Leiden
Wethouders hielden
tegenvaller geheim
In de toekomst geen fietsen meer voor station
Van Leydenschool in kou
Paterbrug wordt in oude luister hersteld
Geding om naam Kamsteeg
Leiden
DINSDAG 15 FEBRUARI 1994
jCHEF HENNY VAN EGMOND. 071 -356414. PLV -CHEF HANS KOENEKOOP. 071 -356429
Zwart
A a De Zoeterwoudse
I wethouder R. Ho-
genelst vecht tegen ge
ruchten. „Iemand wil me
zwartmaken."
Stembureau
A r Het stembureau
I 3 voor ouderen in
Oude Wetering staat veel
te ver weg.
[De Leidse wethouders Tjeerd van Rij (PvdA) en Joop
i Walenkamp (CDA), die samen verantwoordelijk zijn voor
de Stationsontwikkeling, hebben in 1991 een aantal
ha maanden belangrijke financiële informatie achtergehou-
den over de bouw van de tunnel. De cijfers, waaruit bleek
dat de tunnel geen 95 maar 190 miljoen gulden kostte,
kwamen in september binnen. Maar pas enkele maan
den geleden werden ze geopenbaard, zo blijkt uit het ui
terst leeswaardige boek De historie van een bestuurlijke
LAT-relatie van de Leidse journalist Frank Vermeulen.
Vermeulen heeft voor het boek, dat hij in opdracht van
de gemeente Leiden schreef, de beschikking gekregen
over tal van vertrouwelijke documenten. Bovendien
voerde hij gesprekken met vele betrokkenen.
In 1991, zo vertelt Van Rij in het
boek, maakte hij zich zorgen
over de haalbaarheid van het
plan voor de Stationsomgeving.
Uit berekeningen van Gemeen
tewerken Rotterdam, waar veel
meer ervaring is opgedaan met
dit soort grootschalige projec
ten, bleek dat Leiden niet al te
best had gecijferd. Het tunnel
project wordt twee keer zo duur
als geraamd. De Rotterdamse
cijfers slaan in als een bom.
,,Ik heb toen besloten om die
berekeningen niet direct be
kend te maken. Dus niet tegen
iedereen te gaan roepen: jon
gens, we zitten met een enorme
tegenvaller. We gingen gewoon
door. Het belangrijkste was nu:
eerst ons imago versterken in
de richting van de rijksoverheid.
Ik moet toegeven dat ik me in
die periode wel eens zorgen heb
gemaakt over de haalbaarheid
van de plannen", vertelde Van
Rij tegen schrijver Vermeulen.
Besloten wordt de gemeente
raad te overrompelen, onder
meer met een fraaie folder die
was bedoeld voor potentiële
subsidiegevers. De folder wordt
gelijktijdig met de berekeningen
aan de gemeenteraad gepresen
teerd. „We hebben de gemeen
teraad toen bewust een beetje
verrast", vertelt Van Rij. „Joop
Walenkamp en ik hebben in
perfecte harmonie ons geloof in
het project uitgestraald. In wer
kelijkheid wisten we niet of het
ooit zou lukken. We hadden
geen cent, maar dan ook geen
cent, subsidie binnen. Toch
werkte dat uitstralen van ge
loof."
Desgevraagd zegt Van Rij nog
steeds achter de in 1991 geno
men beslissing te staan. „Het
heeft goed uitgepakt, dat kun je
nii zien", aldus de wethouder.
„Als we op dat moment deze te
genvaller direct bekend hadden
gemaakt, was het project afge
blazen. Het was een periode dat
er alleen maar slecht nieuws
over het station te melden was.
Walenkamp en ik besloten te
wachten en het slechte en het
goede nieuws in één keer te
presenteren."
Mislukken
Vermeulen constateert in het
boek dat er twee momenten
zijn geweest waarop het hele
Inbreker bekent na een jaar
leiden Een 21-jarige inbrekér uit Kudelstaart heeft zich gisteren
bij de Leidse politie aangegeven en twee inbraken in woningen
aan de Opaalstraat bekend die hij een jaar geleden gepleegd
heeft. De man, een bekende van de politie, werd ook verdacht
van de inbraken. Hij beweerde dat hij een jaar in het buitenland
heeft gezeten. In Luxemburg zou hij bij een inbraak 200.000 gul
den hebben buitgemaakt en daarvoor twee jaar gevangenisstraf
hebben gehad.
Lekkage in flat Bachstraat
leiden Bewoners van de eerste verdieping van de flat aan de
Bachstraat hebben vannacht de brandweer ingeschakeld omdat
hun plafonds begonnen te lekken. Het water bleek afkomstig uit
een woning op de derde verdieping, na een deur geforceerd te
hebben bleek er vijf centimeter water te staan. Dat was afkom
stig van een losgeraakte waterslang van de combiketel in de
badcel. Het water werd door de brandweer weggepompt.
Bromfietsdief na achtervolging gepakt
leiden Een Leidenaar, een Alphenaar en een inwoner van
Hoogmade hebben gisteravond door een snelle actie kunnen
voorkomen dat de bromfiets van de Leidenaar werd gestolen. De
Alphenaar en de Hoogmadenaar waren op bezoek bij de Leide
naar in zijn woning aan de Lage Rijndijk. Op dat moment ont
vreemdde een 20-jarige Leidse dief de bromfiets van de Leide
naar. De actie werd gezien en na een achtervolging kon de dief
op de Willem Barentzstraat worden gepakt. Hij is aan de politie
overgedragen.
Leerlingen van de Lucas van
Leydenschool hebben gisteren
noodgedwongen een dagje vrij
gehad. De openbare school aan
de Vliet heeft de hele dag zon
der verwarming gezeten. Ver
moedelijk hebben vandalen het
elektriciteitskastje aan de bui
tenkant van het schoolgebouw
onder handen genomen.
In het kastje bevindt zich het
veiligheidssysteem dat ervoor
zorgt dat bij brand de stroom
automatisch uitvalt. Door het
stationsproject dreigde te mis
lukken. De eerste keer was een
interne strijd binnen de PvdA-
fractie om het leiderschap daar
van de oorzaak. De tweede keer
lag minister Maij-Weggen
dwars die een subsidieverzoek
weigerde.
In 1988 en '89 is de PvdA be
zig met het afsluiten van een
periode. Dick Tesselaar, jaren
lang de onbetwiste leider van de
machtige PvdA, heeft aange
kondigd na de verkiezingen in
het voorjaar van 1990 af te tre
den. In de zestien raadsleden
tellende fractie strijden Marietje
van der Molen en Henriëtte van
Dongen om het leiderschap. Te
pas en te onpas laat een deel
van de PvdA-fractie weten wei
nig te zien in miljoeneninveste
ringen in een autotunnel. Bij de
presentatie van het verkiezings
programma laten de toenmalige
wethouders Paul Bordewijk en
Van Dongen weten dat de soci
aal-democraten kiezen voor an
dere prioriteiten.
Vier dagen later stelt fractie
voorzitter Steven de Vreeze een
limiet aan de gemeentelijke bij
drage: maximaal tien miljoen
gulden mag de tunnel Leiden
kosten. En iedereen beseft dat
dat te weinig is. Van der Molen,
sinds een jaar verantwoordelijk
wethouder, weet dat Leiden het
dubbele in de tunnel moet ste
ken om het stationsproject te
kunnen realiseren. Het beteken
de haar politieke einde, al had
ze dat pas later door:
„Begin december ging het
college van B en W op retraite
in Noordwijk. Ik was even een
boodschapje aan het doen, ik
was m'n gel vergeten of zo. Het
college zat inmiddels aan het
diner. Het Leidsch Dagblad was
gekomen met als opening: Af
treden Van der Molen. Ik werd
meteen behandeld als een me
laatse."
„In december 1989 dacht ik
na de beslissende fractieverga
dering dat ik het gered had. Ik
dacht dat ik naar het rijk kon
om de onderhandelingen over
het station te openen. Toen
ging het AZL dwarsliggen!..). Ik
kwam er bovendien te laat ach
ter dat er een richtingenstrijd
gaande was binnen de PvdA
tussen de harde en de zachte
sector. Daarbij kwam dat er
kennelijk een strijd woedde om
het leiderschap. Tesselaar zou
niet meer terugkeren. Het ging
tussen mij en Van Dongen.
Daar kwam ik te laat achter. Ik
neem het mezelf nog steeds
kwalijk dat ik toen onvoldoende
heb opgelet. Ik had het toch
moeten zien, want ik had er als
het ware voor doorgeleerd, ik
ben immers politicologe." Van
der Molen kwam na de verkie
zingen niet meer terug als wet
houder. Het stationsproject ligt
een jaar op z'n gat en door het
gedonder in de PvdA is de rela
tie met het AZL, een van de be
langrijkste partners in het pro
ject, danig verstoord.
Chantage
Met het aantreden van het
nieuwe college krijgt het sta
tionsproject ook twee nieuwe
verantwoordelijke wethouders:
de PvdA'er Van Rij en de CDA'er
Walenkamp. Zij verlaten het
uitgangspunt dat er met de NS,
de NZH en het AZL overeen
stemming moet worden bereikt
over het totale project voordat
kan worden voortgegaan.
Met het AZL wordt een iapar-
te ntentieverklaring overeenge
komen. Als het ziekenhuis mee
betaalt aan een busroute over
het AZL-terrein, werkt de ge
meente mee aan de realisatie
van het Medipark, het plan om
een bedrijvenpark te maken
voor allerlei aan het ziekenhuis
gerelateerde instellingen. AZL-
eveneens een toren. Het gebied daartussen wordt het domein van de voetgangers, de bussen (aan de linkerzijde) en de taxi's (rechts). Aan de lin
kerzijde nabij het spoor naar Utrecht is ook nog een kantoorgebouw geprojecteerd, rechts is ruimte voor een megabioscoop, foto hielco kuipers
bestuursvoorzitter Peters, nu di
recteur van Medipark, blikt niet
al te vrolijk terug op de over
eenkomst. „Allemaal, chantage,
die intentieverklaring van de
gemeente", zegt hij in het boek.
Nu er een overeenkomst is
met het AZL moet de NZH over
de brug worden getrokken. De
NZH heeft namelijk een belang
rijke adviserende stem bij het
ministerie van verkeer en wa
terstaat als het gaat om open-
baarvervoersubsidies.
De busonderneming wil best
meewerken aan de stations
plannen, maar eist de garantie
dat het openbaar vervoer er ook
iets aan heeft. Het blijkt dat de
nieuwe busroute via de Ter-
weeltunnel onder het spoor
door en over het AZL-terrein
langer is dan de bestaande. De
bussen moeten 600 meter meer
rijden en dat levert een verlen
ging van de reistijd op van drie
minuten. En dat kan nauwelijks
een verbetering van het open
baar vervoer worden genoemd.
Toch gaat de NZH overstag. De
wethouders beloven de extra
jaarlijkse kosten van 180.000
gulden te betalen en vanaf dat
moment staakt de busmaat
schappij het verzet.
Feestje
De laatste stap is minister Maij-
Weggen zover te krijgen een
forse subsidie te verstrekken
voor de aanleg van de autotun
nel. De lobby is al eerder op
gang gekomen. Walenkamp en
Van Rij benaderen hun partijge
noten in de Tweede Kamer en
Leidse ambtenaren paaien hun
collega's bij Rijkswaterstaat. Al
snel zijn de ambtenaren over
tuigd van de verbeteringen voor
het openbaar vervoer van de
autotunnel. Want dat is de
voorwaarde voor het geven van
subsidie.
Begin 1992 is de Lakenhal het
decor voor een laatste lobby
bijeenkomst. Alle belangrijke
sleutelfiguren die iets in de
melk te brokkelen hebben zijn
vernielen van dit systeem is de
centrale verwarming uitgeval
len. Hierdoor is het water in één
van de buizen in de gymzaal
bevroren en is de leiding ge
sprongen.
Volgens W. Hogenbirk, de di
recteur van de school, is de
schade beperkt gebleven. „Bin
nen één dag kan alles gerepa
reerd zijn", meent hij. Als er iets
met de hoofdleidingen was ge
beurd, waren de gevolgen groter
geweest. De kinderen zitten
vandaag gewoon weer in de
schoolbanken.
leiden Met de hand wordt gebeiteld om de boomstammen die bij de Witte Singel om de verbinding tussen de nieuwe wijken en binnen-
herbouw van de Paterbrug worden gebruikt een authentiek uiterlijk te stad te maken. De huidige brug was dringend aan vervanging toe.
geven. De Paterbrug, vernoemd naar het Paterstraatje die erop uit- Het is de bedoeling dat de Paterbrug in oude luister wordt hersteld,
komt, werd in 1913 aangelegd. Er moest een brug komen over de foto henk bouwman
er. Tot verbazing van Van Rij:
„Wat vindt nou de echtgenote
van een directeur van Rijkswa
terstaat eraan om in Leiden op
een feestje te komen? Ik dacht
altijd dat je mensen met argu
menten moet overtuigen, maar
gewoon een gezellige bijeen
komst werkt kennelijk ook."
Er is een hapje en een drank
je. De Zuidhollandse Commis
saris der Koningin komt langs
en burgemeester Cees Goekoop
houdt een gloedvolle toespraak.
Er onstond een gevoel van ver-
bondheid bij alle aanwezigen,
aldus Van Rij.
De tijd was rijp, een maand
later ging de subsidie-aanvraag
de deur uit. Aan minister Maij
werd een bijdrage van 110 mil
joen gulden gevraagd voor de
tunnel. Een paar maanden later
komen - via informele kanalen
- optimistische berichten. De
minister wil in de buidel tasten.
Maar in mei valt een brief van
Maij op de mat: De subsidie
wordt geweigerd. Het ministerie
geeft 100.000 gulden om te on
derzoeken of de plannen niet
wat goedkoper kunnen. „Ik
voelde me verraden en gepakt.
Ik was laaiend", aldus Van Rij.
Overleg
Er volgt overleg op alle fronten.
Tweede Kamerleden worden
benaderd, alle topambtenaren
die het plan eerst steunden
eveneens. Er wordt opnieuw ge
studeerd en het subsidieerzoek
daalt tot 89 miljoen gulden. Het
is uiteindelijk een motie, inge
diend door de Tweede Kamer
fracties van PvdA en CDA, waar
door minister Maij op haar
schreden terugkeert. Ze zegt de
Kamer toe het project te steu
nen met een bedrag dat ligt tus
sen de 60 en 80 miljoen gulden.
Er wordt onderhandeld en in ju
li 1993 krijgt de gemeente Lei
den het definitieve besluit: het
Rijk steekt 81 miljoen gulden in
de tunnel voor het Leidse Sta
tion, waardoor later dat jaar de
eerste spa de grond in kan.
leiden frank buurmanverder uit. Een van die zoons is
de vader van Walter Kamsteeg.
„In Leiden heeft nooit een auto
bedrijf onder de naam Kam
steeg bestaan. Ik vind het pret
tig om daarvoor mijn eigen
naam te gebruiken. Het is een
klein bedrijf, dat nu een jaar be
staat. De klanten weten dan
met wie ze te maken hebben.",
zegt Walter Kamsteeg. Volgens
hem - Walter Kamsteeg is sinds
1978 in de automobielbranche
werkzaam - heeft hij het volste
recht om de naam Kamsteeg te
gebruiken. „Ik ben een regel
rechte afstammeling. Volgens
mij werkt er bij Kamsteeg Zuid
niet eens iemand meer die
Kamsteeg heet." Directeur
Kreek van Kamsteeg Zuid: „Ik
kan U verzekeren dat bij ons
bedrijf nog wel degelijk mensen
met de naam Kamsteeg wer
ken."
Walter Kamsteeg mag zijn
naam niet gebruiken voor zijn
autobedrijf aan de Zoeterwoud-
seweg in Leiden. Dat is de me
ning van het autobedrijf Kam
steeg Zuid, een grote Volkswa
gen/Audi-dealer met het hoofd
kantoor in Oegstgeest, en verder
vestigingen in Voorschoten,
Katwijk en Leiderdorp. Kam
steeg Zuid spande een kort ge
ding aan tegen Walter Kam
steeg, dat vandaag voor de
Haagse rechtbank heeft ge
diend. Aanleiding is de verwar
ring die zou kunnen ontstaan
als de naam Kamsteeg wordt
gebruikt door een bedrijf dat los
staat van Kamsteeg Zuid.
De opa van Walter Kamsteeg
richtte het bedrijf op in Oegst
geest. Twee zoons zetten het
bedrijf voort en breidden het
Bevroren GFT
Voor de tweede keer deze winter bestaat de kans dat het GFT-afval in de
bruine container bevriest
De Dienst Milieu en Beheer doet ondanks dat haar best uw GFT-container
toch te legen. U kunt ook proberen bevriezen van GFT te voorkomen.
- Houd de GFT-container zo lang mogelijk binnen (schuur, garage).
- Houd de container uit de wind (dicht tegen het huis aan).
- Zorg dat het GFT zo droog mogelijk in de bak gaat en verpik "iedere
portie" in papier (krant).
Kranten onder in de bak voorkomen
vastvriezen aan de bodem van de bak.
Zo komen we samen
de winter wel door!
Wethouder Van Rij tevreden met nieuw ontweip
In de toekomst zullen er geen
fietsen meer voor het Leidse
station staan. Het is een van de
uitgangspunten in het nieuwe
ontwerp voor het stationsge
bied, die de Leidse PvdA-wet-
houder T. van Rij, verantwoor-
Idelijk voor het project, erg aan
spreken. „De architect Kilsdonk
heeft het probleem op twee ma
nieren aangepakt. Er komen
nauwelijks palen op het plein,
zodat je je fiets daar niet aan
vast kunt zetten. Of je moet een
ketting van meer dan twee me
ter hebben. Bovendien komt er
deels onder de grond een open
bare fietsenstalling voor zón
3.500 fietsen', aldus Van Rij.
De Leidse wethouder is tevre
den met de door Kilsdonk geko
zen oplossingen. Vooral de fiet
senstalling spreekt hem aan. De
stalling komt aan de rechterzij
de van het station (gezien
vanuit de stad) op het dak van
de tunnel. Het is de bedoeling
dat de stalling voor een deel on
der het maaiveld ligt. Om de
stalling sociaal veilig te houden
wordt het bovenste deel geheel
van glas, waardoor iedereen
erin kan kijken. Boven het dak
komt de taxistandplaats, zodat
er altijd controle is. „Het is echt
een vondsfmeent Van Rij.
Naast de fietsenstalling is ook
de megabioscoop gepland, waar
in totaal 1.600 mensen naar de
film kunnen. Het concern MGM
is nog steeds uitermate geïnte
resseerd in het plan en onder
zoekt op dit moment de haal
baarheid. Onderdeel van deze
studie is ook een eventuele
bouw over het spoor heen.
Kilsdonk heeft een relatie wil
len leggen tussen het Stations
plein en de zeven Leidse musea.
Bij het busstation voor de VW
komen ook zeven beelden te
staan die verwijzen naar de mu
sea.
In dit plan is ook een poging
gedaan de fietsers te weren van
het voetgangersplein. Dat ge
beurt door de fietsroute en het
voetgangersgebied voor een
groot deel ongelijkvloers te ma
ken.
Een belangrijk onderdeel van
het nieuwe ontwerp is wat Kils
donk het stedelijk dak noemt.
Het is een soort glazen overkap
ping die de looproute van sta
tion naar de stad markeert.
Als alle plannen worden uit
gevoerd, komt er 40.000 vier
kante meter kantoor bij in het
gebied, honderd woningen en
4.000 vierkante meter horeca-
en congresruimte. Van Rij ver
wacht dat het hele plan. inclu
sief de kantoortorens, tegen het
jaar 2000 is afgerond. Met de
Haagse projectontwikkelaar
Boek geeft inzicht in realisatie stationsproject Leiclen
Mabon wordt gesproken over
de realisatie van de gebouwen.
Het nieuwe ontwerp van Kils
donk vormt de basis voor die
discussie. De 335 meter lange
tunnel moet september 1996
klaar zijn. Eind februari wordt
het project gegund aan een
aannemer. Overigens zal de ge
meente in het stationsgebied
een informatiepunt openen.
Daar zullen geïnteresseerden
kunnen zien hoever het project
gevorderd is en wat er eventueel
wordt gevonden bij de graaf
werkzaamheden. „Er is tenslot
te een spoorhaven geweest, dus
misschien wordt er wel wat ge
vonden, aldus Van Rij.
