Zuid-Sudan
is toneel van
totale oorlog
NAVO-besluit nog geen bombardement
Buitenland
Doorbraak overleg
tussen PLO-Israël
Duizenden ontvluchten
stammenstrijd in Ghana
Problemen Berlusconi
door fraude van broer
Moskouse schoonmaaksters eisen miljoenen van hotel
Clinton vraagt moslims weer te onderhandelen
DONDERDAG 10 FEBRUAR11994
7
Nederlandse soldaat in Bosnië gewond
den haag Een Nederlandse VN-militair in Bosnië is dinsdag
licht gewond geraakt door een afgezwaaide mortiergranaat. De
fensie heeft dit gisteren gemeld. De 24-jarige dienstplichtige van
het transportbataljon was in het Nederlandse kamp in Santici
bezig met onderhoud aan een voertuig. De militair is in het Brit
se veldhospitaal in Vitez aan zijn verwondingen geopereerd.
Betrekkingen VS en Macedonië
skopje De Verenigde Staten hebben de voormalige Joegoslavi
sche deelrepubliek Macedonië gisteren officieel als onafhankelij
ke natie erkend. Washington streeft nu naar volledige diploma
tieke betrekkingen met Skopje. De VS waren het laatste land dat
permanent lid is van de Veiligheidsraad van de Verenigde Na
ties, dat nog tot volledige erkenning van Macedonië moest over
gaan.
Vaticaan boos op Europees Parlement
Vaticaanstad Het Vaticaan heeft gisteren kritiek geuit op de be
slissing van het Europees Parlement om een eind te willen ma
ken aan elke discriminatie van homo's en lesbiënnes. De 'eisen
en pretenties' van homoseksuelen hebben niets te maken met
de authentieke rechten van de mens, aldus de Vaticaanse krant
Osservatore Romano.
Liechtenstein: monarchie ter discussie
vaduz Prins Hans-Adam II van Liechtenstein heeft gisteren bij
de opening van het parlement in Vaduz gezegd, dat hij een
grondwettelijke mogelijkheid wenst om de monarchie af te
schaffen. Het voorstel van de prins voorziet in de optie om de
regerende vorst met een motie van afkeuring af te zetten. De
procedure zou bescherming bieden tegen prinsen die hun
macht misbruiken.
Ramadan morgen in Saudi-Arabië
jeddah De Hoogste Rechtsprekende Raad in Saudi-Arabië
heeft gisteren aangekondigd dat de ramadan, de heilige islami
tische vastenmaand, morgen begint. Tijdens de ramadan moe
ten moslims zich overdag van eten, drinken en seks onthouden.
Eigen gebied blanken Zuid-Afrika
Johannesburg» De Zuidafrikaanse regering en het Afrikaans Na
tionaal Congres (ANC) bieden de extreem-rechtse blanke groe
peringen de mogelijkheid voor een apart gebied, een blank
thuisland. Voorwaarde is wel dat uiterst rechts aan de komende
verkiezingen deelneemt. Pas dan is de regering bereid de grond
wet te wijzigen.
Einde conflict Poolse regering
Warschau De twee partijen in de Poolse regeringscoalitie heb
ben een conflict over de begroting bijgelegd. De leiders van de
Democratische Alliantie van Links (SLD), de vroegere commu
nisten, en de Poolse Boerenpartij (PSL) hebben besloten de coa
litie voort te zetten en in te stemmen met een strak begrotings
beheer.
Lange gevangenisstraf 'satansmoord'
mühlhausen Drie inmiddels 18-jarige scholieren, die in april
vorig jaar samen een 15-jarige medescholier wurgden, zijn giste
ren in het zogeheten 'satansmoord'-proces door een rechtbank
in het Duitse Mühlhausen (Thüringen) veroordeeld tot gevange
nisstraffen tussen zes en acht jaar. De president van de recht
bank zei dat de middelbare scholieren begaafd en intelligent
zijn. Zij hadden hun slachtoffer gedood omdat die in het open
baar grappen had gemaakt over hun duivelscultus.
jeruzalem ad bloemendaal
correspondent
Israël en de PLO hebben gister
avond in Cairo na vier maanden
intensief onderhandelen een
doorbraak bereikt in hun over
leg over Palestijns zelfbestuur in
de Gazastrook en Jericho. De Is
raëlische minister Peres
(buitenlandse zaken) onderte
kende met PLO-leider Arafat
een deelakkoord over de rege
ling van veiligheidsvraagstuk
ken in de toekomstige autono
me gebieden.
Nu dit belangrijke struikel
blok uit de weg is geruimd, lijkt
de weg naar een ondertekening
van een overeenkomst open. In
de komende dagen zullen de
PLO en Israël het nog eens
moeten worden over de exacte
omvang van het autonome ge
bied Jericho en over een aantal
bestuurstechnische kwesties.
Maar Israëliërs noch Palestijnen
voorzien wat dat betreft grote
moeilijkheden.
De belangrijkste problemen
die in het gisteravond gesloten
akkoord zijn geregeld, zijn de
procedures bij de grensover
gangen met Jordanië en Egypte
en de beveiliging van Israëlische
kolonisten in de Gazastrook.
Duizenden mensen zijn voor et
nisch geweld uit het noorden
van Ghana naar het buurland
Togo gevlucht. Dorpen staan in
brand en in de stad Tamale is
de avondklok ingesteld. Volgens
de politie zijn honderden men
sen gewond geraakt. Zij kan
geen exact cijfer geven over het
aantal doden, omdat waar
schijnlijk veel lijken in het oer
woud nog niet zijn gevonden.
De gevechten begonnen vori
ge week, toen een lid van de
Nanumba-stam een Kokomba-
man op de markt doodde bij
een ruzie over de prijs van een
parelhoen. Kokomba's trokken
uitzinnig van woede door dor
pen, staken huizen in brand en
doodden en verwondden de be
woners. De overlevenden
vluchtten naar de steden Tama
le en Yendi en over de grens
naar Togo.
De Kokomba's die uit Togo
naar Ghana zijn getrokken, zijn
al vaker slaags geraakt met het
boerenvolk van de Nanumba's.
In 1981 kwamen bij soortgelijke
onlusten meer dan driehonderd
mensen om het leven.
ROME EELCO V
CORRESPONDENT
De politieke opmars van de Ita
liaanse mediamagnaat Silvio
Berlusconi dreigt te worden
ontregeld door een smeergeld
schandaal waarbij zijn broer
Paolo is betrokken. Paolo wordt
ervan beschuldigd tussen 1983
en 1987 1,5 miljoen gulden te
hebben betaald aan een pen
sioenfonds van de spaarbank
Cariplo opdat de Fininvest, het
bedrijf van Silvio Berlusconi,
drie panden in Milaan kon ko
pen.
De beschuldigingen zijn af
komstig van Giuseppe Clerici,
een ex-functionaris van de Ca
riplo die dinsdag werd gearres
teerd. Clerici heeft gezegd dat
Paolo, zoals regel was, vijf pro
cent van de koopsom afdroeg in
de vorm van smeergeld. De
christendemocratische DC en
de socialistische PSI kregen elk
1,5 procent, de rest ging naar
bankfunctionarissen. Van Ca
riplo, de grootste spaarbank van
de wereld en een bastion van de
DC, zijn inmiddels de twee
hoogste directeuren en een
aantal managers gearresteerd.
moskou hans geleunse
De westerse hoteliers in Moskou volgen adem
loos het uitputtende juridische gevecht tussen
twee bejaarde schoonmaaksters en het luxueuze
hotel Radisson Slavjanskaja. De zusjes nemen
het niet dat de directie van het hotel hen ont
sloeg en eisen miljoenen schadevergoeding in
dollars en roebels.
Vorig jaar februari weigerde het viersterrenhotel
de contracten met Larissa Goebarjeva, Tamara
Jasjtsjina en twee andere collega's te vernieu
wen. Het management, zo vertelt algemeen di
recteur Vladimir Draitser, was niet tevreden over
hun werk.
Alle vier stapten aanvankelijk naar de rechter.
Het hotel wist met twee van hen tot een vergelijk
te komen, maar Larissa en Tamara hielden het
been stijf. Ze beriepen zich op de nog uit het
Sovjet-tijdperk stammende Russische arbeids
wet. Die garandeert werknemers praktisch le
venslang een baan. Het ontslagrecht is er theo
retisch wel, maar wordt in de praktijk bijna on
mogelijk door een lange, ingewikkelde procedu-
Een districtsrechtsbank bepaalde aanvankelijk
dat het hotel kon worden veroordeeld tot het be
talen van maximaal 1300 dollar per persoon. Dat
kwam overeen met de jaarlijkse verdiensten, in
clusief premies als beloning voor goede arbeid.
Het hotel was het er niet mee eens, waarop de
gezusters hun eis verhoogden tot elk 10 miljoen
dollar en 25 miljoen roebel.
Draitser: „Die twee dames opereren niet op
zichzelf. Hongerige, op publiciteit beluste staats-
vakbonden hebben zich ongevraagd met de
zaak bemoeid. Die vakbonden hebben verder
niets met ons hotel van doen, maar het zet de
rechtbank wel onder druk en maakt dit tot een
idiote zaak."
Het is kortom een principe-gevecht geworden.
Het hotel opereert als een westerse onderne
ming op de Russische markt en wil het recht
hebben werknemers wegens wanprestatie te
ontslaan. Dat klinkt redelijk, maar veel westerse
bedrijven nemen als het om hun Russische
werknemers gaat een loopje met elke vorm
van arbeidsrecht.
Zakenlieden willen onder het genot van een bor
rel best toegeven dat het in Rusland makkelijker
is een werknemer aan de dijk te zetten dan in,
pakweg, Nederland. Maar ze voegen er meteen
aan toe. dat het hard nodig is ook, omdat veel
van hun Russische werknemers geen notie heb
ben van de westerse arbeidsmoraal en die vaak
ook niet willen aanleren.
Die westerse houding is veel Russen, en vooral
de staatsvakbonden. een doorn in het oog. Men
wil greep krijgen op de 'biznizmenni'uit het
Westen. Vandaar dat de zaak van de schoon
maaksters niet alleen in de hotelsector maar ook
door andere westerse bedrijven met grote be
langstelling wordt gevolgd.
Draitser wil desgevraagd best toegeven dat ook
Russische werknemers recht hebben op enige
wetsbescherming. „Maar het moet natuurlijk
niet zo zijn, dat je van bovenaf krijgt opgelegd
wie je wel en niet mag ontslaan. Als dit land echt
naar een vrije markteconomie wil, moet het ook
begrijpen dat de arbeidsmarkt daar een onder
deel van is. De Sovjet-mentaliteit leeft nog sterk
en wordt door de arbeidswetgeving beschermd."
Volgende week buigt een rechter zich opnieuw
over de zaak.
Offensief jaagt 100.000 mensen op vlucht
Zo'n 100.000 mensen zijn de afgelopen dagen in het zui
den van Sudan op de vlucht geslagen voor het offensief
dat het islamitische regeringsleger heeft ingezet tegen het
Sudanese Volksbevrijdingsleger (SPLA). Hulporganisaties
in de regio hebben de internationale gemeenschap giste
ren opgeroepen de strijdende partijen te dwingen de
strijd te staken.
NAIROBI DPA-AFP-Rtr-lr
Het regeringsoffensief is gericht
op Mundri, een van de laatste
steden die in handen is van het
SPLA. Ook proberen de rege
ringstroepen de belangrijkste
aanvoerroute van het verzet te
blokkeren door de grensstrook
met Kenya, Uganda en Zaïre te
heroveren.
Het offensief tegen de christe
lijke en animistische zuiderlin
gen (de laatsten geloven dat al
les in de natuur een ziel heeft)
wordt door de regering in Khar
tum ontkend, maar westerse di
plomaten en hulpverleners ma
ken melding van hevige strijd.
Volgens waarnemers probeert
het regeringsleger de bevolking
met bombardementen te ver
drijven zodat de leden van het
SPLA niet meer in de massa
kunnen onderduiken.
De plaatselijke SPLA-com-
mandant Scopas Loboro heeft
in een verklaring laten weten
dat zijn manschappen de op
dracht hebben zich terug te
trekken. ,,We zullen onze solda
ten en wapens in veiligheid
brengen. Het in handen houden
van steden en gebieden heeft
niet onze prioriteit."
Buitenlandse journalisten
sloegen dinsdag een Anatov-
vliegtuig gade dat bommen uit
wierp boven de plaats Pageri.
Verontruste hulporganisaties
maakten melding van herhaal
delijke bombardementen op
zo'n tien voor de hulpverlening
cruciale locaties. Het offensief
komt vlak voor het zaaiseizoen.
Als er niet kan worden gezaaid,
wordt volgend jaar weer mas
saal honger geleden in het ge
bied.
David Shinn, de Amerikaanse
afgezant die zich bezighoudt
met de Hoorn van Afrika, heeft
Sudanese jongeren proberen te redden wat er te redden valt
Het Sudanese leger voert al weken luchtaanvallen uit.
wapenopslagplaats in Pageri, een plaatsje in de buurt v
laten weten dat de VS de be
richten over de opgelaaide strijd
zullen onderzoeken. „Uit de ge
wetenloze aanvallen op burger
doelen blijkt totale minachting
voor de levens van onschuldige
mensen en voor de humanitaire
hulpverlening in het gebied."
Sally Burnheim, werkzaam
voor de VN-hulpoperatie voor
Sudan, zei dat de regering in
Khartum humanitaire vluchten
naar het gebied niet langer toe
staat en dat de hulpverlening
aan twee miljoen mensen in ge
vaar is gekomen. Nu al zijn
honderdduizenden afgesneden
van elke vorm van hulp.
Naar schatting een miljoen
Sudanezen in het gebied zijn
reeds van huis en haard verdre-
De
die
het
jongste offensief op de vlucht
zijn geslagen, zaten al in vluch
telingenkampen. De bevolking
van het zuiden van Sudan is.
sinds het conflict met het isla
mitische noorden zich begin ja
ren tachtig toespitste, sterk te
ruggelopen.
WASHINGTON-OTTAWA Rtr-ANP
vervolg voorpagina
De Amerikaanse president Clinton gaat bij de Bosni
sche moslims aandringen om via onderhandelingen
een einde te maken aan het bloedvergieten in hun
land. Clinton zei gisteren dat hij de moslims zal vra
gen hun minimumeisen voor het vredesoverleg te
formuleren.
De Amerikaanse president ontkende dat hij de Bosni
sche regering van vooral moslims, onder druk zal zet
ten om enkele eisen op te geven. Maar zijn opmerkin
gen tijdens een perconferentie waren een duidelijk sig
naal dat hij zal aandringen op een constructievere op
stelling.
Waarnemers hebben erop gewezen dat de moslims
een NAVO-dreigement aan de Serviërs kunnen be
schouwen als een steunverklaring, om zich vervolgens
harder op te stellen in het vredesoverleg. Door de toe
zegging van president Clinton dat de Verenigde Staten
zich gaan inzetten voor een vredesakkoord in Bosnië,
heeft Canada zich laten overtuigen en zijn verzet tegen
luchtacties opgegeven. De Canadezen gingen alsnog
akkoord met het stellen van een NAVO-ultimatum aan
de Bosnische Serviërs.
De NAVO zal overigens niet automatisch tot lucht
aanvallen overgaan. De uiteindelijke beslissing daar
over is aan de secretaris-generaal van de Verenigde Na
ties Boutros Ghali. Morgen moet ook het staakt-het-vu-
ren van kracht worden dat de Britse VN-commandant
in Bosnië, generaal Sir Michael Rose, gistermiddag on
verwacht voor Sarajevo overeenkwam met de Servische
en Bosnische commandanten. De Serviërs beloofden
een aantal sleutelposities op de heuvels rond Sarajevo
aan de VN over te dragen.
Kroaten mogen
langer blijven
in Duitsland
BERLUN HANS HOOGENDUK
DEN HAAG JOS HEYMANS
Met het besluit van de NAVO de
Bosnische Serviërs een ultima
tum te stellen, lijkt de wereld
eindelijk een keer haar tanden
te laten zien. Voor het eerst in
de 22 maanden durende oorlog
in Bosnië heeft het Westen de
Serviërs voorlopig nog ver
baal een halt toegeroepen:
tot hier en niet verder. Het ul
timatum gaat gepaard met het
dreigement van bombardemen
ten, maar of het ooit zo ver zal
komen is de vraag.
De Veiligheidsraad van de Vere
nigde Naties en de NAVO voe
len er niets voor alleen verant
woordelijk te worden gesteld
voor het gebruik van geweld. In
de afgelopen maanden hebben
de twee organisaties elkaar
voortdurend de zwarte piet van
de besluiteloosheid toege
speeld.
De NAVO was best bereid bom
bardementen op Servische stel
lingen uit te voeren, maar dan
moest de Veiligheidsraad daar
wel om vragen. En de VN dele
geerden een dergelijk verzoek
aan haar secretaris-generaal,
die dat alleen maar wilde doen
als zijn gezant in Bosnië en de
cqmmandanten te velde daar
om zouden vragen.
Een formeel verzoek van de VN
om in te grijpen, is er nooit ge
komen. Secretaris-generaal
Boutros Ghali ging afgelopen
zondag niet verder dan de
NAVO te vragen een eventueel
bombardement voor te berei
den. Een zeer voorzichtig gefor-
Franse VN-militairen bewaken in Sarajevo de gebouwen van de Bosnische televisie. Tegelijkertijd houden ze
de Servische stellingen boven de stad in de gaten. De Serviërs hebben tien dagen de tijd hun gevechtsstukken
weg te halen. foto afp pascal cuyot
muleerd verzoek omdat de lid
staten van de VN onderling van
mening verschillen over de
voorwaarden waaronder mili
taire interventie gerechtvaar
digd is. Met name Rusland, een
van de vijf permanente leden
van de Veiligheidsraad, voelt
niets voor zulk ingrijpen.
De onenigheid spitst zich toe op
de uitleg van resolutie 836 van
juni 1993, waarin de Veilig
heidsraad de VN-troepen in
Bosnië toestaat te schieten. Dat
geweld mag uit zelfverdediging
worden aangewend, als de troe
pen worden aangevallen of wor
den gehinderd in de uitoefening
van hun humanitaire taak. Die
taak betekent in de eerste plaats
dat de VN-troepen ervoor moe
ten zorgen dat de humanitaire
hulp op de juiste plaats terecht
komt. Maar daarnaast moeten
de blauwhelmen ook de inwo
ners van de zogenaamde 'veili
ge gebieden' bescherming bie
den.
De vraag is nu of geweld mag
worden gebruikt als de VN-troe
pen niet in staat zijn die be
scherming te bieden, maar niet
zelf worden aangevallen. De
mortieraanval op de markt van
Sarajevo, afgelopen zaterdag,
voldoet precies aan die vraag
stelling. Het merendeel van de
Veiligheidsraad meent dat in
dat geval geweld mag worden
aangewend, maar het zijn met
name de Russen die een andere
uitleg aan de resolutie geven.
Zij menen dat de VN alleen mi
litair mogen ingrijpen als de
blauwhelmen zelf worden aan
gevallen. Hoewel dat standpunt
door bijna niemand wordt ge
deeld van China is nog
steeds niet bekend hoe het uit
eindelijk tegenover VN-geweld
staat voelt niemand ervoor
Rusland te bruskeren.
Dat hoeft de NAVO er overigens
niet van te weerhouden toch tot
inzet van geweld te besluiten.
Maar de alliantie zal aan zo'n
beslissing pas uitvoering geven,
als de VN daar nadrukkelijk om
vraagt. Boutros Ghali heeft
op grond van resolutie 836
het mandaat een dergelijk ver
zoek tot de NAVO te richten.
Volgens de NAVO-ambassa-
deurs is er geen nieuwe verga
dering van de Veiligheidsraad
nodig om het besluit over de in
zet van vliegtuigen te nemen.
Maar de Russen menen dat de
Veiligheidsraad daarover op
nieuw moet besluiten. Het ligt
voor de hand dat Rusland dan
van het vetorecht gebruik zal
maken.
Een dergelijk scenario betekent
een verdere ondermijning van
de toch al beschadigde geloof
waardigheid van de VN en de
NAVO. Het zou te simpel zijn
om daarvan alleen de Russen de
schuld te geven. Ook binnen de
NAVO en dus binnen de VN
heerst grote verdeeldheid
over de vraag of de inzet van ge
weld wel een oplossing is.
correspondent
De Kroatische vluchtelingen die
uit door Servië gecontroleerd
gebied naar Duitsland zijn ge
komen, mogen tot 30 juni 1995
blijven. Zij vormen het grootste
deel van de ongeveer 120.000
vluchtelingen uit het voormali
ge Joegoslavië die in Duitsland
verblijven. De Kroaten die uit
andere delen van het land ko
men, worden nog geduld tot 31
oktober. Dat hebben de Duitse
deelstaatministers van binnen
landse zaken en de regering gis
teravond besloten.
Aanvankelijk zouden alle
Kroatische vluchtelingen vanaf
30 april het land worden uitge
zet. Volgens de Duitse bewinds
lieden heerst sinds 22 mei 1992
vrede in Kroatië en dus kunnen
de mensen die voor de burger
oorlog vluchtten terug. Het feit
dat een derde van Kroatië is be
zet en er nog op veel plaatsen
wordt gevochten, had de meer
derheid van de ministers bij
hun besluit genegeerd.
Piloten oefenen
boven Vlieland
DEN HAAG ANP
F-16-vliegers van de Nederland
se luchtmacht oefenen vanaf
maandag op het militaire oe
fenterrein de Vliehors op Vlie
land twee weken lang met het
afgooien van echte bommen.
De piloten, afkomstig van de
basis Volkel. voeren vanaf 1
april vanaf de Italiaanse basis
Villafranca vluchten uit boven
Bosnië.
De oefeningen met echte
bommen zijn zeer omstreden
bij de bevolking van Vlieland en
Texel wegens de herrie en de
schade aan milieu en huizen.
Daarom heeft Defensie besloten
dat ze slechts twee keer per dag
een half uur mogen worden ge
houden en in de weekeinden
helemaal niet.
