Denksport VRIJDAG 11 FEBRUAR1199496525^ PUZZEL DAMMEN Ton de Haas BRIDGE Ton Schipperheijn Nummer 6 Horizontaal: 1. roofvogel; 5. appartement; 8. meerstemmige muzikale compositie; 12. water zucht; 14. houding; 15. gedeel te; 18. schil; 19. lieden; 20. per soonlijk vnw.; 21. ieder; 22. vis; 23. stekelige plant; 25. hout soort; 27. waterdier; 29. zelf kant; 30. de oudere; 31. hoofd deksel; 33. balk; 35. kleur; 37. Europeaan; 38. heildronk; 40. klaar; 42. Ierland; 45. bul; 47. indien; 49. geldinstelling; 50. pleisterkalk; 52. tijdperk; 53. staat; 56. oude naam voor Thai land; 58. achter; 59. kweek; 61. kloosterlinge; 62. god van de liefde; 64. dorsvloer; 65. bloei; 67. meester; 68. vertragings middel; 70. grafvaas; 72. inte rest; 74. viseter; 76. rondweg; 78. ankerplaats; 80. lidwoord; 81. brandgang; 82. echtgenoot; 83. soort meloen; 86. hijswerk tuig; 88. roofdier; 89. voge- laarstok; 90. zijde; 91. rijgsnoér. Verticaal: 1. grappenmaker; 2. afgunst; 3. gehoororgaan; 4. toespraak; 5. helleveeg; 6. deel het 7. (scheik.); 8. maalwerktuig; 9. rund; 10. communicatiemiddel; 11. droevig; 13. rekenkundig ge tal; 14. door; 16. ontkenning; 17. klaaglied; 18. stip; 22. kop- voorn; 24. moment; 26. beroep; 28. inwendig; 30. bijbelse naam; 32. heilige; 33. been; 34. hemellichaam; 36. netvleugelig insekt; 39. filmonderscheiding; 41. blunder; 43. loot; 44. kunst werk; 46. venster; 48. roofvogel; 51. melkklier; 54. mager; 55. wenteling; 57. metselspecie; 60. Touring Trophy; 61. familielid; 63. filmdecor; 64. kledingstuk; 66. Aziatisch land; 67. gemene weide; 69. eveneens; 71. reliëf steen; 73. manier; 75. strook; 77. vervoermiddel; 79; nuttigen; 83. vaatwerk; 84. roem; 85. wil- Oplossingen, per briefkaart, dienen uiterlijk dinsdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt ingezonden, als volgt adresseren: Redactiesecretari aat, Uitgeversmaatschappij Leidsch Dagblad b.v., Postbus 54,2300 AB Leiden. Winnaars De set potloden gaat naar C. Turmel, Meerburgerka de 68, 2314 VS Leiden (kruiswoord) en naar A. Verdel, Iepenstraat 25, i ;|J 9 9 i'li lil S II' U O 11 9 9 9 IN 111 III s fri' Diagram 1 Onlangs werd mijn damarchief verrijkt met materiaal dat werd aangeboden door de 82-jarige heer De Reus uit Noord wijker- hout. Naast enkele oude dam boeken en een stapel bladen, waaronder veel exemplaren van Het Damspel, bevonden zich in deze verzameling tal van inmid dels historische damknipsels uit allerlei dagbladen. Het aardigste was een boekwerk met een complete eerste jaargang (1934) van het Dammersweekblad Hoewel ik zelf niet eerder van dit blad had gehoord, kunnen de oudere dammers onder u zich deze uitgave wellicht her inneren. Redacteur-uitgever J. Markus stelde zich met dit blad ten doel 'het damspel en het ver- eenigingsleven te behartigen'. Een opmerkelijke mededeling op de voorpagina van het eerste nummer wil ik u niet onthou den, Onder het kopje Crisistijd schrijft de heer Markus het vol gende: Ten behoeve van hen, die het bezwaarlijk vinden om een half-jaarabonnement a 1,30 tegelijk te betalen, stellen we we kelijks exemplaren d 6 cent be schikbaar. De inhoud van het tijdschrift varieerde van mede delingen en verslagen tot allerlei dam-technische informatie. Na tuurlijk ook toen al volop aan dacht voor het eindspel. Mijn oog viel onder meer op de vol gende tamelijk onbekende op- 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 y SI O O, Q a ai O y O U a a b O Diagram 2 gave van Blankenaar (zie dia gram 1Voor het gemak geef ik u gelijk de oplossing waarbij zwart aan zet is: A) 21-26 (op 35-40 37-32 47x45 met winst en op 12-17 volgt 49-44) 49-44 26- 31 (na 12-17 of 12-18 wint 37- 32. Ook 27-31 verliest wegens 47-15 31x42 15x47 en 47-41) 37x26 27-32 47-42 12-17 42-29 17-22 (32-37? 29-23 37-42 23-37 42x31 26x37) 29-42 22-27 42-29 32-37 29-23 27-32 23-19 32-38 19x41 35-40 (op 38-42 41-37; na 38-43 komt 44-39 43x34 41- 28 34-40 26-21 40-45 28-50 35- 40 50-6 45-50 21-17 6x35 met winst) 44x35 38-43 41-28 43-48 (op 43-49 28-44) en 28-37 met winst: Er is nog een mogelijk heid: B) 27-32 37x28 35-40 47-29 40-45 (op 21-26 29x45 26-31 45x1 31-37 49-43 37-41 43-38 41-47 1-6 wint) 29x1 21- 26 49-43 26-21 43-38 31-37 1-6 37-41 28-22 41-46 (na 41-47 22-17 6x50 en op 45-50 heeft wit 22-17 6x46) 38-32 46x17 en 6x50 met eveneens winst. Twee geheel verschillende systemen in een eindspel verwerkt door de beroemde eindspelcompo nist Blankenaar. In hetzelfde blad trof ik een eindspel aan waarvan iedere dammer het be staan kent (zie diagram 2). Maar wat ik niet wist (en ver moedelijk velen met mij) is dat wit in deze stand nog remise kan maken. Omdat de analyse Diagram 3 van dit eindspel al zo'n zestig jaar oud is, heb ik voor de ze kerheid nog even eindspelken ner Cees Pippel geraadpleegd die verzekerde dat er ook later geen winst voor zwart gevonden werd. De hoofdvariant gaat als volgt: 1. 28-32 30-34 2. 32-43 24-30 (op 34-40 43-25!) 3. 43-38 34-39 4. 38-27 15-20 (op 35-40 27-18 enz.) 5. 27-38 20-25 6. 38-29 met de klassieke patstel ling. Nog even de IJmuidenaar Pippel: In principe is elk eind spel van vier schijven tegen een dam remise tot op het bord het tegendeel bewezen is. Waarvan acte. Met verwijzing naar dit laatste geef ik u tot slot nog een fragment uit de clubcompetitie (zie diagram 3) waarvan Arjan van Leeuwen zou schrijven: Met opgeven is nog nooit een punt behaald. Het gaat hier om de eindstand van de partij Piet Roozenburg-Johnny de Leeuw uit de ontmoeting NOAD-PWG. Ik schrijf bewust eindstand om dat Roozenburg meende hier verloren te staan en de partij opgaf. De computer van Arjan van Leeuwen denkt er ander over. Wit heeft namelijk nog de mogelijkheid 33-28 waarop weliswaar 17-22 volgt met 28x6 23-28 32x23 20-24 29x20 18x38 42x33 25x43 6-1 15x24. Echter, wat te doen na 37-31 en 27-21? scl Het Ruitenboertoernooi voor eerste klassers en lager telde dit jaar weer zo'n 35.000 deelne mers. De wekelijkse clubavond fungeerde als voorronde. Voor iedere weekavond was er een aparte spelset, met na loop voor de deelnemers eeqN boekje met deskundig com- mentaar op het mogelijke bied- en spelverloop. Een ondankbar^ p( taak want in de praktijk gaat het vaak totaal anders. Mi In een spel van de woensdag- raj serie kreeg zuid de volgende L hand; *HB9765 vH *1^876+6 Oost (NZ kwetsbaar) opent lHa en wat biedt u? Commen,'^ tator Ernst Warendorf pleit vóor^ ISch; veel deelnemers kozen w€ voor 2Sch, een sprongvolgbod. CQ Volgens de ldassieke opvat- ting is dat sterk; 15/16 punten^ en een zeskaart. Die zeska^rt^ geldt nog steeds maar, zoals bij zoveel biedingen, aan de punte- neis werd geknaagd. In Amerikq nj( wordt een sprongvolgbod als jyj zwak gespeeld. 4-10 punten, tQf bedoeld dus om het de tegen: stander lastig te maken. Moder: j,e ne Acolbieders achten de voor: delen van een sterk bod groter. Wel werden de eisen verlaagd _e tot 12/13 punten; 16 punten na q( een opening krijg je ten slotte te niet zo vaak. Een 2Sch-bod is dus niet zo m gek. Een nadeel is dat de tweede kleur, ruiten, in het gedrang kan w komen. De Ghestem-aanhan- ve gers hadden het dan ook mak- kelijk. Met behulp van die con- ra ventie kan ieder willekeurig tweekleurenspel worden aange,; geven. Zuid biedt 3K1 en toont n daarmee de twee hoogste van W( de niet geboden kleuren. De twee laagste kleuren (klaveren- jjj! /ruiten) worden aangegeven aj met 2SA en de twee uiterste |jr (klaveren/schoppen) met 2Ha, ee Een nuttige conventie, maat m ook een die tot veel misversta.^: m den leidt. Maar nu eerst het vol- m ledige spel: Cryptogram nummer 6 Horizontaal: 3. Tegengestelde van omsinge len (10); 7. Een kikker is vlees noch vis (12); 9. Verhaal om consternatie uit te lokken (6); 11. Ook niet minder pijnlijk (8); 12. Schuin kruisje (4); 13» Doorgaan met groeien! (10); 15. Zo gaat vader met wielen pronken (9); 16. Handig cijfer (3); 18. Modeartikel waar een luchtje aan zit (6); 19. Bliksemsnelle bevoorrading (6); 20. Troep bij de kapper in dienst (11); 21. Zuchten voorde bijstand (7). Verticaal: 1. Definitieve wedstrijd (6); 2. Aan de voet van een trouwe medewerker? (17); 3. Verschillend van elkaar wandelend (12); 4. Zie kelijk buitenkansje? (14); 5. Lang en sloom (3); 6. Gemeen beroerd van verliefdheid (7); 8. Op hetzelfde moment overdreven identiek (7); 10. Voor het bereiden van een snelle hap? (11); 14. Deels een kind in de leiding (10); 17. Marok kaanstuinbed (5). -gekkenhuis -o-a-s-a-r- besteladres -d-t-a-e-n- tegengesteld-si mede-nagelnieuw -n-1a-i-f-k- -televisiestuk- gestremdgans SCHAKEN Oplossing cryptogram onverwacht s-e-e-e oranj e t 972 B 1094 *.10 8 5 W 4* FILATELIE HET 100-JARIG bestaan van het Internationaal Olympisch Co mité, in 1894 opgericht door Pierre baron de Coubertin, zal dit jaar ongetwijfeld een lawine aan postzegels veroorzaken. Van de ongeveer 240 postadmi nistraties over de gehele wereld zullen naar schatting ten minste de helft een zegel aan dit jubile um wijden. Verzamelaars van de thema's Olympische Spelen en of sport komen dit jaar dus dubbel aan hun trekken: de winterspelen in Lillehammer, het eeuwfeest van het IOC en het WK-voetbal. In de rubriek van half januari hebben we al gewezen op de Duitse IOC-zegel. Op 14 februa ri brengt België een IOC-zegel uit. Deze maakt deel uit van een serie van drie bijslag-zegels met als thema sport. De zegels, alle in de waarde van 16 3 fr., staan achtereenvolgens in het teken van: 100 jaar IOC (de olympische vlam met daarvoor de olympische ringen), het wk- voetbal in de VS (een duel tus sen twee spelers, links een Rode Duivel) en de Olympische Win terspelen in Lillehammer (een kunstrijdster). De oplage van de zegels is onbepaald. GROOT-BRITTANNIE Op 1 februari verscheen het zesde in successie, waarin tien lSt-ze- gels (prijs 2,50 pond) en 20 stic kers met teksten als Happy Birthday. With Love en Many Happy Returns. Waren de af beeldingen op de zegels vorig jaar al bijzonder aansprekend, waarbij Ruppert the Bear (Bruintje Beer) zelfs op het om slag prijkte, deze keer zullen ze bij nog meer mensen in het pul letje vallen, in het bijzonder bij stripliefhebbers. De afbeeldin gen zijn namelijk ontleend aan kinderboeken en er treden be kende stripfiguren op de zegels op. Om te beginnen Ruppert (ook nu weer op het omslag, terwijl hij een brief post) en ver der Dan Dare, Noggin The Nog, Peter Rabbit, Alice in Wonder land. Paddington, Orlando, Roodkapje, The Three Bears en Biggies. NOORWEGEN In Noorwe gen staan voor 12 februari niet alleen de in de vorige rubriek besproken laatste Lillehammer- zegels op het programma, maar ook drie permanente zegels. Bij twee van deze drie gaat het om zegels met afbeeldingen van vlinders, een vervolg op de twee vlinder-zegels van vorig jaar 23 februari. Ook nu hebben de ze gels elk een waarde van 3,50 kr. en ook nu zitten ze in een boek je; tien stuks, vijf paren. Afge beeld worden: Colias Hecla en Clossiana freija. Tot slot is de koning Harald V-serie uitge breid met een 6,50 kr.-zegel (donkergroen). Deze serie be staat nu twee jaar en telt inmid dels 9 zegels. OOSTENRIJK Een land als Oostenrijk kan natuurlijk postaal niet voorbijgaan aan de Olympische Winterspelen. De OW-zegel in de waarde van 7 schilling (oplage 3,8 miljoen) verscheen 9 februari. Op de ze gel een skiër in de afdaling. Het 800-jarig bestaan van de Weense munt wordt 18 februari gemarkeerd door de uitgifte van een 6 s.-zegel met daarop de muntmeester in zijn werkplaats, een reproduktie van een illu stratie uit de roman Weisskunig Oplage: 4,6 miljoen. ZWEDEN Op oude Zweed se bankbiljetten prijkte Moeder Svea met haar schild. Sinds 17 januari echter ook (omgeven door enkele sterren uit het logo van de Europese Unie) op een postzegel met een waarde van 5 kroon. De zegel verscheen (sa men met de eerder besproken dieren- en vruchtenzegels) om de samenwerkingsovereen komst te accentueren die Zwe den op 1 januari samen met de vijf overige leden van de Eu ropese vrijhandelsorganisatie EïTA met de twaalf Europese EU-staten is aangegaan (de Eu ropese Economische Ruimte). Deze Zweedse zegel hoort dus ook thuis in Europa-verzame lingen. IN 'T KORT Monaco: 10 november, Rode Kruis, 5,00 en 6,00 fr., rode kruisen; 150ste ge boortedag van de Noorse com ponist Edvard Grieg (1843- 1907), 4,00 fr., portret, deel par tituur Peer Gynt en trol; 100ste geboortedag van de Catalaanse schilder en beeldhouwer Joan Miro (1893-1983), 5,00 fr., litho; 400ste geboortedag van de schilder Georges de la Tour (1593-1652), 6,00 fr., Jozef in zijn werkplaats; 100 jaar postze gelvereniging van Monaco, 2,40 fr., album, hand met loep en pincet; kerst, kribbefiguren (deel IV), 2,80, 3,70 en 4,40 franc. iii lil lil IK, 1 t™ iii iiii w 11 R 101 i i 1 Imü jfj till li 11 A lil •KOSTGANGERS VAN CAïSSA', is de titel van het tweede boek dat de Haarlemmer Henk Mos- tert samenstelde uit de artikelen die schaakvriend en clubgenoot Lex Jongsma in 20 jaar schreef voor De Telegraaf. De verschij ning van dit tweede deel, uit een beoogde serie van drie, heeft ruim twee jaar op zich la ten wachten. Het feit dat men in die tussentijd met een andere uitgever in zee is gegaan zal daar niet vreemd aan zijn. In de rubriek van 22 novem ber 1991 schreef ik lovende woorden over het eerste deel, De wereld van Caïssa. Ook dit nieuwe boek kon ik maar moei lijk ter zijde leggen. Op een prettig leesbare wijze trekt een belangrijk stuk schaakgeschie denis aan het oog voorbij. Het is Lex wel toevertrouwd de ge beurtenissen binnen de schaak wereld op unieke wijze te be lichten. Naast veel leeswerk valt er ook schaaktechnisch het no dige te genieten. Ik hoop dan ook vurig dat de verschijning van het derde deel niet al te lang op zich zal laten wachten. Henk Mostert heeft trouwens monnikenwerk geleverd met het doorlezen, rubriceren en se lecteren van al die honderden Kostgangers van Caïssa' (IS BN 90 6216 0350 2), telt 140 blz.; uitgeverij Van Spijk b.v. Venlo. 'VELDJES TELLEN': 'Een me thode voor bepaalde pionnen- eindspelen', is een alleraardigst en instructief boekje van IM Herman van Riemsdijk en Wil lem Hajenius. Beiden zijn uit ons land afkomstig maar de een, Van Riemsdijk, woont al vele jaren in Brazilië, van welk land hij al meerdere keren kam pioen werd. Hajenius woont, werkt en schaakt al tijden in België. Zij kennen elkaar al eni ge tientallen jaren, maar door de grote afstand zien zij elkaar maar zelden. Na de olympiade van Dubai bracht Herman een bezoek aan zijn vriend en schaakmakker in België. Tijdens die gelegenheid speelde Her man zijn gastheer een aantal betoverende pionneneindspe- len voor die niet nalieten de no dige indruk te maken. Willem, in de rol van ijverige leerling, zette alles op papier en dat zou het begin worden van het boek je dat nu voor mij ligt. Er zijn al heel wat boeken over (pionnen- )eindspelen geschreven maar ik moet bekennen dat dit boekje op mij ontwapenend overkomt. In welk ander, over het alge meen toch saai geschreven, eindspelboek tref je een hoofd stuk aan getiteld: 'Nog twee biertjes, ober!'? De schrijvers ge ven een aantal interessante praktijkvoorbeelden van groot meesters die op bepaalde mo menten ernstig in de fout gin gen. Mooier bewijs van de moei lijkheidsgraad van die simpele pionneneindspelen is er niet. De schrijvers geven veel advie zen in de vorm van duidelijke regels. Uiteraard komt de moei lijke theorie van de correspon derende velden uitgebreid aan de orde. Het is mijn overtuiging dat diegene die dit boekje seri eus bestudeert niet meer zo makkelijk in de fout zal gaan. Toparbiter Geurt Gijssen schreef het voorwoord van dit bijna 100 blz. tellende boekje dat in eigen beheer is uitgege ven. Het is te verkrijgen door storting van ƒ17,95 en 3,= verzendkosten op rekening 51.72.96.551, t.n.v. W.Hajenius, Hever, België. Om u te tonen wat u in dit boekje kunt ver wachten geef ik een paar voor beelden. In het Interzonale Toernooi 1979 in Rio de Janeiro ontstond de stelling van Diagram 1 in de partij Vaganjan - Sunyé. De Ar meense grootmeester deed hier riskant 1. Df3 waarmee hij zijn tegenstander de kans gaf de da mes te ruilen. Na 1. Kf2 valt niet te zien hoe zwart verder komt. Na de tekstzet gebeurde iets heel merkwaardigs. De nu be reikte positie blijkt in de eind speltheorie bekend. Na 1. Df3+? Dxf3+; 2. Kxf3 Kg5 ging Va ganjan, in de voetsporen van onderzoeker Maizelis, verder met 3. Kg3??, dat wel zeer voor de hand ligt. maar tot verlies van de partij leidde. Hoewel tussentijds de partij was afge broken hadden noch Sunyé, noch diens secondant Benkö, noch Vaganjan en zijn helpers, ontdekt dat wit met 3. Ke2ü re mise kan maken. De auteurs besteden liefst 9 pagina's aan een diepgaand onderzoek van dit eindspel. Heel aardig is ook het eind spel dat voorkwam in de partij Tringov - Stein, Amsterdam 1964. (Zie diagram 2) Ik ben er van overtuigd dat veel zwart- spelers onmiddellijk de witte h- pion van het bord zouden ver wijderen. Dat leidt evenwel tot remise. Om tot winst te komen dient zwart met 1.Kh2! te be ginnen. Na 2. Kf2 Khl is het duidelijk dat wit zijn g-pion ver liest en dus ook de partij. De Bulgaarse grootmeester liet het zich niet bewijzen en gaf op. El ders in het boekje staat ver meld: 'In pionneneindspelen mag men niet gokken, men moet ze KENNEN!' Dit voor beeld betreft een van de 28 op gaven die in dit boekje ter oefe ning zijn opgenomen. Bestudering van dit type eindspelen is belangrijk om in de praktische partij te kunnen beoordelen of men wel of niet op een afruil van stukken kan ingaan. NOTEBOOMTOERNOOI Dit weekeinde wordt in de Rembrandt Scholengemeen schap aan de Noachstraat 2 te Leiden het 54ste Noteboom- toèrnooi gehouden. Het organi serende Leidsch Schaakgenoot schap (LSG) kon in 1936 dr. Max Euwe als winnaar van het eerste toernooi begroeten. Vorig jaar won de Duitser Eckhardt Schmittdiel. OPGAVE VORIGE WEEK (Wit: Kd4, La2, Pd7, f7. Zwart: Kh7, Dh6, Lb5, Ld2, g7. Wit aan zet maakt remise). Oplossing: 1. Pf8+ Kh8; 2. Pg6+ Dxg6; 3. f8D Kh7; 4. Lbl! Lc3+. (4.Dxbl; 5. Df5+! Dxf5 en pat; idem na 4. Le3+; 5. Kc3 Dxbl; 6. Dxg7+ Kxg7). 5. Ke3 Ld4+; 6. Kd2 Le3 7. Kc3 Ld2+; 8. Kd4 en remi se daar beide' partijen de car rousel niet kunnen ontlopen. NIEUWE OPGAVE De opgave voor deze week stamt uit 1951. Indrich Fritz won er een eerste prijs mee. (Zie diagram 3). Wit heeft een loper meer, doch zowel deze lo per als ook de enige witte pion staan aangevallen. Wit kan niet verhinderen dat hij materiaal verliest maar kan niettemin op een geraffineerde wijze de winst afdwingen. HB9765 H V 8 7 6 Na 2Sch (west paste) bood noord.4Sch on na ISoh meestfll 3Sch. Oost bood dan 4Kl.en zuid 4Sch. De oost die vervol* gens nog doorbood werd met een doublet gevoelig tot de orde geroepen; vier down lijkt zo on: geveer het minimum. Warendorf koos na ISch voor 2Ha van noord: partner, ik heb een goede kaart en prima steun voor jouw kleur. Oost biedt dan 3K1, zuid 3Ru en noord 4Sch. Tegen 4Sch kwam west als re gel uit met harten, partners kleur, en dat bood zuid, na HaH, de gelegenheid over te steken naar RuA en een klave ren te lozen op HaA. Dan SchlO na, voor oosts aas, klaveren ge: troefden SchH: t 9 N B10 9 w 0 H08 Z B97 H V 8 7 De tegenpartij heeft nu alleen t nog SchV en die laat zuid nar p tuurlijk rustig zitten. RuH, rui- c ten getroefd, klaveren getroefd p en de resterende ruiten zijn vrij. r Elf slagen. Lang niet altijd werd 4Sch be reikt; 4SchC leverde al een 70% score op en de overslag was goed voor 87%. De paren die in de deelscore bleven hangen scoorden nog gemiddeld als elf slagen werden gemaakt. Een aantal paren verzuimde 5K1 te doubleren en ging zelf down in 5Sch voor zo ongeveer een nul. *752 *102 *HVB85.( *763 u n AHB85 w *TT* 7632 r Diagram 3. 'M j Het probleem dat de deelne- J mers na afloop mochten trach ten op te lossen. Zuid spéélt 4Ha; uitkomst RuA. Hoe moei zuid spelen? Oplossing volgen- de week. Oplossing nummer 6

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 26