Niemann sleurt landgenote mee in val
Spanning wordt Carla Zijlstra te veel
Schipper had al gewaarschuwd voor goldrush Koss
Olympische Winterspelen
op na verwijdering beenmerg
Kristen Talbot krabbelt snel
VRIJDAG 18 FEBRUARI 1994
Samaranch looft gebaar van Koss
ullehammer Antonio Samaranch heeft de olympische deelne-
I mers opgeroepen de slachtoffers van de burgeroorlog in Saraje-
vo te steunen De voorzitter van het Internationaal Olympisch
I Comité (IOC), die woensdag een bliksembezoek aan de Bosni
sche hoofdstad bracht, prees Johann Olav Koss voor zijn donatie
i van 60.000 gulden aan Olympic Aid. een Noors project dat tot
i doel heeft de minderbedeelde landen te helpen. Het fonds
steunt onder meer Sarajevo, dat in 1984 de Olympische Winter
spelen huisvestte. Samaranch verzocht andere sporters ook iets
I te doen.
Deur voor ijshockeyprofs op een kier
ullehammer» De wereldijshockeybond (IIHF) loopt met (gehei
me) plannen rond om het olympische toernooi in 1998 in de Ja
panse plaats Nagano anders in te kleden. Gedacht wordt, naar
analogie van Barcelona met de Amerikaanse NBA-sterren, aan
een evenement met zes 'dreamteams'. Canada. Rusland, Vere
nigde Staten, Zweden, Tsjechië en Finland mogen in die optie
hun selectie versterken met spelers uit de Noordamerikaanse
profcompetitie (NHL). Een ander idee behelst het houden van
een voor-olympisch toernooi met de zes andere A-landen. De
beste twee van deze kwalificatie mogen in Nagano ook mee
doen, naast de al genoemde zes topnaties. In dat geval wordt ge
speeld in twee groepen van vier.
Satan kwelt Italiaanse ijshockeyers
ullehammer De Italiaanse ijshockeyers hebben bij het olympi
sche toernooi van veel tegenstanders iets te vrezen, maar voor
Satan beefden ze. De 19-jarige Slowaak. op dit niveau debute
rend aan de zijde van onder anderen de doorgewinterde NHL-
prof Stastny, scoorde gisteren driemaal. De bijna tweemaal zo
oude aanvoerder Stastny, Palffy en Kontsek hadden ieder twee
keer succes. Miroslav Satan was uitblinker in het duel met de
Azzurri, die maar vier treffers konden stellen tegenover de tien
Slowaakse. Slowakije, dat na de splitsing van Tsjechië als C-land
moest beginnen, was oppermachtig en bracht dat met name in
de eerste periode tot uitdrukking: 6-0 na 13 minuten en 17 se
conden.
Peperdure bob trager dan Oranje-slee
ullehammer» Geld is ook niet alles. Dat ondervindt Brian Shimer,
de Amerikaanse bobsleeër. De 31-jarige houder van de wereld
beker heeft in Ullehammer de duurste bob van alle deelnemers
aan de Olympische Winterspelen. De 'sigaar' kost liefst één mil
joen gulden, maar raast langzamer door het ijskanaal dan de on
geveer 40.000 gulden kostende bob van Rob Geurts. De Neder
lander liet gisteren tijdens de afsluitende trainingen voor de ra
ces op de ijsbaan van Hunderfossen van morgen en zondag de
21ste (54.13) en zestiende (54,14) tijd afdrukken. De student uit
de Verenigde Staten bleef met zijn peperdure slee steken op de
26ste (54,22) en negentiende (54,24) tijd steken.
Oud-skister Gretchen Fraser overleden
sun valley Gretchen Fraser, de eerste Amerikaanse die een gou
den medaille veroverde bij olympische skiwedstrijden, is giste
ren in Sun Valley overleden. De Amerikaanse, die 75 jaar oud
werd, veroverde in 1948 goud op de slalom in Sankt Moritz als
mede zilver in de combinatie.
In Calgary was ze een 'klei
nes klieken', dat het liefst
gillend van de zenuwen het
stadion was uitgerend. Vier
jaar later in Albertville
spanden de weergoden te
gen haar samen. Maar nu,
in Hamar, pasten de stuk
jes van de puzzel feilloos in
elkaar. Een mooie hal, su
persnel ijs en zelf was ze in
bloedvorm. Op 27-jarige
leeftijd was Gunda Nie
mann klaar voor een olym
pische goldrush. Wat kon
er mis gaan?
hamar wybren de boer
npa-verslaggever
SNa een sterke ope
ning was ze een vol
le ronde onderweg,
toen ze een blokje
raakte en onderuit
gleed. Op vrijwel dezelfde plek
waar Dan Jansen kapseisde,
kwam een abrupt einde aan
haar droom om drie keer goud
te binnen te halen. Ineens
gleed mijn voet weg. Het was of
ik een shock kreeg. Ik was rade
loos, wist niet meer wat te
doen". blikte Niemann later
met betraande ogen terug op
haar dramatische val.
Opstaan en verder schaatsen,
flitste het door haar heen. Het
zou haar ongetwijfeld nog op
het erepodium hebben ge
bracht. Maar toen ze wilde aan
zetten. zag ze tegenstander Sei
ko Hashimoto met een van pijn
vertrokken gezicht in de kus
sens liggen. Dus schaatste Nie
mann terug, boog zich bezorgd
over de Japanse, maar die zei
slechts: skate, skate, skate, go
Coach Gaby Fuss repte zich
naar de plek des onheils.
„Doorgaan", schreeuwde ze te
gen haar pupil. Maar Niemann
was totaal ontredderd, wist niet
eens meer in welke baan ze ver
Duitsland moet startplaats inleveren op 5000 nieter
Vol afschuw wacht Gunda Niemann het ogenblik af, dat zij haar tegenstander Seiko Hashimoto onderuit gaat glijden.
der moest. De buitenbaan, gok
te ze. Fout dus. Diskwalificatie
was het gevolg. „Terwijl ik mijn
race afmaakte probeerde ik te
denken, maar mijn hoofd was
leeg. Ik wilde huilen, maar kon
het bijna niet. Pas nu dringt het
tot me door, mag ik nu mis
schien huilen."
De officials van de Duitse
schaatsbond wisten maar al te
goed hoe de kaarten lagen. Nie
mann zou niet bij de eerste zes
tien eindigen, waarmee de
Duitsers een startplaats voor de
vijf kilometer zouden verspelen.
Dank zij de knappe prestatie
van Claudia Pechstein op de
3000 meter was weliswaar één
ticket op de langste afstand vei
lig gesteld, maar het teleurstel
lende optreden van Fleike War-
nicke deed de DESG-bobo's het
hart in de keel slaan.
Als Wamicke niet de top-zes-
tien zou halen, zou slechts één
rijdster op de 5000 meter de eer
van de Bondsrepubliek mogen
verdedigen. Ze konden Pech
stein. gistermiddag winnares
van het brons, onmogelijk van
de lijst halen ten faveure van ti
telkandidate Gunda Niemann.
De val dreigde de drievoudig
wereldkampioene op voorhand
niet van één, maar zelfs van
twee gouden medailles te bero
ven.
Uit voorzorg dienden de
Duitsers een protest in tegen de
diskwalificatie van Niemann.
Haar uitglijder zou te wijten zijn
geweest aan een markerings
blokje dat binnen de baan lag.
De Harense hoofdscheidsrech-
ter Louw Hekkema draaide
driemaal de videoband af, maar
constateerde geen reglementai
re en organisatorische onjuist
heden. De diskwalificatie bleef
van kracht. Ondertussen dook
de ene na de andere rijdster on
der de tijd van Warnicke door.
Twaalfde stond Warnicke en
op dat moment telde Fuss nog
zeker zes namen die de 'crucia
le' tijil zouden kunnen verbete
ren. ..Ik probeerde Gunda al
voorzichtig voor te berijden op
een nieuwe klap, zelf had ik dc'
moed al opgegeven", sprak de
trainster naderhand. Tot haar
grote opluchting zag ze, dal
Warnicke uiteindelijk op een
vijftiende plek bleef steken. Mei
dank ook aan de diskwalificatie
van de Italiaanse Belci.
De Duitsers hadden hun twoe
startbewijzen en Niemann was
gered. Want aangezien de be
wuste vrijkaartjes niet naamsgo-
bonden zijn. kan de Erfurtse de
plaats innemen van Warnicke.
Onder het mom van 'de besten
horen te rijden' stond die haar
plaats af aan haar vriendin. Zo
veel vriendschap, liet Niemann
op haar beurt weten, wil ze over
een week niet onbeantwoord la
ten. „Ik hoop dat ik mijn team
genoten kan bedanken met een
gouden medaille."
De val van Niemann maakte
de weg naar de olympische titel
vrij voor de Russische Svctlana
Bashanova, eerder dit jaar al
verrassend tweede bij hei Euro
pees kampioenschap „Gunda
is normaal gesproken de beste,
maar vallen hoort nu eenmaal
bij de sport", oordeelde de ver
rassende winnares. De medaille
glom er voor haar niet minder
om. „Goud is goud."
Emese I lunyady. de winnares
van het zilver, kon een opbeu
rend woord voor baar onfor
tuinlijk rivale maar met moeite
over de lippen krijgen. De
Weense spreekt in select gezel
schap al geruime tijd haar ver
denkingen uit. over (vroegeri
dopinggebruik door Niemann.
Subtiel merkte Hunvady op dat
zij drie jaar terug, bij het WK op
het buitenijs van Hamar, door
een val de titel had verspeeld.
„Toen stelden jullie deze vragen
ook niet. Vallen kan iedereen
overkomen. Sneu. maar het
hoort erbij."
hamar renze lolkema
npa-verslaggever
Het is Henk Gemser niet ge
gund. Zes jaar geleden in Cal
gary dacht hij als bondscoach
van de mannenploeg goud te
kunnen delven met Leo Visser,
Hein Vergeer en Gerard Kern-
kers. Het trio faalde. Als leider
van de vrouwen in het olympi
sche Hamar glipte Gemser gis
teren het goud weer door de
vingers. Door de tuimeling van
Niemann had Carla Zijlstra his
torie kunnen schrijven voor Ne
derland. Maar opnieuw werd
een schaatsdag met een
rouwrand omlijnd.
Zijlstra besefte dat maar al te
goed. In plaats van een glas vol
champagne, kreeg zé een gifbe
ker voorgeschoteld. Intense
spanning blokkeerde de 24-jari-
ge Groningse student bewe
gingswetenschappen vanaf de
start. De martelgang duurde
4.23,42 minuten. Voor Zijlstra,
Nederlands beste lange-af-
standrijdster, een desillusie. De
tranen stonden haar na afloop
in de ogen, toen enkele Neder
landse journalisten verhaal
kwamen halen. „Jongens, het
spijt me. Ik kan er ook niets aan
doen."
Acht van de tien best geklas-
seerden verbeterden hun per
soonlijk record. Wanneer Zijl
stra (negende) dat had gepres
teerd - ze reed in januari nog
4.17,36, gisteren goed voor goud
- was er voor het NOC*NSF een
reden geweest om een gezellig
samenzijn te vieren. „Onze fa
voriet heeft gefaald." Gemser
kwam binnen. Hij plaatste Zijl
stra in het rijtje Dan Jansen en
Gunda Niemann. „Haar gedrag
is te verklaren. Carla wordt
blijkbaar zó beheerst door de
spanning, dat ze niet meer zich
zelf kon zijn. Ie zag dat aan de
lichaamstaal. Het was mat, die
drie kilometer. Het is onbehoor
lijk om dat als verwijt te gebrui
ken, feit is dat ze heeft gefaald."
Annamarie Thomas blaast uit na haar knappe 3000 meter, die haar
vlakbij het erepodium bracht. foto
Zijlstra zelf zei dat ze overval
len werd door te hoge verwach
tingen. „Dat was voor het eerst
dat ik zoiets voelde. Ik was aan
de start nog vol vertrouwen.
Maar ook ik ben blijkbaar maar
een mens. Dit is een anti-cli
max, dit is het laatste wat ik ver
wacht had. Ik miste felheid in
mijn slag. Pechstein ging hard
weg, maar daar schrok ik niet
van. Ik dacht dat ik haar via de
binnenbochten wel weer bij kon
halen. Als zoiets niet lukt, raak
Carla Zijlstra kan het niet langer aanzien, terwijl Henk Gemser een
laatste blik werpt op de teleurstellende rondetijden van zijn pupil.
foto anp ra ymond ruitinc
je toch wel van slag. Maar we
kunnen er lang en breed over
praten, ik heb gefaald. Dit is
mijn eigen schuld."
In 1992 reikte Zijlstra op de
afzichtelijke baan van Albertvil
le twee keer tot een vierde
plaats. „Achteraf', sprak de
zichtbaar aangeslagen Gemser,
„is het goud ons door de vingers
geglipt. Het gaat primair om de
sporter, maar je mag genist we
ten dat ik hiervan verschrikke
lijk baal."
Zo kon het gebeuren dat .An
namarie Thomas de eerste Ne
derlandse werd, op de rijfde
plaats. De Friezin, die medaille
kansen worden toebedacht op
de olympische 1500 meter,
snelde zich in 4.19,82 naar de fi
nish. „Het verbaast me dat ik zo
dicht bij het podium sta", sprak
Thomas na afloop ontspannen.
„Ik was heel relaxed, had van
ochtend niet het gevoel dat van
middag de Olympische Spelen
voor mij zouden beginnen. Dat
is denk ik ook het verschil tus
sen Carla en mij. Ik stond niet
onder druk. Zoveel spanning als
Carla voelt, heb ik eigenlijk nog
nooit meegemaakt."
Haar prorinciegenoot Tonny
de Jong reed evenmin als Zijl
stra geen persoonlijk record. De
Jong kwam uit op 4.25,88, waar
door ze als elfde werd geklas
seerd. „Ik had gehoopt een pr
(4.25,20, red.) te rijden. Maar nu
ik in de buurt bleef, ben ik best
tevreden."
npa-verslaggever
Een groep geneesheren staat
voor een medisch raadsel. Hoe
is het mogelijk dat Kristen Tal
bot nu alweer op eigen benen
staat. De medici van het John
Hopkins Hospital in Baltimore
gaven de schaatsster geen
schijn van kans deze Olympi
sche Spelen te halen; de sprint
ster zelf zag die kans wel. Dus
start ze morgen op de 500 me
ter, rijf weken na een ingrijpen
de operatie.
Begin december, toen Kristen
Talbot (23) in Noorwegen we
reldbekerwedstrijden afwerkte,
bleek dat haar broer Jason aan
een ernstige vorm van leukemie
leed. „Mijn moeder, zelf zuster
in een ziekenhuis, durfde me
niet te bellen in Hamar, bang
dat ze was dat mijn voorberei
ding op de trials (selectiewed
strijden voor de Spelen, red.) in
duigen zou vallen", vertelt ze
deze week in Hamar.
Testen wezen uit dat slechts
een beenmergtransplantatie het
leven van Kristens vier jaar jon
gere familielid zou kunnen red
den. De schaatsster - ze stond
op het punt zich voor de derde
maal in haar loopbaan te kwali
ficeren voor de Winterspelen -
twijfelde geen moment. De vol
gende race was niet langer on
derwerp van gesprek. Jasons
doodsstrijd genoot vanaf dat
moment prioriteit. Haar overige
drie broers Ryan (9). Matthew
(5) en Andrew (3) lieten zich
vervolgens net als hun oudste
zus medisch keuren. Die test
moest de meest geschikte been-
merg-donor aanwijzen. Alleen
Ryan zou een risici-faktor zijn.
„Ik wilde me sowieso beschik
baar stellen. Mijn jongere broer
tjes kon ik dat niet aandoen.
Heeft Johann Olav Koss in aanloop naar de Win
terspelen een spel gespeeld? De Noorse alleskun-
ner zegt zelf van niet. Hij klinkt oprecht. De Ne
derlandse schaatsers geloven hem. Bart Veld
kamp. behalve concurrent ook vriend van Koss:
„Ik ken hem goed. Hij was de weken vooraf een
hoopje ellende.
Piet Schipper is een andere mening toegedaan.
De inwoner van Haarlem, die op freelance-basis
bondscoach is van de Zwitsers, en de Noren op
hun trainingskamp in Davos elke dag heeft gade
geslagen, is niet verrast door de goldrush van
Koss. „Elke schaatser heeft zijn twijfels. Dat geldt
voor Ritsma, Zandstra en ook Koss. Maar de on
zekerheden waren bij onze Noorse vriend lang
niet van die omvang als bijna iedereen nu denkt.
Er was niets met Koss aan de hand. De Noren
wisten exact waar ze mee bezig waren, die had
den alles tot op de millimeter in hun kop. Elke
technische verandering, elke wijziging aan het
materiaal. Ik heb ze elke dag kunnen observeren
en het hele spel in Davos van nabij meegemaakt.
Ik heb dat steeds gezegd, maar men was in deze
kwestie Oostindisch doof."
Schipper maakt het slot van het Noors-Neder
landse duel, dat die naam totnogtoe eigenlijk niet
verdient, niet meer mee. Zijn enige pupil in Ha
mar, Martin Feigenwinter, werd 28ste op de rijf
kilometer en mag daardoor niet meedoen aan de
10.000 meter. Daarop had Schipper, die op 48-ja-
rige leeftijd zijn olympische debuut maakte, gere
kend. Zijn ticket voor de terugvlucht op donder
dag was al lang besteld. Schipper is uit Hamar
vertrokken naar het Italiaanse Collalbo, waar
Zwitserse junioren dit weekeinde in actie komen.
„Ik kan me daar nuttiger maken dan in Hamar. Ik
ben liever bij die jonge gasten dan dat ik Fei
genwinter vergezel op zijn vakantie. Er zit bij de
Zwitserse junioren een doorbraak aan te komen."
Dat hij geen rol speelt in het gevecht om de
olympische prijzen en iemand begeleidt, van wie
er in Nederland dertien in een dozijn gaan, deert
Schipper niet. „Of het nou om een clubrijder, een
Zwitser of een topper gaat, maakt me niet uit. Ik
vind het trainen van schaatsers van elk niveau
leuk. Dat ik geen coach ben van Dan Jansen, Koss
of wie dan ook vind ik absoluut niet frustrerend."
Schipper is een bezig baasje. Hij is voor tachtig
dagen per jaar ingehuurd door de Zwitserse
schaatsbond, die twintig serieuze en daarnaast
nog wat recreatieve leden telt. „Bij dat aantal van
tachtig dagen doe ik er zelf uit een soort hobby
nog zeventig bij. Voor de rest heb ik mijn eigen
pedicure/massage-praktijk en ben ik schaatstrai-
ner bij de Universiteit van Amsterdam. Soms
wordt het me wel eens te veel. Het trainen van
schaatsers is een fluitje van een cent. maar al het
gereis is een probleem. Na het schaatsseizoen
ben ik gesloopt. Ik weet niet of ik met mijn werk
in Zwitserland doorga. Mijn vrouw protesteert
niet, maar ik moet wel overleggen of het verant
woord is en blijft."
Niet op deze leeftijd, althans. I n
ik hen kerngezond." Op 11 ja
nuari, twee dagen na de on
danks alles succesvol verlopen
Amerikaanse trials, leverde Kris
ten Talbot haar lichaam veertig
minuten over aan de medische
wetenschap. De transplantatie
lukte. „Nu afwachten hoe het
verder afloopt. Er is een kans
van tachtig procent dat Jason
het overleeft."
Terwijl de Olympische Spelen
de droom van menig Ameri
kaan is, was Kristen Talbot tot
vlak voor haar bewondcrcn-
waardige daad nauwelijks be
kend in haar moederland. „Het
is voor dc derde keer dat ik naar
de Olympische Spelen ga. maar
ik heb nog nooit zo veel publici
teit gehad als nu. Het doet eer
lijk gezegd pijn dat dit reden
moet zijn voor die extra aan
dacht."
Aan de andere kant heseft
Talbot dat ze een voorbeeld
functie heefi. „Die hebben top
sporters nu eenmaal. Ik heb on
gelooflijk veel brieven gehad, uit
liet hele land. Dat begon al toen
ik in het ziekenhuis lag, waar ik
maar twee dagen ben geweest.
Het heeft me eerlijk gezegd alle
maal wel een beetje verbaasd.
Elke zus zou dit toch voor haar
hrocr hebben gedaan? Het is
belangrijk dat mensen zich la
ten onderzoeken en testen zo»,
dat ze zich kunnen laten regi
streren als donor. Ik adviseer
daarom ook iedereen om bloed
te geven. Dat zijn dingen die
heel belangrijk kunnen zijn voor
anderen."
Talbot is inmiddels volledig
gerevalideerd. Op het olympi
sche ijs van Hamar kon ze weer
als vanouds trainen. „In het be
gin was het moeilijk om van
huis te zijn, maar nu gaat het
prima. Jason en ik bellen elkaar
regelmatig, maar dat deden we
eigenlijk altijd al. Ik heb een
week pijn gehad in mijn heup
en, daarna was het over."
'Elke zus zou dit toch voor lutar broer Itehhen gedaan?'
