D
'Ik begrijp niets van dat Hollandse leedvermaak'
Rtv show
"Wij zeiken niet, bij ons wordt gewerkt'
'We zijn niet op zoek naar geile verhalen'
'Ik vraag me af of het wel een succes wordt'
WOENSDAG 23 FEBRUARI 1994
Bill van Dijk stoort zich aan reacties op Cyrano
NEI
Bill van Dijk is terug
uit Amerika. Meer
dan honderd keer
speelde hij op Broadway in New
York de titelrol in Cyrano, the
uit te sluiten nog t
daar
War
i terug t
icaL Op v
t eerder
liek feit;
trad een Neder-
i lang in de States
op.
„ik heb i
nooit allee
op de
in New York
eld. Het was
of andere manier als
tweede huis. Boven
dien was mijn vrouw erbij, dat
scheelde enorm. De omgang
met de Amerikaanse collega's
ook al geen probleei
ties
zijn
naai i
slag.
Goed, die eerste paar weken
leefde ik natuurlijk wel met een
zekere spanning. We hadden
nel die problemen met de werk
vergunning gehad, toen we de
druk van de première kregen.
Ma
i dat
gew
eds geweldig
het
erk, waarbij
as te merken
hoe het publiek mij omhelsde.
Bovendien is werken op Broad
way heel goed voor je carrière.
Daar komen ook Filmproducers
haar je kijken. Voorbeelden te
over. Br zijn nu al drie theater-
agen
/illen v
ken. Hen van hen is zelfs een
hele grote die onder anderen Sir
John Gielgud onder zijn hoede
heeft."
Wil dal zeggen, dat hij al
broedt op plannen voor zijn le
ven na CyranoPretlichtjes in
de ogen van Van Dijk. De vraag
quasi ontwijkend zegt hij niet
r verschaft Bill van Dijk
vooralsnog geen opheldering.
„Daarover kan ik nu nog echt
niets zeggen. In elk geval heb ik
met deze rol van Cyrano een
goede naam opgebouwd."
Over een paar weken begint
Bill aan nog eens een half jaar
Cyrano. Met ingang van 9 maart
staat Van Dijk in het Amster
damse theater Carré, waar hij
zes maanden lang te zien zal
zijn in de Amerikaanse versie
van deze musical, geschreven
door Ad en Koen van Dijk. Maar
daarna wordt het tijd voor iets
anders, zo vindt ook Van Dijk.
„Als ik in Nederland weer iets
aanpak moet dat wel heel iets
anders worden. Maar aan de
andere kant zou het logisch zijn
om deze rol in Londen te gaan
spelen. Of daar sprake van is?
Tja. Op 11 mei worden de no
minaties bekend gemaakt voor
Tony Awards, de grote Ameri
kaanse theaterprijzen en wie
weel helpt dat."
Zachtjes uitgedrukt reageerde
Bill van Dijk nogal verrast op de
stemming die enkele maanden
geleden in Nederland de kop
opstak naar aanleiding van de
recensies in de Amerikaanse
gunstig oordeel over Cyrano
werd geveld. „Ik kreeg zelfs ver
ontruste telefoontjes uit Neder
land. Maar voor mij was er niets
aan de hand. De New York Ti
mes was erg kritisch en dat is
normaal. Ze kunnen het daar
niet hebben dat een buiten
landse produklie op Broadway
staat. Bloodbrothers kreeg op
voor een Tony Award. Geen let
ter hebben ze daarover geschre
ven. Het leedvermaak van een
aantal mensen in Nederland
over die kritiek begrijp ik niet.
Het lijkt wel of ze ernaar heb
ben lopen zoeken. Maar van
Jeroen Krabbé, die ook vaak in
Amerika zit, kreeg ik een leuke
brief. En Karei Appel, ook een
landgenoot die het daar heeft
gemaakt, reageerde na de voor
stelling met: lekker power. Dat
het de laatste tijd een beetje
slecht ging met de kaartverkoop
had te maken met het weer. Elk
theater loopt nu slecht. Maar als
je onze omzet vergelijkt met die
van andere shows, dan gaat het
bij Cyrano nog goed."
Telefoon
Qua entourage verschilt het Ne-
wyorkse theater hemelsbreed
van het Nederlandse. En de
doorsnee Newyorker legt een
gans ander gedrag aan de dag
dan de Nederlandse theaterbe
zoeker. „Ik moet er nog steeds
aan wennen dat de pauze daar
maar tien minuten duurt. Het
publiek krijgt nauwelijks de
kans iets te drinken. En dan zit
ten er zelfs nog mensen in de
zaal met een draagbare tele
foon. Verder lopen ze soms de
zaal in en uit als het ze uitkomt,
afhankelijk van bus of trein, een
gedrag dat je ook aantreft in
bioscopen. Maar een echte rot-
ervaring heb ik daar niet opge
daan. Afgezien dan van het ge
doe met de bonden. Zo wilde ik
een videoband maken van het
degengevecht, omdat ik die op
name in Nederland wilde ge
bruiken. Het mocht, maar ik ge-
i Dijk: „Werken op Broadway is goed
loof dat ik dan wel iets van hon
derd mensen moest betalen. En
de producenten en de agenten?
Ach, je hoort allerlei verhalen
Winterspelen-equipe NOS heeft maling aan mediageweld CBS
1 commando's zijn
:akelijk vriendelijk
- dri
slig omhoog... Ze moeten iels
>en aan het invallende licht.,
staat een vervelende Japa-
et I itel mag er over-
;en... Toe maar... Niet zomaai
al doen, heeft geen enkele zin
goed shot".
Marlijn Lin-
je had c
NOS-regisseu
denberg gaat geroutineerd te
werk. Hij heeft zich prominent
geposteerd in de kleine reporta
gewagen, die pal naast het Vi-
kingskipet in Hamar staat. Ge
zeten voor 40 monitoren houdt
Lindenberg, tevens chef d'equi-
^pe van de NOS-ploeg, het zicht
op alle 15 camera's die zijn ge
richt op de schaatspiste.
In de bedompte, rokerige
ruimte, worden tussen de be
drijven door ook aanwijzingen
gegeven aan do geluidsman,
.lui één v .in de vier mensen in
de regiekamer en aan de twee
mensen die de techniek nauw
lettend in de gaten houden. En
dan is er ook nog iemand die
verantwoordelijk is voor de
slow-motion beelden, die na el
ke ril worden getoond. Linden-
berg hoort en ziet alles.
Grote werk
Onwillekeurig zullen buiten
staanders die Lindenberg voor
het
i het werk v
delijden met hem krijgen. De
man wordt tijdens uitzendingen
geen rust gegund. Maar langza
merhand wordt toch duidelijk
dat de regisseur ondanks de
hectische omstandigheden
volop plezier beleeft. En blijk
baar kan hij de toets der kritiek
ruimschoots doorstaan, want
Lindenberg is door de Europese
omroeporganisatie wederom
benaderd voor het grote inter
nationale werk. Op hem en nie
mand anders was de keuze ge
vallen om de TV-regie van de
olympische schaatswedstrijden
te verzorgen. Zijn beelden wa
ren over de hele aardbol te zien.
Dat wil zeggen: bijna wereld
wijd.
Want bij het Amerikaanse
CBS en bij de Japar
15
gee
genoegen te
Zij-
hebben langs het ijs
ra's neergezet en mengen hun
materiaal met dat van de NOS.
Over extra gesproken: de NOS
steekt niet meer dan zo'n vijf
miljoen in de Spelen en ver
zorgt met 34 man (inclusief
chauffeur) 170 uur (live)beel-
den. CBS trekt de beurs in ver
gelijking daarmee wel erg ruim
hartig open: ruim 500 miljoen
gulden om het recht te verkrij
gen alle evenementen uit Lille-
ha
i Har
te
Daardoor kunnen
Mart Smeets: „Wij van de NOS
zijn veel beter dan CBS."
FOTO »NPA
1.400. De Amerikanen en de
Nederlanders hebben één ding
gemeen: ze hebben hun intrek
genomen in het International
Broadcast Centre (IBC) in Lille-
hammer, waar totaal 5.500 ra
dio- en televisiejournalisten
werken. De NOS huurt een aan
tal kleine ruimtes, terwijl de
Amerikanen zo'n beetje de ge
hele kelderetage (5000 vierkante
meter) van het vier verdiepin
gen tellende gebouw bevolken.
Veel vertrouwen hebben de
Amerikanen niet in hun gasthe
ren. Niet alleen hebben ze hun
eigen toiletpapier laten over
vliegen, ook de eigen vertrouw
de popcornmachine maakte de
oversteek richting Noorwegen.
En hoe zitten ze erbij? Nou,
legt de Noorse hostess uit die de
rondleidingen in het gebouw
verzorgt: „Dat is nogal een pro
bleem." Waarna ze op lichtelijk
geïrriteerde toon vertelt dat de
CBS-mensen absoluut geen
pottenkijkers dulden. De deu
ren blijven hermetisch gesloten.
Behalve zo nu en dan voor de
kantinejuffrouw. Maar dan
moet ze wel een goedgevulde
hamburger bij zich hebben.
Machtsvertoon
Het machtsvertoon van CBS
wekt binnen de NOS-ploeg
nauwelijks jaloezie op. Wel
wordt met scheve ogen gekeken
naar de prachtige boerderij, die
CBS voor de somma van 80.000
gulden per maand heeft ge
huurd. Het liefelijke houten
stulpje, waar 's avonds immen
se schijnwerpers op staan ge
richt, neemt een prachtige en
stategische positie in recht te
genover de springschans in Lil-
lehammer. Vanuit deze boerde
rij komt het ontbijtprogramma
voor de Amerikanen.
De Amerikanen mogen ze
dan zo ongeveer Lillehammer
en Hamar veroverd hebben, de
NOS-ploeg onder leiding van
prod u een te/regisseuse Moni
que Hamer laat zich niet door
de CBS-invasie imponeren. In
de gehuurde piepkleine ruimtes
van het JBC-gebouw worden
dagelijks de uitzendingen ver
zorgd van Studio Lillehammer
(dagelijks op Nederland 2, 22.15
uur). In een van de montageka
mertjes waar de asbakken al
maar voller raken werkt Mart
Smeets aan zijn bijdrage van
kwart over tien. Vlak voordat
Studio Lillehammer de lucht in
gaat, heeft Smeets zijn zaken
rond. „Dat zijn we wel van hem
over onaangename mensen,
maar ik heb er niet één ont
moet."
Van Dijk zegt dat producent
Joop van den Ende met name
onder zijn buitenlandse colle
ga's veel waardering heeft ge
collecteerd. De manier waarop
Van den Ende hen tegemoet
trad was ongekend. „Op het
premièrefeest bijvoorbeeld kre
gen we allemaal een jasje ca
deau van loop. Een cadeautje
van een producent... Zoiets is in
de hele geschiedenis van Broad
way nooit gebeurd.
Bill van Dijk speelde week in,
week uit in zes van de acht
voorstellingen. Voorwaar een
druk bestaan, maar gaandeweg
wist hij er een hem passend rit
me te vinden om niet al te zeer
door Cyrano geleefd. „Ik heb
tussendoor nogal wat andere
voorstellingen kunnen zien,
zoals Kiss of the spiderwoman
en zelfs de eerste repetities van
Sondheims Passion.
Pal tegenover het Neil Simon
Theater, waar Cyrano draaide,
ging ook een nieuwe produktie
van My Fair Lady in première.
„Daar hebben we geen echte
concurrentie van ondervonden.
Het publiek daar kwam vooral
om Richard Chamberlain te
zien, want die had al tien jaar
niet op Broadway gestaan. Ik
heb hem trouwens nog ont
moet. De manier waarop dat
ging kun je echt één van de bij
verschijnselen noemen van het
werken op Broadway. Doordat
je een hoofdrol hebt krijg je een
zekere bekendheid en word je
door andere hoofdrolspelers
voor vol aangezien. Ie zit bij
voorbeeld in een restaurant en
dan is daar een ober die het
leuk vindt je even voor te stellen
aan een Jerome Robbins of
Christopher Plummer. Zulke
mensen komen soms ook even
bij je in de kleedkamer kijken.
Dat is iets, daar droom je alleen
Los van alle glitter en glamo
is het Amerikaanse theater e<
keiharde wereld, waarin volgei
Van Dijk vóór alles het adagiu
The survival of the fittest gel |7.3
„In het begin was il
even onder indruk van de br
voure waarmee ze het tone 7.5
opgingen. De Roxane ging eli
avond zo enorm loose',
toonde zo'n enorme inzet. Zo<È8.0
die zingt. En dat zes keer p
week. Ik ben daar wel eens |B.1
meegegaan, maar dat merk
later aan je stem. Ik geloof dat
dat heb geleerd: overlev
loose gaan zonder daarbij (j|8.3
controle over je stem te verb
zen. Ik heb daar dan ook lessi
gehad van geweldige lerare 8.
Daardoor heb ik die i
optreden fysiek en psychist
aangekund. Je moet in zeke
mate egocentrisch zijn, ande
haal je het niet."
Straks Van Dijk hoopt
ré de Amerikaanse mentalite
op de rest van de cast over
brengen. Hij twijfelt er niet a;
dat het hem lukt. „Ik heb troi
wens al van regisseur Edi
Habbema gehoord dat het n 19.
veau in Nederland de laats
maanden weer sterk is gesti
gen. De kracht die de voorste20.(
ling in New York uitstraalt zuli20T
ook hier gaan ervaren. Dat ka
trouwens nauwelijks anders,
je nagaat dat het orkest net
groot is als in New York en
er ook meer mensen op het
neel staan. In principe zal É2.
voorstelling ook op ander
tails nauwelijks verschillen.
9.2
Seksgesprekken in Veronica's Amazones
lversum npa cretaresseu. Tomlows eerste gasten mo- vrouwen waar gesprekken mee zijn
Rond de teppan yaki, de bakplaat in een
Japans restaurant, raakte regisseur Geert
Tomlow met een vriendin in gesprek over
seks. Het had wel iets geinigs vond hij, zo
laat op de avond in een ontspannen sfeer
en vlaJcbij een Japanse kok en andere gas
ten over iets intiems als seks te praten.
Daar zit een programma in, was de con
clusie van Tomlow.
Met collega Peter Gersen is hij het idee
gaan uitwerken en Veronica was direct en
thousiast over de formule. Resultaat: Ama
zones, een late mg/if-praatprogramma
waarin drie vrouwen die hetzelfde beroep
hebben openhartig vertellen over hun er
varingen, voorkeuren en dromen op ge
bied van seks. Een programma waar je
laat op de avond samen op de bank met
een goed glas whisky in de hand naar
kijkt, zo hoopt Geert Tomlow. Hij praat
vijf weken lang met de vrouwen in het
Amsterdamse café Dantzig.
De gasten oefenen allemaal beroepen
uit, die volgens Tomlow een link met seks
hebben. Zo praat hij in de eerste uitzen
ding met de bardames Petra, Judith en
Ruby, die bijna dagelijks met flirtende
mannen geconfronteerd worden. In de
volgende uitzendingen zijn het verpleeg
kundigen, fotomodellen, studenten en se
cretaressen. Tomlows eerste gasten i
gen dan openhartig zijn, erg verrassend
zijn hun ideeën over seks niet. Petra wil
graag door een man versierd worden.
„Wat dat betreft ben ik ouderwets. Een
Ruby meent dat een vrouw meer van
seks kan genieten dan een man omdat
een vrouw minder prestatiedrift heeft. En
dan haar dooddoener dat een man niet
knap hoeft te zijn als hij van binnen maar
„We hebben gekozen v
een bepaald beroep om wat lijn in het
programma aan te brengen. Drie willekeu
rige vrouwen in een uitzending kan voor
de kijker verwarrend zijn. Maar het beroep
is niet meer dan een handvat. De drie
vrouwen zitten zo in elk geval op dezelfde
golflengte" vertelt Tomlow.
Het programma moet volgens eindre
dacteur Peter Gersen mensen aanzetten
om makkelijker en opener over seks te
praten. „Dat gebeurt te weinig. Binnen re
laties blijken nog veel misverstanden te
bestaan over seks. Mensen die voor het
eerst met elkaar naar bed gaan, geven te
weinig aan wat ze wel en niet willen. In
bladen wordt weliswaar veel aandacht be
steed aan seks, maar het onderwerp wordt
vaak slechts zijdelings aangestipt."
De redactie heeft gekozen uit zo'n 150
gesprekken mee zijn ge
voerd. Tomlow vond de
send openhartig. „Maar we waren op zoek
naar vrouwen die ook iets zinnigs
tellen hebben over seks. Het moeten geen
platte anekdotes zijn, geen geile verha
len." Tomlow houdt zich in het program
ma bewust op de achtergrond. „Als ze me
iets vragen geef ik eerlijk antwoord, maar1
ik meng me zo weinig mogelijk in het ge
sprek. Ik hou de bal in het spel en mijn
gasten moeten vooral met elkaar in de
slag."
Geert Tomlow viert met Amazones zijn
televisiedebuut. Hij werkte jarenlang als
regisseur voor programma's van De Heili
ge Koe tot Zeg 'nsAAA. „Bij dit programmal
is het presenteren een kwestie van zorg
vuldig zijn en geen ondertoontje hebben.
Het moet geen sensatie worden, maar een
eerlijk gesprek over seks. Om er geen on
deronsje van te maken is gekozen voor
een mannelijke presentator", legt Tomlow
uit. „We hebben voor de opnames ook
niet dagenlang met elkaar gepraat. Het is
beter om elkaar niet te goed te kennen.
Dan blijk je makkelijker over seks te kun
nen praten voor de camera."
(Eerste uitzending dinsdag 1 maart
22.40 uur op Nederland 2)
gewend. Mart is vaak net voor
de streep klaar", weet Linden-
berg.
Vriend en vijand zijn het er
over eens dat Lindenberg goed
werk levert, zelf doet hij daar
wat bescheidener over. „Ach",
meent hij, „dit jaar laten we
geen huzarenstukje zien. Het is
niet slechter of beter dan an
ders", zegt Lindenberg rustig
achterover leunend vanachter
zijn bureau in de redactieruim
te, waar Heinze Bakker op dat
moment bezig is de teksten
voor de avonduitzending te
controleren.
Luttele ogenblikken voordat
Studio Lillehammer de lucht in
gaat, loopt Monique Hamer
met een poederdoos naar pre
sentator Smeets. De Amerika
nen hebben daar een schmin-
ker voor meegenomen. Door al
lerlei strenge vakbondseisen
moet iedereen zich daar
maar ook in Europa bij zijn
leest houden. Een regisseuse re
gisseert en poedert dus niet.
Tegen middernacht, in de re
laxruimte van een hotel, komt
de ploeg dagelijks na vele uren
werk even op adem. Smeets
doet, na gedane arbeid, wat
minder bescheiden over de ver
richtingen van de NOS-ploeg.
„Dit is televisie", doelend op
het avondpakket. „Dat is de
kracht van wat wij de laatste ja-
•ren doen. We hebben een zeer
sterke ploeg met allemaal jonge
mensen. Ik ben een soort opa.
We hebben verreweg de beste
cameramensen. Die hebben zo
veel gevoel. Wij zijn veel beter
dan CBS, zeker als je ziet wat zij
doen met zoveel mensen. Kijk,
alle mentaliteitsverschillen die
je in Hilversum ziet, die zie je
bij ons niet. Bij de NOS hebben
we de opvoeding gehad: niet
zeiken, maar werken."
NOS-regisseur Martijn Lindenberg aan het werk in Hamar. „Op vier... Attentie één.. Kom
FOTO
Rob van Hulst tot eigen verwondering spelleider Wie van de drie
Stomverbaasd was hij, toen de
AVRO hem vroeg deel te nemen
aan een screentest voor de pre
sentatie en spelleiding van Wie
van de drie. Het roemruchte
TV-programma werd in het ver
leden gepresenteerd door le
gendarische spelleiders als Her
man Emmink en Flip van der
Schalie. Wie had gedacht dat
Rob van Hulst zou worden be
naderd? Hij in elk geval niet.
„Ik wist niet wat ik hoorde. Ik
ben geen presentator, maar een
acteur. Daarom ben ik ook ta
melijk onbevangen naar die scr
eentest gegaan. Ik ben natuur
lijk dolblij dat ze mij hebben ge
kozen. Wie van de drie is een
spel met een behoorlijke ge
schiedenis. Ik heb laatst nog
eens wat oude afleveringen te
ruggezien."
Toch betwijfelt de 37-jarige
acteur of zijn aanpak zal aan
slaan. Van Hulst is voorlopig ge
contracteerd voor acht afleve
ringen. „Ik moet eerlijk zeggen
dat ik grote angst heb of het wel
een succes zal worden."
De kijkers moeten wat hem
betreft maar even vergeten hoe
hij de afgelopen jaren gestalte
gaf aan de geniepige dokter Eric
Koning. „Wat mij te doen staat,
is me als presentator zoveel
mogelijk wegcijferen. Het gaat
om de panelleden, die moeten
het maken. Bovendien ben ik
ook niet zo'n gelikte presenta-
„Ik hoop dat de mensen mij
een kans geven", vervolgt de
Rob van Hulst, binnenkort presentator van Wie van de Drie.
Amsterdammer. „Ik heb er na
melijk heel veel zin in. Ook om
dat ik nu werk heb gevonden.
Veel mensen denken wel dat ik
mijn brood verdien met de
rondleidingen door de rosse
buurt in Amsterdam, maar dat
is een aardigheidje. Ik ben
werkloos."
Wie van de drie werd voor het
