'Westen moet vluchtelingen opnemen'
Hiuecduthlm' Artsen zonder Grenzen pessimistisch over Afghanistan
Buitenland
Vrijdag 4 februari: gewoon een doordeweekse dag in Sarajevo
Congres FN lanceert Le Pen
als presidentskandidaat
Nieuwe koning in Maleisië
Zapatisten eens met terugtrekking
ANC-leider Mandela: De Klerk is laf
Protest in VS tegen gebruik
BST-hormoon bij melkkoeien
ZATERDAG 5 FEBRUAR11994
Vorig jaar 15,8 miljoen werklozen in EU
brussel Het aantal werklozen in de twaalf landen van de Eu
ropese Unie is vorig jaar gestegen tot 15,8 miljoen. In 1992 zaten
er nog 13,9 miljoen zonder werk. De werkloosheid steeg het
sterkst in Duitsland en Spanje. In Groot-Brittannië en Ierland
was de stijging het kleinst.
Vulkaanuitbarsting op Oost-Java
jakarta Op Oost-Java zijn zeker zeven mensen omgekomen
toen de vulkaan Semeru donderdag plotseling tot uitbarsting
kwam. Een aan de voet van de 3.676 meter hoge Semeru gelegen
dorp werd onder de lava bedolven.
Krokodil uit haven Darwin gevist
darwin Met opluchting is gisteren in het Australische Darwin
gereageerd op de vangst van een zoutwater-krokodil van ruim
vier meter, een van de grootste die sedert jaren in de haven van
Darwin was gesignaleerd. De krokodil, zo'n 400 kilo schoon aan
de haak, heeft nu op een krokodillenboerderij nabij Darwin een
nieuw tehuis gevonden.
Doden bij aanslag op moskee in Sudan
Khartum Tijdens het vrijdagmiddaggebed zijn in een moskee in
de Sudanese stad Omdurman twaalf mensen doodgeschoten.
Vijf gewapende mannen drongen de moskee binnen en schoten
er hun wapens leeg. Het motief van de bloedige actie is nog on
bekend.
Twintig buitenlanders uit Angola gezet
Jeruzalem» Angola heeft vier Israëli's en zestien Zuidafrikanen en
Portugezen eind vorig jaar het land uitgezet omdat zij een privé-
leger hadden opgezet en diamanten smokkelden. Met de op
brengst werd de rebellenbeweging Unita gefinancierd. Dat be
richtte de Israëlische radio gisteren.
Vergeefs gezocht naar bemanning schip
falmouth De Britse kustwacht heeft gisteren vergeefs gezocht
naar de 26 bemanningsleden van een Maltese bulkcarrier die
donderdag op 380 kilometer ten zuidwesten van de Ierse haven
stad Cork verging. Een vliegtuig van de Britse luchtmacht vond
gisteren twee omgeslagen reddingssloepen en wrakstukken op
de plek waar het schip waarschijnlijk is gezonken. De bulkcarrier
was met een lading oud ijzer onderweg van Liverpool naar
Mexico.
Bontmutsen met stalen voering
moskou Sovjet-leiders hadden nog hardere koppen dan me-
nigeen al dacht. Hun bontmutsen waren namelijk gewapend
met stalen platen, meldde de krant Segodnja gisteren. De bont
mutsen werden opgezet bij publieke plechtigheden, zoals para
des op het Rode Plein. Ze moesten de Sovjet-leiders beschermen
tegen aanslagen. De helmenfabriek maakt overigens nog steeds
gewapende bontmutsen. Ze worden nu aangeboden aan zaken
mensen die bang zijn voor het toenemende geweld.
Larmann nieuwe onderwijsminister
bonn» In Duitsland is de 64-jarige professor Karl-Hans Larmann
voorgedragen als nieuwe minister van onderwijs. Lërmann volgt
de deze week om gezondheidsredenen teruggetreden Oostduit-
se politicus Rainer Ortleb op. De liberaal Larmann is werkzaam
bij de universiteit van Wuppertal en zit al sinds 1974 voor de
FDP in de Bondsdag.
sarajevo «ap
Een doordeweekse dag in Sarajevo. Het is elf uur
in de ochtend, vrijdag 4 februari. Mensen staan
in de rij om een beetje voedsel te bemachtigen
dat de VN-vluchtelingenorganisatie Unhcr uit
deelt in de wijk Dobrinja. Het is druk. Een grote
klap. Dan nog een. En nog een. De dagelijkse
mortieraanval van de Serviërs is ditmaal gericht
op het voedseldistributiecentrum.
Zes mensen, onder wie twee kinderen, liggen
even later dood op straat. Tussen de zakken meel
en suiker grote plassen bloed. Ambulances rijden
af en aan. Op de Sluipschuttersweg wordt extra
gas gegeven.
In een van de ambulances ligt de 10-jarige Sa-
bahudin Ljusan, die bij elke ademhaling ineen
krimpt van de pijn. Granaatscherven hebben zijn
borstkas doorboord. Hij heeft nog geluk gehad,
zijn ruggemerg is niet geraakt. „Wat heb ik hen
misdaan", huilt hij in zijn bed in het Kosevo-zie-
kenhuis.
Radio Sarajevo meldt dat bij de mortieraanslag
in Dobrinja acht doden en tientallen gewonden
zijn gevallen. Twee meisjes van acht en veertien
jaar overleven het niet.
Dobrinja is een geïsoleerde buitenwijk van Sara
jevo, waar tijdens de Olympische Winterspelen
in 1984 nog buitenlandse sportlieden gastvrij
werden onthaald. Nu worden de vele hoge flats
aan drie kanten omringd door Servische kanon
nen. En die zwijgen niet. Geen dag.
Baf. Baf. Baf. De drie mortierinslagen veroorza
ken paniek. De mensen op het plein vluchten
weg in de omringende stegen tussen de flats. Mi
nuten later heerst er een ijzige stilte. De straten
zijn verlaten.
In de operatiekamer van het Kosevo-ziekenhuis
is de grond bedekt met bloed. .Artsen rennen
door de gangen om de gewonden zo goed moge
lijk te helpen. „We hebben geen tijd om de do
den te tellen, we moeten de gewonden redden",
zegt Ognjen Gajic. Een doordeweekse dag in Sa
rajevo.
Kroatië in reactie op eventuele sancties:
Als de VN-Veiligheidsraad economische sancties tegen
Kroatië instelt, zullen de honderdduizenden oorlogs-
vluchtelingen die het land herbergt in het Westen wor
den ondergebracht. Dat heeft Adalbert Rebic, hoofd van
de vluchtelingendienst van de Kroatische regering, giste
ren gezegd.
NEW YORK-ZAGREB AP-NPA-ANP
Rebic reageerde op het dreige
ment van de Veiligheidsraad dat
Kroatië binnen twee weken
moet beginnen met de terug
trekking van geregelde troepen
uit Bosnië. Mensenrechtengroe-
peringen en de VN zeggen dat
Kroatië de afgelopen twee
maanden duizenden militairen,
meest Kroaten uit Bosnië, naar
het gebied heeft gestuurd om
tegen de moslims te vechten.
Kroatië ontkent dat.
Als de Veiligheidsraad daad
werkelijk sancties afkondigt, zal
Kroatië niet langer de middelen
hebben om de vluchtelingen te
verzorgen die in de republiek
zijn neergestreken, aldus Rebic.
In Kroatië verblijven meer dan
een half miljoen oorlogsvluch
telingen, van wie 300.000 uit
Bosnië. Het plan van Rebic om
de vluchtelingen naar het Wes
ten te transporteren, lijkt alleen
al logistiek onuitvoerbaar.
„Van Baal is een wielrenner
die slechte dagen weet te ca
moufleren. Een topper dus." Zo
typeert kolonel De Jong zijn col
lega brigade-generaal Van Baal,
die op 1 maart in functie treedt
als chef-staf van het Bosnië-
Hercegovina Commando in Ki-
seljak, een plaats onder de
Bosnische hoofdstad Sarajevo.
Van Baal wórdt daar de rechter
hand van de Britse comman
dant van de VN-troepenmacht,
sir Michael Rose.
De Jong, die gisteren het
commando van de 43e geme
chaniseerde brigade in de Jo
hannes Postkazerne in Havelte
van Van Baal overnam, heeft
veel vertrouwen in het duo-Ro-
se/Van Baal. Rose heeft oorlogs
ervaring opgedaan in de Falk-
landoorlog en staat bekend als
een 'bikkelharde militair, die
niet met zich laat spotten', ter
wijl aan Van Baal vooral diplo
matieke en managementvaar
digheden worden toegeschre-
„Hij is inspirerend, intelligent
en vriendelijk. Ik denk dat men
geen betere keus had kunnen
maken", aldus dienstplichtig
vaandrig Verwer, die als voor
lichter veel met hem te maken
heeft gehad.
De eerste groep van 320 mili
tairen van de hoofdmacht van
het Nederlandse VN-bataljon
dat in Bosnië wordt ingezet,
vertrekt dinsdag van Schiphol
naar Split. Vandaar reizen zij in
konvooien over de weg naar
Lukavac.
De 114 kwartiermakers van
het Nederlandse VN-bataljon,
die vorige week vanaf 't Harde
vertrokken, zullen waarschijn
lijk dit weekeinde allemaal in
Lukavac aankomen. Zij moeten
de komst voorbereiden van de
in totaal 1.200 manschappen
van het 11e infanteriebataljon
van de luchtmobiele brigade,
die in de moslims-enclaves Ze-
pa en Srebrenica de daar gesta
tioneerde Oekraïnse en Cana
dese blauwhelmen zullen aflos-
port-marly ap
Het Franse extreemrechtse
Front National (FN) is gisteren
j aan het eerste congres in vier
jaar begonnen. Tijdens de bij
eenkomst zal Jean-Marie Le Pen
worden gelanceerd als presi
dentskandidaatvoor 1995.
Gaf het FN eerder af op de so
cialisten, sinds de conservatie
ven tien maanden geleden de
regering overnamen, zijn zij de
gebeten hond. „Er is niets ver
anderd", zei Bruno Megret, de
nummer twee binnen het FN,
bij de opening van het congres.
Hij zei dat zijn partij de opposi
tie zal aanvoeren tegen premier
Balladur, omdat alleen het FN
een alternatief kan bieden. 'Ver
andering' is het motto van de
partij.
Tijdens het congres zal de
strategie worden besproken
voor de komende verkiezingen
voor de gemeenteraden en het
Europese Parlement. Hoofddoel
zijn echter de presidentsverkie
zingen van volgend jaar.
Het enthousiasme onder de
Fransen voor de denkbeelden
van het FN geen aansluiting
bij de EU en buitenlanders het
land uit is sterk gedaald. Vol
gens een peiling uit 1991 was 32
procent van de bevolking het
eens met Le Pen, nu is dat nog
19 procent. Zo'n 85 procent van
de ondervraagden zegt dat het
FN niet capabel is om het land
te regeren.
kuala lumpur dpatie de troon bij de eerstvolgende
wisseling overneemt.
De tiende Yang di-Pertuan
Agong (edelste der edelen) is ju
rist en oud-diplomaat. Hij krijgt
te maken met een Samenleving
waarin het koningschap sterk in
aanzien afneemt. Premier Ma
hathir Bin Mohamed vond het
niet eens nodig thuis te blijven
om de verkiezing af te wachten.
Hij was op dienstreis in Manila.
Aangezien zijn instemming no
dig is, moest de formele aan
kondiging van de benoeming
op zijn terugkeer wachten.
Ondanks het afbrokkelen van
de feodale macht hebben de
negen sultans van Maleisië gis
teren uit hun midden een nieu
we koning gekozen. De 72-jari-
ge Tuanku Jaafer Abdul Rah
man is vanaf april vijf jaar het
officiële staatshoofd van de
Zuidoostaziatische monarchie.
De unanieme keuze voor
Rahman was nauwelijks een
verrassing. De vorst van de
deelstaat Negri Sembilan in het
oosten van het land was al on
derkoning, die volgens de tradi-
Tijdens het bezoek v;
i gewond.
i Mandela aan een zwart woonoord stortte het dak van e
johannesburg
ANC-leider Nelson Mandela heeft president Fre-
derik de Klerk gisteren beschuldigd van lafheid
tegenover dreigementen en bomaanslagen van
blanke extremisten. Hij zei dit op de eerste dag
van een driedaags campagnebezoek aan Oranje
Vrijstaat, een bolwerk van rechtse blanken.
De afgelopen weken zijn kantoren van het ANC
en verwante organisaties in Oranje Vrijstaat ge
troffen door een reeks bomaanslagen. Aangeno
men wordt dat de aanslagen deel uitmaken van
een georganiseerde terreurcampagne van rechtse
blanken tegen het ANC. Er zijn geen verdachten
opgepakt.
Mandela waarschuwde enkele blanke zakenlie
den op een bijeenkomst in Sasolburg dat blanken
in de toekomst zouden kunnen lijden onder hun
huidige stilzwijgen tegenover het blanke extre
misme. Hij zei dat extremistische blanken drei
gen met een burgeroorlog. Als die uitbreekt zullen
er volgens Mandela niet alleen zwarten omko
men, zoals nu. maar ook blanken.
Drie nieuwe bomaanslagen hebben gisteren in
Zuid-Afrika aanzienlijke schade aangericht. Het
aantal aanslagen dat in de afgelopen zes weken
voornamelijk in de Transvaal is gepleegd, komt
daarmee op zeventien.
In Groot Marico werd een door zwarten ge
bruikt gemeenschapscentrum door een bom ver
woest. In Delareyvifle ontploften de openbare toi
letten bij een taxistandplaats. Bij Potchefstroom
werd de toegangspoort van een boerderij opge
blazen. De boerderij is eigendom van Jan Serfon-
tein, een blanke boer die lid is van het ANC.
SAN CRISTOBAL Rtr-AFP-DPA
De opstandelingen in het zui
den van Mexico zullen zich op
korte termijn terugtrekken naar
twee neutrale zones. De guerril
lastrijders gingen gisteren ak
koord met dit regeringsvoorstel.
De terugtrekking moet de weg
vrijmaken naar daadwerkelijk
vredesoverleg.
In een verklaring zegt het Za-
patistische Nationaal Bevrij
dingsleger (EZLN) dat het zich
zal terugtrekken uit de plaatsen
San Miguel en Guadalupe Te-
peyac zodra het Rode Kruis
daar humanitaire hulpposten
heeft geïnstalleerd. Beide plaat
sen liggen midden in het berg
gebied dat de Zapatisten na hun
offensief van begin januari nog
altijd onder controle hebben.
Het voorstel voor het creëren
van niemandsland is bedoeld
om onderhandelingen mogelijk
te maken. Waarschijnlijk begin
nen de gesprekken tussen het
EZLN en de regeringsonderhan
delaar Manuel Camacho Solis al
dit weekeinde of begin volgende
week.
Zapatisten-leider Marcos
maakte in een verklaring tevens
bekend dat het EZLN de ont
voerde oud-gouverneur gene
raal Absalon Castellanos Do-
minguez zal vrijlaten. De ver-
1 haag aap luymes
In een politiecel in Gabon zijn
64 Westafrikaanse migranten
dood aangetroffen. De regering
meldde gisteren dat de doden
zijn gevallen bij gevechten tus
sen gevangenen.
In de hoofdstad Libreville
werd die mededeling met veel
scepsis ontvangen. In Afrika ko
men regelmatig gevangenen om
het leven door verstikking in
overbevolkte gevangeniscellen.
Ook in Gabon zijn de
digheden waaronder
ten gevangen zitten
slecht.
Volgens het
defensie maakten de slachtof
fers deel uit van een groep van
226 migranten. De politie had
hen gearresteerd op een boot,
even buiten de hoofdstad.
„De tienduizenden mensen die het kapotgescho
ten Kabul ontvlucht zijn, verwachten niet ooit
nog terug te kunnen naar hun huis. Grote delen
van de stad zijn kapotgeschoten, het einde van de
burgeroorlog is nog lang niet in zicht. Ook func
tionarissen van de Verenigde Naties zijn uiterst
pessimistisch over een oplossing van de burger
oorlog in Afghanistan
Directeur Jacques de Milliano van Artsen zonder
Grenzen (AzG) schetst na zijn bezoek aan het
vluchtelingenkamp Shar Sahid, nabij de Oostaf-
ghaanse stad Jalalabad, een uiterst somber beeld.
„De situatie verslechtert met de dag. De mensen
die in het kamp arriveren zeggen dat ze nooit
meer teruggaan. Er is nog nauwelijks voedsel ver
krijgbaar. Het weinige brood dat de bakkerijen
nog uitkomt, wordt veelal onmiddellijk door mili
tairen van het regeringsleger in beslag genomen.
De vluchtelingen vertellen ook dat regeringstroe
pen van president Burhanuddin Rabbani tieners
onder dwang recruteren.
Sinds de burgeroorlog begin januari geleden op
laaide, zijn meer dan 800 mensen, veelal burgers,
gedood, aldus schattingen van het Internationale
Rode Kruis en AzG. Het werkelijke aantal ligt
waarschijnlijk veel hoger, want lang niet alle do
den worden naar lijkenhuizen gebracht. Van de
enige twee ziekenhuizen die in Kabul operatio
neel zijn, wordt er één geleid door het Rode Kruis
en één door een Frans team van AzG. Dit zijn de
enige buitenlandse organisaties die in het land
actief zijn.
De afgelopen weken zijn al meer dan 12.000 ge
wonden gevallen. Dit aantal stijgt nog steeds. „El
ke dag worden er alleen al in ops ziekenhuis in
Kabul 50 a 100 mensen met letsel binnenge
bracht", aldus De Milliano. „De verwoesting in de
stad is gigantisch." De stad is gedurende lange
tijd door milities van de radicalé premier Hekma-
tyar vanuit de omringende heuvels met raketten
bestookt en door vliegtuigen gebombardeerd. De
Afghaanse Halve Maan roept de internationale
gemeenschap op meer hulp te bieden, aldus een
woordvoerder van haar zusterorganisatie het Ro
de Kruis in Genève.
Van de 90.000 mensen die de stad inmiddels zijn
ontvlucht, zitten circa 60.000 in het kamp Shar
Sahid, niet ver van de Pakistaanse grens. Hun
aantal groeit nog steeds met-500 1.000 per dag.
„We houden er ernstig rekening mee dat er bin
nenkort 100.000 ontheemden zitten die geen kant
uit kunnen, omdat Pakistan vorige maand de
grens voor hen sloot." De ijlings gevluchte stede
lingen uit Kabul kwamen hierdoor vast te zitten
in het bergachtige gebied. Zij ontberen onderdak,
voedsel, dekens, medicijnen en water.
Vorige week stuurde AzG een vliegtuig met hulp
goederen en zes rubberen watertanks. Minister
Pronk (ontwikkelingssamenwerking) heeft een
half miljoen gulden beschikbaar gesteld voor
noodhulp. De Nederlandse afdeling van AzG zal
zich de komende drie maanden niet alleen bezig
houden met het opzetten van de gezondsheids-
zorg en de voedseldistributie, maar vooral met de
Vanuit een nabij gelegen irrigatiekanaal wordt
voorlopig in grote tankauto's water aangevoerd.
Binnenkort wordt een begin gemaakt met de aan
leg van een pijpleiding. „Dit kan echter pas als
het gebied ontdaan is van de vele landmijnen die
er nog liggen aldus De Milliano. Tijdens de be
zetting door het Sovjet-leger in de jaren '80 en de
gevechten in 1992 rond Jalalabad tussen de ver
dreven communistische regering van president
Najibullah en het islamitisch verzei zijn duizen
den landmijnen gelegd.
Particuliere Afghaanse organisaties die door de
VN zijn opgeleid in het onklaar maken van explo
sieven, zijn inmiddels bezigde mijnen op te rui
men. Een tijdrovend en gevaarlijk karwei, temeer
daar niet bekend is waar de explosieven liggen.
„Tijdens mijn aanwezigheid in het kamp vonden
diverse explosies plaats, omdat mensen op mij
nen trapten."
Van de vluchtelingen die naar Jalalabad gaan, zijn
de meesten Pasthuns, omdat de militieleider
Hekmatyar, die eveneens tot deze bevolkings
groep behoort, hier zijn machtsbasis heeft. De
Tadzjieken trekken overwegend naar het noor
den, waar diens rivaal Ahmed Shah Massoed de
scepter zwaait.
De grootste angst van De Milliano is dat de oorlog
ook rond Jalalabad oplaait, zodat de vluchtelin
gen geen kant uit kunnen als de Pakistaanse
grens dicht blijft. „Ze zitten dan tussen hamer en
aambeeld gevangen."
zetsbeweging besloot daartoe in
reactie op de vrijlating vorige
week door de regering van 38
vermeendeguerrillastrijders.
Marcos, die zichzelf 'subcom
mandant' noemt, is een charis
matische leider die op nieuw
jaarsdag met naar schatting
2000 manschappen in korte tijd
zes steden bezette. Bij de op
stand kwamen meer dan hon
derd mensen om. Inmiddels is
al drie weken een staakt-het-vu-
ren van kracht. De regering
heeft sociale en politieke her
vormingen beloofd in ruil voor
ontwapening van de verzets
strijders.
Dakloze vernielt
uit afkeer religie
berlijn ap
Een dakloze met een diepge
wortelde haat tegen alle reli
gieuze instituten is de hoofdver
dachte in 67 geval Hen van van
dalisme tegen kerken en syna
gogen in Berlijn. Dat maakte de
politie gisteren bekend. De 40-
jarige man werd donderdag
aangehouden in een leegstaand
gebouw.
Sinds november 1992 zijn in
totaal 67 keer beschadigingen
aangericht in kerken en synago
gen in Berlijn. De man gooide
stenen door ramen en sloeg met
een hamer op muren. Een syna
goge was dertien keer doelwit,
een kerk veertien keer.
De politie liet weten dat de
verdachte heeft toegegeven 'een
gevoel van haat te kennen tegen
religieuze instituten'. Een be
kentenis deed hij niet omdat hij
'gaten in zijn geheugen' zou
hebben.
washington hans pe bruun
correspondent
Uit protest tegen het gebruik van het omstreden
groeihormoon BST bij melkkoeien, hebben actie
voerders in Amerikaanse steden de afgelopen da
gen melk in het riool laten lopen en gedemon
streerd voor supermarkten. Diverse supermarkt
ketens hebben al besloten geen melk meer te zul
len verkopen die afkomstig is van met BST be
handelde koeien.
De Amerikaanse Food and Drug Administration
(FDA) gaf twee maanden geleden na een negen
jaar lange discussie het groene licht voor de toe
passing van het BST-hormoon (bovine somato-
tropine). Sinds vrijdag mag het in de handel wor
den gebracht. Volgens de FDA onderscheidt melk
van met BST ingespoten koeien zich niet van an
dere melk en is geen sprake van gevaar voor de
gezondheid.
Maar zowel melkveehouders als organisaties
die tegen biotechnologische manipulatie in de
landbouw zijn, hebben geprotesteerd tegen het
besluit van de FDA. De grootste supermarktketen
van de VS, Kroger, en enkele kleinere kondigden
gisteren aan hun melkleveranciers onder druk te
zetten om geen BST te gebruiken. Anderen zullen
de 'BST-melk' in een speciale verpakking gaan
verkopen. De organisatie Pure Food Campaign.
die al jaren actie voert tegen het vrije gebruik van
het hormoon, noemt BST 'een bedreiging van de
gezondheid'.
