Sicco Mansholt: 'In Brussel
wordt niet meer nagedacht'
Feiten &Meningen
I
Prijzen rijzen pan uit
in Franstalig Afrika
Franse jagers blijven op bres staan
voor behoud van traditionele jacht
DONDERDAG 24 FEBRUAR11994
i
HZ37NATUU(2.LU<....! /±S Z£ IN P£
a .superna r /wePlcwNEN moqw
l'lri VERKOPEN ZE eu p&
f Vr-, APOTHÊEK 'M l£/£I«-
Wêi HET EEN ^-S-rj /WIELEN POEN" A
MILi&i&W /HEEK ZlJH ?RT.
r'jWEE' OP^N
PKIEMAAL PAtéó
glJ WET ETEW
OPINIE
Van der Weg
slaat de
plank mis
Vier jaar geleden spraken werkgevers en
vakbeweging af dat het bedrijfsleven in vijf
jaar tijd 60.000 allochtonen in dienst zou
nemen om de extreme werkloosheid van 30
tot 40 procent onder deze groep te vermin
deren. bij een onderzoek van de loontech-
nische dienst vorig jaar onder zevenhon
derd bedrijven bleek dal ondanks de forse
banengroei de afgelopen jaren die zeven
honderd bedrijven bij elkaar welgeteld hon
derd allochtonen hadden aangenomen.
De enig mogelijke onclusie: werkgevers
willen liever geen allochtonen. Onderzoek
heeft dat trouwens bevestigd. Bij een keuze
tussen twee verder geheel gelijkwaardige
kandidaten krijgt een blanke vrijwel altijd
de voorkeur boven een allochtoon.
Vorig jaar besloot daarom de Tweede Ka-
nemen die bedrijven met meer dan 35
werknemers verplicht om jaarlijks aan de
Kamers van Koophandel te rapporteren wat
ze hebben gedaan om meer allochtonen in
hun bedrijf te krijgen. Doen ze niets, dan
staat daar verder geen sanctie op. Maar de
Kamer hoopt dal van zo'n openbare rap
portage genoeg indirecte druk uitgaat om
meer allochtonen aan de slag te helpen.
Dat is geen overbodige luxe, want het
verband tussen (hoge) werkloosheid en cri
minaliteit wordt zo langzamerhand door
bijna niemand meer ontkend. De enorme
oververtegenwoordiging van culturele min
derheden in de Nederlandse cellen is daar
voor méér dan een teken aan de wand: wie
door de maatschappij aan de kant wordt
gezet, heeft aan die maatschappij ook ver
der weinig boodschap meer.
Des te curieuzer doet daarom de oproep
van vakbondsvoorman Van der Weg aan
om het voorrangsbeleid voor allochtonen te
schrappen. Natuurlijk, als eerste man van
de Industriebond l'NV is hij de laatste
maanden als weinig anderen geconfron
teerd met de huidige ontslaggolf, die vooral
de industrie treft. Op het eerste gezicht is
zijn redenering ook niet onlogisch: ook voor
blanke laaggeschoolde werknemers wordt
de toekomst steeds minder rooskleurig. En
als je dan bij de schaarse banen aan de on
derkant van de arbeidsmarkt allochtonen
voorrang geeft, schep je alleen maar een
vruchtbare voedingsbodem voor de Cen
trumdemocraten en aanverwante extreem
rechtse clubs.
Maar wat Van der Weg zich daarbij wel
licht onvoldoende realiseert, is dat bij met
zijn opstelling juist dat CD-verhaal beves
tigt: inderdaad, die allochtonen pikken jul
lie banen in. En wij, de bonden, doen daar
nog aan mee óók met een voorrangsbeleid
in de CAO's. Daarmee legitimeert Van der
Weg in feite de stem op de Centrumdemo
craten die hij juist wil voorkomen.
Er zit nog een ander, kwalijker aspect aan
de zaak. Stel dat de werkloosheid onder
vrouwen tien keer zo hoog was als onder
mannen (zoals bij allochtonen-autochto
nen), zou Van der Weg zich dan ook verzet
ten tegen een voorrangsbeleid voor vrou
wen? En zo niet, waarom doet hij dat dan
wèl bij allochtonen? De enig mogelijke ver
klaring is dat allochtonen hoe dan ook min
der meetellen dan autochtonen. En dat is
nu precies wat de CD al jaren uitdraagt.
Niemand kan en zal ontkennen dat de
toenemende intolerantie een groot pro
bleem vormt in onze maatschappij. In een
tijd van turbulente veranderingen worden
vgel mensen van hun zekerheden nor
men en waarden, inkomen en/of werk
beroofd. Hun angst is een vruchtbare voe
dingsbodem voor obscure clubjes die daar
op inspelen. Maar die clubs moeten worden
bestreden met kracht van argumenten, niet
door ben indirect gelijk te geven.
SJAAK SMAKMAN
„De Franse jagers hebben het geweer in de aan
slag", zei Georges Riboulet, voorvechter voor het
jagen op duiven enkele weken geleden. Hij rea
geerde op de commissie voor milieuzaken in het
Europees Parlement, die onlangs unaniem be
sloot een einde te maken aan de 'traditionele
jacht' op een aantal beschermde vogelsoorten.
De jacht is in Frankrijk een bijna niet aan te
tasten grondrecht, verkregen tijdens de revolutie
aan het einde van de 18de eeuw. Tot die tijd was
het alleen aan de adel om te jagen en vuurwapens
in bezit te hebben. De jacht was een luxe. en de
gewone Fransen zagen de gewassen op hun lan
derijen met de nodige regelmaat doorkruist door
horden paarden met schietende lieden, gevolgd
en omringd dooreen meute honden.
De Franse Revolutie bracht gelijkheid, vrijheid en
broederschap en daarmee dus het recht voor ie
dereen om te jagen. Tot op de dag van vandaag
geldt dat als een verworven recht, dat niet mag
worden aangetast. Frankrijk telt 4,5 miljoen gere
gistreerde jagers en hun grootste plezier is zon
dagochtend vroeg met twintig man tegelijk wei
den en korenvelden uit te kammen en zich uit te
leven op het konijn dat niet op tijd weg is.
De traditionele jacht dateert van vóór de Franse
Revolutie en heeft het meeste weg van stropers
praktijken. Aangezien het de burgerij was verbo
den wapens te bezitten, kwam die aan zijn trek
ken door groot wild te vangen met klemmen en
vallen. Voor vogels waren er netten en lokdieren.
Die zijn er nog, vooral in Les Landes, ten zuiden
van Bordeaux.
Een andere streek waar de traditie hoogtij viert, is
de monding van de Somme in noord-Frankrijk.
In dit natuurgebied is het in zwang om bij nacht
en ontij in kleine bootjes het ochtendgloren af te
wachten, en bij zonsopgang de nog halfslapende,
op het water dobberende vogels af te schieten.
Voor de gegoede Parijzenaar is er niets mooiers
dan een weekeinde jagen in de Sologne. een ge
bied even ten zuiden van de Franse hoofdstad.
Tot voor kort was het een geweldige eer te wor
den uitgenodigd vooreen 'presidentiële jachtpar
tij' op herten op het kasteel van Chambord. Maar
president Mitterrand heeft die traditie afgeschaft.
Met de opkomst van de milieubewegingen heb
ben ook de jagers in Frankrijk zich verenigd in
een politieke beweging. Bij de regionale verkie
zingen van maart 1992 haalde hun partij, de
CPNT (Chasse Pêche Nature Tradition) drie pro
cent van de stemmen. Hun belangrijkste doelstel
ling is ageren tegen Europa, dat poogt Frankrijk
op één lijn te brengen met natuurbeschermende
maatregelen elders in de gemeenschap.
De jagers van de CPNT geven zich overigens uit
als natuurbeschermers die zorg dragen voor het
op peil houden van het natuurlijke evenwicht.
Eén van hun argumenten is dat zij ook fokken.
Een voorbeeld: fazanten, die vrijwel tam zijn
grootgebracht, worden vlak voor het jachtseizoen
bij karrevrachten uit hun hokken gejaagd. Als zij
dan halfversuft over het land hollen, worden ze
neergeknald. In Frankrijk zijn naar schatting ne
gen miljoen vuurwapens in omloop. Veel Fransen
vinden het niet meer dan norïnaal op eigen ter
rein met een geweer recht te doen. Twee weken
geleden zijn zo in Normandië twee mannen neer
geschoten bij het stelen van kroppen sla. Met eni
ge regelmaat gebeurt het ook dat een boer zijn
karabijn pakt als hij 's nachts aan de deur hoort
morrelen, en dwars door die deur schiet. Dat pakt
soms beroerd uit als het zijn zoon blijkt te zijn,
die na een avondje stappen zachtjes probeert
binnen te komen.
BORDEAUX JAN VAN ETTEN
Landen die de CFA-franc gebruiken
Voormalig EG-landbouwcommissaris wil naar vrije prijzen
WIM STEVENHAGEN
Het huidige Europese landbouwbeleid? „Vergeet het maar", zegt de 84-jarige dr. Sicco Mansholt.
„In Brussel wordt niet meer nagedacht." Als het aan Mansholt ligt, moet het hele gehate stelsel
van heffingen, restituties, braakleggingen en quota worden afgeschaft. Daarvoor in de plaats moet
een simpel systeem komen van hectaretoeslagen, gekoppeld aan het volledig vrijlaten van de prij
zen.
Sicco Mansholt: „Zolang de subsidies door Brussel worden verstrekt en de controle op nationale basis plaats heeft, heb je een conflict."
FOTO NPA NIELS VAN DER HOEVEN
Juist nu de Europese Unie aan de
vooravond staat van de uitbreiding
met vier nieuwe lidstaten (Finland,
Noorwegen, Zweden en Oostenrijk)
zou Brussel aan iets nieuws moeten
beginnen. Maar Mansholt heeft zich
er al bij neergelegd dat het nog zeker
vier, vijf jaar zal duren voordat Brus
sel de wijsheid zal inzien van een an
der beleid. „Brussel heeft geen poli
tiek meer", zegt hij en houdt daarbij
een hand voor zijn gezicht, een ge
baar dat een 'bord voor de kop' moet
symboliseren.
Flet heeft de socialist en voormalige
EG-landbouwcommissaris Mansholt
een jaar of twee gekost om zich het
standpunt van volkomen vrije prijzen
eigen te maken, maar hij is er nu van
overtuigd dat het nodig is. Eén prijs
niveau in de Europese Unie 'is als een
eiland in de wereld'. Het kan niet
meer. Daarom bepleit hij tegenwoor
dig 'een absolute vrijhandel van de
Atlantische Oceaan tot de Oeral, zon
der enige grenscontrole, zonder inter
venties, zonder gegarandeerde prij-
Hoewel Mansholt al twintig jaar gele
den met pensioen ging en Brussel
verruilde voor een rietbedekte boer
derij die uitkijkt over de platte, verre
velden van het Overijsselse Wapser-
veen, Mi|ii de 'uitvindei en aartsva
der' van het Europese landbouwbe
leid met passie alle ontwikkelingen
volgen. Maar veel vreugde beleeft hij
daar niet aan.
De huidige Europese prijspolitiek is
volgens hem oncontroleerbaar ge
worden. Dat wordt alleen maar erger
als de EU verder wordt uitgebreid,
eerst tot zestien lidstaten, maar mo
gelijk in de komende jaren zelfs tot 20
of 24 landen. Mansholt: „Als je dat
zou willen controleren, dan heb je bij
na een communistisch regime no
dig."
„Toen wij omstreeks 1958 met resti
tuties en dergelijke begonnen, hoef
den we alleen maar de havens van de
Zes te controleren, Genua, Brest, Ant
werpen, Rotterdam, Hamburg. In de
Gemeenschap van de Twaalf is zo'n
controle al niet meer doenlijk. Maar
bovendien is nog eens de muur weg
gevallen tussen de Sovjetunie en
West-Europa. Je kunt straks niet van
het noorden van Finland tot de Mid
dellandse Zee je grenzen controleren.
Bovendien willen we om politieke re
denen geen nieuwe muur tussen Rus
land en Europa optrekken. Dat laatste
is voor mij overigens de belangrijkste
reden geweest om 'om' te gaan."
Samen met de drie Nederlandse pro
fessoren J. de Veer, C. P. Veerman en
G. van Dijk heeft Mansholt daarom
een nieuwe Europese landbouwaan-
pak ontwikkeld. Kort gezegd komt het
plan neer op de totale afschaffing van
alle ingewikkelde, bureaucratische en
geldverslindende maatregelen, waar
door de Europese landbouwproduktie
nu wordt gekenmerkt. Daarvoor in de
plaats moet een algemene hectare
toeslag voor de boer komen, ongeacht
wat hij verbouwt of welke dieren hij
houdt.
Zijn produkten kunnen vervolgens
vrij de markt op en moeten op den
duur tot een aanvaardbare en stabiele
wereldmarktprijs leiden, samen met
de produkten uit de landen in de Der
de Wereld en het voormalige Oost
blok. die zo langzamerhand ook eens
een eerlijke kans op de wereldmarkt
moeten krijgen. De hectaretoeslag
geldt ook als een boer besluit een deel
van zijn land voor 'nieuwe produkten'
te bestemmen, zoals bosbouw of re
creatiemogelijkheden.
Juist de kandidaat-lidstaten met hun
uitzonderlijke arctische landbouw bo
ven de Poolcirkel en de bergboeren in
Oostenrijk zouden naar de mening
van Mansholt kunnen profiteren van
deze ideeën.
In de komende dagen beginnen de
onderhandelingen over de landbouw
in de vier nieuwe EU-landen en nu al
staat vast dat dit de moeilijkste ge
sprekken tot nu toe zullen worden.
Andere kwesties, die in de laatste
maanden hoog zijn opgelopen, zullen
daarbij volkomen verbleken.
Bij de onderhandelingen met de
Scandinavische landen en Oostenrijk
zal het moeilijk blijken om het huidi
ge beleid, dat door de Ierse EG-com-
missaris MacSharry werd ontwikkeld,
overeind te houden en men verwacht
dan ook dat het geplande schema niet
wordt gehaald.
De Oostenrijkers willen hun land
bouw in de bergen behouden en de
Scandinavische landen willen hun
arctische boeren niet in de kou laten
staan. Oslo, Stockholm en Helsinki
willen hen in strijd met 'MacSharry'
blijvend (nationale) subsidies toezeg
gen om hen, zo wordt letterlijk ge
zegd, 'te beschermen tegen de over-
produktie in de rest van de EU'.
Men is in het Scandinavische noor
den, waar gemiddeld maar twee men
sen per vierkante kilometer wonen,
bang voor een nog grotere ontvolking
van het platteland als de Europese
landbouwwals over hen heen komt
denderen. Een angst die onder meer
door 'veiligheid' is ingegeven. Fin
land, maar ook nog een klein stukje
Noorwegen, grenst aan Rusland. Een
verdere leegloop zou enorme gebie
den in woeste, oncontroleerbare leeg-
tes veranderen en daar voelt Helsinki
niets voor.
Volgens Mansholt is dat met het nieu
we plan ook helemaal niet nodig. Met
een hectaretoeslag zouden de boeren
in deze gebieden hun onrendabele
landbouw deels kunnen inruilen voor
toeristische en recreatieve doelein
den, zonder dat ze hun land hoeven
te verlaten. En duurder dan
'MacSharry' hoeft het allemaal niet te
worden.
Enigszins schertsend zegt Mansholt
dat een systeem van hectaretoesla
gen, dat gemakkelijk via het kadaster
te controleren is, op z'n minst 70 pro
cent van de landbouwambtenaren in
Brussel en in de lidstaten overbodig
zou maken. Maar iets serieuzer voegt
hij eraan toe dat het in ieder geval de
thans zeer kostbare landbouwfraude
zou kunnen uitsluiten.
„Er gaan miljarden ECU's verloren
door fraude", aldus Mansholt. „Ik
schat dat er net als bij de drughandel
maar een kleine tien procent van bo
ven water komt. De fraude is naar
mijn gevoel bijzonder wijd verbreid,
in de handel, in de restitutie, in de ex
port, de her-export. Je moet toe naar
een heel eenvoudig systeem, dat ge
makkelijk is te controleren. Zolang de
subsidies door Brussel worden ver
strekt en de controle op nationale ba
sis plaats heeft, heb je een conflict."
BRUSSEL ALV KNOL
CORRESPONDENT
Senegal
Burkina
Ivoorkust
Togo
Benin
Kameroen
Equatoriaal Guinea
Gabon
Centraal-Afrikaans gebied
met centrale bank in Yaoundé
Twaalf Fransspre
kende landen in
West- en Midden-
Afrika plus de voormalige
Spaanse kolonie Equatoriaal
Guinea gebruiken de zoge
noemde CFA-franc. De munt
van de Comoren, een eilanden
groep in de Indische oceaan, is
er nauw mee verbonden al
werd daar de devaluatie beperkt
tot 33 procent. Deze Commu-
nauté Financière Africaine werd
al ingesteld voordat Frankrijk
zijn Afrikaanse gebiedsdelen
onafhankelijkheid verleende.
Door een koppeling aan de
Franse franc hoopte Parijs de
economieën stabiel te houden.
De wisselkoers voor de devalua
tie was 50 CFA=1 FF.
„Het gaat om pure armoede",
verzekert een lid van de Senega
lese oppositie. „Prijzen rijzen de
pan uit en salarissen blijven on
veranderd laag. Vanwege hoge
re brandstofprijzen is het open
baar vervoer veel duurder ge
worden, waardoor de meerder
heid van de nog werkende ste
delijke bevolking is getroffen.
De kans op werk neemt tegelij
kertijd af Het is daarom vooral
de jeugd die uiterst wanhopig
en opstandig wordt.
Voor Senegal kwam de devalua
tie van de CFA wel op een heel
ongelukkig moment. Het land
zat namelijk middenin een pe
riode van economische hervor
mingen die onder de burgers
hun tol al hadden geëist. Diouf
besloot in augustus vorig jaar 15
procent te korten op de salaris
sen van 's lands 66.000 ambte
naren, de BTW aan te passen,
de invoerrechten te verhogen
en van iedere werknemer in de
privé-sector per maand een dag
salaris in te houden. De over
heid hoopte op die manier het
begrotingstekort te halveren.
Ook elders in Franstalig Afrika
wordt de bevolking getroffen
door ongekende ontberingen.
Men kan zich nauwelijks nog de
eerste levensbehoeften veroor
loven en regeringen zien met le
de ogen aan hoe onbetaalbaar
de import wordt van genees
middelen, auto- en machineon
derdelen en brandstof.
Direct na de devaluatie waar
schuwde in Benin de belang
rijkste vakbondsleider. Pasca
Todjinou, al voor deze nare
consequenties. „De structurele
aanpassingsprogramma's van
IMF en Wereldbank hebben al
tot enorme moeilijkheden voor
veel landen geleid. Nu wordt de
Comoren heeft een eigen franc
maar hoort wel bij de Tanden die
de CFA-franc gebruiken
Na de devaluatie
vorige maand
dertien voormalige
Franse Afrikaanse
koloniën in Afrika
is het in veel van
deze landen onrus
tig. Na bloedige on
lusten in Senegal is
het nu mis in
Gabon. Daar heb
ben de vakbonden
tot protesten opge
roepen en wegver
sperringen opge
richt waarop de re
gering reageerde
met het instellen
van een avondklok.
Deskundigen waar
schuwen voor hon
gersnood en andere
misère. In het
Franse dagblad Le
Monde werd zelfs
gesproken van een
'holocaust' omdat
de arme bevolking
door de devaluatie
met 50 procent
geen medicijnen
meer kan kopen.
De devaluatie van de CFA-franc
heeft het leven voor veel Afrika
nen duurder gemaakt. Veel le- I
vensmiddelen zijn nu te duur.
FOTO't^
nationale munt aangevallen en a
wordt de situatie nog problema n
tischer. Als onze leiders beter et S
realistischer waren omgespron 0
gen met onze economieën, dar d
had het nooit zover hoeven ko v
men. Nu het vooral de arbeidei 1
en jeugd zijn die opnieuw wor- a
den getroffen, is sociale onrust b
onvermijdelijk". JJ
Andere landen in de regio waar L
het al enige tijd rommelt, zijn
Congo. Togo, Tsjaad en Ka- ij!
meroen. Niet direct vanwege dt
devaluatie maar om redenen
van politieke, etnische en reli
gieuze aard.
Toch blijven economen erbij
dat de devaluatie van de CFA
onontkoombaar was. De stabili
teit van de munt heeft de on
derlinge handel steeds enorm
gestimuleerd, met name ten
voordele van Frankrijk. Volgen'
de Wereldbank en het IMF was
de munt echter tussen de 20 er.
60 procent overgewaardeerd.
Frankrijk hoopte zo de sterkte
van de eigen franc te consolide
ren. maar zorgde tevens voor
een sterke inflatie in zijn Afri
kaanse achtertuin.
Uiteindelijk zijn de leiders van
alleCFA-landen akkoord ge
gaan met de 50 procent devalu
atie, maar niet dan nadat zij na
drukkelijk hadden aangedron
gen bij het IMF en de Wereld
bank op financiële compensa
tie. Flet eerste land dat hier nof
geen maand later al van profi
teert, is Ivoorkust. Het krijgt de
komende drie jaar 650 miljoen
gulden, als het zich tenminste
aan een reeks voorwaarden
houdt. Zoals het terugdringen
van de overheidsuitgaven en
het beschermen van de zwak-
sten.
Dat laatste heeft Ivoorkust,
evenals Niger, Benin en Burkin
Faso, direct na de devaluatie al
getracht door middel van divef
se prijscontrolerende maatregf
len. Van sociale onrust zal voor
lopig daarom wel geen sprake
zijn, verwacht de Nederlandse
afgezant in Ivoorkust.
