VAN DER PLAS COLOFON Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiate bv DIRECTIE B M EsFenberg. C P Arnold (ad)). J HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor. Frans Nypels. Henk van der Post (adj) OMBUDSMAN: R.D Paauw, tel. dag. 9 30- >15, of per post. per acc giro autom bet per maand 29.30 per kwartaal 85.55 84.55 per jaar ƒ329.30 ƒ328.30 VERZENDING PER POST Nederland per kwartaal 125.50 ovenge landen op aanvraag KLACHTEN BEZORGING BOEKBESPREKING Een houtsnede van Babyion (illustratie uit 'Geschiedenis e archeologie van de Bijbel'). Baarn Gooi Sticht, 1994. 304 ,00 gulden. Ook verschenen bij Gooi Sticht: Ten einde toe' van Peer Verhoeven. Het gaat hier om een 'werkboek' voor het heiligen van het ziekbed, de avondwake en de uitvaart. Het bevat teksten en liede ren die bij deze gelegenheden kunnen worden gebruikt. De auteur Verhoeven is onder meer hoofdredacteur van het blad 'De Roerom' en de stuwende kracht achter liturgische studiedagen en vieringen. 116 p. ISBN 90- 304-0737-9. Prijs 24,50 gulden. 'Het heil van de natuurwetenschap?', onder redactie van Wil Derkse. Dit boek verscheen bij het gelijknamige symposium dat de Thomas More Academie in samen werking met diverse instellingen voor (technisch) hoger onderwijs organiseerde. Eén van de vragen die wordt opgeroepen is: hebben we van de natuurwetenschap een nieuwe religie gemaakt? 112 p. ISBN 90-304-0728- X. Prijs 24,90 gulden. Mr. Jesse van Muylwijck

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 14