'Gabor kijkt alleen of een
vos een speeltje heeft'
Angolese burgeroorlog eigenlijk familiestrijd .Centnlmdemocraten voor
Nederlanders gevaarlijker'
Feiten &Menemgen
Zjirinovski
als mediaclown
Indianenstam van 50
miljoen dollar trekt
veel nieuwe leden aan
MAANDAG 14 FEBRUAR11994
Sinds zijn opmerkelijke succes in de Russi
sche verkiezingen van december heeft Vla
dimir Zjirinovski zich een meester getoond
in het manipuleren van de internationale
nieuwsorganisaties. Zijn bizarre gedrag en
schokkende uitspraken hebben zoveel pu
bliciteit gekregen dat hij in korte tijd is op
geklommen tol een van de beruchtste poli
tici op het hedendaagse internationale to
neel.
Hij maalt er niet om dat de meeste aan
dacht die hij in de buitenlandse media
krijgt vijandig of spottend van toon is. Het
enige dat telt. is dat hij in het nieuws blijft
en dat er over hem wordt gesproken. Want
Zjirinovski gebruikt deze internationale
aandacht vooral om indruk te maken op het
Russische thuisfront. Zijn reputatie als de
man die spijkers met koppen slaat, wordt er
door versterkt, terwijl de positie van zijn ri
valen, met name Boris Jeltsin, die qua pu
bliciteit ver bij Zjirinovski achterblijft, wordt
ondergraven.
De internationale
media zien Zji
rinovski vrijwel una
niem als een ultra-
nationalistische
volksmenner en een
potentieel buitenge
woon gevaarlijk
man Zjirinovski
als duivelse boem
an. Maar tegelijker
tijd staan de media
bloot aan de verlei
ding om hem als
een politieke clown
te zien, die zulke ra
re fratsen uithaalt,
dat het zonde is om de verhalen niet mee te
nemen Zjirinovski als amusement.
Zjirinovski speelt gewiekst op deze dubbel
zinnige houding in. Hij zorgt er steevast
voor dat zijn opmerkingen zo belachelijk,
beledigend en opvallend mogelijk zijn. En
de meeste van zijn uitspraken halen de in
ternationale media.
Een van de redenen hiervoor is dat de
meeste kranten en televisie- en radiosta
tions zijn geabbonneerd op de grote inter
nationale nieuwsagentschappen Reuters,
AP (Associated Press) en AFP (Agence Fran-
ce-Pressè) die sinds december al honder
den kleurrijke verhalen over Zjirinovski
hebben afgescheiden.
Een groot deel van de overige media, die
vaak geconditioneerd zijn om te denken dat
alles dat door een nieuwsagentschap wordt
gemeld wel echt nieuws moet zijn, geeft de
verhalen door en functioneert zo als een in
ternationaal podium voor Zjirinovski.
Sommige nieuwsmedia (waaronder deze
krant red.) hebben besloten Zjirinovski's
verbale uitspattingen grotendeels te nege
ren, echter zonder daarbij uit het oog te
verliezen dat hij een politiek machtsblok
vertegenwoordigt waar wel degelijk reke
ning mee dient te worden gehouden.
Onlangs maakte de Tsjechische premier Va
clav Klaus een doortastende opmerking
over Zjirinovski. Gevraagd naar zijn com
mentaar op Zjirinovski's voorspelling dat de
Tsjechische Republiek weldra zal zijn gere
duceerd tot Praag en een aantal bierbrou
werijen, zei Klaus: „Het is nergens voor no-
dig om op dergelijke uitspraken in te gaan.
De vraag is hoe we mensen zoals Zjirinovski
hun voedingsbodem kunnen ontnemen."
LONDEN TONY BARBER
Zjirinovski. foto
VERTALING: MARGREET HESLINGA
Campagne Stichting Bont voor Dieren voor fok\>erbod pelsclieren
Een gemuilkorfd vosje wordt door twee handen stevig vastgehouden. Boven de foto prijkt de
vraag: 'Bont, a license to kill?'Wat beeldt de foto eigenlijk uit, zo vroegen tientallen mensen de
Stichting Bont voor Dieren, die verantwoordelijk is voor de nieuwe postercampagne. „Het vosje
wordt geëlektrokuteerd", legt Lieke Keiler van de stichting uit. „Dat is hard, maar dat is de reali
teit", voegt ze er aan toe. Met de campagne wil de stichting druk uitoefenen op de politiek om ze
snel mogelijk een fokverbod op pelsdieren af te kondigen.
„Gabor bekijkt alleen zaken als de breedte
In mei 1991 keurde de Tweede Kamer de Gezond
heids- en Welzijnswet voor Dieren goed. Staatsse
cretaris Gabor (natuurbeheer) stelde toen dat er
eerst nog drie jaar onderzoek naar het welzijn van
pelsdieren nodig is alvorens een beslissing kan wor
den genomen over een verbod op de pelsdierenfok-
kerij.
Keiler vindt dat onzin. „Dit is gerommel in de mar
ge. Er wordt al tien jaar onderzoek gedaan naar het
welzijn van pelsdieren. Gabor wil alleen marginale
zaken laten bekijken, zoals de breedte van de kooi
en de vraag of er wel of geen speeltje in het hok
moet. Het uitgangspunt in dit onderzoek is dat de
pelsdieren hoe dan ook in hun kooien moeten blij
ven. Terwijl wij stellen dat pelsdieren wilde dieren
zijn en die moeten vrij zijn."
Verder onderzoek zal volgens Keiler niets meer op
leveren dan wat nu al bekend is. „Uit een rapport
van de veterinaire dienst van het ministerie van
landbouw, natuurbeheer en visserij is al gebleken
dat vooral vossen maar ook pelsnertsen in gevan
genschap slecht af zijn. Maar Gabor aarzelt blijk
baar nog", zegt ze cynisch.
In 1983 werd de voorganger van de Stichting Bont
voor Dieren opgericht, het Anti-Bontcomité. De
huidige stichting is een samenwerkingsverband van
de Dierenbescherming, Lekker Dier en Kritisch
Faunabeheer. Keiler stelt tevreden vast dat de anti-
bontlobby de afgelopen jaren veel heeft bereikt.
„De 'ontmanteling' van de bonthandel in Neder
land van 120 bontwinkels begin jaren tachtig
naar enkele tientallen anno 1994 heeft mede
dank zij onze inspanningen plaatsgevonden", zegt
Keiler trots.
De Nederlandse Vereniging van Fokkers van Edel-
pelsdieren (NFE), een van de slachtoffers die begin
jaren tachtig werden getroffen door de dalende ver
koop van bont, schrijft deze ontwikkeling maar
voor een deel toe aan de Bont voor Dieren.
Wim Verhagen: „Natuurlijk hadden hun acties in
vloed maar de daling van de bont-omzet heeft ook
te maken gehad met de mode. De laatste tijd is er
trouwens weer een stijging waarneembaar. Bont
wordt tegenwoordig heel modieus verwerkt. Diver
se ontwerpers hebben het in hun collecties opgeno
men en veel mensen volgen die trend. In de jaren
tachtig liep de consument klakkeloos achter de an
ti-bontacties aan. Nu heeft de consument een eigen
mening en ziet in dat er niet zoveel verschil is tus
sen het dragen van leer en bont. De opbrengst van
de bontverkoop is de afgelopen twee jaar verdub
beld."
Volgens Keiler kan bont absoluut niet meer. „In
1987 stond de meerderheid van de bevolking achter
peter senteur
onze acties. Ik weet niet hoeveel dat nu is, maar bij
na niemand in Nederland wil nog bont dragen. De.
bonthandel is een aflopende zaak. Eind jaren tach
tig waren er driehonderd pelsdierfokkerijen in Ne
derland, in 1992 waren het er 230 en het jaar daar
op nog maar 210. Straks bereiken we een situatie
als in Zwitserland. Daar zijn de eisen voor het hou
den van pelsdieren zó opgeschroefd dat er nu geen
enkele fokkerij meer is", aldus Keiler.
Verhagen van de NFE reageert laconiek op de ver
mindering van het aantal fokkerijen. „Door overna
mes verdwijnen er wel bedrijven maar de Stichting
Bont voor Dieren grijpt iedere daling in onze bran
che ajtijd weer aan om te beweren dat de fokkerijen
langzaam wegkwijnen."
De laatste jaren ligt het aantal fokkerijen juist sta
biel en dat zal de komende jaren ook zo blijven,
verwacht Verhagen. Een situatie zoals in Zwitser
land en een fokverbod op pelsdieren vreest de NFE
niet. „De welzijnsproblemen bij de pelsdieren,
vooral bij vossen erkennen wij. Bepaalde dingen
kunnen beter, de huisvesting bijvoorbeeld. Maar
door allerlei aanpassingen kunnen we die proble
men vrij gemakkelijk minimaliseren."
DEN HAAG MIRANDA JACOBS
De Catawba-indianen in de
Amerikaanse staat South Caroli
na hebben onlangs van de
rechtbank 50 miljoen dollai toe
gewezen gekregên in ruil voor
afstand van hun claim op land
dat ooit aan de stam behoorde.
De uitspraak heeft geleid tot
een ware toevloed van mensen
die zich bij de stam willen aan
sluiten. Deze zogeheten wanna
bees (I want to be), mensen die
om wat voor reden ook van in
diaanse afkomst willen zijn,
pluizen bevolkingsregisters uit
op zoek naar een druppel in
diaans bloed.
Het is lang geleden dat het lid
maatschap van de Catawba-
stam zo begerenswaardig was.
Vierhonderd jaar geleden stuit
ten de eerste Spaanse pioniers
ten noorden van Florida op de
ze indianen, die langs de oevers
van de Catawba-rivier visten en
kleien potten bakten.
De komst van de blanke kolo
nisten en de door hen meege
brachte waterpokken maakten
ten slotte een einde aan dit be
staan. Rond 1840 was de stam
gereduceerd tot een armzalig
restant. Doordat opeenvolgende
regeringen de met de Catawba's
gesloten overeenkomsten
schonden, belandde de stam in
een reservaat van 252 hectare
bij het stadje Rock Hill.
De 'vooruitgang' stond niet stil:
het jachtgeweer verving de
blaaspijp en de Catawba-taal
stierf uit. Tegenwoordig leven in
het reservaat nog zo'n 200 Ca
tawba's in stacaravans. Twintig
procent heeft geen stromend
De Catawba's hebben de hoop
op genoegdoening nooit hele
maal laten varen. In 1973 werd
Gilbert Blue tot stamleider ge
kozen. In de overtuiging dat de
Catawba's via de rechtbank hun
gelijk konden halen, startte hij
een proces dat na 17 jaar verbit
terde strijd in januari van dit
jaar formeel werd beëindigd.
De lange juridische weg naar de
huidige schikking was moei
zaam, omdat de Catawba's
geen geld hadden. Slechts een
enkeling werkte in de plaatselij
ke textielfabriek, hakte hout of
bakte glimmende zwarte potten
van rivierklei. In 1959 trok de fe
derale regering haar erkenning
van de stam zelfs in, in de hoop
dat de Catawba's op die manier
in de plaatselijke bevolking zou
den opgaan.
Maar in de jaren zeventig deed
het Amerikaanse Hooggerechts
hof enkele uitspraken die het
indianenstammen gemakkelij
ker maakten om hedendaagse
overheden aan te klagen we
gens in voorgaande eeuwen ge
schonden verdragen. Maar toen
de gerechtelijke strijd zich al 16
jaar had voortgesleept, besloten
de Catawba's vorig jaar om het
over een andere boeg te gooien.
Ze klaagden elk van de 67.000
landeigenaren aan die op de
ruim 57.000 hectare grondge
bied woonden die ooit van de
Catawba's waren geweest. Deze
aanpak leidde binnen een jaar
tot een schikking.
Door de dreiging van juridische J
stappen kon in Rock Hill geen
land of huis meer worden ver
kocht, aangezien er plotseling -
onzekerheid bestond over het
eigendomsrecht. Wanda War- i
ren, een van de weinige Cataw
ba's met e
De gerechtelijke!
procedure blokkeerde alle on- fr
roerend-goedtransacties, omdat
geen enkele verzekeraar onder F"1
die omstandigheden garant wil-jde
de staan." Pa
Vlak voordat de 67.000 landei- 8e
genaren zouden worden gedag- w'
vaard, werd een compromis be-,sü
reikt. De federale regering en de
staat South Carolina zullen de j
Catawba's 50 miljoen dollar uit-iWl
keren. De Catawba's worden
weer erkend als een onafhanke-
lijke stam een status die de
indianen het recht op federale
subsidies geeft en het Cataw-i
ba-reservaat wordt van 252 tot j
1.760 hectare uitgebreid. In ruil
hiervoor hebben de Catawba's j
genoegen genomen met een
beperktere vorm van onafhan- m
kelijkheid dan de meeste van de vv
500 andere stammen in de Ver- 8£
enigde Staten.
Het probleem is nu vast te stel-
len wie tot de Catawba-stam
behoort. Dit is belangrijk, om- d(
dat 7,5 miljoen dollar contant
onder de stamleden zal worden 10
verdeeld. De overige 42,5 mil-
joen zal door de stam in beheer Jf
worden genomen. Behalve de
200 Catawba's die in het reser- dl
vaat wonen, zijn er waarschijn- P'
lijk nog zo'n 1.600 nakomelin-
gen van stamleden die in het 1
laatste 'stamboek' zijn opgete- d
kend. Maar weinigen zijn vol-
bloed Catawba. Opperhoofd j
Blue driekwart Catawba van J dl
vaderskant en half van moe- I
derskant zegt dat de stam te jtc
klein is om alleen binnen de ei- J
gen gelederen t
ROCK HILL PATRICK COCKBURN
VERTALING: MARGREET HESLINGA
a i i i i *i p i 1 Abdou Najib, Marokkaanse PvdA-liisttrekker in Utrecht
De Angolese regering heeft af
gelopen vrijdag alle hulpvluch-
ten verboden naar gebieden
die in handen zijn van de re
bellenbeweging Unita. Aanlei
ding voor dit besluit is het op
laaien van de gevechten in de
provincie Kuito, waar Unita de
aanlevering van voedsel voor
de hongerende bevolking zou
hebben tegengehouden. Minis
ter Dos Santos (hulp en sociale
opbouw) verklaarde dat de
mensen in en om Kuito ster
ven van de honger.
Een ernstig kijkend jongetje op
krukken maakt zich los uit het
groepje weeskinderen en ver
klaart plechtig dat hij iets wil
zeggen. Zijn boodschap is sim
pel en duidelijk. „De mensen
lijden. Ik wil vrede... En een
paar schoenen", zo voegt hij er
na een korte pauze aan toe.
De 10-jarige Lourenco Figueire-
do is een van de 140 weeskinde
ren die worden opgevangen in
het Cuando-kantp van de ka
tholieke missie, zo'n 130 kilo
meter ten zuiden van de Ango
lese stad Huambo. Lourenco
raakte eind 1992 een been kwijt
tijdens een aanval van de ver
zetsbeweging Unita op de stad
Caconda. De aanval vond plaats
nadat Unita-leider Jonas Savim-
bi had geweigerd zijn verkie
zingsnederlaag te accepteren.
„We hoorden explosies en
kropen onder het bed. Toen ik
bijkwam, zag ik er zo uit", zegt
Lourenco en wijst op de stomp
waar eens zijn linker been zat.
„Sindsdien heb ik mijn ouders
nooit meer gezien."
Medewerkers van het Interna
tionale Rode Kruis brachten
hem begin vorig jaar naar een
missiepost. Enkele dagen later
moest de missiepost, in ver
band met de strijd, worden ont
ruimd.
Lourenco is het slachtoffer ge
worden van het verzet, maar
ook de troepen van het regeren-
de MPLA hebben veel jonge
slachtoffers gemaakt. Zeker 77
van de weesjes die in Cuando
verblijven, raakten hun ouders
kwijt bij aanvallen van rege
ringstroepen op door Unita ge
controleerde gebieden in de
provincie Bie.
Uit de wijde omtrek zijn slacht
offers van de burgeroorlog naar
Cuando getrokken, op zoek
naar troost en voedsel. Dagelijks
staat voor het missiekantoor
een lange rij wachtenden. Zij
ontvangen dekens die zij weer
ruilen tegen voedsel.
Maar ook hier zijn de vluchte
lingen niet veilig. Vorig jaar
bombardeerde het leger een
dam in de buurt, die het hele
gebied van drinkwater voorziet
en in de toekomst wellicht het
door Unita gecontroleerde
Huambo van elektriciteit had
kunnen voorzien. Een van de
bommen kwam op nog geen
300 meter van het weeshuis te
recht. „Als die voor de dam was
bestemd, was hij een flink eind
uit de richting. En dat geeft me
een onbehaaglijk gevoel", zegt
Cornelius Kok, de Nederlandse
priester die de missiepost leidt.
Kok is niet haatdragend en is
van mening dat zowel het ver
zet als de regering veel gruwe
lijkheden op hun geweten heb
ben. „Als er ooit vrede komt,
kan niemand worden vervolgd
voor oorlogsmisdaden. Wat gru
welijkheden betreft doen de
strijdende partijen niet voor el
kaar onder."
Kok verbaast zich nog steeds
over de situatie in het land waar
hij al sinds 1959 woont en
werkt. „Het is bijna niet te be
vatten dat de leiders van MPLA
en Unita, die het vroeger tijdens
hun studietijd bij de missie zo
goed met elkaar konden vinden,
elkaar nu naar het leven staan.
Het is een onbegrijpelijke strijd
omdat iedereen ook familie aan
de andere kant heeft. Het is ei
genlijk een familie-oorlog."
CUANDO KARL MAIER
VERTALING: JOLANDA OUKES
„Toen ik plotseling in alle kran
ten stond, dacht ik: wanneer
krijg ik de eerste klappen? Ik
liep toch een beetje schichtig
rond. Dat heeft gelukkig maar
een week geduurd."
Abdou Najib (39), de eerste al
lochtone lijsttrekker van een
grote partij in een grote stad,
heeft welgeteld twee vervelende
telefoontjes gekregen sinds zijn
uitverkiezing eind vorig jaar tot
PvdA-voorman in Utrecht.
„Niet heel de stad stond te jui
chen, dat had ik ook niet ver
wacht. Laten we wel wezen:
puur racisme hebben we in Ne-
derland nauwelijks.
Toch wil hij het gevaar van een
groeiend rechts-extremisme
niet onderschatten. Fel: „Het is
een vreselijk onkruid. We moe
ten dat met milieu-vriendelijke
middelen bestrijden. Niet nege
ren, niet verbieden, maar de
mensen die daarop stemmen
duidelijk maken dat zulke par
tijen niets te bieden hebben. De
CD is gevaarlijker voor Neder
landers dan voor migranten.
Kijk maar naar hun partijpro
gramma. Die partij wil de
doodstraf invoeren, is tegen ho
mofilie, wil nog dieper snijden
in de WAO en allerlei subsidies
afschaffen."
Najib kwam zestien jaar gele
den naar Nederland. In zijn ge
boorteland raakte hij in proble
men toen koning Hassan II de
studentenvakbond verbood
waarin hij actief was. In Neder
land studeerde hij af, trouwde
met een Nederlandse en kreeg
vier kinderen. Politiek actief is
hij sinds 1986, het eerste jaar
waarin migranten stemrecht
kregen bij de gemeenteraads
verkiezingen. In 1990 kwam hij
in de Utrechtse gemeenteraad.
Najib houdt van praktische po
litiek, ook in het minderheden
beleid. „We hebben te lang ge
dacht dat we alle problemen
Abdou Najib.
konden oplossen door het
opentrekken van blikken amb
tenaren. Ik haat nota's. De
mensen willen de politici op
straat zien."
De PvdA-lijsttrekker trekt dan
ook vaak de wijken in. „Met
heel weinig geld kun je heel veel
problemen oplossen. Een voor
beeld: ik heb laatst wat oudjes
in contact gebracht met een
groep Marokkaanse jongeren.
Moet dat gesleutel aan die au
to's op zondag, was de klacht.
De jongens legden uit dat ze
zich verveelden, maar spraken
af dat ze voortaan ergens anders
naar toe gaan, waar ze geen last
bezorgen. Zo'n gesprekje kost
even wat moeite, maar werkt
wel. En zoiets heeft een olie
vlekwerking, het wordt doorver
teld."
Najib gelooft niet in minderhe
denbeleid dat zich uitsluitend
op minderheden richt. „Wat
moet je nou met een project om
Marokkaanse vrouwen te leren
fietsen? Dat willen ze helemaal
niet. Of gratis zwemles. Daar
bereik je alleen maar mee dat
Nederlanders gaan zeggen: ik
moet wel betalen, dus ik word
ervoor gestraft dat ik werk. Min
derhedenbeleid moet zich op
foto anp hans steinmeier
meerderheden richten. Als ik in
Nederlanders investeer, is dat
ook goed voor migranten."
De Marokkaanse lijsttrekker
verwacht dat de 4.000 stemge
rechtigde landgenoten in zijn
woonplaats massaal naar de
stembus gaan. In 1986 bleven
de meesten nog thuis, omdat
koning Hassan hen had verbo
den in het buitenland te stem
men. Onlangs heeft Hassan zijn
oproep ingetrokken.
Najib vindt dat nog veel te wei
nig allochtonen in een gemeen
teraden zitten. Nu zijn het er 47
in heel Nederland. De verwach
ting is dat het er na 2 maart
hooguit 55 worden, op een to
taal van 11.000 raadszetels.
„Maar bedenk wel dat dit pro
ces nog maar acht jaar bezig is
en misschien wel generaties no
dig heeft. Vergeleken met het
buitenland loopt Nederland
voorop. We kankeren wel veel
op dit land, maar we zijn hier al
heel ver met de participatie van
migranten. In een land als
Frankrijk, waar al heel lang heei
veel Afrikanen wonen, zitten ze
echt naar ons te kijken."
UTRECHT JOHAN GROENEVELD
EN GODFRIED HELWIG/ANP
