Oorlogssituatie Bosnië is dramatisch veranderd Binnenland Buitenland ^Ex-vriendin president zzKlestil mee naar Egypte VELot bootvluchtelingen in Australië onduidelijk 13 Er is altijd wel plaats Koeientekort ondermijnt sociale orde Dinka-stam AKZO-aandeelhouders zien overname Nobel wel zitten Officier: Wagenaar minacht rechtbank JERDAG 29 JANUAR11994 Anti-AIDScampagne voor carnaval Rio de Janeiro» ..Ik heb er een om en ga er tegen aan". Dat is de slogan waarmee het Braziliaanse ministerie van gezondheid de carnavaivierders erop wil wijzen dat ze veilig moeten vrijen. Het ministerie maakt zich grote zorgen om de enorme groei van het aantal AlDS-patiënten. In totaal zijn er nu 45.000 AIDS-patien- ten in Brazilië en daar komen dagelijks 77 bij. Videoband redt vrouw uit coma rome» Een videoband met opnamen van haar kinderen heeft een 43-jarige Italiaanse vrouw na 20 dagen doen ontwaken uit een coma. De vrouw was 'onbewust geblokkeerd' omdat ze vreesde dat haar kinderen door haar toedoen waren omgeko men bij een verkeersongeval in de buurt van Padua. De kinde ren waren alweer herstellende. De artsen besloten daarop tot vi deo-therapie. wenen» De Oostenrijkse president Tho- nas Klestil, druk doende om schandaal over zijn liefdes even van zich af te schudden, doet zijn landgenoten opnieuw irsteld staan door zijn ex- vriendin begin februari mee te jnemen op een officieel bezoek liaan Egypte. Na vijf dagen waarin zijn po litie als staatshoofd wankelde, :ondigde Klestil begin deze aan dat herstel van zijn huwelijk met echtge- P°pote Edith onmogelijk was. Zijn rmalige medewerkster, de 39-jarige Margot Löffler, zou na bemid deling van het ministerie van buitenlandse zaken een post in het buitenland krijgen. Volgens een woordvoerder van de president is er geen re den voor 'nationaal alarm'. Löf fler behoort tot het presidentië le team en heeft het bezoek aan Egypte georganiseerd, aldus de zegsman. Volgens hem is het duidelijk dat het enige tijd zal duren voordat voor de mede werkster een nieuwe baan is ge vonden. Tot die tijd blijft ze in dienst van de president. sydney kalinca seneviratne EN 5 fuki [)e mislukte 'aanslag' op de Britse prins Charles in Australië heeft deze week meer tongen losgemaakt over het verbeterde imago van de prins dan over het 7 €fl lot van de Cambodjaanse vluch- ,telingen in dat land. De student *8 die twee keer met zijn startpi stool op de prins schoot, deed dat vooral uit woede over de 'concentratiekampen' waarin deze vluchtelingen terecht ko- media-stunt van David Kang, geboren in Australië maar an Cambodjaanse afkomst, leeft de regering in verlegen heid gebracht. Australië streeft betere banden met de Aziatische landen en de her nieuwde aandacht voor de bootvluchtelingen komt het land bijzonder slecht uit. Kang zou eerder een brief aan prins Charles hebben geschre ven, waarin hij aandacht vroeg de slechte omstandighe- ■vaarin de Cambodjanen verkeren en hem uitnodigde een bezoek te brengen aan het Villawood detentie-centrum bij Sydney, door Kang een modem concentratiekamp genoemd. Het bureau van prins Charles antwoordde dat de prins zich niet in deze kwestie wilde men- 5? gen. De afgelopen vier jaar zijn 700 bootvluchtelingen uit Cam- China en Vietnam in Australië beland. Krachtens de wet moeten zij worden vastge houden totdat de immigratie dienst een beslissing over hen heeft genomen. Aan slechts .weinigen wordt asiel verleend, worden nog steeds 100 Cam- odjanen achter prikkeldraad den haag henk glimmerveen Onopgemerkt voor de buiten wacht zijn de militaire verhou dingen in het Bosnische drama de afgelopen weken drastisch veranderd. Dat zal grote gevol gen hebben voor de Neder landse militairen van de lucht mobiele brigade die binnen kort naar de (moslim)enclaves Srebrenica en Zepa vertrek ken. Er is iets raars aan de hand met dat luchtmobiele bataljon. Aan vankelijk zou de eenheid deel uitmaken van de 7J500 militai ren, die de VN extra naar Bosnië zouden sturen. De bedeltocht van VN-secretaris-generaal Boutros Ghali destijds leverde evenwel niets op. In de loop van de tijd veranderde de missie van karakter. Bescherming van voor moslims 'veilige gebieden' werd toegevoegd aan de oor spronkelijke taak: het bescher men van humanitaire konvooi en. Dat was nog in een tijd dat de moslims geen vuist wisten te maken op het slagveld en diplo maten uit Sarajevo alles in het werk stelden om hoe dan ook de oorlog te stoppen. Maar die tijd is voorbij. De moslim-zielepieten hebben zich ontwikkeld tot een goed getraind leger, dat het Kroati sche HVO-leger de laatste we ken hard aankomende verliezen heeft toegebracht. Eén van de meest tot de verbeelding spre kende acties was de verovering, eind vorig jaar, van een Kroati sche munitiefabriek in het noorden van Bosnië. Militaire deskundigen verklaren dat de infanterie van de mos lims op dit moment superieur is aan die van de Kroaten. Boven dien slagen de Serviërs er on danks hun overwicht aan zware artillerie niet in de moslims ver der terug te dringen. Er wordt hevig gebombardeerd, er vallen grote aantallen slachtoffers maar het moreel van de mos lims is hoog. Sterker, alle aan wijzingen gaan in de richting van een 'totale oorlog' als bin nenkort de sneeuw is gesmolten en de vijandelijkheden weer hoog zullen oplaaien. In die situatie arriveren straks in Bosnië Nederlandse gevechts eenheden. Weliswaar niet zoals het er aanvankelijk even naar uitzag in Centraal-Bos- nië, waar de strijd het hevigst is, maar in de afgelegen enclaves Srebrenica en Zepa. Toch zullen de Nederlandse militairen di rect betrokken raken bij de nieuwe situatie. Thans gaat de strijd voorname lijk tussen de moslims en de Kroaten. Maar niemand moet raar opkijken als de moslims na de Kroaten ook de strijd aan gaan met Servische eenheden. En dan zitten we meteen in Sre- De luchtmobiele brigade moet Canadese militairen gaan aflos sen. Tevens moet het vliegveld van Tuzla worden geopend om hulpgoederen door de lucht te kunnen aanvoeren. De Serviërs weigeren tot dusver daar hun medewerking aan te geven. Boutros Ghali verklaarde eind vorige week in Den Haag nog over het mandaat te beschikken opdracht te geven tot zo n luchtaanval. Maar de VN-top- man heeft zijn jasje inmiddels weer gekeerd. Hij liet donder dag weten opnieuw naar de Vei ligheidsraad te willen stappen om herbevestiging van die be voegdheid te krijgen. Het is niet moeilijk te raden waarom. Boutros Ghali wenst Rusland te betrekken bij zo'n gemeenschappelijke aanpak. Kennelijk onder druk van de Amerikanen, die onder geen be ding Jeltsin voor de voeten wil len lopen nu die het zo moeilijk heeft in eigen land. De Ameri kaanse houding, afgelopen maandag in Parijs nog koel bloedig geëtaleerd door minis ter Christopher (buitenlandse zaken), heeft de woede gewekt van Frankrijk. In een gezamen lijke verklaring lieten president Mitterrand en premier Balladur weten, dat de VTM de NAVO op dracht moeten geven tot lucht Twee kwartiermakers hebben zich gen. aanvallen over te gaan. Het hui dige mandaat van Boutros Ghali volstaat, meent Parijs. Op het diplomatieke front vin den dezer dagen koortsachtige activiteiten plaats. Dat is voor een belangrijk deel het gevolg van het eigen falen van het Westen. Er is in de afgelopen twee jaar ten aanzien van Bos nië te weinig en te laat initiatief ontwikkeld om de oorlog wer kelijk tot een einde te brengen. De filosofie, óók van het plan van bemiddelaars Vance en Owen dat voorzag in een etni sche opdeling van Bosnië, was dat de moslims de strijd toch wel zouden verliezen. Anders gezegd: het was voor diezelfde moslims vooral een kwestie van 'slikken of stikken'. Vanuit dat gezichtspunt werden ook de voedselkonvooien naar moslim-enclaves georganiseerd. Konvooien, die zo bewijzen gegevens van de VN-organisatie voor de vluchtelingen, Unhcr vooral terecht zijn gekomen bij de Kroaten en pas in het aller laatste geval bij de moslims. En desondanks hebben diezelfde uitgehongerde moslims thans het initiatief op het slagveld. Het is dus niet zo vreemd, dat politici in de westerse hoofdste den thans zo in verwarring zijn. De meeste verwachtingen en voorspellingen over het verloop van het Bosnische drama blij ken verkeerd te hebben uitge pakt. Maar de moslims blijken niet dood te hongeren en ze worden ook niet op de verwachte mas sale schaal afgeslacht. Als de VN de humanitaire uitgangspunten inzake bescherming van kon vooien en 'veilige gebieden' handhaven, zou dat in theorie zelfs kunnen betekenen dat VN- blauwhelmen over een paar maanden Kroatische enclaves moeten gaan beschermen tegen moslim-n HjH gedetineerd. Vorig jaar deden de autoriteiten hen een aanbod: ze konden een verblijfsvergun ning krijgen als ze eerst een jaar lang naar Cambodja terugkeer den. Volgens officiële gegevens hebben 65 vluchtelingen dit aanbod geaccepteerd. Kerry Murphy van de Jezuiti- sche Vluchtelingendienst, die veel met de bootvluchtelingen te maken heeft gehad, zegt dat de wanhoop in de kampen groeit. Drie vrouwen zijn in hongerstaking gegaan en ver scheidene Chinezen zijn van het dak gesprongen om hun si tuatie onder de aandacht te brengen. Volgens Murphy heeft de rege ring veel te extreme maatrege len genomen om de Cambodja nen gevangen te houden. Op zeker moment wefd het duide lijk dat de gevangenschap niet volgens de regels was verlopen en dat de Cambodjanen aan zienlijke schadevergoedingen konden eisen. Maar de regering nam pijlsnel een wet aan waar in stond dat de maximale scha devergoeding een Australische dollar per dag mocht bedragen, zodat de benadeelden slechts recht hadden op 700 dollar per persoon. Senator Jim McKinnon, voorzit ter van het parlementaire comi té voor de migratie, verdedigt het overheidsbeleid. Volgens hem moet Australië zijn gren zen beschermen en in staat zijn te beslissen wie zich blijvend in het land mag vestigen. „Als de discussie zich toespitst op mo raal en humanitaire overwegin gen, dan kan ik zeggen dat Australië per hoofd van de be volking meer vluchtelingen op neemt dan enig ander land." khartum michael f, myingyanEigen vervoermidde- Zuidoostaziatische land zijn dan gers en hun bagage vaak ook len hebben de inwoners van ook bijzonder rustig. Op en in de handelswaar te vervoeren. Er is Myanmar (Burma) nauwelijks. De schaarse vrachtwagens en bussen altijd wel plaats, al moet er niet straten en wegen van het arme wordt elk plekje benut om reizi- worden geprotesteerd als het plekje bestaat uit de zijkant van een plank, foto ap jeff widener the independent De leden van de Dinka-stam in zuidelijk Sudan maken een cri sis door: er is een nijpend tekort aan koeien op de oostelijke oe ver van de Nijl die de sociale or de dreigt te ondermijnen. De Dinka zijn Afrika's vee hoeders bij uitstek. Vergeet de Masai over de grens in Kenya. De Dinka zijn veel fanatieker. Ze dragen geen kleren omdat ze dat als een teken van slavernij beschouwen. Ze dragen zelfs geen kralenkettingen. Alles wat ze bij zich hebben is een speer en een melkkrukje. De problemen begonnen vo rig jaar toen voormalige bond genoten in het Sudanese Volks bevrijdingsleger (SPLA) onder ling slaags raakten. Door de ver deeldheid binnen de SPLA, een groep van zuidelijke stammen die vechten voor autonomie van hun heren en meesters in Khartum, kwam de Dinka-stam in conflict met de stam van de Nuer, die aan de overkant van de rivier de Sobat op de oostelij ke Nijloever ten noorden van Uganda woont en die eveneens uit veehouders bestaat. Door voortdurende schermutselingen zijn de Dinka inmiddels bijna al hun vee kwijtgeraakt aan de zwaarder bewapende krijgers van de Nuer. Hierdoor zijn de Dinka ook onderling verdeeld geraakt. Op de oostelijke oever van de Nijl wonen de Dinka Dor en op de westelijke Nijloever de Dinka Bahralghazal. Terwijl de Dinka Dor haast zonder vee zitten, flo reren de kuddes van de Dinka Bahralghazal. Door deze wanverhouding is de traditionele prijs van een bruid onderuit gehaald. Een Dinka Dor man die binnen zijn eigen stam wil trouwen, moet nu met zijn melkkrukje en speer in de hand naar zijn neven op de westelijke Nijloever gaan om vee te lenen. Anderen hebben hun bruid met behulp van een geschreven schuldbekentenis gekocht. De vraag waaronder de stamoudsten van de Dinka Dor nu gebukt gaan, is hoe de schul den moeten worden afgelost. De kredietwaardigheid van de Dinka Dor mannen is gering. Daarentegen zijn de vee-rijke mannen van de Dinka Bahral ghazal bijzonder in trek. Wan hopige Dinka Dor mannen zijn er inmiddels al toe overgegaan hun bruid met geld te kopen. De stam ervaart dit als een grote schande, die de sociale samen hang kan ondermijnen. Geld kan immers worden verstopt of oneerlijk worden verdeeld. Bo vendien is geld in de ogen van de Dinka even vulgair als kle ding. Want zeg nou zelf, waar stop je je geld als je geen zakken hebt? vertaling: margreet heslinga Dien Cornelissen 'snapt AOW-bevriezing niet' boxmeer louis burgers w msterdam ton v ien vraagje van aandeelhouder Boer uit Bilthoven. Hij had avond tevoren net zo'n jnooie Zweedse crimi op televi sie gezien. En het was hem op gevallen dat er toch wel degelijk forse cultuurverschillen zijn tus- die koele Zweden en wij 'Nederlanders. Wat AKZO-top- man Loudon daar na de fusie aan wilde doen? ,,Want als me dewerkers niet op één lijn zit ten, dan wordt het nooit wat samenwerking". Maar ver der had de heer De Boer het volste vertrouwen in de zaak. Dat sprak voor zich. Over de hele linie veel lof en vertrouwen, deze week onder de aandeelhouders van AKZO die zich in Amsterdam uitspra,- de fusie tussen 'hun' Nederlandse concern en het Zweedse Nobel. „Fusie? Mis schien is het toch gewoon een overname. Maar dat zeggen we liever niet. Dat ligt in Zweden te gevoelig", aldus woordvoerder De Vries van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB). Loudon kon crimikijker De Boer gerust stellen. „Binnen ons concern hebben we ook al te maken met grote groepen Duit se en Amerikaanse werknemers. ook goed. Hoewel we ons die cultuurverschillen reali seren. Dat zal ook een perma nente bron van aandacht zijn". De fusie - de suggestie om de term overname te gebruiken liet Loudon voor wat het was - is in gegeven door de wens „op meer markten met minder produkten AKZO-topman Loudon voor de aanvang van de aandeelhoudersvergadering in gesprek met oud-VNO-top- man Van Lede. Loudon vertrekt in mei bij AKZO, Van Lede volgt hem op. foto anp frans van der linde meer winst te maken". Om dat te bereiken dient de produktivi- teit omhoog te gaan. Zowel in het algemeen, als de produktie per werknemer. Verder dient de geografische spreiding over de wereldkaart te verbeteren. AK- ZONobel zal straks voor twee derde zijn produkten afzetten in Europa. Maar dat is een tijdelij ke zaak, aldus Loudon. Het de i van verf en chemicaliën. De on derneming wordt de grootste verf- en lakproducent ter we reld, met namen als Sikkens, Flexa, Crown en Trimetal. „Met de winsten die we als gefuseer de onderneming in Europa kunnen en zullen behalen, moeten we ons voorbereiden op een uitbreiding op wereld schaal", aldus Loudon, die sprak van een 'reculer pour mieux sauter' (een paar stappen terugdoen om beter te kunnen springen). In absolute zin zal de omzet in Europa niet dalen. „Maar op termijn in relatieve zin wel. Als dat niet gebeurt, hebben we het niet goed ge daan". Voorlopig is ook strateeg Loudon vol optimisme. Binnen enkele jaren ziet hij brutomar ges van zo'n tien procent in het verschiet liggen. Vorig jaar boekte AKZO een Rendement van 6,5 procent. De naast elkaar gelegde cijfers voor AKZO en Nobel laten een bruto-resultaat zien van 6,8 procent. AKZO dient negentig procent van de aandelen Nobel over te nemen, wil er volgens de Zweedse wet sprake zijn van een fusie of overname. De 73 procent van de aandelen die in handen zijn van grootaandeel houder Securum, de financie ringsmaatschappij van de Zweedse overheid, zijn inmid dels veilig gesteld. AKZO betaalt daarvoor met 12,1 miljoen aan delen van het nieuwe AKZONo- bel. Verder krijgt Securum een be drag van 4,1 miljard kronen (één miljard Nederlandse gul dens) voor de optische en bio- technologische tak van het Zweedse concern, die niét pas sen binnen het produktenpak- ket van AKZONobel. Ook neemt AKZO voor 1,2 miljard Zweedse kronen (drie ton) aan schulden Securum krijgt een belang van ruim zestien procent in AK ZO. Dat mag het eerste jaar niet afgebouwd worden. Het daar opvolgende jaar mag de Zweed se overheidsonderneming hooguit de helft daarvan afsto ten, om onrust op de beurzen van Stockholm, Amsterdam en New York te voorkomen. Vooruitlopend op de defini tieve en juridische fusie, die 25 februari plaats moet vinden, gingen de Nederlandse aan deelhouders akkoord met de benoeming van Nobel-presi- dent Ove Mattsson als extra lid van de raad van bestuur. Hij zal zich daarin bezig houden met de verfpoot binnen Europa. 'Volkstrekt onbegrijpelijk'. Oud CDA-kamerlid Dien Cornelissen is boos op haar partij. Als vice voorzitter van het Europees Ou derenjaar heeft zij de afgelopen twaalf maanden kunnen c stateren in welke positie de deren verkeren. „En ik begrijp gewoon niet waarom het CDA de AOW wil bevriezen. Het is bekend dat dertig procent van alle bejaarden van die ene uit kering moet rondkomen. Nog eens dertig procent ontvangt naast de AOW nog een klein pensioentje van honderd tot driehonderd gulden per maand". Vakanties zijn voor deze groep van anderhalf miljoen be jaarden vrijwel onmogelijk en voor grotere aankopen moeten ze een beroep doen op de bij zondere bijstand. „Bij veel men sen veroorzaken deze voorstel len veel onrust. Die vragen zich af hoe het nu verder moet. Het is duidelijk dat het voorstel van achter het bureau bedacht is. Er is heel weinig rekening gehou den met wat zich maatschappe lijk voordoet" Volgens onderzoek vinden veel mensen het terecht als ook bejaarden sociale premies moe ten gaan betalen. Dat zou in ie der geval een deel van het fi nanciële probleem oplossen, zegt Cornelissen. Tegelijkertijd kan er dan een aparte regeling komen voor mensen die alleen met een AOW moeten rondko men, of van een AOW plus klein pensioentje. Cornelissen vermoedt dat het CDA zich vooral heeft afge vraagd waar de miljarden van daan moeten komen voor be zuinigingen en werkgelegen heidsbeleid. Een bevriezing van de AOW, die dit jaar 33 miljard kost, levert al snel een deel van het benodigde geld. Zij neemt het daarbij haar partij kwalijk dat deze zo vlak voor de vast stelling van het partijprogram ma, dit weekeinde, komt. „Nu is er geen discussie meer over mo gelijk, en kunnen de ouderen bonden ook niet reageren richtgeving over deze straf zaak. Openbaarheid is een groot goed, aldus De Weert, maar deelnemers aan een pro ces, zoals Wagenaar als getuige- deskundige, 'dienen zich te ont houden van alles wat lijkt op beïnvloeding van de rechters. Die beïnvloeding moet in de rechtzaal gebeuren en niet daarbuiten.' Alle advocaten herhaalden gisteren hun verzoek hun cliën ten vrij te spreken van alle be schuldigingen. Drie van hen vroegen de rechtbank hun cliënten onmiddellijk in vrijheid te stellen. Die wees dat af. De uitspraak is op vrijdag 11 febru- Officier van justitie De Weert heeft gisteren in haar reactie op de pleidooien van de zeven ad vocaten in de Eper incestaffaire scherpe kritiek geuit op het op treden van professor Wagenaar in de media. Volgens De Weert heeft de Leidse hoogleraar psy chologie zich volstrekt ten on rechte inhoudelijk uitgelaten over de zaak, die nog onder de rechter is. „Het lijkt een soort van con tempt of court (minachting van de rechtbank) wanneer zelfs de getuige-deskundige in deze strafzaak zich niet ontziet om over dossierkennis van de rech ter opmerkingen en zelfs on juistheden te debiteren. Ik ben van mening dat dit volstrekt on gepast is en afbreuk kan doen aan de waarde van zijn rap port." Wagenaar rapporteerde in de Eper zeden- en baby- moordzaak over het omvangrij ke politie onderzoek. Toen het proces nog in volle gang was, trad Wagenaar onder meer op in het TV-programma van Karei van de Graaf waarbij hij zich onder meer kritisch uitliet over de beperkte tijd die de recht bank heeft gehad om zich over het dikke dossier te buigen. De officier verwees, evenals eerder in haar requisitoir, an dermaal in negatieve zin naar de uitgebreide aandacht van de media voor de zaak. „Er is de vorige week een storm over ons heengegaan, een storm van be-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 5