'Sfeer meer
ontspannen'
Natuurmuseum Rotterdam uit de mottenballen
RPhO volgend seizoen
met 26 gastdirigenten
Ier wint Gouden Beer
Cultuur Kunst
Banks zet toeschouwer op verkeerde been
IINSDAG 22 FEBRUAR11994
CHEF ANNEMtEK RUYGROK. 071 -356472 PlV CHEF JAN RlJSDAM 071 -356472
Paleografie in buurthuis Vogelvlucht
{.eidenBuurthuis Vogelvlucht organiseert een cursus paleografie
voor 55-plussers. De deelnemers leren handgeschreven bronnen
'Spit de 16de. 17de en 18de eeuw te lezen. De cursus wordt gege-
rken door Carla de Glopper. archivaris van de gemeente Oegst-
beest. Op 22 maart om 13.15 uur is de eerste bijeenkomst, daar-
pa volgen er nog elf lessen van anderhalf uur op de dinsdagmid
dag. De kosten zijn 22,50 gulden, inclusief materialen en een
cursusmap,
ei
Concert Counting Crows
Umsterdam De Amerikaanse band Counting Crows geeft op za-
Jterdag 16 april een concert in De Melkweg in Amsterdam. De
Counting Crows, afkomstig uit San Francisco, brachten onlangs
hun eerste album 'August and Everything After' uit. Het concert
.iegint om 22.00 uur en kaartjes kosten 17,50 gulden. De kaart
verkoop begint op vrijdag 4 maart bij de bekende voorverkoop
adressen.
Exposities in de regio
"pegioEen verzameling oude poppen is tot 11 maart te zien in
de Centrale Bibliotheek in Leiden. De collectie is eigendom van
pievrouw Van Rij, die oude poppen laat repareren en zelf pop-
j benkleertjes ontweipt en maakt. De verzameling is te bezichti
gen tijdens de openingsuren van de bibliotheek. Drie regionale
efcunstenaars exposeren van 24 februari tot en met 13 maart in
Artopa in Lisse. Van Annemarie Seegers uit Heemstede zijn por
tretten te zien. Hans de Bruin uit Haarlem exposeert met kera
miek en jenny Klevering uit Bennebroek laat hoofden en dieren
)(Xan klei zien. De expositie is open op donderdag, zaterdag en
kondag van 13.30 en 16.30 en op donderdagavond van 19.30 tot
£1.30 uur.
'Heropening expositie Couperus
reiden De heropening van de tentoonstelling van boeken van
Louis Couperus in antiquariaat Aioloz is met een maand uitge
steld. Door vertraging in de verbouwing van de expositieruimte
is de heropening niet vandaag, maar op 22 maart. De expositie
Tluurt nog tot en met 9 april en is te zien op dinsdag tot en met
vrijdag van 12.00 tot 18.00 uur, op donderdagavond van 19.00
-tot 21.00 uur en op zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur.
Tweede expositie kunstkring
voorschoten De tweede tentoonstelling van nieuwe leden van
i ede Voorschotense Kunstkring is t/m 13 maart in het Ambachts
en Baljuwhuis aan de Voorstraat te zien. Onder deze leden de
jHaagse kunstenaar Lichel van den Ende, die met een eenmalige
performance' onlangs de expositie opende. Van den Ende. be
kend om zijn bizarre spektakels, maakt gebruik van opgezette
(dieren, maakt van kippegaas en ijzerdraad 'kleding' en werkt
8tnaanden aan een 'voorstelling' van een half uurtje. De tentoon
stelling geeft monumentaal werk van Deborah Asuni en gerda
liSoet, grafiek van Truus Groen, en schilderijen van Nienke
Vermeulen en Judith van Praag te zien. Openingstijden: woe t/m
ejzo 14-17 uur.
oiichel van den Ende tijdens zijn bizarre performance in het Ambachts
en Baljuwhuis. foto henk bouwman
Klassieke concerten in jazzcafé
In jazzcafé The Duke is niet alleen jazzmuziek te beluis
teren. Onder de naam Leiden Klassiek worden sinds sep
tember 1992 elke derde zondag van de maand klassieke
concerten gegeven. „Het is absolute onzin dat klassieke
muziek alleen in een groot concertgebouw te horen kan
zijn", zegt Dick Wansink, eigenaar van The Duke. Samen
met Mare Brookhuis, student bestuurskunde en 'cul
tuurfanaat' heeft Wansink Leiden Klassiek op poten ge
zet. „Muzikanten vinden het leuk om hier te spelen",
zegt Brookhuis. „De sfeer is veel minder gespannen dan
in een grote zaal. Je merkt ook dat ze muzikaal veel meer
durven."
leiden alice van schuppen
Wansink vertelt over de voorge
schiedenis van Leiden Klassiek.
„In 1990 maakte ik een draai
boek voor een klassiek festival
in Leiden. Jazz is voor mij wel
het summum, maar ik verdiep
mezelf ook in andere muziek
soorten. Het programma van
het festival was afgestemd op
een breed klassiek gebeuren. De
kosten waren geraamd op
100.000 gulden. De helft daar
van had ik al bijeen gekregen
door middel van sponsors. Toen
heb ik mijn draaiboek aan de
gemeente voorgelegd. Maar die
wilde niet garant staan voor de
andere helft van de kosten."
Mare Brookhuis is stamgast
in The Duke en raakte met
Wansink aan de praat over het
klassieke festival. „Dat draai
boek ziet er echt fantastisch uit"
meent Brookhuis. .Alles is
goed voorbereid en onder
bouwd. Het is onvoorstelbaar
dat de gemeente het plan niet
wilde ondersteunen. We heb
ben toen besloten het wat klein
schaliger aan te pakken en in
The Duke klassieke concertjes
te organiseren."
Wansink en Brookhuis willen
de drempel voor klassieke mu
ziek verlagen en mensen kennis
laten maken met zoveel moge
lijk soorten klassieke muziek.
„We bieden klassieke muziek in
de brede zin van het woord. Elk
concert is nèt weer even an
ders", zegt Wansink. Het is voor
beide organisatoren niet moei
lijk om muzikanten voor de
concertjes te vinden. „Ik heb
mijn contacten op de conserva
toria en Mare heeft goede rela
ties met de Streekmuziekschool
hier in Leiden", aldus Wansink.
„Het wordt mij wel eens ver
weten dat ik geen verstand zou
Klassieke muziek in jazzcafé: „Ze staan hier op e
hebben van klassieke muziek",
vertelt de café-eigenaar. „Dat is
onterecht, want ik ben heel
breed georiënteerd in de mu
ziek. Het is bovendien belang
rijker dat je er voor staat wat je
doet en dat je het leuk vindt dan
dat je er verstand van moet
hebben." Brookhuis knikt in
stemmend. „We zijn gemoti
veerd en enthousiast", zegt hij.
De concerten worden redelijk
goed bezocht. „Soms zitten er
wel veertig mensen, maar een
andere keer zijn het er wat min
der", aldus Wansink. „Het is
ook niet zo belangrijk hoeveel
mensen er komen", vindt
Brookhuis. „Dat je de mogelijk
heid biedt om op deze manier
naar klassieke muziek te luiste
ren, dat is veel belangrijker."
Een saxofoonkwartet, een a ca-
pella koor. barokfluit met klave
cimbel. de meest uiteenlopende
klassieke ensembles en solisten
treden op in The Duke. „We
staan garant voor de kwaliteit
van de concerten", zegt Brook
huis. „Er zijn natuurlijk wel ver
schillen in niveau, maar van
amateurs kan je lang niet altijd
meer spreken."
Het enthousiasme werkt vol
gens beide organisatoren naar
twee kanten. „Wij hebben er
plezier in en de muzikanten en
het publiek ook", zegt Wansink.
„Pas hadden we muzikanten
met een cimbaal. Dat giganti
sche ding moest door de deur
en dat paste maar net. We heb
ben met z'n allen staan zwoe
gen om het naar binnen te krij
gen. Daar zien we dan de hu
mor van in en we hebben een
hoop plezier Maar je ziet ook
dat de muzikanten er lol in heb
ben. Ze staan hier op een podi
um dat doordrenkt is van bier
en peuken en ze hebben het
nog naar hun zin ook. Het is de
sfeer hier, dat maken ze nooit
Het programma van leiden
Klassiek loopt van september
tot en met april. De concerten
beginnen om 15.00 uur en de
toegang is gratis. Het eerst vol
gende concert is op 20 maart en
wordt verzorgd door Panarpa.
twee muzikanten die harp en
fluit spelen.
Uitbreiding van glas steen en beton
Het Natuurmuseum Rotterdam
gaat flink uitbreiden en verbou
wen. Het huidige onderkomen
aan de Westzeedijk is veel te
klein en nauwelijks meer van
deze tijd om als volwaardige
publieksvoorziening te kunnen
fungeren. Maandag 28 februari
wordt officieel begonnen met
de bouw van een paviljoen dat
naast de villa zal verrijzen. Ver
volgens wordt villa Dijkzigt zelf
onder handen genomen en ge
heel gerenoveerd.
„En dat is wel nodig ook,
want als het hard waait, dan
waaien hier de kozijnen eruit",
zegt Kees Moeliker, hoofd afde
ling educatie van het natuurhis
torische museum. Het ontwerp
voor de renovatie en het nieuwe
paviljoen is van het Delftse ar
chitectenbureau Mecanoo. De
uitbreiding is een gebouw van
glas, steen en beton. Het wordt
met vier loopbruggen verbon
den met de oude behuizing.
Belangrijkste onderdeel van
het paviljoen is een tentoonstel
lingsruimte met een vloerop
pervlak van 250 vierkante me
ter. Het Natuurmuseum Rotter
dam ligt pal naast de futuris
tisch ogende Kunsthal. Toen die
voorziening er nog niet was,
leidde het natuurmuseum een
ietwat stoffig bestaan. Het mu
seum werd opgericht in 1927
door enkele vooraanstaande
Rotterdammers die hun privé-
collecties bijeenbrachten in een
schoollokaal. Na omzwervingen
door Rotterdam - schoolgebou
wen, een witte villa tegenover
museum Boymans - kwam de
collectie terecht in diergaarde
Blijdorp In 1987 werd Villa
Dijkzigt betrokken, ooit buiten
verblijf van de rijke scheep
vaartfamilie Hoboken.
Het museum dat wordt be
heerd door een stichting, werkt
met acht mensen in vaste
dienst en een groot aantal vrij
willigers. Het conserveren van
de collectie, die varieert van vis
sen op sterk water tot opgezette
bijen uit Zuid-Amerika. gebeurt
op unieke wijze. Voor elk speci
fiek onderdeel van de verzame
ling is een vrijwilliger verant
woordelijk. „Dat werkt prima en
heeft ook een praktische reden,
we kunnen gewoonweg geen
professionele conservator beta
len."
Volgens Moeliker is de komst
van de Kunsthal en het opknap
pen van het museumpark een
belangrijke stimulans geweest
voor het natuurmuseum. Kwa
men er in 1992 nog maar 5000
mensen binnen, vorig jaar pas
seerden 13.000 bezoekers de
kassa. „Het was hier voordat de
Kunsthal er was een enge grim
mige plek. Nu de omgeving is
opgeknapt, krijgen we veel
meer aanloop. Vooral van ge
zinnen. Kinderen willen graag
iets tastbaars zien", vertelt
Moeliker.
Moeliker denk dat de nieuwe
opzet van het museum nog
meer publiek zal trekken. „We
zijn eigenlijk het enige natuur
historische museum in Neder-
otterdam anp
,fïet Rotterdams Philharmo-
Lfsch Orkest blijft in het seizoen
np94/95 werken met een grote
a£eks gastdirigenten. in totaal
ro6. Na dat seizoen, als de nieu
we Russische chef-dirigent Va-
isfiy Gergjev aantreedt, zal dat
tfental worden teruggebracht,
fjdus Kees Hillen, artistiek lei-
jjjer van het RPhO.
Het orkest zit sinds het ver
stek van de Brit Jeffrey Tate in
J991 zonder chef-dirigent. Het
;yöngt de leemte op met gastdi
rigenten die in het komende
fcizoen zoveel mogelijk voor
jjvee weken in plaats van één
naar Rotterdam zullen komen.
Volgens Hillen slaat het orkest
zich uitstekend heen door de si
tuatie waarin veel gastdirigen
ten noodzakelijk zijn.
Het orkest sluit het huidige
jubileumseizoen (75 jaar RPho)
op 24 juni af met Orfeo in de
bewerking van Bruno Maderna.
Het begin van het nieuwe sei
zoen in september staat in het
teken van de Russische maand
die dan in Rotterdam wordt ge
houden. De Russische dirigent
Gennadi Rozdjestvenski opent
op 31 augustus met Rimski-
Korsakov, Sjostakovitsj en
Strauss. Gergjev zal een aantal
gastoptredens verzorgen. Hij
komt ook met de Kirov-opera
uit St. Petersburg, waar hij
thans chef-dirigent is, naar Ne
derland.
Het orkest gaat volgend sei
zoen op toemee naar Wenen,
Londen en Birmingham. Dat
past in het streven naar meer
internationale bekendheid en
waardering. Op 5 en 6 mei 1995
zal de Britse dirigent Michael
Tilson Thomas het RPhO leiden
in een concert ter gelegenheid
van vijftig jaar bevrijding. Uitge
voerd zullen dan worden de ne
gende symfonie van Beethoven
en een werk van de dirigent,
„Uit het dagboek van Anne
Frank". Daarbij worden teksten
uit het dagboek voorgedragen.
30e jury van het filmfestival van Berlijn heeft de
.Jm 'In naam van de vader' van de Ier Jim Sheri
dan gisteren bekroond met de Gouden Beer. Met
°k jurykeuze konden de meeste kenners instem
den: de film behandelt een politiek thema, is
-Anotioneel en werd filmisch gemaakt met gepas-
3^ dramatiek.
ie 'In naam van de vader' moest daarbij tijdens de
Jj4ste editie van het Berlijnse festival opboksen te-
ebn een brede, eveneens kwalitatief sterke con
'iirrentie. Maar de roep vooraf deed zijn werk, net
de zes Oscar-nominaties die Sheridans ver-
ïflming van de autobiografie van Gerry Conlon
5Jprder kreeg.
ei Deze erkenning mogen ook de slachtoffers van
'jlet grote Britse justitiële schandaal opeisen. De
iffider van de schrijver en twee vrienden werden
onschuldig veroordeeld wegens een bomaanslag
jiön de IRA op een pub in Londen. De 'Guildford
aabur' zaten 15 jaar in de gevangenis, hoewel de
Jjare daders zich bij de politie hadden gemeld.
De moedige film moet zowel de Britten als de
ïtA te denken geven, meent de uit de Ierse repu
bliek afkomstige Sheridan, en is ook belangrijk
>.|Dor de huidige pogingen te komen tot vredesbe
sprekingen. Hoofdrolspeler Daniel Day-I>ewis zet
>ote veroordeelde met zijn woede, trots en gevoe-
'jgheid indrukwekkend neer.
k Ook de Cubaanse film kan de internationale er
kenning van een Zilveren Beer goed gebruiken.
De lichtvoetige bijdrage 'Aardbeien en chocola'
van Tomas Gutierrez Alea en Juan Carlos Tabio
maakt het de jury gemakkelijk. Ook hier mengen
zich politieke ideeën en menselijke tragiek.
Een heel ander, maar niet minder deprimerend
beeld van individuen in een veranderende sa
menleving biedt de met de Bronzen Beer onder
scheiden Russische film 'Het jaar van de hond'
van Semjon Aranovitsj. De jury. die de Russen
ook een politieke ondersteuning wilde geven,
roemde de „opmerkelijke portrettering van het lot
van personen in het hedendaagse Rusland".
De enige bekritiseerde keuze was de Zilveren
Beer voor de regie voor Krzystof Kieslovski's 'Drie
kleuren: Wit'. De folkloristische geschiedenis van
een in Parijs wonende Pool die naar zijn land te
rugkeert, als rijke man zijn eigen begrafenis en
sceneert om zijn ex-vrouw weer te zien, lag niet
iedereen. Sommigen vonden dat de Poolse regis
seur zijn landgenoten afspiegelt als bandieten.
De Amerikaan Tom Hanks kreeg de Zilveren
Beer voor de beste acteur voor zijn rol in
'Philadelphia', waarin hij een ten onrechte ontsla
gen, aan aids lijdende advocaat speelt. De Engelse
huisvrouw en komediante Chrissy Rock. die niet
eerder in een film speelde, kreeg de Zilveren Beer
voor haar rol in 'Ladybird, Ladybird' van Ken
Loach, een portret van een moeder wier kinderen
door de sociale dienst uit huis zijn gehaald. De
Bronzen Beer voor de origineelste produktie ging
naar de oude Franse meester Alain Resnais voor
zijn dubbelproduktie 'Smoking/ No smoking'.
Banks draait de werkelijkheid om: de toeschouwer is niet aan het darten, maar het dartbord 'dart' met de toeschouwer, die daardoor zelf schiet
schijf wordt. foto pr
land dat in een grote stad is ge
vestigd. De meeste soortgelijke
musea zitten in de provincie.
We willen in Rotterdam en wij
de omgeving een begrip wor
den. Met de nieuwbouw en de
renovatie krijgt het museum
meer uitstraling en we streven
er naar om in de naaste toe
komst toch 50.000 tot 60.000
bezoekers per jaar binnen te
krijgen."
De totale kosten van het pro
ject zijn vijf miljoen gulden De
gemeente Rotterdam betaalt
daarvan 4,6 miljoen, de provin
cie Zuid-Holland de rest.
Mesdagcollectie
in Liverpool
amsterdam anp
Vijftig topwerken uit de collectie
van het Museum Mesdag in
Den Haag zijn op het ogenblik
te zien in de Walker Art Gallery
in Liverpool. De tentoonstelling
in Groot-Brittannië is mogelijk
omdat het gebouw van het Mu
seum Mesdag is gesloten in ver
band met restauratie.
Naar verwachting zullen het
museum en het belendende
woonhuis van Mesdag eind
1995 worden heropend. Om
streeks die tijd zal ook de res
tauratie van Panorama Mesdag
in Den Haag zijn voltooid. Tij
dens de renovatie is het Panora
ma gewoon open.
Met de tentoonstelling in
Groot-Brittannië hoopt het mu
seum de collectie meer interna
tionale bekendheid te geven.
Vóór Liverpool was de tentoon
stelling in de National Gallery of
Scotland in Edinburgh te zien.
Titel van de presentatie is 1 re
asures from the Mesdag Collet
tion in The Hague: masterpie
ces by French and Dutch artists,
from Delacroix to Israëls'.
beeldende kunst
recensie roos van put
Expositie 'Out of sight out of mind'. objecten van Nick
Banks Te zien t/m 13/3. do t/m zo 14 00-17 00 uur
STELLING Gallery. Kruisstraat 1 b. Leiden
Het werk van de in Engeland geboren Nick
Banks geniet internationaal grote bekend
heid. Particulieren en musea in Europa be
zitten werk van deze (voor Nederland in
kleine kring bekende) kunstenaar. Het Ste
delijk Museum in Amsterdam heeft bijvoor
beeld werk van hem in de collectie. Stelling
Gallery toont een aantal objecten van Banks
die onderdeel zijn van een grotere groep
werken. Het thema is 'logica en functie'.
Banks laèt met zijn objecten met als on
derwerp 'sport en spel' zien dat hij een
voorkeur heeft om de beschouwer op het
verkeerde been te zetten. Bestaande instru
menten die noodzakelijk zijn om een be
paald spei (tafeltennis, dart) te spelen ver
vormt hij op een op een dusdanig ludieke
manier, dat het resultaat behoorlijk absurd
is. Bijvoorbeeld de werken 'Dart-board I en
II'. Je ziet een kastje in de vorm van een
drieluik, het materiaal is glanzend donker
bruin hout, de vlakken binnen de houten
omlijsting zijn groen. Het middelste gedeel
te heeft het grootste oppervlak. Hierbinnen
in bevindt zich een dartboard. Pijltjes kan je
er niet meer op gooien. Het bord is name
lijk dusdanig vervormd dat het zelf de vor
men van een pijl heeft. De ronde Vorm van
het bord is hoeksgewijs gevouwen en de
punt van het centrum van het dartbord
steekt gevaarlijk naar buiten. Banks draait
de werkelijkheid om: de toeschouwer is niet
aan het darten, maar het dartbord 'dart'
met de toeschouwer. Het lijkt alsof vanuit
het drieluik het bord op de toeschouwer
wordt gericht. Het moment voordat deze
geraakt wordt, legt Banks vast. De toe
schouwer is in dit dartspel van Banks zelf
schietschijf geworden.
De tafeltennistafel is ook zo n typisch
'Banks spel'. De tafel heeft de afmetingen
van een gewone tafeltennistafel. Je kan er
alleen geen spelletjes tafeltennis meer op
spelen. Hier is de speler niet meer nodig:
Banks visualiseert de razendsnelle bewegin
gen van het pingpongballetje in de vormen
van de tafel. Scherpe lijnen -in hoeken- in
het oppervlak van de tafel (in stukken ge
zaagd en opnieuw aan elkaar bevestigd)
maken een spel onmogelijk. Een speler is
eigenlijk overbodig. Zowel het dartbord als
deze tafel (en ook de rol van de speler), krij
gen opeens een andere functie. Banks rukt
bestaande voorwerpen uit verband, hier
door ontstaat een nieuwe werkelijkheid met
een eigen logica en (surrealistische) regels.
De serie objecten met als titel 'Emergen
cy' laten ook weer een geheel eigen opvat
ting zien betreffende logica en functie. Wie
kent ze niet, de rode kastjes inet de tekst 'in
geval van nood breek het glas'. Achter het
glas bevindt zich dan bijvoorbeeld een
knop om het alarm in werking te zetten.
Het glas van de kastjes van Banks moet ook
gebroken worden in geval van nood. Een
rode knop is er niet, wel zand of water dat
het hele kastje vult. Uiteraard niet genoeg
om te gebruiken in geval van nood (brand).
De functie van het bestaande kastje wordt
gedeeltelijk in een ander perspectief ge
plaatst. Iedere logica is opnieuw verdwe
nen. Banks zet de toeschouwer wederom
op ludieke wijze op het verkeerde been.
LENETTE
VAN DONGEN
Mag het wat zachter
"Het is een genot voor
oog en oor om Van Dongen
aan het werk te zien"
(Algemeen Dagblad)
vrijdag 25 februari, 20.30 uur
KAPELZAAL K&O
tel 071.131943/141141