Koss voelt nog niets voor een standbeeld Eric Flaim als shorttracker terug bij basis Bart Veldkamp zorgt na afloop voor consternatie Olympische Winterspelen Dan Jansen stamt af van Janssen phammer Dan Jansen heet eigenlijk Daniël Janssen. Zijn evergrootvader emigreerde uit Nederland naar de Verenigde toten en vestigde zich in de staat Wisconsin. „Daar heeft ooit iemand een 's' laten vallen", aldus Jansen. „Dat klonk zeker ge makkelijker." De olympisch kampioen en wereldrecordhouder op de 1000 meter heeft nog geen beslissing genomen over zijn toekomst. De kans dat hij volgende winter bij de wereldkam pioenschappen sprint in Milwaukee zijn titel verdedigt, schat hij op 50 procent. Nihil is de kans dat hij bij de eerstvolgende Win terspelen. in 1998 in de Japanse stad Nagano, nog van de partij is. Jansen wil zich na zijn sportcarrière aan familie, een sport - marketingproject en mogelijk een functie als jeugdcoach gaan wijden. Noorse soldaat overli jdt bij Spelen ihiehammer» Een Noorse militair is vrijdag overleden aan her senvliesontsteking. De soldaat, een grondtechnicus, maakte deel uit van de Helicopter Brigade, de vliegende patrouilledienst tij dens de Olympische Winterspelen in Lillehammer. Het gevaar itior besmetting is volgens legerarts, majoor Gunnar Aas-Aune, minimaal. De 59-jarige overleden militair werd donderdag ziek in Hamar. waar het hoofdkwartier van de vliegende brigade is gevestigd. Hij heeft de ontsteking vermoedelijk eerder opgelo pen in zijn woonplaats. 'Dit wereldrecord blijft dertig jaar staan Op 25-jarige leeftijd werd Johann Olav Koss gistermiddag in het Vikingschip een levende legende. Na twee gouden medailles en evenzovele wereldrecords bleek de medicij nenstudent uit Oslo de meeste energie nog altijd niet uit zijn gespierde lijf te hebben geperst. Op de slotdag van het olympisch schaatstoernooi voor mannen zette hij met een verbijsterend wereldrecord op de tien kilometer de kroon op zijn werk en verbond daarmee zijn naam voor eeuwig aan Hamar 1994. Maar Koss, die afgelopen woensdag na zijn 1500 meter zege het publiek verraste door zijn winstpremie van 70.000 gulden in het olympisch steun fonds te storten, wees het eer- HAMAR. WYBREN DE BOER NPA-VERSLAGGEVER Kernploeg probeert kracht te putten uit ongeval Vellinga 1AMAR/HEERENVEEN RENZE LOLKEMA PA-VERSLAGGEVER [et mislopen van een gouden Itmpische medaille heeft vol- mjs de Nederlandse allround- iaatsers niets te maken met fatale auto-ongeluk van enske Vellinga, zaterdag. Falko indstra en Rintje Ritsma, favo- eten voor de zege op de 10 verwerkten het verdriet om uri vriendin niet in de race van stermiddag. „Ik heb gepro- eerd om het van me af te zet- n en er juist kracht uit te put- :n", zei Ritsma gisteren. •Henk Gemser, coach van Ne- erlandse vrouwen, heeft de af- elopen twee dagen veel con- ct gehad met Vellinga's ou- Ik wil er niet te veel over efcgen". liet hij gistermiddag eten. „Maar je kunt begrijpen at vooral de Friese meisjes in ploeg (Tonny de Jong en An- amarie Thomas, red.) zaterdag ifaar aangeslagen waren. Van- aag is hun toestand stabiel." In het Holland House in Ha ar werd zaterdag direct de iitëiek uitgezet en hield het IQC*NSF-bestuur crisisberaad, let Holland House was gister avond open voor de supporters, maar de schaatsers lieten zich er niet zien. Falko Zandstra zal al het mo gelijke doen om in Heerenveen de begrafenis bij te wonen. „Ze was als mijn buurmeisje", zei Zandstra vlak na zijn olympi sche 10 km. met een brok in zijn keel. „Dit is verschrikkelijk. We zijn samen opgegroeid. Het verdriet om Renske heb ik van daag proberen te vertalen in mijn snelheid. Dat heeft haar vader ook tegen me gezegd." Vellinga gold lange tijd als het schaatstalent van Nederland, maar zij maakte de hoogge spannen verwachtingen nooit waar. Afgelopen seizoen werd Vellinga van de sprintploeg te ruggezet naar Jong Oranje. In een poging zich te kwalificeren voor het WK sprint, afgelopen februari in Davos, viel ze op de eerste dag. Dit seizoen kwam Vellinga niet in de buurt van een olympische limiet. Egbert van 't Oever was zijn emoties nauwelijks de baas. De chef d'équipe uit Lisse kende haar goecLZij was zeer levens lustig en vaak het zonnetje in huis." De krant 'Dagbladet' zette hem in zijn ochtendeditie al in volle glorie op de voorpagina, met daarbij de magische cijfercode betoon beleefd maar beslist af. 13.32,6. Met het realiseren van „Laten ze het geld voor dat die eindtijd zou Koss drie minu- beeld ook maar in het steun- ten sneller zijn dan het toenma- fonds storten, dan wacht ik nog lige wereldrecord van zijn iilus- wel vijftig jaar. tere landgenoot Hjalmar Ander- Koss schaarde zich gisteren in sen, exact 42 jaar geleden even- het gezelschap van Andersen, eens gereden in Hamar. De Ard Schenk en Eric Heiden, voorspelling deed Koss aan de Voor Andersen was het duidelijk ontbijttafel slechts in lachen hoe de volgorde is. „Heiden uitbarsten. „Die hebben niet blijft de grootste, maar dan veel verstand van schaatsen, komt Koss. Hij wint net als dacht ik." Schenk en ik drie olympische ti- Maar tien uur later bleek tels, maar wij reden geen we- Dagbladet' de krachten van reldrecords." Op zijn olympi- Koss zelfs nog te hebben onder- sche zegetocht liet Heiden één schat. De schaatser zelf trou- van zijn vijf gouden medailles wens ook. „Ik besef maar amper vergezeld gaan van een wereld wat ik hier heb gepresteerd", record (14.28,13 op de tien kilo- sprak hij na afloop. Bij het be- meter). „Maar met hem kan en treden van de baan. zwaaiend mag ik me niet vergelijken", al en ontspannen lachend naar dus Koss. zijn tienduizend fans. was de Reeds vier jaar geleden stelde gedachte aan een wereldrecord hij zijn vizier in op de zeven- niet eens bij hem opgekomen, tiende olympische Winterspe- „Mijn enige voornemen was om len. „Voor geen enkel evene niet zoals in Albertville de tien ment heb ik de spanning voor kilometer te licht op te vatten." mezelf zó opgevoerd als voor dit Hjalmar Andersen, in 1952 toernooi." De toenemende winnaar van driemaal olym- stress werd hem, kort voor het pisch goud in Oslo: „Johann is onsteken van het olympisch de grootste schaatser die ons vuur, nog bijna fataal. Het ver- land ooit heeft voortgebracht, leidde hem gisteren tot een bij- Hij hield de sport in leven toen na filosofische terugblik. „Hoe niemand zich er meer voor in- harder je ergens voor werkt, hoe teresseerde en nu wint hij ook meer je gaat twijfelen of je het nog drie keer goud." De Noorse wel goed doet." minister van cultuur Ase Kleve- Twee consultaten bij zijn pri- land nam die woorden ter harte vé-psychologen, de zusjes Ihlen, en maakte meteen bekend dat, moesten er aan te pas komen in navolging van Andersen, ook om hem mentaal weer fit te krij- Koss in brons vereeuwigd in het gen. Het bracht Koss er gister- Vikingschip zou komen te middag toe andermaal een staan. dankwoord uit te spreken. „Mijn overwinningen zijn de overwinningen van alle mensen die steeds in me zijn blijven ge loven. Alle energie, al het werk, wat de mensen om me heen en ikzelf de afgelopen vier jaar hebben geïnvesteerd, is er deze week uitgekomen". Zijn tien kilometer was illu stratief voor de macht waarmee hij de afgelopen zeven dagen in het Vikingschip regeerde. Over de gehele race bedroeg de mar ge tussen zijn snelste en lang zaamste rondetijd niet meer dan negen-tiende van een se conde. Na 6.47 passeerde hij de vijfduizend-meterpassage, om vervolgens het tweede bedrijf in 6.43 te voltooien. Die laatste tijd zou hem op de vijf kilometer zelfs nog brons hebben opgele verd. Zelf kon hij nauwelijks een verklaring bedenken voor zo veel regelmaat en snelheid. „De eerste twaalf ronden gingen bij na vanzelf. Ik was ook bang dat ik mijn benen zou opblazen, maar het gebeurde niet. Ik werd gek toen ik die eindtijd zag." Bart Veldkamp, de man van het brons, was een paar uur later nog onder de indruk. „Dit we reldrecord blijft dertig jaar staan. Als Koss stopt tenmin ste." Zijn voorgangers hadden na hun olympische victorie allen moeite de motivatie te bewaren. Andersen hield het na driemaal goud (tijdelijk) voor gezien, Schenk waagde zich in een mis lukt profavontuur en Heiden borg de ijzers definitief in de motteballen. Hun opvolger dubt nog over zijn toekomst. „Het wordt tijd dat ik weer eens iets aan mijn studie ga doen. In ok tober wachten een paar zware examens, maar daarna is het driekwart jaar betrekkelijk rus tig. En ik blijf schaatsen altijd prachtig vinden, dus wie weet." De tien kilometer van Johann Olav Koss was om van te smullen. De Noorse schaatsgigant likt er zijn lippen bij af. foto rtr llair wint op boterham met pindakaas en jam WAR.R A-VERSL RENZE LOLKEMA •ArVERSLAGGEVER Jonnie Blair beseft dat ze er iet jonger op wordt. Maar vlak voor haar 30ste verjaardag kan e sprintster nog een unieke horde nemen in de sporthisto- rie Wanneer Blair woensdag de ilympische kilometer wint, is ze e enige vrouw in Amerika met ijf, gouden plakken op de choorsteenmantel. Zaterdag rerd haar naam voor de vierde naai in goud gespeld. Blair won ~D0 meter in 39,25. airs naam mocht na eergis- h in een illuster rijtje Ameri- ?n worden bijgekrast. jonspringer Pat McCor- k, zwemster Janet Evans en Ie Evelyn Ashford wonnen als de snelste schaatsster al- ijden al eens vier keer goud. r is na zaterdag een feno meen. Ze is in het sportgekke (merika de eerste vrouw die Irie Spelen achtereen op dezelf- le afstand eerste werd. Blair liet afloop weten nog steeds longer naar meer te hebben. Ik weet dat mijn tijd eens moet omen, maar met het WK sprint Milwaukee, bijna mijn woon- ilaats, in het vooruitzicht kan ik iu niet stoppen. Missdhien dat c daarna toch besluit verder te aan. Maar vertel dat mijn fa- nilie maarniet." Blair doelde op de bijna zestig 'envanten die net als twee jaar erug in Albertville hun dochter, us, schoonzus, nicht, achter licht of tante kwamen onder- teunen. Onder de werktitel Operation Bonnie 1994' organi- eerde Bonnies nichtje Cathy durphy de dure trip naar Scan- linavië. Blair is typisch een voorbeeld ran iemand die met een on- chuldige, bijna kinderlijke^ blik dies voor elkaar krijgt. Ooit verd ze op het Witte Huis ont- 'angen, nadat ze in Calgary [oud had gewonnen op de 500 neter. Voordat het diner met de amilie Bush begon, was haar champagneglas al leeg. En dat 'an de president ook. „Ik had verschrikkelijke dorst", veront schuldigde ze zich later tegen Bush, die niet eens beledigd was. Iedere ochtend smeert Blair pindakaas en jam op één boter ham. Een ander ontbijt smaakt niet. vindt ze. „Ook al vinden mijn begeleiders het soms on verantwoord, ik vind het lek ker." Die afwijkingen heeft ze van haar vader. Die deed ook wat zijn geest hem insprak. Bij na dertig jaar geleden bij voor beeld, enkele uren voor de be valling van Bonnie, zette Blair senior zijn vrouw op de stoep van het ziekenhuis om vervol gens met zijn zoons op de schaatsbaan een paar baantjes te trekken. Later die ochtend hoorde hij van de geboorte van zijn kersverse dochter. Een spontane ereronde volgde. Kerstmis 1989 werd een long ontsteking vader Blair fataal. Een dag voor zijn dood voor spelde hij de gouden race van Bonnie in Albertville, ruim twee jaar later. Bonnie Blair droeg in de Franse Savoie die plak aan hem op. Voor de vierde maal hoorde Blair tijdens de Winterspelen het Amerikaanse volkslied aan. „Maar dat is geen routineklus en zal het ook nooit worden. Het went namelijk nooit. Dit is speciaal. Ik probeer nu nog mijn eigen wereldrecord (39,10, red.) te verbeteren. We komen steeds dichter in de buurt." HAMAR WYBREN DE BOER NPA-VERSLAGGEVER In de auto op weg naar huis, toen nog in Boulder, Colora- Shorttrack do, nam hij zijn besluit. Het was maandagmorgen 29 maart 1992, de dag staat hem nog helder voor de geest. „Ik had het gehad met schaatsen", zegt Eric Flaim. Het week einde daarvoor was hij weer iets van twintigste geworden bij de World Cup-fi nale in Butte en in de maanden daarvoor was het niet veel beter geweest. Van nu af aan ging hij zich toeleggen op zijn maatschappelijke carrière en hooguit nog als toeschouwer naar het stadion. Hoe anders was het geweest. Halverwege de jaren tachtig had Dianne Holum al eens geroepen dat zij een 'ongelooflijk talent' onder haar hoede had, maar in Europa werd daar nogal sceptisch op ge reageerd. Tijdens de Olympische Spelen van Calgary, 21 jaar oud, won Eric Flaim niettemin zilver op de 1500 meter en werd verder driemaal vierde. Hij kon veel, bijna alles. Tijdens het WK-sprint pakte hij brons en een week na de Spe len liet hij zich tot wereldkampioen all round kronen. De opvolger van de legendarische Eric Heiden, destijds ook getraind door Holum, diende zich aan en weer betrof het een Amerikaan. Een blonde jongen uit Quincy, Massachussets, zoon van een Italiaanse emigrant, die bereid was 'op het ijs te sterven om te winnen', zei zijn coach. Zijn trainingsijver was onge ëvenaard en juist dat bracht hem in pro blemen. In het jaar dat hij zijn wereldti tel moest verdedigen, werd hij gekweld door een rugblessure en een overbelaste knie. Het jaar daarop moest hij zelfs onder het mes. „Ik liep van de ene dokter naar de andere. Toen ik eindelijk weer gene zen was, stond ik weer op het punt waar ik was toen ik begon. Op nul", herinnert hij zich. Opgeven komt echter niet in zijn woordenboek voor. Als een bezetene begon hij te trainen, met de Winterspe len van Albertville in 1992 in het vizier. In een overmoedige bui merkte hij op daar driemaal goud te willen winnen. Toen het zo ver was, liep hij een voedsel vergiftiging op. „Ik weet nog dat ik zesde werd op de vijf kilometer, maar de rest ben ik vergeten. Het was een ramp." Een paar weken later, na het slotweekeinde in Butte, besloot hij een punt achter zijn carrière te zetten. Bij terugkomst in Boulder zag hij de posters hangen van het wereldkampioenschap shorttrack in Denver. Met een paar vrienden kocht hij een kaartje en na een paar minuten kij ken, was zijn sportieve ambitie terug. „Ik zei: Ik probeer het nog een keer als shorttracker." Zo was hij ooit begonnen en zo zou hij zijn carrière ook afsluiten. Als hij aan iets begon, deed hij het ook goed. dat was bekend. „Daar op de tri bune in Denver nam ik me voor in Lille hammer als shorttracker van de partij te zijn." Gedurende de voorbije twee seizoenen trainde hij zes dagen per week, meer dan vijftig uur. „Vind je dat veel? Luister, ik doet niet mee voor de lol, ik doe mee om te winnen", luidt zijn verklaring, 's Zo mers bekommerde hij zich om zijn sportzaak in zijn woonplaats Boston en bereidde hij zich mentaal voor op de winter, door videotapes van grote kam pioenschappen te bestuderen. „Je leert een sport vooral kennen door naar de toppers te kijken. Ik heb veel naar de Ko rea nen gekeken." „langebaanschaatsen is een gevecht tegen jezelf en tegen de klok. Shorttrack is totaal anders. Tactiek en techniek gaan hand in hand. Door naar de video- handen te kijken, weet ik nu hoe je in bepaalde situaties moet denken en rea geren. En ik weet hoe mijn tegenstander zal reageren, dat is minstens zo belang rijk." Na eerst een jaar solotraining nam bondscoach Jeroen Otter, afkomstig uit Amsterdam en als lid van het Neder lands aflossingsteam viermaal wereld kampioen, hem op in de Amerikaanse selectie. „Eric klaagt nooit, is leergierig en bereid alles te doen voor het succes. Er zijn weinigen die zo graag willen win nen als hij", aldus de tweedejaars coach van het IJSA-team. Het talent van Flaim bleek al bij één van zijn eerste optredens voor de nationale ploeg. In Peking zette hij een wereldrecord op de 1500 op het scorebord. „Maar shorttrack is vooral een kwestie van weten op welk moment in de wed strijd je hard moet schaatsen", zegt Flaim. Morgen moet het zijn dag wor den, dan staat in het Amfitheater van Hamar de 1000 meter op het program ma, zijn specialiteit. Aan zijn mentaliteit zal het niet leggen. „Weet je, het klopt, ik ben nog steeds bereid op het ijs te ster ven. Maar ik ben vooral 'ready to kill' mijn tegenstanders." Huldiging verlaat wegens zoektocht naar teleurgestelde Hagenaar Aaftink zwijgt na wanprestatie IA/AAR NPA Albertville nog vijfde, in Ha- nar slechts negentiende. Dat chiet niet op, moet Christine Aaftink zaterdag hebben ge- bcht. Haar troosteloze olympi- che seizoen werd vertaald in en belabberde tijd op de 500 neter: 41,01Een verklaring wil le Aaftink niet geven. Ze dook poorslags onder in de menigte ede uitgang zocht. Ter vergelijking: in het chaatsafschrikwekkende Al- tertville reed Aaftink op een nnderige middag de 500 meter in 40,66. Ze stond toen op drie- tiende seconde van Blair. Die zelfde Amerikaanse reed zater dag 39,25. Aaftink kende fysieke problemen. Het hele seizoen speelde haar knie haar parten. Die werden psychisch, want medisch was ze fit verklaard voor Hamar. „Ze kan het niet opbrengen om over haar pres tatie te praten", zei Egbert van 't Oever, chef d'équipe van de olympische schaatsers. „Ze ver wacht alleen maar negatieve vragen. Aaftink is verschrikkelijk teleurgesteld. Misschien dat ze er morgen wat over kwijt wil." HAMAR GOVERT WtSSE Het Vikingschip om een uur of kwart over vijf gisterinid- Sehtitwo dag. De huldigings plechtigheid na de tienduizend meter moet aan stonds beginnen in de olympi sche ijshal. De uitzinnige Noren op de tribunes kunnen haast niet wachten op het moment, dat Johann Olav Koss (goud) en Kjell Störelid (zilver) het platfor mpje betreden. Maar waar in vredesnaam is de winnaar van het brons? Geen huldiging zon der de nummer drie. Bart Veld kamp, die uiteraard baalt als verliezer van het goud. Vijf kilometer verder: Het olympisch dorp in Hamar. zelf de tijd. Veldkamp is teleurge steld en nijdig, dat hij op de tien kilometer op het eind zo is inge zakt. De winnaar van Albertville is de verliezer van Hamar. Denkt-ie. Hij heeft na zijn race boos zijn sportkleren wegge smeten. Goh, wat baalt hij. Heeft hij daar het hele jaar voor getraind, voor twee van die nietszeggende vijfde plaatsjes. Hij heeft de ritten van Zandstra. Ritsma en Störelid niet aan wil len zien. „Dat is kijken naar je eigen nederlaag." Daarom heeft hij de schaatshal meteen verla ten. In het olympisch dorp ver werkt hij met zijn vriendin An- namarie Thomas de teleurstel ling. Okee, Koss was veel te sterk, maar brons had er met zijn getrainde lijf toch in moe ten zitten. Ter afleiding zet hij muziek op. Thomas kijkt met een schuin oog naar de televi sie. De Friezin stoot haar 'verke ring' voorzichtig aan. „Zeg, Bart, wat hadden die anderen voor tussentijden. Volgens mij zijn ze niet veel sneller dan jij." Hij gelooft haar niet. maar voor de zekerheid kijkt hij even later toch naar de Noorse teletekst. Het duurt even voor het eindre sultaat in beeld verschijnt. Van verbazing zakt hij in zijn stoel. Het staat er echt: 1. Koss, 2. Stö relid, 3. Veldkamp. Brons dus. Hoe is het mogelijk? Veldkamp raakt op zijn beurt in paniek raakt. Hij besef dat er een hal vol mensen op hem wacht. „Hoe kom ik terug?" Het Vikingschip, tien voor half zes. De speurtocht naar Veldkamp dntbrandt in alle he vigheid. Vrouwencoach Henk Gemser en fysiotherapeut Arie de Jong pakken een auto en scheuren naar het olympisch dorp. Veldkamp wacht ze al op. Hij heeft geprobeerd om een bus terug naar de hal te krijgen, maar dat is niet gelukt. Er wordt gevloekt en getierd door de Ne derlandse ploegleiding en de Noorse organisatie. De drie me daillewinnaars zijn verplicht na de huldiging naar de doping controle te gaan en de interna tionale persconferentie bij te wonen. Iemand, die niet vér- schijnt moet in het ergste geval zijn medaille weer inleveren. Gelukkig voor Veldkamp is hij, met enige vertraging, toch overal present. Op de persconferentie geeft hij zijn mening. „Die Koss is niet normaal meer. Als je hem bezig ziet, dan gaat het zo ont spannen, dan denk je dat hij aan het toeren is. Hij heeft ons een pak slaag gegevenzegt de Nederlander tegen de Noorse journalisten. Hij is op bijna een halve minuut gereden door Koss. „Dat is veel. Maar of je nou met één of met 26 secon den verliest, winnaar ben je toch niet", verklaart Veldkamp, hij wie de zon zowaar weer doorbeekt en die daarom meteen maar kenbaar maakt, dat hij nog twee jaar doorgaat met schaatsen. Rintje Ritsma loopt op dat tijdstip elders in de ijsarena nog steeds met een Tooie' kop rond. De inspanningen zijn hem nog .i.in ir zien. De tdeuntdUng ook. Hij is slechts zevende ge worden. De Europees kampioen plofte, net als op de vijf kilome ter, als een plumpudding in aan het slot. Hij moest zijn snelle opening bekopen en kon niet eens meer aanpikken bij Störe lid. „Ik ging dood ja, en niet al leen in het slotrondje", aldus Ritsma die toegeeft nu in min dere vorm te zijn dan tijdens het Europees Kampioenschap. „Toch vind ik niet. dat ik hier slecht heb gereden. Maar alles valt in het niet bij Koss." Falko Zandstra (tweemaal vierde, een keer brons) kijkt een beetje terneergeslagen terug op de 17de Winterspelen, die ei genlijk zijn Spelen hadden moe ten worden. Maar het superta lent van de afgelopen jaren is een gewone, goede schaatser geworden. Hij werd na zijn tweede wereldtitel zo'n beetje heilig verklaard, maar nu blijkt hij ook maar een mens van vlees en bloed, die wel eens kan verliezen. In plaats van de Hee- renvener is Koss de nieuwe schaatsgod. Zandstra- „Meer zat er niet in Hamar. Dat is een te genvaller."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 17