Provincie sterk verdeeld over Rotterdam Airport Voorschotense arts schrijft boek over plutonium Randstad Meer macht gemeenten bij kopen bouwgronden Schiphol neemt proef met zuinig energiesysteem Proef met windscherm op fietspad Landen in een zee van tulpen Fokker lijdt onder 'kostbare' leverantie-afspraken met Dasa Megabioscoop in Scheveningen >2 DONDERDAG 3 FEBRUAR11994 'Onrust is dus zeker niet overdreven Gemeenten met grote bouwlo caties krijgen van het Rijk meer macht bij de aankoop van bouwgronden. Het Rijk wil hier mee tegengaan dat die gemeen ten voor hoge kosten komen te staan omdat speculanten en particuliere investeerders de prijs van de grond opdrijven. Het plan is om het voorkeurs recht van gemeenten uit te brei den. Momenteel genieten ge meenten bij gronden waarvoor een bestemmingsplan is afge rond de voorkeur wanneer de grond wordt verkocht. Het pro bleem is dat in een eerder stadi um investeerders de grond kun nen opkopen en de prijs kun nen opdrijven. Door de ge meente nog eerder, bijvoor beeld bij het vaststellen van een voorbereidingsbesluit, het voor keursrecht te verlenen kan deze ontwikkeling worden afgeremd. Bovendien zouden gemeen ten de mogelijkheid moeten krijgen de eigenaren van de grond een heffing op te leggen wanneer de vraagprijs aanmer kelijk hoger is dan de geldende grondprijs in de regio. Hierdoor wordt de winst van de eigenaar afgeroomd en wordt het minder aantrekkelijk om te speculeren met grond. Grondspeculatie gebeurt vooral wanneer grote gebieden zijn aangewezen als woning bouwlocatie. Speculanten zijn er vaak snel bij om grond voor de neus van de gemeente weg te kapen. De prijs kan uiteinde lijk zo hoog oplopen dat de nieuw te bouwen huizen vrijwel onbetaalbaar worden. Het plan steunt op het advies van de bureaus Van den Brand en DGK die in opdracht van de Rijks Planologische Dienst op lossingen zochten voor het pro bleem. Amsterdam anpAls de proef succesvol ver loopt, worden tot eind 1996 alle tachtig opstelplaatsen v 3 systeem. De luchthaven Schiphol neemt tot april een proef met een nieuw systeem van energie-op- wekking voor geparkeerde vliegtuigen. Dat systeem ge bruikt tot 85 procent minder energie, veroorzaakt minder stank en lawaai en dringt de uit stoot van vervuilende stoffen te rug met 90 procent. utrecht anp Storm of niet, de 1800 fiet sers die dagelijks tussen Houten en Utrecht pendelen, kunnen na de zomer vijfhon derd meter lang even uitpuf fen. Als eerste fietspad in Ne derland krijgt deze route een half doorlatend windscherm, zo heeft het ministerie van verkeer en waterstaat meege deeld. Het gaat om een proefproject in het kader van het Masteprplan Fiets, waar mee minister Maij (verkeer) het fietsgebruik aanmoedigt. Het ministerie neemt ook de kosten (ongeveer 600.000 gulden) voor zijn rekening. Aan de vorm is en wordt nog flink gesleuteld. Het idee is ontsproten aan het brein van de Groningse künstenaar Peer Holthuizen. Die lan ceerde ooit een plan voor twee overdekte tunnelbui zen, waarin door kunstmati ge rugwind snelheden van wel 40 kilometer per uur ge haald zouden kunnen wor den. Gezondheidszorg te weinig gericht op belang patiënt De mogelijkheid tot het in een vroeg stadium opsporen van er felijke afwijkingen houdt het ri sico in, dat het minder vol maakte niet meer maatschap pelijk geaccepteerd zal worden. Dit zegt prof. mr. H. Roscam Abbing in haar oratie, die zij op 2 februari zal uitspreken. Ros cam Abbing wordt bijzonder hoogleraar Gezondheidsrecht aan de Universiteit Utrecht. De bijzonder-hoogleraar in spé noemt de 'eigen-schuld be nadering', die in sommige lan den wordt toegepast als er een keuze tussen patiënten moet worden gemaakt, een zorgelijke ontwikkeling. ,,De toeneming van het aantal mogelijkheden om afwijkingen vóór de geboor te op te sporen kan leiden tot het niet meer accepteren van het minder volmaakte. In China mogen mensen met hepatitis, geslachtziekte of een geestelijke afwijking slechts met elkaar trouwen na sterilisatie, om te voorkomen dat er kinderen met afwijkingen worden geboren", aldus Roscam Abbing. Volgens de hoogleraar blijven patiënten soms langer in het ziekenhuis dan nodig omdat de financiering van de thuiszorg niet goed geregeld is. Zij stelde bovendien dat reclame van de farmaceutische industrie de consumptie van geneesmidde len onnodig aanwakkert. Dat kan leiden tot een ener giebesparing die gelijkstaat aan het jaarlijks verbruik van 25.000 huishoudens. Dat is ongeveer evenveel als de energie die Hoofddorp in een heel jaar ver bruikt. leiden monica 'Plutonium voor iedereen'. Het lijkt een reclameslogan, maar het is de titel van een anti-ra- dioactiviteits-boek. De Voor schotense arts J. Gevers Leuven, actief lid van de Nederlandse Vereniging voor Medische Pole mologie (NVMP), heeft samen met een Bergense huisarts een boek geschreven over de geva ren van plutonium. Het ver schijnt deze zomer. De NVMP is een vereniging van bezorgde artsen en andere werkers in de gezondheidszorg. „Als arts kun je niet verkroppen dat mensen verminkt of gedood worden door een oorlog. Daar wil je tegen vechten", licht Ge vers Leuven toe. De vereniging geeft onder meer voorlichting over de gevolgen van oorlogen. Na een boek over biologische en chemische wapens, ver schijnt nu dan een boek over plutonium, de kernbewapening. „Dit boek is het eerste dat echt iedereen kan lezen en be grijpen. We willen ook dat veel mensen weten wat er in de we reld gebeurt." Vlak voor de uit gave van het boek 'Plutonium voor iedereen' verschijnt een handboek voor huisartsen, 'Huisartsenspreekuur na een kernongeval'. „Daarin staan de mogelijkheden en vooral de on mogelijkheden van medisch in grijpen na een kernongeval." Plutonium zendt radioactieve straling uit. In hoge doses, dus meer dan bij een normale rönt genfoto vrijkomt, is deze stra- Onbekend Veel minder bekend is het effect dat straling op den duur op de natuur zal hebben. Straling kan een verandering van het erfelijk materiaal veroorzaken (het zo geheten DNA). Verwacht moet worden dat ook de erfelijke ei genschappen van dieren zullen veranderen en dat er ook bij dieren meer ziekten als kanker voorkomen. In de plantenwe reld zal de diversiteit (het aantal verschillende soorten planten) toenemen, omdat er meer vari aties in erfelijk materiaal zullen J. Gevers Leuven: „Iedere arts gruwelt van oorlogen. Daar wil je tegen vechten." ling zeer schadelijk voor mens en dier. Gevers Leuven verge lijkt radioactiviteit met choles terol: „Beide sluipen het li chaam binnen. Je merkt er niets kan van totdat het te laat is." hoogd aantal gevallen ve De kwalijke effecten van stra- ker. Gevers Reuven: „In norma ling op de mens zijn min of le omstandigheden sterft ge- meer bekend. Het belangrijkste middeld een op de vijf mensen lange-termijn-effect is een ver- aan kanker. Na een kernramp of foto hielco kuipers atoombom neemt dit percenta ge toe tot 20,1 procent. Dat lijkt weinig verschil, maar op een grote bevolking spreekt je dan toch over enorme aantallen." Gevers Leuven is niet alleen fel gekant tegen het gebruik van atoomwapens, ook het bestaan van kerncentrales verfoeit hij. Enkele weken geleden nog pro testeerde hij bij de kerncentrale in Dodewaard. De kans op een kernongeval of een kernoorlog lijkt erg klein. Is de angst van Gevers Leuven en zijn companen dan niet overdreven? Gevers Leuven veegt een dergelijke gedachte als 'onzinnig' van tafel. „Ik heb geprobeerd mijn huis te verze keren tegen de gevolgen van een kernramp. Dat kan dus niet. Verzekeraars weigeren dat. Daaruit mag en moet je wel concluderen dat het gevaar be hoorlijk groot is. Onrust is dus zeker niet overdreven." Het boek 'Plutonium voor ie dereen' is over enkele maanden verkrijgbaar bij de vereniging, telefoon 030-722940. Het provincie-bestuur van Zuid-Holland is verdeeld over het voornemen van minister Maij-Weggen om een nieuw vliegveld Zestienhoven bij Rot terdam aan te leggen. CDA en WD zeggen in een verklaring loyaal te zullen meewerken aan uitvoering van het voornemen, alle andere frakties zijn tegen. De vijf tegenstemmende frak ties hebben tesamen een kleine meerderheid (40 tegen 38). den haag monica wesseling al tegen een nieuw vliegveld uit gesproken, zelfs al zouden er geen nachtvluchten zijn. PvdA, D66, RPF/GPV, SGP en Groen- Links blijven bij hun standpunt. De enige reden om hiervan af te wijken zou zijn als het kabinet duidelijk kan maken dat een nieuw vliegveld bij Rotterdam van nationaal belang zou zijn. De fractievoorzitters van de vijf tegenstemmende partijen twijfelen in hoge mate aan dat nationaal belang. Zij kondigen aan het nieuwe vliegveld met alle middelen te zullen tegen houden. CDA en WD daarente gen vinden dat Rotterdam, naast goede weg-, water- en railverbindingen, ook een mooi vliegveld verdiend. Het kabinet neemt wellicht morgen een besluit over de aanleg van Rotterdam Airport. Dat lijkt waarschijnlijker te wor den nu minister Lubbers twijfelt of het kabinet nog langer strikt moet vasthouden aan de kop peling van de besluitvorming rond een nieuw Rotterdams vliegveld met de toekomstige aanleg van de Hogesnelheidslijn (HSL). Onder de koppeling wordt thans verstaan, zo laat een woordvoerder van Maij weten 'dat de negatieve effecten met betrekking tot de vervoersver- wachting naar aanleiding van de aanleg van de HSL zijn mee gewogen in de exploitatiebere keningen van een mogelijk NRA (Nieuw Rotterdam Airport)'. Anders gezegd: Maij heeft uit gerekend hoeveel passagiers de flitstrein van het nieuwe Zes tienhoven zal afpakken en hoe hoog de inkomstenderving daardoor zal zijn. haarlemmermeer Een landing in een zee van tul pen of andere fleurige bloe men. Deze opwindende erva ring wacht luchtreizigers die over een jaar of tien in het voorjaar aankomen op de nieuwe vijfde baan van Schip hol. Het is echter nog niet ze ker of een nieuw bollen gebied op 4 meter beneden zeeniveau Financieel en technisch haal baar is. Het provinciebestuur van Noordholland heeft 500 hecta re akkerland (een oppervlakte van zo'n 1000 voetbalvelden) tussen Hoofddorp en Vijfhui- zen in het streekplan aangewe zen als nieuwe bollengrond. Bollentelers die aan strenge milieunormen voldoen, krijgen daar de kans om uit te breiden. In de Bollenstreek is daarvoor geen ruimte meer. De Koninklijke Algemene Vereniging voor Bloembollen cultuur (KAVB) steunt het plan. De gemeente Haarlemmer meer vindt 500 hectare bollen bij voorbaat niet haalbaar. Het maximum haalbare is 300 hec tare, aldus een woordvoerster van de gemeente. Het nieuwe bollengebied bij de vijfde baan staat los van het omstreden idee van de provin cie Zuid-Holland, waarbij te lers in de Bollenstreek in de volgende eeuw moeten wijken voor 10.000 nieuwe woningen. Deze bollentelers zouden ver vangende gronden moeten krijgen in delen van de Haar lemmermeer, waar woning bouw problematisch is vanwe ge de geluidhinder door Schip hol. Dertig miljoen voor 'kleine' bodemsanering den haag monica wesseling De provincie Zuid-Holland heeft dit jaar 30 miljoen gulden beschikbaar voor het opruimen van 'kleine' verontreinigingen. Verleden jaar kreeg Zuid-Hol land ongeveer evenveel van het rijk voor bodemsanering. Het bedrag is bij lange na niet vol doende om alle verontreinigin gen op te ruimen. Daarvoor zijn honderden miljoenen guldens nodig. Van de beschikbare 30 mil joen gaat bijna 13 miljoen gul den direct naar Den Haag en Rotterdam die, als toekomstige stadsprovincies, zelf mogen be slissen hoe ze het geld beste den. Voor het schoonmaken van vervuilde waterbodems is 3,77 miljoen gulden beschik baar. Een en ander blijkt uit het concept-bodemsaneringspro gramma van de provincie. In deze regio is voor een aan tal projecten geld beschikbaar voor onderzoek. In Oegstgeest wordt de vervuiling van de Spaargarenstraat nader onder zocht (kosten 60.000 gulden), in Rijnwoude die aan de Batelaan (100.000 gulden). Voor het ver vuilde terrein Bleijs in Leiden (80.000 gulden) wordt een sane ringsonderzoek uitgevoerd, het terrein van de gasfabriek in Lis- se krijgt een saneringsplan (80.000 gulden). Ook de waterbodems zijn op honderden plaatsen verontrei nigd. Er is nog geen ervaring met het schoonmaken van de waterbodem en de provincie heeft daarom vorig jaar drie proefprojecten uitgevoerd. Van de Hoge Boezem, de Sassenhei- mervaart in Sasenheim en De Zijl in Leiden zijn de bodems onderzocht. Dit jaar moet be sloten worden welke van de drie gesaneerd wordt. Er is hiervoor slechts 3,6 miljoen gulden be schikbaar en de kosten van sa nering van alle drie overstijgen dit bedrag aanmerkelijk. amsterdam anp Fokker heeft ernstig te lijden van de leverantie-afspraken die de onderneming in 1992 met meerderheidsdeelnemer Deut sche Aeropspace (Dasa) heeft gemaakt. Dasa levert te dure rompen voor de Fokker-100 en Fokker-70. De Duitse onderne ming vraagt voor de romp van Fokker-100 omgerekend een prijs van 112 dollar per uur, ter wijl het gemiddelde op de we reldmarkt 70 dollar is. Dat staat in het vertrouwelijke rapport 'De Toekomst van Fok ker', dat onder leiding van de vorige week opgestapte Fokker topman E. Nederkoorn is opge steld. De leverantie-afspraken tussen Dasa en Fokker maken deel uit van het destijds geboek te onderhandelingsresultaat, waarbij Dasa de meerderheid in Fokker verkreeg. Nederkoorn moest maandag vertrekken na een flinke ruzie vorige week dinsdag in de raad van commissarissen. Het rap port, dat zeer ingrijpende maat regelen bij Fokker voorschreef, moest in de raad van tafel, waardoor Nederkoorns functio neren verder onmogelijk werd. De makers van het rapport leggen in het document vooral de klemtoon op de noodzaak de prijzen bij de leveranciers, waaronder die van Dasa, te ver lagen. Zou Fokker zijn contrac ten met Dasa en andere leve ranciers als Dassault en Honey well niet verbeteren, dan zou het bedrijfsresultaat alleen al bij de Fokker-100-produktie de komende vijf jaar bij elkaar 659 miljoen gulden achteruit gaan. In tegenstelling tot eerdere opti mistische berichten zal Fokker volgens de nieuwe berekenin gen dit jaar, ondanks een reor ganisatie, een nettoverlies van 108 miljoen gulden moeten ne men. Fokker was oorspronkelijk van plan met winst te draaien. In 1993 heeft het concern waar schijnlijk een verlies van 150 miljoen gulden geleden. Ook de omzet van Fokker zal in 1994 en volgende jaren „structureel la ger" uitvallen in vergelijking met eerdere jaren. Al in 1992 was duidelijk dat de leverantie van de rompen door Dasa Fokker duur zou ko men te staan. Bestuursvoorzit ter Nederkoorn zei destijds ech ter dat hij de prijs bij Dasa tij dens de onderhandelingen aar dig had weten te drukken. Dasa lijkt bij de gemaakte afspraken een dubbel belang te hebben. Enerzijds krijgt de Duitse vlieg tuigbouwer via zijn leveringen meer geld binnen, anderzijds wordt het resultaat bij Dasa- dochter Fokker sterk gedrukt door de te hoge leveranciers- kosten. Dasa kan daarbij voor deel hebben omdat het Duitse concern nog een optie heeft op een pakket Fokker-aandelen van de Nederlandse staat. Bij een minder resultaat van de Ne derlandse vliegtuigbouwer hoeft Dasa minder voor de stukken op tafel te leggen. Volgens de raad van bestuur van Fokker ontbeert het rapport elke status. In Scheveningen werd gisteren het startsein gegeven voor de bouw van een megabioscoop van het Amerikaanse bedrijf Wamer Brothers. De komende jaren worden in vrijwel alle gro te Nedeflandse steden zoge naamde megabioscopen wor den gebouwd. Er zijn plannen len. MGM, dat 30 procent van de markt heeft", begint dit jaar met de bouw van megabioscopen in Groningen, Rotterdam en in de Haagse binnenstad. Daarnaast onderhandelt het bedrijf nog over mega-bioscopen in Am sterdam Zuidoost, Eindhoven, Utrecht en Leiden. In Amster dam-centrum komt een super bioscoop met capaciteit van drieduizend stoelen. Warner Brothers wil de komende jaren ook in de drie grote steden gaan bouwen. Het concern Minerva, dat vooral actief is buiten de randstad, wil grote bioscopen openen in Zwolle, Alkmaar en Arnhem. Allochtonen moeten beter campagne voeren den haag anp Kandidaat-gemeenteraadsleden van buitenlandse origine moe ten beter campagne voeren om bij de verkiezingen op 2 maart zetels te veroveren. De Regiona le Steunfunctie Allochtonen (RSA), afdeling Zuid-Holland West, gaat kandidaten van Turkse en Marokkaanse af komst daarom vanaf vrijdag helpen „de boer op te gaan" en diverse ook Nederlandse kiezers te interesseren. Het aantal allochtonen in de 636 Nederlandse gemeentera den is te weinig, vinden de initi atiefnemers. Het zijn er nu 47 en volgens voorspellingen komt het op 2 maart in het gunstigste geval op 55 uit. Er staan wel ver scheidene allochtonen op de kieslijsten, maar meestal op een onverkiesbare plaats, daar ge parkeerd om voor het oog toch een buitenlander in de gelede ren ie hebben Het RSA in Zuid-Holland West gaat de kiezers daarom speciaal oproepen om voorkeurstem men op allochtonen uit te bren gen. De provincie Zuid-Holland heeft voor 1994 in totaal 30 miljoen gulden beschikbaar voor onderzoek naar en schoonmaken van bodemvervuiling. foto hielco kuipers In Alphen aan den Rijn is de malige asfaltfabriek. In 1994 deze vervuiling. Dit kost 100.000 Oude Rijn verontreinigd als ge- wordt nader onderzoek gedaan gulden, volg van lozingen van de voor- naar de aard en omvang van

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 23