Wetenschap
Half miljoen baby's sterft
(nog) jaarlijks aan tetanus
Ernstige kennisachterstand
dreigt in de psychiatrie
Onderzoek naar dood zwarte
zwaardwalvissen Harderwijk
Melk helpt botafbraak door
cafeïne te neutraliseren
Broeikaseffect zou voedselproduktie
minder aantasten dan verondersteld
Op hol geslagen alg nachtmerrie voor biologen
Zoutloos eten blijkt
niet altijd zinvol
DINSDAG 1 FEBRUARI 1994
Een half miljoen kinderen sterft
per jaar aan tetanus voordat ze
drie weken oud zijn. Dat heeft
de Wereldgezondheidsorganisa
tie in Genève bekend gemaakt.
Sinds 1980 is het aantal kinde
ren dat aan tetanus sterft met
de helft verminderd. In een rap
port over dit probleem wordt
het succes vooral toegeschreven
aan programma's voor zwange
re vrouwen. Deze werden in
geënt met het middel
'anatoxine'.
Deze vaccinatie beschermt voor
langere tijd de (aanstaande)
moeders en garandeert de im
muniteit van het kind geduren
de de eerste weken. In 1989 had
de WHO zich ten doel gesteld
om tetanus voor 1995 uit te
roeien. Tot aan de jaren '80 was
tetanus de oorzaak van een
kwart van de sterfgevallen van
pasgeboren baby's. De belang
rijkste oorzaak van de sterfge
vallen is onhygiënische omstan
digheden tijdens de bevalling.
Universiteiten moeten er in de
opleiding strenger op toezien
dat de inzichten in de psychia
trie niet eindeloos blijven
schommelen tussen de uiter
sten van uitsluitend behande
ling met medicijnen en juist
vooral psychotherapeutische
benadering van patiënten. Door
die extreme schommelingen
dreigen psychiaters in Neder
land een onomkeerbare kennis
achterstand op te lopen.
Dat zegt prof. dr. F.A.M. Kort-
mann. Hij hield onlangs aan de
Katholieke Universiteit in
Nijmegen een oratie ter gele
genheid van het aanvaarden
van het ambt van gewoon
hoogleraar in de psychiatrie.
Kortmann was algemeen direc
teur van het Psychiatrisch Zie
kenhuis in Wolfheze.
Volgens Kortmann blijkt uit cij
fers van de Kerngroep Biolo
gische Psychiatrie, dat psychia
ters in Nederland maar de helft
van het aantal psychotische ge
vallen per jaar herkennen en
adequaat behandelen. Van de
naar schatting 600.000 mensen
die aan depressie lijden wordt
ook slechts de helft herkend.
Daarvan krijgt maar een kwart
de juiste behandeling met anti
depressiva.
De Nijmeegse hoogleraar denkt
dat de sterke schommelingen in
de opvattingen in de psychiatrie
veroorzaakt worden doordat de
psychiatrie een vrij jonge we
tenschap is. In de psychiatrie is
de laatste jaren de biomedische
behandeling genezing met
medicijnen van patiënten
weer sterk in opkomst. In de de
cennia daarvoor kreeg de psy
chotherapie behandeling
door gesprekken zeer veel
belangstelling, maar dat leverde
onvoldoende succes op. De
overheid heeft de eigen bijdrage
voor de patiënt voor psychothe
rapie omhoog gebracht. In de
VS proberen verzekeraars al om
uitsluitend biologisch aantoon
bare psychische klachten te ver
goeden.
Kortmann waarschuwt tegen de
trend, psychische klachten uit
sluitend biologisch te behande
len. „Het rendement van psy
chotherapie is moeilijker aan
toonbaar dan het effect van een
pilletje, maar mag daarom niet
verwaarloosd worden. Als de
psychiatrie doorgaat op deze
medisch-biologische weg, dan
staat de anti-psychiatrie-bewe-
ging over 10 jaar weer op de
barricaden."
harderwijk anplijk in april 1992 en september
1993 aan longontsteking.
„In het begin denk je dat dit
voorval op zich staat en gaan je
gedachten niet onmiddellijk
naar een diersoortgebonden
ziekte. Nu ook de 3de
zwaardwalvis aan de ziekte bez
wijkt, begin je er over na te den
ken. Vooral omdat alle rond
hun 11de levensjaar doodgin
gen. Gemiddeld wordt de zwar
te zwaardwalvis 16 jaar oud",
aldus de onderzoeker.
De ongeveer 3,5 meter lange en
500 kilo wegende zwaardwalvis
sen kwamen 7 jaar geleden uit
Japan naar Harderwijk. Kaste
lein wijst er op dat ook andere
dolfïnaria of zeedierenparken in
de wereld slechte ervaringen
met de zwarte zwaard wal vis
hebben. Sinds eind jaren '80
zijn de parken met het houden
van deze diersoort begonnen.
De wetenschappelijke staf van
het Dolfinarium in Harderwijk
stelt samen met de Rijksuniver
siteit in Utrecht een diepgaand
onderzoek in naar de dood van
de drie zwarte zwaardwalvissen
van het zeedierenpark in de af
gelopen paar jaar. De zeedieren
stierven alle drie vroegtijdig aan
een acute longontsteking, de
laatste op 1 januari van dit jaar.
Het Dolfinarium heeft besloten
te stoppen met het houden van
deze diersoort.
Uit de sectie begin dit jaar op
het vrouwtje Oban bleek vol
gens de bioloog ir. Kastelein van
het zeedierenpark, dat de oor
zaak van het overlijden een acu
te longontsteking met bloedver
giftiging was. Ook de andere 2
zwarte zwaardwalvissen, het
mannetje Bandar en het vrouw
tje Siva, overleden respectieve-
chicago-ap
Oudere vrouwen die naast hun
dagelijkse kopje koffie een glas
melk drinken hebben minder
last van kalkafbraak dan vrou
wen die alleen koffie drinken.
Dat is de conclusie van een on
derzoek dat wetenschappers
van de Universiteit van Califor
nia in San Diego hebben uitge
voerd op 980 vrouwen tussen de
50 en 98 jaar.
Vrouwen die de menopauze
achter de rug hebben krijgen
nogal eens last van osteoporose
het poreus worden van het
bot tengevolge van ontkalking.
Eerder onderzoek heeft uitge
wezen dat cafeïnegebruik leidt
tot uitscheiding van calcium.
Volgens de onderzoekers bleek
het beendergestel
die naast koffie ook melk dron
ken gemiddeld 6,5 procent ste
viger dan dat van vrouwen die
alleen koffie dronken.
De onderzoekers waarschuw
den dat daarmee niet gezegd is
dat een glas melk per dag vol
doende is om het gevaar van os
teoporose af te wenden. „De
vrouwen die hebben opgegeven
minstens een glas per dag te
drinken, kunnen in werkelijk
heid wel veel meer melk heb
ben gedronken", zeiden zij.
Evenmin betekent het dat melk
de enige manier is om de scha
delijke werking van cafeïne te
neutraliseren. Ander kalkrijk
voedsel kan precies hetzelfde
doen.
Huidmondjes van bladeren. Schoon (links) n
kooldioxyde meer opnemen.
e deel aan de koolzuurassimilatie, n
ben apeldoorn
Bij alle discussies en publikaties over de effecten van lozingen op
het milieu hielden de vele opgevoerde scenario's over ramp en te
genspoed zo ongeveer gelijke tred met het aantal toegepaste com
puterprogramma's en het aantal deskundigen dat met die software
stoeide. Toekomstbeelden over verhoogde waterstanden, dijken die
niet op hoogte zijn, tropische stormen tot op hoge breedtegraden,
zachte regenwinters, koele regenzomers en wereldwijde hongers
nood door mislukte oogsten, vullen geregeld columns in kranten en
actualiteitenprogramma's op radio en TV.
groenten, grutten en granen om te
zien hoe dat groeit in mini-atmosfeer-
tjes die qua samenstelling nèt niet
(meer) lijken op onze huidige tro
posfeer. Het zijn 'atmosfeertjes' van
de 21ste eeuw: meer kooldioxide,
meer methaan, meer chloorfluorkool
waterstoffen (CFK's), meer stikstof
verbindingen (NOX'n) en minder
ozon, dus meer ultraviolet licht.
"Maar de resultaten zijn welbe
schouwd tè optimistisch", zegt
Cynthia Rosenzweig, biofysicus van
het Goddard Instituut van de Colum-
bia-universiteit in New York. In de
praktijk van het 'vrije veld' spelen
heel wat meer factoren mee dan de
genoemde, zoals bij voorbeeld plan-
tendichtheid, de bodemgesteldheid
en het wel/niet voorhanden zijn van
water voor irrigatie.
Rosenzweig publiceerde samen
met haar Engelse collega Martin Perry
het artikel in 'Nature'. De daarin ver
melde onderzoeksresultaten zijn ver
kregen met medewerking van een
Maar inmiddels is er opbeurend licht
gaan schijnen over de ecologische
rampenmélee: in het wetenschaps
blad Nature verscheen een artikel
waarin men uitlegt dat klimaatveran
deringen nauwelijks van invloed zul
len zijn op onze oogsten (met nadruk:
'de onze'). Goed, de Nature-redactie
heeft bijna een half jaar nagedacht al
vorens het artikel te accepteren, wat
trouwens inhoudt dat de gepresen
teerde onderzoeksresultaten ook niet
echt spartelvers meer zijn, maar nu
eens iets 'positiefs' over het milieu is
temidden van immer voortgaande
lozingen te land, ter zee en, vooral in
de lucht nieuw.
Eén van de ergste schrikbeelden
van een zich wijzigend klimaat is dat
van hongersnood door mislukte oog
sten. Daarom houden talloze weten
schappers zich in grote en kleine la
boratorium-terraria al jaren bezig met
de ons van de eettafel zo overbekende
groot aantal landbouwdeskundigen in
18 landen. De deskundigen was spe
ciaal gevraagd zoveel mogelijk alle
omstandigheden in kaart te brengen
van diè gebieden, die in totaal voor
ongeveer driekwart voorzien in de
wereldvoedselbehoefte aan maïs, so
ja, tarwe en rijst.
Alle gegevens werden door Rosen
zweig en Perry als het ware afgezet te
gen 3 simulatiemodellen van veran
derende atmosferische stromingen
door globale opwarming tussen nu en
medio volgende eeuw. Naar verwach
ting zullen dan de percentages kool
dioxide, methaan, NOX'n en CFK's,
alle typische broeikasgassen, zijn ver
dubbeld en zal de globale tempera
tuur met gemiddeld 4 tot 5 graden
zijn gestegen.
De atmosferisché circulatiemodel
len werden door diverse instituten
ontwikkeld en door onder meer de
Amerikaanse Dienst voor Internatio
nale Ontwikkelingen bekeken op ef
fecten voor de fotosynthese van de
gewassen. Verder werd gekeken naar
aanpassingsmogelijkheden in de on
derzochte gebieden: andere oogstsei-
zoenen; het gebruik van andere, meer
resistente gewassen; irrigatiemoge
lijkheden en (nieuwe) bemestingsme
thoden. Lokale weersinvloeden wer
den niet meegenomen in de simula-
De gesimuleerde waarden werden, ter
onderlinge vergelijking, doorgerekend
zowel zonder als met toenemende
broeikasgas-percentages. Uiteraard
hield men ook rekening met de toe
nemende wereldbevolking (maar
liefst 10 miljard zielen tegen het jaar
2060) en met de prijsontwikkelingen
in de voedsel- en oliehandel. Laatst
genoemd aspect heeft immers vér
strekkende gevolgen voor het wereld
transport.
Alles bij elkaar genomen luiden de
uitkomsten dat 'het wel mee lijkt te
vallen'. Zoals verwacht vallen, vooral
bij de ongunstigste van de 3 scena
rio's de hardste klappen in de ontwik
kelingslanden. De oogstseizoenen zijn
daar medio volgende eetiw korter,
scherper 'begrensd' en de groeisnel-
heid van de gewassen is, tengevolge
van de verdubbelde C02-concentra-
tie, groter maar dat geldt ook voor hit
te en droogte, zodat het netto effect
negatief is. Een gevolg van de geringe
re 'adaptatie-mogelijkheden' van de
landbouw daar. Daarentegen ver
schillen de oogstopbrengsten op
meer gematigde breedten rond het
jaar 2050 nauwelijks met de heden
daagse.
De kritiek op de modelvoorspelling
van Rosenzweig en Parry liegt er ove
rigens niet om: typische software-taal;
overdreven optimistisch. "Hongers
nood is nu een kwestie van politieke
keuzes en zal het ook dan nog zijn" is
de strekking van veel kritiek.
Caulerpa Taxifolia dreigt Middellandse-Zeebodem te overwoekeren
Een alg die op hol slaat? Het lijkt een
wat merkwaardige beeldspraak, maar
wie het geval bestudeert van de Cau
lerpa Taxifolia, een fraaie groene alg
van tropische origine die bijzonder
geliefd is bij houders van tropische
aquaria, kan nauwelijks tot een ande
re omschrijving komen. De alg, die
eind jaren tachtig waarschijnlijk
door een menselijke fout in de
Middellandse Zee terecht kwam, blijkt
zich daar uitstekend thuis te voelen.
Zo goed, dat hij zich met een snelheid
die zeebiologen versteld doet staan,
vermeerdert en de bestaande onder
water-flora volkomen dreigt te over
woekeren. De specialisten vrezen
voor een grondige verstoring van het
biologisch evenwicht in de Mediterra-
née. Ze vrezen kortom voor een na
tuurramp.
„Nee, er is geen kruid tegen gewas
sen. We hebben de toverformule nog
niet gevonden", zegt professor
Alexandre Meinesz, werkzaam bij het
Laboratoire d'Environnement Marin
Littoral (Laboratorium voor het Kust-
milieu) van de universiteit van Nice.
Meinesz, geboren en getogen in
Frankrijk maar van Friese komaf, is
een van de grootste specialisten op
het gebied van de Caulerpa Taxifolia.
Sterker nog, hij was het die in 1989 tot
zijn verbijstering ontdekte dat de van
oorsprong tropische alg iets had ge
presteerd wat wetenschappers tot dan
toe voor onmogelijk hadden gehou
den: zich in de theoretisch veel te
koude wateren van de Middellandse
Zee voortplanten.
Na een tip ontdekte Meinesz dat de
zeebodem onder het beroemde tropi
sche aquarium van het prinsdom
Monaco over een oppervlakte van bij
na een hectare was bedekt met de
Caulerpa Taxifolia. Hij sloeg alarm,
maar zonder al te veel resultaat. Een
jaar later dook de alg ook op in de
Franse kustwateren bij Cap Martin, 5
kilometer van Monaco.
Sindsdien heeft de alg zich als een
kankergezwel over een groot deel van
de Rivièra-kustwateren uitgezaaid,
van Noord-Italië tot aan de Frans-
Spaanse grens. De eerste kolonies
zouden zelfs al ter hoogte van Elba en
Sicilië zijn gesignaleerd. En de Spaan-
De fraai ogende alg die de Middellandse Zee bedreigt.
se autoriteiten houden hun hart ook
vast. Een eerste 'aanval' van de alg in
de kustwateren van Mallorca lijkt met
succes te zijn afgeslagen, maar het is
de vraag voor hoe lang.
„De Spanjaarden zijn als enigen
onmiddellijk krachtig opgetreden",
zegt professor Meinesz. „Vorig jaar
werd een kolonie van ongeveer 200
vierkante meter bij Mallorca ontdekt.
Ze hebben met man en macht ge
werkt om de alg met wortel en tak uit
te roeien en hoewel er nog wat sporen
over zijn, lijkt dat te lukken".
De beeldspraak 'met wortel en tak
uitroeien' moet in dit geval letterlijk
worden genomen. De enige manier
om de opmars van de alg te stoppen,
is zowel de wortels als de bladeren tot
op de laatste millimeter te verwijde
ren. Een vrijwel onmogelijk zaak.
Te weinig geld
Over de exacte omvang van het pro
bleem bestaat nog geen duidelijkheid.
Het enige dat vast staat, is dat de Cau
lerpa Taxifolia zich razendsnel voort
plant. In 1990, een jaar na de ontdek
king, was naar schatting drie hectare
van de bodem van de Middellandse
Zee bedekt met de tropische alg. Een
jaar later het tienvoudige oppervlak
en eind 1993 al twee tot drieduizend
hectare, zo vrezen de zeebiologen.
Zelfs die schatting zou nog wel eens
erg optimistisch kunnen zijn. Een van
de problemen waarmee de deskundi
gen kampen, is dat ze niet precies we
ten waar de alg al wortel heeft gescho
ten. „Alleen Corsica heeft al meer dan
1000 kilometer kustwateren. Veel
meer dan af en toe wat steekproeven
nemen kunnen we niet", aldus Mei
nesz.
Franse, Italiaanse en Spaanse zee
biologen proberen elkaar zo goed mo
gelijk op de hoogte te houden van de
ontwikkelingen. Omdat ze niet over al
te veel geld beschikken, proberen ze
creatief te zijn. Zo zijn overal langs de
Mediterrane kust duikclubs en jacht
havens met behulp van brochures op
de hoogte gesteld van het bestaan van
'het groene gevaar'. Duikers en ple-
ziervaarders wordt gevraagd om on
middellijk het dichtsbijzijnde onder
zoekscentrum te bellen zodra ze er
gens een spoor van de Caulerpa Taxi
folia ontdekken. Het probleem is ech
ter dat er veel te weinig geld is voor de
bestrijding van de plaag.
Volgens professor Charles-Francois
Boudouresque, directeur van het La
boratorium voor Zeebiologie van
Marseille, hebben de autoriteiten, on
danks de noodkreten van de weten
schappers, nog steeds de neiging het
probleem te onderschatten. „Er is bo
vendien een enorm gebrek aan Eu
ropese regel- en wetgeving op dit ge
bied", zo vindt Boudouresque.
„De alg Caulerpa Taxifolia is sinds
1992 in Frankrijk verboden, maar in
Nederland niet. Ik weet zeker dat
honderden liefhebbers van tropische
aquaria in Nederland de alg in huis
hebben. Waarschijnlijk kan hij in de
nog koudere Noordzee niet aarden,
maar helemaal zeker weten doe je het
nooit. Dat is hier in de Middellandse
Zee wel gebleken".
Aan voorspellingen durft Boudou
resque zich niet te wagen. Hij vreest
echter het ergste. „De alg i,s licht gif
tig. Dat houdt, voor zover we nu we
ten, geen gevaar voor de mens in. Het
lijkt erop dat vissen de alg vanwege
die giftigheid niet eten. Maar het is op
den duur niet uitgesloten dat de alg
toch in de voedselketen terecht komt.
Al is het maar doordat vissen op som
mige plekken nauwelijks nog iets an
ders te eten zullen hebben.
Als de alg zich in dit tempo blijft
voortplanten, zullen sommige vis
soorten uit de Middellandse Zee ver
dwijnen bij gebrek aan voedsel. En ik
acht het zelfs mogelijk dat de Cauler
pa Taxifolia vanuit de Middellandse
Zee via het Suez-Kanaal richting Rode
Zee en verder gaat".
Boudouresque: „De wereld is in de
laatste 30 jaar in een 'global village'
veranderd. Culturen gaan door het
sterk toegenomen contact steeds
meer op elkaar lijken. In vrijwel jedere
stad ter wereld vind je tegenwoordig
op de hoek van de straat een Mac Do
nalds-restaurant. Ik vrees dat de zee
een soortgelijke ontwikkeling door
gaat maken. De 'Mac Donaldisering
van de zee' is in volle gang. Over en
kele generaties vind je waarschijnlijk
vrijwel overal ter wereld in zee dezelf
de vis- en plantesoorten, terwijl de
originele inheemse flora en fauna
goeddeels verdwenen is".
'Italiaanse politici
steeds vaker impotent'
ROME Reuter
Eens oppermachtige Italiaanse politici die
nu verwikkeld zijn in talrijke corruptie
schandalen, blijken steeds vaker impotent.
Een toenemend aantal van hen bezwijkt
onder de druk die het onderzoek van Justi
tie met zich mee brengt. Dat heeft ook ge
volgen voor de prestaties in de slaapkamer.
„De eerbiedwaardige verdachten verlie
zen de lust in de liefde", aldus de Italiaanse
arts Fabrizio Menchine Fabris, voorzitter
van het Italiaans Andrologisch gezelschap
onlangs in de krant La Stampa.
„Spanningen, zorgen en depressies leiden
er toe dat in het lichaam substanties en hor
monen vrijkomen, die erecties en verlan
gens onderdrukken", aldus Fabris' verkla
ring van het fenomeen. Hij adviseert politici
wat te musiceren of de schilderskwast ter
hand te nemen om de verschijnselen tegen
te gaan.
maastricht anp
Minder zout is een gebruikelijk voorschrift
voor mensen met een verhoogde bloed
druk. Onderzoek toont echter aan, dat het
bij meer dan de helft van deze patiënten
weinig uitmaakt of ze zout in het eten doen
of niet. De overige patiënten merken dat
wel: bij hen stijgt de bloeddruk daadwerke
lijk, als ze zout gebruiken.
P. Draaijer, als arts interne geneeskunde
verbonden aan het Academisch Ziekenhuis
in Maastricht, onderzocht hoe dit kan. Zij
vroeg zich af of er verschillen waren in de
eigenschappen van het bloedvatsysteem bij
mensen met een verhoogde bloeddruk die
blijkbaar gevoelig zijn voor zout, en patiën
ten die daar resistent tegen zijn.
De arts, zojuist gepromoveerd op een proef
schrift over dit onderwerp aan de Rijksuni
versiteit Limburg, ontdekte dat de 'zoutge-
voeligen' stijvere slagaders hebben dan de
patiënten bij wie zout geen invloed heeft op
de hoogte van hun bloeddruk.
De weinig-meegevende aderen kunnen vol-
geiïs de promovenda een verklaring zijn
voor het stijgen van de bloeddruk tijdens
het eten van een zoutrijk dieet. Er moet na
melijk een in omvang grotere hoeveelheid
zoutbelasting door een minder elastisch
systeem gepompt worden. Het is dan lo
gisch dat de bloeddruk stijgt. Daarom heeft
minder zout eten bij deze mensen zin.
De 'zoutresistenten' hebben soepeler slag
aders, zodat zout bij hen nauwelijks of geen
invloed heeft op de hoogte van de bloed
druk. In tegenstelling tot de 'zoutgevoeli-
gen' bleken deze mensen minder haarvaten
te hebben in de huid van de nagelriem.
Daardoor is de hogere bloeddruk bij deze
patiënten te verklaren. Immers: minder
bloedvaten betekent een hogere weerstand
in het vatenstelsel en daardoor een hogere
bloeddruk.
Draaijer behandelde beide groepen patiën
ten met twee bloeddrukverlagende midde
len. Een van de medicamenten, namelijk
enalapril, bleek in staat de verminderde
elasticiteit van de slagaderen bij de zoutge-
voelige patiënten te normaliseren. Het an
dere middel, felodipine, deed dit niet. Beide
middelen hadden geen meetbare invloed
op het aantal haarvaten in de nagelriem van
de patiënten.
Akkoord gemeld over
tropisch hardhout
geneve ap
Exporteurs van tropisch hardhout hebben
ingestemd met nieuwe afspraken tot be
houd van hun wouden nadat Europa en de
VS hadden beloofd zich soortgelijke beper
kingen op te leggen in de eigen bosbouw.
Volgens de Conferentie voor Handel en
Ontwikkeling van de Verenigde Naties
(UNCTAD) zullen de ongeveer 50 landen
die aan besprekingen in Genève deelnemen
dezer dagen een nieuwe Internationale
Overeenkomst inzake Tropisch Hardhout
tekenen.
De huidige overeenkomst, die op 31 maart
afloopt, eist van houtexporteurs in het Verre
Oosten, Afrika en Latijns-Amerika dat zij
hun bossen beschermen in ruil voor een
bijdrage van de westerse landen in de kos
ten van herbebossing. Veel producenten,
Maleisië voorop, vonden dat zij door de
eenzijdige milieu-eisen werden benadeeld.
Met de belofte van de westerse landen om
zichzelf soortgelijke eisen op te leggen gin-
genrie tropische landen akkoord met de
nieuwe regeling, waaronder het westen ove
rigens moet blijven bijdragen aan de be
scherming van het tropisch regenwoud.
De milieuorganisatie Worldwide Fund for
Nature zei dat de belofte van de consu
ment-landen geen kracht van wet had, om
dat deze niet is opgenomen in het eigenlijke
verdrag. Een ander punt van kritiek was dat
een eerdere doelstelling dat alle hardhout in
het jaar 2000 afkomstig moet zijn van goed-
behandelde bessen, uit de ontwerp-over-
eenkomst is weggelaten. Ook ontbreekt vol
gens de WWF een harde belofte van de rijke
landen om nieuw geld voor het behoud van
de bossen beschikbaar te stellen.
De Europese Unie, onder druk van consu
menten die willen dat het tropisch regen
woud wordt beschermd, heeft gezegd het
ontwerp-verdrag nog aan de deelstaatrege
ringen te willen voorleggen. Grote tegen
stand wordt van die kant echter niet ver
wacht.
